Katalog

Gönülden Bilime Ahmet Inam Eleştiri ve kıskançlık Akademısyenlenn, sanatçıların, duşunurlerın, yazarlann olusturduğu bılgı ve sanat urunu ureten topluluklarda yasanan, uretıa ınsanın tıpık ozellıklerınden bırı, kıskançlık Olumlu bır yanı yok değıl, daha olumlu olanın ardına dusmemızı sağladığı ıçın Yarışma ortamı olusturucu, guduleyıa, harekete geçırıa, kendımızı aşmamızı sağlayıa ozellıklen var Çevremızle ılışkımızde, ıletıler, uyarılar gonderır bıze kıskançlığımız Ekobıyoloıık koklen var yasayısımızda Içimizdeki kıskançlık, onemlı bır tanıma olanağıdır kendımızı Kımı, neden, nasıl kıs7 kanıyorum Ulaşmayı duşunduğum yerde, gorduğum bırını ? mı "Neden onun yerınde değılım7" sorusu mu yakıyor ıçımı? Neden onun kadar akıllı, onun kadar bılgılı, yeteneklı, çalışkan değılım7 Pekı, neden bu karşılastırma sonucu kendımı daha "aşağıda" goruyorum7 Demek kı ben de bır ekslklik var Duru mu "gerçekçı" bır bıçımde goruyorsam, bu eksıklığı kapatmanın yollarını ararım Kendım ve ılışkılenmde yanılıyorsam, yanılgımın nedenlerını bulmalıyım Neden kendımı eksık goruyorum7 Bu kıskançlığın belırtısı, karsı tarafla değıl de, kendımle ılgılı sorunların varlığını gosterebılır Bende yolumda gıtmeyen neler var kı, kıskançlık duyuyorum7 Kıskançlık kendımı tanıma yolculuğunda yol aldırabılır bana Kıskançlığın tumu, olmayı ıstedığımız yerde, baskalannın bulunmasından kaynaklanmıyor Turlu nedenlerı ve çeşıtlerı var kıskançlığın Orneğın, sevgılısını kıskanan bır delıkanlıyı duşunun Sevgılısını yıtıreceğı kaygısı, onu yıyıp bıtırebılır Uçuncu kışılerden kuşku, kendısının sevgılısıne yeterlı olmayışı, sevgılısının guvenılmezlığı duySanatta ve bilimde ger guları onu kıvrandırır Kıskanççekliğe olan saygımız, lık burada, gorunuşte, doğrudan rakıplerıne değıl, sevgılısıhakikat askımız onde gitmeli. Meslektaşları ne yonelmıştır Bu tur kıskançlıkta da kendımızı kendımıze mıza yonelttiğimiz eleş gosterebılecek ısaretler vardır tiriler, kendi zavallılığı Bu yoğun duygusal ortamda, duyguların ağırlığından kurtumızı ortmeye yonelik ruhsal saplantılarımız lup da, kendı dennlıklerımıze ınebılme gucumuz olabılır mı7 dan kaynaklanmamalı. Neden olmasın7 Kıskançlık yoğun bır yasamın cehennemınde, dunyanın en buyuk matematıkçısı ya da fızıkçısı olmaya çabalamanın anlamı nedır7 Buyuk sanatçılar, yazarlar, bılım adamları, tumuyle yaratıa urunler vermıs, basarılı olmus ınsanlar, bu kıskançlık atesıyle yanıp kul olan ınsanlar mıdırhep7 Yaratıa ınsanların duygu dunyalarında kıskançlığın 7 harekete geçırdığı fırtınalar mı eser hep Duygu dunyasında yaşanan âfet sona erdığınde, yaratıa ınsan da tukenır bıter mı7 Huzursuz ınsanlardan mı çıkıyor yaratıalar7 Genelleme yapmak zor Kıskançlık belkı de kaçınılmaz Kıskançlık enerjisını olumlu hâle donusturen duygu muhendisliği gelıştınlebılır mı7 Nukleer ener/ının hastalıkların sağaltımında kullanılması gıbı, kıskançlık ener/ısı, kendı eksıklıklenmızın gıdenlmesı, gelısmemız ıçın kullanılabılır Burada onemlı bır zorluk, kıskançlığa nasıl mudahale edeceğımız sorusunda yatıyor Etmeyeceğız Onu tuketesıye yaşayacağız Dusuncemız ve dığer duygularımızla ılışkıye sokarak, onun bızı ele geçırmesını engelleyeceğız Once kendımle yarışmalıyım Kendımı geçmedıkçe dığer ınsanları geçme sansım kalmaz Sanatta ve bılımde gerçeklığe olan saygımız, hakıkal askımız onde gıtmelı Meslektaşlarımıza yonelttığımız eleştırıler, kendı zavallılığımızı ortmeye yonelık ruhsal saplantılarımızdan kaynaklanmamalı Elestırı adabı olmayan bır toplumda, entelektuel ortamlarda da, elestırı doğruya, guzele goturucu bır bıçımde ıslemıyor Oğrencı ve oğretmen olarak kırk yıla yakın bır suredır akademık yaşam ıçındeyım Bu yaşamın nasıl bır duygu dunyasi gerektırdığını anlayabılmış çok az ınsana rastladım Bırbırını gızlı ya da açık bıçıde kıskanan, kıskanmakla yetınmeyıp bırbırlenne akademık çalışmayı zehır eden, kendım bılmez, uğrastığı alanın hakıkatle olan ılgısınden habersız, meslek askından yoksun, ahlak değerlerını yasayamayan nıce akademısyen gordum Kuçuk ınsanların gıremedığı bır bilımsel araştırmalar dunyası olabılır mı7 Bilim adamları uzaylılarla konuşmaya çalışıyor Psıkolog Douglas Vakoch'uı qeçngımız haf tdlardd Paııs te duzenlumış oldugu konferansta uzaylılarla ıletışım olanaklan taı tLşılda Konferansd dunyanın bırçok yerınden gelen 20 bıhm adamı ve sanatçılar katıldı Vakoch a gore gehşünlmış radyoteleskoplarla uzay blara ulaşma şansı daha fazla Konferansta ele alınan ozel konulardan bırı bu ıletışım suasındd oz gecılıkle ne şeküde ılıntı kuruldbılecegı ıdı Kon feransa katılan muzıs yenleı ve bılışımcüer ın teraktıf bır üetı onerısı gptırdüer Buna qoıe mesela ozgecıhk uzeıme kunı lu yüdızlararası bır oyun gondenlebıhrdı Vakoch ozgecüıkle ılgüı bazı dmumlann doğa bılımleıınde ka benzerlıklerle betımlenebılpregını ve bunun ıçın tum dıllerden yararlanılabılecegını soyluyor Bıhm adamlan evrensel mantık yüdızlararası bır ısaret düı ve ınsan DNAsının seslerle yanı bıyolojık bır senfonı bıçımınde gon deıüebılıı lıgı uzerıne tartısmıslar Vakoch ıse ozgecıhgı bır fılmle gostermeye çalışıyor Fılmde bır kısı once kayalığa tutunan bırını kurtanyoı dıger seferınde ıse duşmesını seyredıyor Vakoch bu ornekle ınsanın ozgecü davranrndktd ozguı oldugunu gostermeye çalışıyor Vakoch aynca uzayhlann bınlerce ısık yılı uzdkta bulunmalannın bılım adamlannı ıadıkal bır duşunceye goturecegıne ınanmakta Oy le kı ona gore yıldızldrla ıletışım kuşaklar arası ıleüşım anlamına gelıyor Yanı konuştuklarımızın tumu gelecek kuşaklan eüaleyebılır Ama uzaydakı uygarbklardan korkmamızın da anlamı yok çunku yıldızlar arasındakı olagdnustu mesafeler koruyucu bır engel oluşturuyor dıyor Vakoch Çevreye duyarlı giysi dönemi Afrika'ya direkt telefon bağlantısı Afnka nın dogu sahıllenne doşenecek bır cam elyaf kablosu sayesınde kara kıta sonunda dunya standartlanna uygun telefon baglanosınd sdhıp olacak Afn ka nın kendı ıçındekı hatlar bıle çok kotu oldugundan uluslaı arası goruşmeler kolo nı donemınden kalma bır teknıkle Avrupa uzennden yapılıyor ve Afrıkalı sadece bu konuşmalar ıçın yüda yaklaşık olarak 400 müyon euro odemek zorunda Afrıkadakı telefon kuruluşlanndan oluşan bır konsorsıyumun gırışımı sayesınde şımdı Habeşıstan Kenya Tanzanya ve Madagaskar dan Guney Afnka ya uzanacak bır su alt kablosuyla bolgenın en ıyı altyapısını kunüacak Çok çabuk buyuyen bır hammaddeden gehsürılen yeru bır kumaş turu sayesınde çevreye duyarlı gıysüer uretılebüecek Ingeo şekeı yapıtaş lanndan aynşnnldıktan sonra laktk asıt polımerıne donuşturulen bu nı şastadan uretılıyor Bu nışasta şımdılık mısırddrı elde edılmekte ama ge lecekte pırınç veya patatesien de elde edılebılecek Amerıkan kımya ku ruluşu Cargıll Dow un açıklamdsına gore yapay kumaş en az dogal ku maşlar kadar emıcı ve sentetık kadar da ddydnıkh Aynca duşuk enerjıyle uretılen Ingeo nun serı uretımı sayesınde polyesterden daha ucuza mal olabılecegı de soylenmekte Mısır nışdstdsından uretılen elbıse ve blucın ler geçtıgımız gunlerde Parıs tekı kumaş fuannda tdrutıldı ^^^^m Neden Avıupave Çırıde bubı ı ınden faı klı ıkı tıp gelenegının gplıştıgıru didştuan sınolog Paul Unschuld bu gelışmeyı tıb bı duşuncelenn toplumsal koşullara goıe gehştıgıyle açıkla maya çalışıyoı Uzun bu savaş donemınden sonra kurulan ımparatorlukta oıtaya çıkan Çın tıp geleneklen otorıter devlet modelınden etkılenmış Mesela toplumsal huzursuzlukknn yasalar ve geregınde alınan onlemlerle onlenebılecegı duşuncpsı ılk terapılerde katı kurallann uygulanmasına yol açmıştı Batı tıbbının kokenı eskı Yunan gelenekleı ıne dayanu Antık Yunanıstanda sosyal çatışmalar demokratık sureçlerle çozulmeye çalışıhrdı Işte bu devlet sıs temı Yunan tıbbma yansıyarak bedenın kendı kendısını ıyıleşnrebıleceğı fiknnı dogurmuştu kı bu da Çınde büınen bu: şey degıldı Yönetim sistemleri tıp geleneklerine yansımış Wm^ • * Kuzey kutbu soğuyor Gronlandddkı buçok bolgenın kuresel ısınmadan etkılenmedıgı bıldınldı Adanın guney ve guneybatı sahıllerındekı hava sı cakbğı son olçumlere gore 40 yü oncesıne kıyasla 1 3 sdnügrat derece daha duşuk çıkmış Aynca 1958 ıla 2001 yıllan arasın dakı verüerı ınceleyen Plymouth Unıversı tesı ıklım araştırmacısı Edward Hanna, Labrador denızındekı yuzey suyunun da sogudugunu soyluyor Ancak kuzey kutup bolgesındekı sogumanm neye bağh oldu gu henuz açıklanamadı 841/4 Hazırlayan: Nilgun Ozbaşaran DedeRita Urgan