Katalog

Gülbün Mesara yapıtında kağıt oyma sanatını anlatıyor Kitaptaki kutsal ruh Türk Sanatında İnce Kâğıt Oymacdığ^/ Gülbün Mesara / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 102 s. / 10.000 TL. Örnek köyün sade vatandaşı cünlübırdınadamı, nebilımadamınedı'biı bıiroirat, İlyas Karagöz, sade bir vatunda^... Sadece köyü Yazlık'ta değil, Maçka kasabasında da > (aııımyor, biliniyor. İlyas Karagoz dediniz mi: Herkes "çok iyi bir adam... ' "Çok kitabı var. Çok okıır şeklirıde bir dcğcrlcndirnıe yapıyor... Yazlık'ıa ick kailı, küçük bir ev I'ımlık bahçesi .11.ı sında kavbolmus gibi. Yağmurlu bir günde, İlvas Karagö/'iin kapısına gitliyoru/, o guıı Ya/lık kövuııdc iııcelcmc vapan Trabzon Valisi Savııı EnverHızlan, Mıllı F'.ği tıın Mııılıiriı Bener Cordan, Kaıayolları Bolge Mııdurıı Erkan Ömerbeyoğlu, Köv (lizmctlcri, İller Bankası, Sağlık Müdürü, gibi bir çok kaınu kurulu^unun il tcmsilcilcri ılc bırliktc. Şasırıyor Ilyas Karagöz, evi ilk kez bir valinın /.iyarctincsahncoluyor. Sessız, mütevazi olgıın, sanki "ermiş" biri Ilyas Kara go/... Vali Enver Hızlan, "Ncrcdc kitaplığınız" dıvor. İlvas K.ır.ıgö/, ıste kapısı dıvor Ayakkabılarımı/ı çıknı ıvoı, ınutiak olarak kullanıldığı bclliolan küçük bir ycrcgırıvo111/. Kıiçük bir oda. Pencere ve kapısı hariç, doıt bir yaııı kıtaplarladolu. Aman allahım, birköycvindebu kadar kitap nasılolur? İlyas Karagöz, ilkokıılu bitınniş °>() yıl önce, >k';ı^"lık kö yunde ilkokul yokınuş. Her gun 6 knı. lik yolu k.ırda, vağmurda, sıcakta teperek Maçka 'da okumııif. "Okuma alıskanlığın ncrcdcn yeldi?" Soruyu Trabzon Valisi I'.nveı llı/.laıı yönelliyoı İlyas Karagö/'e.. "Masal dinlcmcyi çok severdim kıiçük yaşla. İlk okuduğum kilapda A^ık (îarip Sadccc ilkokulu okuyabildim. Sonra askerlik. Derken, bir fırsal doğdıı kendimi Alınanya'da buldum. Esscn'dc kömür madenlerinde çalıştık. Madcn işçiliği çok zor. HasS ınalfılen emekli ^W^k \ <V ÜW ' ' \ yaptılar. Yıl 1979 I rabzon'a döndüm. Biraz puram vardı. Emekli aylığım da iyiydi. Bakiım, kimi "Alamancılar" köyü bırakıp şehre yerleşiyorlar. ' '' Benüyleyapmadım. Küçükbirevyaptık. 5 ılonuııılıık bir bahçcm var,vcdc kitaplarım." I'rabzon Valisi Enver I Iı/.lıın. Milli Eğitinı Miıdürıı Bener Cordan'ı da şaşırtan bir zenginlik var küttiprmnede. . 2000 kitap... Doç. Dr. Ahınct Akgündüzün "Osmanlı Kanııni Meclisi ve Mukuki Tahlilleri".. Şemsettin Saıııi ııin, "Kamusu Allam'ı, eski harflcrlc yazılmış... lalilı Rıll<ı Aiay'ın üıılü Çankayıı sı... Prol. Ali Fuaı Basgıl'ın "Din vc Lâiklik" adlı yapıtı,"Evliya Çelebi Seyahatnamesi" ,"Büyük İslâm Tarihi" Doç. Dr. Ya^arÖ/türk ün, "Kur'an'ı Anlamaya Doğru" adlı vapıtı Vedaha niceleri... Bir köy evindedeğil, bir ilçede değil, büyük bir^chiıdc gelişmiş bir kutüphanedcn farkı vok, İlvas Karagö/'ün kütüphanesinin Koy nıuhtarı Onıır Uzunlar, " O kitaplar olmasa yaşayaınazbizim tlyas"diyor... LJ Yazlık köyünde 100 müyonluk kütüphane Herhangi bir motif vcya yazı ömeğinin incc bir kâğıt veya deriden oyulması sııretiyle meydana getirilen eserlere "Katı" adı verilmektedir. Türk kitap sanatları içinde önemli bir yere sahip olan bu uğraşın adını belirten sözcüğün bugün kullandığımız anlamıyla ilgisi yok. Osmanlıca sözlükte verilen açıklamaya göre "Kat" kcsmc; " Katı" da keseıı anlaınına geliyor. Bu yolla oluşan sanatın ismi de Katı sanatı olarak uzun bir siire anıldı. Gülbün Mesara, Türkiye İş Bankası Yayınları arasında çıkan kitabında işte bu sanatı anlatıyor. Mesara'nın yapıtını adı: "Türk Sanatında İncc Kağıt Oymacılığı". Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde Katı sanatıyla uğraşan kesime Oymacı Esnafı adını veriyor. Evliya Çelebi, " Oymacı Esnafı" diyor, "9 dükkan, 20 adamdır. Pirleri, şair Hasan oğlu Abdurrahman'dır . Peygamberin soyundan Kâsım'ın süt kardeşidir. Bunlar marifetleri olan kimselerdir ki oydukları eserler sihir gibidir." Kitap sanatlarının diğer dallarında olduğu gibi, yaratıcı gücc vc cl hünerinc dayanan kâğıt oymacılığının eski ustaları hakkında tarihi kaynaklarda ne yazık ki çok az bilgi bıılunduğunu belirten Gülbün Mesara 10 bölümden oluşturduğu kitabında sanatkârları, süslcri, Katı tekniğiyle süslenmis; nesneleri, deri oymacılılğını, oyma harfleri ve günümüzde kağıt oymacılığını anlatıyor. Kitabın son sayfalarında İngilizce bir özet de yer alıyor. Desenlerden örneklerin renkli ve siyah beyaz olarak kuşe kağıda basıldığı bu yapıtı meraklılarına öneririz. N ÜMERGÜNER Kabartma tarzında yapılmıs oyma çlçekler (XVIII. yy.) Aslında sizin gibi bir hukuk Efendisi, "Katib i Adil'e" yakışanı da budur. Saygılarımla... SaMhlZfcANTALYA Kitap Eki aracılığıyla seslenmeye ve kitaplar edinebilmeye kanamalı bir hasta ya da susuz bir fidan kadar gereksinim duyuyorum. " Sanatın şiir damarına kan vermek isteyenlere, şiir fidanını bir şiir kitabı ile beslemek isteyenlere dostça merhaba diyorum." FrtMİMçD C Cumhurlyetllkokulu, 6770SAFRANBOLU Kanamalı hasta Hankendi'ye Kitap Eki'nin 68. sayısında çıkan yazınızı üzülerek okudum. Amacım bir tartışma ortamı yaratmak değil, a/icak bir kitap dostu olarak, zaman zaman yayımlanan ilginç ve düşündürücü mesajları zevkle okurum. Kitapları sevmekten başka suçu olmayan sayın Ekim'e biraz hoşgörüyle bakmanızı dilerim. Kitap Kestim Kurbanda, Hababam Sınıfı'nı kestim. Renk renk kan aktı. Cansız sandığım kitabın canlı olduğunu gördüm. Artık kıymayalım koyunlara ineklere. H e r aile bir kitap kessin kurbanda. lşçi, 64 sayfalıkla yetinsin, varsıl altı ciltlik olanını yeğlesin. Ben, 1992'de Liip Lüp Makinesi'ni keseceğim. UtoymnfttarP. K. 15 Cav A Y N FO Cumhurlyet KİTAP .NO.71.4JUIV1991 :PublishedbyCumhurlvet Matbaacıiık ve Gazetecıııt: ı A.i r founaea Dy runus Naaı, 1924 •".PuDiısner: NadlrNadl oEditormcnıet. Hasan Cemal o Ceneral Manager Emlne Uşaklıgll Managlng Edltor:Okay Cönensln Edltor celalüster ocoEditor MürşltBalabanlılar GrapfılcDeslng NazanTacer C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 71 S A Y F A 3