Katalog

inrolii 1" adını verdığı genı keşfettı Büım adamlaıı bu keşfı ılk dşamada gormezden geldıler, hatta reddettıler Ancak daha sonra 1993yüındaKenyon, solucanlarda ıkıncı uzun yaşam genı "daf 2"yı ta rumldyınca, bu gormezden gelme tutu munu terk etmek zorunda kaldılar Bu keşıf bılım dunyasında epey ses getırdı Bunun nedenlennden bırı ddf2'run yaşam suresı uzenndekı etkısının age 1 den daha guçlu olmasıydı mutant solucanldr ortalama olarak normalden ıkı mıslı uzun yaşıyordu Bır dıger neden de bu genın solucanlarda tuhaf bır fizyolojık yapısal degışıkhğe yol açmasıydı Yaşamlannın eıken donemlennde solucanlar, aç kaldıklan zaman bu fizyolojık degısımı geçırıyor Bu aşamada buyumelerı duruyor, vuaıtta ya<3 bırıkımı artıyor ve ıkı uçtan kendılenru dış etmenlere kaışı muhuıluyor Buyume surecındekı bu duraksama, normalde ıkı hafta olan omurlonru ay larla olçulebılecek surelere çıkartıyor Bu bılgılenn ışıgı alünda Daf2 geranı bıraz degışüren Kenyon, solucanlarda bu tuhaf fizyolojık degışıme yol açmadan omurlennı uzatmayı başardı Bu çalışma, uzun yaşam suresının olağandışı fizyolojık degışımden bagımsız olabıleceğı ökrını tartışmaya açtı Sütdişinde kök hücreleri bulundu Amerikalı bilim adamları ilk kez dişözünde (Pulpa) kök hücreleri buldu. ışlenn beslendıgı yuvada (Pulpa) kok hucrelennın bulunması ıle buradakı hucrelenn, dışlenn dokulmesınden sonra da korunagelmesı açısından onem taşıdıgını ortaya çıkardı Çunku bu sayede kok hucrelenn dışo zunden ayrışünldbılme olasıhgı dogdu. Ulusal Dış ve Çene Araştırmalan Ensütusu (NIDCR) bılım adamlan şımdı dıştekı kok hucrelennın dıger hucrelere donuşup donuşmedıklerını drdştırıyorldr îlk araştırmalarda hucrelenn bellı koşullarda sınır ve yağ hucıelenne donuştuklerı saptanmış Bılım adamı Songtao Shi, kok hucıelennı bır rastlann sonucu aln yaşmdakı kızının dışınde kırmızı bır doku bulmasıyla keşfetmış Shı, bu dokudan aynştırmış oldugu kok hucrelennden 1220 tanesını buyutmeye başarmış. canlar, aynı zamanda daf16'dan da yok sa uzun ydşam şansını ıyıce yıürır Daf 16 hucre bozulmasını onleyen ıkı anahtar enzımın uretimı ıçın gerekhdır Daf2 nasü çahşır 9 Hâlıhâzırda bunun yanıtı net degıl Ancak bazı ıpuçlan elde edılmış durumda Bu konuda surdurulen bazı deneylerden elde edılen venlere gore, en azından solucanlarda, daf2 'nın ınsulıne benzer bır hormonun salgılanmasında onemh bıı rol oynadıgı goruluyor Bu hormon, vucudun tumundekı hucrelere kadar uld^dn ıkıncı bu hoımorıun sdlgıldnmasıru tetıkhyor Bu ıkıncı hormonun ne yaptgı he nuz bılınmıyor D Genlerin evrimi Son gunlerde Kenyon ıle çalışan Delia Garigan solucdn hucrelerınde yaşlanmaya bagb bazı degışıkhklen tespıt ettı Gangan aynca bu değısıklıkleı ıle yaşlı solucanlarddkı hareket kabılıyeünde azalma arasında çok yakın bır ıkşkı oldugunu ortaya çıkarttı Daha sonra daf2 mutant solucanlardan alınan hucrelen ınceledı Ve bunlarda ydsldnmd belııtılennın gecıktıgını keşfett Tek bır genın yaşlanmayı etkıledıgını kabul eden bılım adamlan, şımdı bu surecın spesıfik olarak yaşlanmaya yol açmak ıçın evrım yeçuıp yeçıı medığuıı tditışnidya açıyor Yalnızca yaşlanmayı sağlamak ıçın evrım geçırme fikrıne karşı çıkanlar, yaşlanmanın başanh bır uremenın bedelı oldugunu savunuyoı Bu goruşe gore, yıyecek azügı ıle karşı karşıya kalan hayvanlar, daha fazla yağ bırıkmesı, uremenın gecıkmesı, bakım onanm mekanızmalannm devreye gırmesı gıbı degışıklıkler geçırıyor Bu gonışu destekleyenler, ureme fonksıyonlanndakı gecıkmeyı hayatta kalma mekanızmasının bırıncı etkısı oldugunu duşunuyor Bu goruşu desteklemek ıçın yapılan deneyde erken yasta yumurtalannı bııakan sıneklenn daha genç oldugu, oysa yumurtlama gecıknğı zaman sıneklenn daha uzun yaşadığı saptanmış Bu tarüşma henuz bır sonuca bdgldnmamakld bırhkte, ıkı tardftd da kabul goren goruş şu Yaşlanma, onceden belırlenmış, degıştınlemez bır sureç degıl. Ancak genlenn vucudun zamana karşı gehşbrdıgı dırencı buyuk olçude etkıledıgı arük bılınıyor Bu durumda yaşam pınannın kaynagını arayan bılım dddrnldrının genlenn çevresmde dolanmalan çok da yanlış degıl Reyhan OJbay Kayr^. NawSoentıst, 19 Nisan 2003 Açlık ve uzun yaşam 193O'lu yıllardan bu yana, laboratuvar hayvanlannın normalın alünda kalon almalan durumunda daha uzun yaşadıgı bılınıyor Sıçanlar, daha az yedıklerı zanidn omurlerı yuzde 50 oranında uzuyor Benzer bır durum mayadan kopege kadar pek çok turde geçerlı Uzun omurlu daf2 solucan mutdntlan ve kalon gırdılen kısıüanmıs hayvanlar drasınddkı paralellık, Kenyon un pek çok hayvanda uzun yaşama yol açan molekuler seyıı yolunun gızını ortaya çıkartmış olabılecegını akla getırıyor Bu sıstem, tum hayvanlarda geçerlı olduğu varsayımından hareketle, nasü bır yol ızleyecektır9 Bır kaç gen yaşam suresını nasıl degıştırebıhr? Sozgelırm Kenyon'un yarat ügı mutant hayvanlann, hucresel bozulmaya karşı daha dırençlı olduklan goruluyor Ayn ca bıııkmış bozukridnırı yaşldnrnanın temel nedenı olduğıı bılınıyor Çok sayıda çalışma, bu uzun omurlu hayvanlann kımyasal maddelere aşın sıcaklara ve radyasyona maruz kaldıklan zaman hucresel bozulmadan daha az etküendıgını ortaya koyuyor Bu durumda akla şu soru gelıyor Hucresel onanm meka nızmasını bozan nedır? Kenyon'un deneyınde mutant daf2 genıne sahıp olan solucanlar hasar onanm mekanızmasının bazı kısımlan devre dışı kalmışsa, uzun yaşam şanslannı yıtrnyorlar Hucrelerde, kendılennı hasar ve bozulmaya karşı koruyan bır dızı proteın ve molekul bulunuı Bunlann dynı Zdinandd onanm yeteneklen de vardır Daf2 den yoksun solu r|iyı ureme ve kendı dokulanm koruma eneklen aıasında pay etmek zonındddıı uçta ortaya bır degıştokuş olayı çıkar [anızma enenıyı uremeye kaydınrken, dı dokulanm koruma seçenegını ıhmal • Doğal olarak bunun sonucunda yaş r na ortaya çıkar Turun ıçınde bulundugu lojık çevresı, bu enenı yonlendırme ışle ı baştan sona etküer Omegın sıçanlar u koşullarda yaşamlanru surdururler, çogu yutıcı hayvanlard yern olur Yaılanran ılk donemlenne daha buyuk rjı yatırımı yaparlar ve bu nederüe sık dogururlar Bu hızlı yaşamın bedeh er olumdur Sıçdnlann bu nedenle yaşdm îlen çok kısadır 198O'lı yıllarda molekuler bıyolojımn şmesıyle, embnyonık gelısme ve buyu gıbı pek çok karmaşık surecın dlünda ın geneük seyır yolunun bılınmeyen yon su yuzune çıktı Bu arada Johnson solulann yaşam surelennı degıştren "age Aynca "SHED" hucrelennın ("Stem cells from the human exfolıated decıduous teeth")uzennde surpnz bır bıçımde proteın ızlen de saptanmış Bu da kok hucrelennın kemık ve dışozu hucrelennın oluşumunda etküı olduguna ışaret etmekte Araşurma sonuçlannı Proceedıngs of the Naüonal Academy of Scıences dergısınde yayımlayan bılım adamlanna gore yeni keşfedılen kok hucrelen, bedendekı bırçok yenşkın kok hucresıne kıyasla eşsız ozellıklere sahıp Uzun omurlu olduklan gıbı laboratuvarda çok çabuk gelişıyorlar ve dış, kemık ve sınir hucrelenne donuşme potansıyehne sahıpler Aynca dıs ve kemıklenn yenüenmesı kadar sınırlerdekı hasarlann tedavısınde de yararb olabüeceklerı 841/9