Katalog

SON ARAŞTIRMALAR AĞAÇLARA DOĞAL IŞIKLANDIRMA Cambridge Üniversitesi öğrencileri bakterileri genetik değişimden geçirerek ışımalarını sağladı. Bakteriyel lamba yakında ağaç gibi daha büyük alanları da aydınlatabilir. Özel moleküllerle ışık üretme yetisi olarak bilinen biyolüminesans, bakteriler arasında çok yaygın olsa da balık ve yosunlar da genelde sembiyoz halinde yaşadıkları canlının yardımıyla aynı yetiye sahip olurlar. Hayvanın veya bitkinin içinde yaşayan bakteriler ışık üretir ve bunun karşılığında besleyici madde alırlar. gunluk azalmış. Ayrıca emeklilikten önce dört kişiden birinde görülen depresyon belirtileri de azaldı diyor bilim insanları. Ancak emeklilik dönemi solunum yolları hastalıkları, kalp veya diyabet gibi hastalıklar üzerinde olumlu etki yapmıyor. Bu hastalıklar yaşın ilerlemesine bağlı olarak kötüleşiyor deniyor, British Medical Journal dergisinde. Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre memelilerin beden boyları çok kısa bir süre içinde tüm ana gruplarda ve tüm dünyada bin misli büyümüş. Büyüme için uygun koşullar iklim dışında toplu ölümler sonucunda boşalan ekolojik nişlerle oluşmuştu. 65 milyon yıl önce dinozorlarla birlikte dünya üzerinde yaşayan en büyük hayvanların da soyu tükendi. Dünyaya dev sürüngenler hâkimken, atalarımız yani memeliler çok küçük, göze çarpmayan canlılardı. Fakat son araştırmaya göre dinozorların yok olmasından çok kısa bir süre sonra bu durum tamamen değişmiş. Bilim insanları memelilerin, dinozorların yok oluAni büyümenin nedeni olarak o devirlerdeki ekosistemde boşalan nişler gösteriliyor. Dinozorların yok olmasından sonra memeliler için olağanüstü bir besin kaynağı kalmıştı. Ama sadece otçul hayvanların beden boyları değil bunları avlayan etçillerin de boyları büyümüştü diyor bilim insanları. Veriler öte yandan, nişlerin boşalması dışında, iklim ve yaşam alanların büyüklüğünün de önemli bir rol oynadığını kanıtlıyor. Bu kadar farklı grupların birbirinden bağımsız olarak benzer ölçüde büyümüş olmaları, o tarihlerde tüm dünyada, dev memeliler için benzer ekolojik nişlerin bulunduğunu gösteriyor diyor Gittleman. Son araştırma öte yandan sadece kısıtlayıcı faktörler ve memelilerin ekolojileri hakkında önemli bilgiler vermesi dışında, büyük memelilerin sadece belli başlı küçük gruplara değil, en büyük hayvanların hep birbirinden farklı memeli gruplarına dahil olduğunu kanıtlamış. ALZHEİMER’E KARŞI DİYABET İLACI Diyabet ilacı Metformin Alzheimer demansına iyi geliyor. Farelerle deneyler yapan Alman bilim insanları, ilacın hastalığın başlıca işareti olan proteinlerin sinir hücrelerinde birikmesini önlediğini tespit etti. Metformin’in insanlarda da aynı etkiyi yaptığı kanıtlanırsa, ilaç Alzheimer’e karşı geliştirilecek yeni bir terapi için aday olabilir diyor Alman Nörodejeneratif Hastalıklar Merkezi araştırmacısı Sybille Kraus. Alzheimer hastalığında beynin sinir hücrelerinde tau proteini birikmekte. Bunun nedeni proteininin önemli ölçüde fosfat gruplarıyla donatılı olması. PP2A proteini normalde tau proteinindeki fosfat gruplarını yok eder. Fakat PP2A Alzheimer hastalarında yeterince etkin değildir. Hücre kültürlerinde Metformin PP2A’nın sinir hücrelerini koruduğunu gören bilim insanları, ilacı sağlıklı farelerin içme suyuna koyduklarında, tau proteinine daha az fosfat grubunun kenetlendiğini görmüşler. Araştırmacılar bundan sonra Metformin ilacının hayvanların bilişsel yetisini de iyileştirip iyileştirmediğini kontrol edecek. İlacın etkisi daha sonra insanlar üzerinde kontrol edilecek. İngiliz öğrenciler şimdi “International Genetically Engineered Machines Competiton” çerçevesinde koli bakterilerini bakteriyel lambalara dönüştürdü. Bu amaçta ateşböceği ve vibrio fischeri bakterisine ait genetik yapı parçalarını değişimden geçirdikten sonra koli bakterisine aşılamışlar. Öğrenciler bu şekilde farklı renklerde ışık elde etmekle kalmayıp, bir şarap şişesi büyüklüğündeki bir bakteri kolonisinden okuma lambası görevi görecek kadar kuvvetli bir ışık üretmeye başarmış. Gerçi biyolüminesans ağaçlar üretmedik ama bilim insanlarına biyolüminesansı daha etkili bir şekilde kullanmaya izin verecek yapı parçaları üretmeye başardık diyor öğrencilerden biri. Işıyan organizma üretimindeki en büyük zorluklardan biri, lusiferin kullanımına bağlı. Bu moleküller, kimyasal bir reaksiyonun ardından foton açığa çıkarıyor ve bu şekilde ışık reaksiyonu yetisi olmayan oksitleşmiş biçime dönüşürler. İngiliz öğrenciler oksitleşen lusiferinleri geri dönüştürerek, ışık kaynağını ardışık bir şekilde yenilemeye başarmış. Hesaplara göre ağaçları ışıklandırmak için, fotosentezle elde edilen enerjinin %0,02’si gerekli. DİNOZORLARIN ÖLÜMÜ MEMELİLERE YARAMIŞ Dinozorların bundan 65 milyon yıl önce dünya sahnesinden silinmelerinden sonra memelilerin boyu önemli ölçüde büyümüş. şundan sonra ne kadar büyüdüklerini öğrenebilmek için tüm zamanlarda her kıtada yaşayan kara memelilerine ait ana grupların maksimum büyüklük verilerini değerlendirmiş. Amaç memelilerdeki büyümenin bölgesel mi yoksa küresel mi olduğunu öğrenmekti. Beden boyu, üremeden ölüme kadar etkili.. Fareden file kadar çok sayıda çeşit bulunduğu için memeliler iyi bir test objesi. Dahası memeliler hakkında diğer taksonomik gruplara kıyasla çok daha fazla veri bulunmakta diye açıklıyor Georgia Üniversitesi araştırmacısı John Gittleman. Her dönemi inceleyen bilim insanları, her memeli grubundaki en büyük hayvanı tespit ettikten sonra bu verilere göre beden kitlesini tahmin etmiş. Bundan sonra ise çeşitli zamanlardaki tüm hayvan gruplarının boyları birbirleriyle karşılaştırılarak beden boyu gelişimi hakkında bir bakış açısı kazanılmış. Bu karşılaştırma çalışması, dinozorların yok oluşundan sonra memelilerin gerçekten de birdenbire önemli ölçüde büyüdüklerini kanıtlamakta. Uzaktan atalarımız olan bu canlılar tebeşir devrinden önce on kilo kadar geliyordu, yaklaşık olarak 34 milyon yıl önce ise ağırlıkları on yedi tona kadar ulaşmış. GOOGLE EARTH ARTIK ORMANLARI DA GÖZLÜYOR Google artık dünyadaki ormanları ve denizleri de gözlemeye başladı. Google Earth Engine programı, bilim insanlarına ormanlardaki gelişmeleri incelemelerine yardımcı olacak. Proje, Meksika’nın Cancun kentinde gerçekleştirilen iklim zirvesinde tanıtıldı. İklim zirvesine katılan devletler ormanların korunmasına yönelik yasalar ve sözleşmeler üzerinde tartıştılar. Google E a r t h Engine’in dünya genelindeki enstitülere yardımcı olacak bir araç olması bekleniyor. Dünyadaki su kaynaklarını gösterebilen program, doğal felaketler sırasında da önemli bir görev üstlenebilecek. Birleşmiş Milletlerin açıklamasına göre küresel orman tahribatı yüzünden ortaya çıkan karbondioksit miktarı, toplam karbondioksit emisyonunun yüzde on yedisine eşit. Nilgün Özbaşaran Dede Araştırma EMEKLİLİK YAŞAM SEVİNCİ VERİYOR Emeklilik yaşına gelen insanların ruh hali iyileşiyor. Avrupa’da gerçekleştirilen uzun vadeli bir araştırma, iş hayatını sonlandıran insanlarda yorgunluğun ve depresyonun azaldığını gösterdi. Fakat kronik hastalıklarda bir iyileşme söz konusu değil. Stockholm Üniversitesi’nde Hugo Westerlund ile çalışan bilim insanları 15.000’i aşkın Fransızı on beş yıl boyu incelemiş. Araştırmaya katılanların çoğu 5357 yaşında, diğerleri 64 yaşında emekli olmuşlar. Emekli olanlarda hem bedensel hem de zihinsel yor PASİF İÇİCİLİK: YILDA 600 BİN KİŞİ ÖLÜYOR Yüz insandan biri pasif içicilik yüzünden yaşamını yitiriyor. Dünya genelinde 125.000’i çocuk olmak üzere toplam 600.000 kişi sırf sigara dumanı soluduğu için ölüyor. Dünya Sağlık Organizasyonu uzmanları tarafından açıklanan bu sonuçlar, pasif içiciliğin kapsamlı bir şekilde araştırıldığı çalışmaya ait. Dünya genelinde çocukların yüzde kırkı, kadınların yüzde otuz beşi ve erkeklerin yüzde otuz üçü istemeden sigara dumanı soluyor. Dünya Sağlık Organizasyonu’nun tahminlerine göre pasif içicilik yüzünden 379.000 kişi kalp hastalığına, 165.000 kişi gelen solunum yolları hastalıklarına, 36.900 kişi astım ve 21.400 kişi ise akciğer kanserine yakalanarak yaşamını yitiriyor. Annette PrüssÜstün yönetiminde çalışan ekip, incelenen 192 ülke için daha yeni veriler bulunmadığı için 2004 yılına ait verileri değerlendirmiş. Buna göre pasif içicilik yüzünden hayatını kaybedenlerin yüzde 47’si kadın, yüzde yirmi altısı erkek ve yüzde yirmi sekizi çocuk. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde pasif içicilik yüzünden daha fazla çocuk ölüyor. Kapalı alanlarda ve işyerlerinde sigara içimini yasaklayan kanunlar, ölüm oranlarını önemli ölçüde düşürebildiği gibi sağlık giderlerini de azaltır, diyor uzmanlar. Fakat dünya nüfusunun sadece yüzde 7.4’ü antisigara yasasının uygulandığı ülkelerde yaşıyor. Hiç kuşku yok ki dünyadaki 1.2 milyar sigara içicisi, milyarca insanın duman solumasına ve hastalığa yol açan kirliliğe neden oluyor, diyor araştırmacılar. CBT 1238/ 4 10 Aralık 2010