Katalog

Yalnızlıkta işlenen cinayetler PATRİCİA HIGHSMITH NASIL YAŞIYOR, NASIL YAZIYOR? Bugün 70 yaşında olan Patricia Highsmith bir romanını yaklaşık 7 ayda yazıyor. Kitaplarındaki gerilimi yaratmak için belirli kurallar izlemediğini söyleyen yazar şöyle diyor: " Sıradan diyebileceğimiz insanları zor durumlara sokarım. Onlar da doğal olarak bu durumdan kurtulmak isterler." ir yamacın içine sokulmıış bir çıkmaz sukak ta yirmi beş kitapla yapılmış bir .sığınak. Tuğladan yapılmış evin dışarı bakan birkac, kare açıklığı var, o kadar. Patricia Highs>mithsessizliğiseviyor. Kapıyı kendi açıyor. Saçlarına kır dıış müş. Çiçeki bluzuyla kambıırca duruyor. Bluzunun altında pantolon, ayaklarında sandaletler. Fotoğraflarından daha ufak tefek, daha narin görünüyor. Yüziideğirmi. Kalıngözkapaklarınm altında iıldırhldır B B I T I RİM I B i ) K i r i l ) K l / ü l \ OL , \ / . > 1/)/)/ I V M I / I I l ( ) \RI.ANMI$ Al I//V D k l . O N B A Ş R O L D L OYNAMIŞTI aynı ya da benzer sorıınsalları araştıran kimı 'ciddı' yazarların kendılerıne çoğu kere yediremedikleri, bu savaşın manevi olduğu kadar maddi kayıplarla da buna eıebileceğını, erdiğini itirat etmektir. Başka bir deyişle, 'edebiyat eseri'nde bir ceset ortaya çıkarsa, onuııla ilgilenmek gerekirki bu da polisti, dedektifti dcrkcn romanını/ı 'polısiye' yapar ki, bu da cn azından sizi yayımlayan yayınevının kıtap cildının sırtını turuncu değıl yeşıl, pembe değil eflatun basmasina yolaçar Edebi kaiegorileıin renk gruplarıyla ilgilenmeycn l lighsmith in romanlannı dolduran maddi ve manevi cinavetlerin olmuj ya da halcn yaşamakta ol,ın cesetleri bu ya/arda sorun teşkıl etmez Razılarını bcceriklı bir Bay Ripley' ortadan kaldırmayı bilecek tır, bazılarını yazarın kendisi, bazılaı ı ıse öyle ölü ölii ortada dolaşm.ıy ı sürdüreceklerdir, gerekirse ncden olmasın polis de gelip toplayabilir bazı cesetleri. Deıtdeğil. Hıghsınith'deöncmliolan, hcr turlu katille hcr turlu ceset arasındaki her zaman cinayet olınayan gerilimli ilişkidir. Katilceset vekanıın adamı arasındaki ilişki bu yazarın ılle de umursadığı bir s A Y F A konu değildir. Modernliği buradadır. Şu söylenebilir; katilceset ili^kisiııi araştıran, hayatın siirekJi ve amansız bir savajj alanı olduğunu duşünen başka yazarlar da olmuş, bu yazarlann kimileri gözlemin kusursuz yansızlığından, yalnızlığından yorulup yan tutmak ihtiyacını duymuşlardır, hayattan yana, cesetten yana, hatta batı daha gözüpek, belki kendine karşı daha dürüst olan ömeklerde katilden yana, cinayetten yana olmak nasıl bir şey, bunu denemişlerdir... Patricia Highsmith'inoçok zekicekitaplarında ise 'hayat surekli ve amansız bir savaş alanıdır', nokta. Obuaçıdan nebırf'amus, nebirDostoyevski, ne bir Genet, ne bir Nabokov'dur (Rıpley'i bile hıçbir zaman bir Meursault, bir Raskolnikov, bir I Iumbert Fiumbertdeğildir). Zekânın yetmediği 'o adı konmamış' alana giremeyen «,ok zekı yazarlardan birı olmakla sııçlayabilirsiniz onıı. Yani sonuçta, eğer isterseniz. Yok, ıstemiyorsanız, yirmıncı yüzyılın en şaşırtıcı, en esinlendirici hayranlan arasında Peter Handke'yi anabiliriz, en beklenmedik yazarlarından biri olduğunu söylememizdehiçbirsakıncayok. ü Dar girişin ardında birbirinden bolmelerle ayrılmamış odalar göze çarpıyor. Tasarım, İsviçreli mimar Tobias Ammann'ın. "Tabii ben de birkaç fikir verdim" diyor Highsmith. Bir iç avluyu çevreleyen odalar ferah ve serin. Çim kaplı avluyu birkaç kaditeçiçeği aydınlatıyor. Uzun yemek masası kâğıtlar ve kitaplarla kaplı. Masanın bir köşesinde bir hasır altlık, bir bakır küllüğün yanıbaşında açık bir Gauloise paketi. Artık sıkı bir yazma düzenine bağlı değil. Kısa bir süre önce tamamladığı bir kitap sonbaharda yayım lanacak. "Ripley Under Water", cinayet işleyip paçayı kıırtaran Ripley'le ilgili beşinci kitabı. Sehpanın üzerinde kitabın kapak provası duruyor. Koyu yeşil bir zemin üzerinde belli belirsiz bir iskelet eli. Böylesine acımasız bir adamla aylarca nasıl baş başa yaşıyor? Alçak sesle konuşııyor, yanıtları ölçülü. "ündan hoşlandığımı bile söyleyebilirim. Bazı ukurlanm da seviyor onu, bazıları hiç hoşlanmıyor. Ama ondan kurtulmak istemiyurum. Bir kişiliği var artık. Yıllar geçtikçe nerdeyse bir insan olup çıktı. Onu anlayabiliyorum." Highsmith, kısa öykülerinde ve romanlarında son derece nesnel. Tuhaf, garip insanları ilginç böcekleı i ıncelercesine inceliyor. Örneğin, "Edith'in Güncesi"nde yavaş yavaş deliliğe sürüklenen bir ev kadınını; "Cam Hücre"de işlemediği bir cinayetenin bede C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 8 6