Katalog

Cönülden Bilime Ahmet Inam Bilim insanı dağıtır mı? Bılımsel duşunebılme, bılımde araştırma yapıp, urunler yara7 tabılme nasıl bır tavır ıçınde olmayı gerektırır Bılımın araştırma alanında yaşayan, bu alanda yolculuklar yapabılıp, kuçuk de olsa 7 yapılar kurabılen bır ınsanın yaşamı nasıl bır yaşamdır "Bilim insanı kimdir?" bır soruyla açmak ıstersek, bılımsel yaşantının (tecrubenın) ardında duran insanı Kımdır, hesaplayan, gozlemler yapan, goruş bıldıren, savlar ılerı suren, savlar oluşturan, kuramlara katkı7 da bulunan ya da onları yenıden kuran Cıddı, ağır başlı, temkınlı, 7 dengelı, olçulu, soğukkanlı bırı mı Yoksa, gozlerınde zekâ ateşlen yanan, esprılı, heyecanlı, coşkulu, enerjı dolu bır ınsan mı? Dalgın, ınsanlarla ıletışımı kopuk, çalışma alanının sorunlarına gomulup gerçek dunyayı unutmuş saçı başı darmadağın yarı "meczup" mu7 Sorularımdan rahatsız olanlarınız "ne anlamsız sorular bunlar 'bılım yapan' ınsanlann bellı kışılık ozellıklerı taşıması neden gereksın kı7" dıyebılır Bılım alanında çok değışık tutum ve davranışlarda bulunan ınsanlar vardır Değışık huylarda Bılım insanı huyu dıye bulunan ınsanlar vardır Değışık huylarda Bılım insanı huyu dıye bır huy, ne duyulmuş ne de gorulmuştur1 Insanlann mesleklerindeki tutumlan ıle gunluk yaşayışlanndakı tutumları farklıdır Bır matematıkçı ya da fızıkçı olarak kâğıt kalemle bır sorun uzennde yoğunlaşmış çalışanla, gozlerı yaşlı kuçucuk kızının saçlannı okşayan, aynı ınsandır farklı tutumlar ıçındedır Kızının saçlannı okşama tavnyla, pıoblem çozme tavrı aynı olabılır mı7 Bu karşı çıkışa hak vermemek olanaklı değıl "Bılım insanı kımdıı7" soıusuna yanıt ararken, kişilik ozelliklerinin değıl, bilim insanı karaktcrınin ardındayım Kışılık ozellıklerı, sınırlı, sabırvz, ıçe donuk ya da dışa donuk dıye nıtelendırebıleceğımız psıkolojik ozellıklerdır Bilim insanı karakteri dıye nıtelendırdığım, elbettekı psıkolopk ozellıklerden bağımsız olmayun, bılımsel araştııma alanında yaşıyor olmanın çetırdığı karakter ozellikleri, bılım yapan ınsanın, bılım insanı olarak taşıdığı, taşıması gereken ozellıklerdır Bılım ınsanının temel karakteri durustluktur Kendıne ve araş tırdığı alana, alanıyla ılgılı araştırmalara karşı durustluk Bu durustluk, gerçeğe duyulan saygıdan gelır Bu saygı en azından oğeden oluşur a) Gerçeklığı anlama, oğrenme, araştırma duyarlılığı Sureklı gozlemlerle, yenı bılgıler edınme çabası b) Yenı verılerle, yenı oğrenılenlerle eskı bılgılerımızın karşılaştırılması Ozeleştırı Kendımızle ve gerçeklerle yuzleşebılmelerımızın karşılaştırılması Ozeleştırı Kendımızle ve gerçeklerle yuzleşebılme c) Araştırma yaptığımız alan larda farklı goruşlere açık olma d) Goruşlerımızı ıçtenlıkle, açıkça dıle getırme e) Sureklı olarak kendımızı tazeleme. Bu saygı, bılım ınsanının kendıne, yaptığı ışe, bılıme, ınsana saygısıdır Flbette bu saygı, onu, gozu kapalı, dedığım dedık bır ınsan yapmamalı Saygılı olmak, cıddı olmaktır llkelere gore davranmaktır Ama katı olmak demek değıldır Kalılık, durustluğe aykırıdır Durustluk, seçeneklere, farklılıklara duyarlı olmayı gerektırır çunku1 Taş kafalı olmakla, addılığın ne ılgısı olabılır7 Tebessumden korkanın, addıyet kalkanının ardına saklanması boşunadır Saygı, du rustluk, farklılıklardan, anlatım değışıklıklerınden urkmemeyı gerektırır Dısıplınlı, ılkelı olmanın, yukarıdakı saymaya çalıştığım, saygının beş ılkesı ışığında gozden geçırdığımızde, anlayışlı, hoşgorulu, tahammullu, gulumseyen bır ınsana uzak durmadığını soyleyebılırız Dısıplın bızı katılığa goturduğunde, nasıl yenıleyebılırız kendımızı7 Nasıl farklı goruşlere açık olabılırız7 Oğrendıklerının çok zor elde edılen, uzennde artık tartışılmayan bılgıler olduğunu sanan, onları farklı bıçımlerde ıfade etmekten acız, seçenek oluşturan değışık goruşlere kendını kapatmış ınsanlann kendılennı "cıddı" sanmalanna hep gulumsemışımdır Bu dar kafalı ınatçı ınsanlara panzehır olarak Sokrat'ın ironisinı onermek ıstemışımdır Yazık kı kendılennı duvarlarla kapamış, bu ıronı geçırmez kafalara erışme olanağım olmadı Cıddı olmak ıçın katı olmak gerekmedığını anlayıp kendılerıne aynada kahkahalarla gulebılmelerını duşlerım hep Gerçek saygısı, ıçınde mızahı, deyım yerındeyse "dağıtmayı" barındırabılır Dağıtmak, araştırmalanmızdakı rasyonellığı esleyen "ırrasyonel" yuçtur Yanlışlaıımızla, kendımızle, "edep daıresı ıçınde" arkadaşlanmızla dalga geçebılmek, zaman zaman ıronık edeb'ı bır dılle kendı goruşlerımızı ve karşıtlarımızı eleşlırmek, "tıye almak", bılım insanı karaktenmızın temel oğesı olarak durustluğun bır gereğı olabılır Lıddılığın dogmatı/me kaymasını onleyen mızahla, cıddı bır bıçımde "dağıtabılıı" bılım insanı 1 milyon Euro'luk Descartes Ödülü Navigasyon projesine 230 projeden finale kalan 8 proje arasında Dr.Ahmet Cevdet Yalçıner'in de katıldığı Tsunami Projesi de vardı. mosferık ve deruz dmamıkle ^ f c | ^ K a s ı m 2003 ta n konusunda uzman bılım J I lrıhınde Roadamlarının katkılarıyla gerU \ ^ m a d a Accade çekleştu üdı Omegın 'nutas mıa Nazıonale deı Lın yon olarak nıtelendırüen soz ceıde geıçekleştu ılerı konusu sapmalar daha orıcc Descartes Odul toıenınde / metıelık bıı hata payı ıle ol bıı ıncılık odulu Belçıka çulebüııken yem sıstenıde Kıalıyet Gozlemevı nden bu pay 23 santıme duşuyoı bılım dddnıldiumı 8 Avıu Boylece bu yeıu olçuın teknı pa ulkesuıuı katılımıyla gı uyıiu çalışmalarmda Dun gerçekleştırdıgı hassas Blrlnclllk Ödulünu Prof. Dehant AB ya ııuı ııidiıyetık alaıımuı olçu konumlama ve navigasyon Araftırma Komisyonu Bafkanı Philippe munde çok buyuk yaıaılar sıstemlen projesıne verıl Busquin'den aldı sağlayacak Bu sonıakı aşamadd elap ayıu lıkıugı dı Ikıncılığı ekıan uıetımınde kullanılmak uzere ge Maıs gezegenının uıcelenmesmde kullanmayı planlı lıştmlen polırnerık ışıkyayan dıyot (PLED) pıojeoi yor Boylece Maıs ırı ıt, kısırnlarırunfaivıkoı olup ol kazaııdı Atıııa IJlusal Gozlcmevı nden Dı Gerassimadığı aıaştınlacai mos Papadopoulos uıı yuruttugu Tuıkıyedeıı OD TUdeıı Doç Dı Ahmet Cevdet Yalçıner* ırı de ka tıldıgı Tsurıamı 1 'tojesı 11 lAMh/ * fınale \ aldiı 8 pıoje ikinci proje ıçuıde degeılenduüdı Ikıncılığe kyık goıuluı pıojt îbe Canıbııdge 2000 yılmda ük kez veıılmeye bdşldrıan Des caıtes Odulu Avıupa Bulıgı nın bılımsel araştırmala rı teşvık etmek uluslaidrd&ı bılunbel ibbıılığmı des teklemek amacıyla uygulamaya koydugu bır teşvık sıstemı Bu odulurı en onernlı ozellığı krşısel başaıüa ra degü ekıp olaıak gcıçeklcştınlen çeşıtlı ulkeler den gelerı bılım adamldrmın rşbulıgı üe yuıutulerı çalısmdldia VLHÜmesı Kazanan pro]e 1 Milyon Euro ıle odullendıı dı yoı Bu yıl yaıışmaya katılan 230 projeden 81 fınale kalmaya hak kazandı Temel büımler muhendıslık ve ıletısım dallaıında yuıutulerı bu 8 projede bu yıl dık katı çeken en onemlı gelışme proje kooıdmatoıu olarak kddınlaım geçen yülara gore sayıca artması ve aday ulkelerın katkıldnnm azırtısanmayacak olçu de yukselnıesı Unıversıtesı nden Pıof Richard Friend başkanlı Çfindd Belçıkalı lsveçlı ve Alman bılım adamlaımm katkılarıyla Phılıpc şııketının aıaşüıma ve gelıştnme ekıbuıırı destegı ıle gerçekleştuümış Bu proje sıvı krıstal ekranlann yertne polımerık ışık yayan dıyot (PLED) teknolojı.sınırı kulldiulnidt>ırn ongoıuyoı PLED leı uıetım mahyetınde buyuk duşuşlere yol açarken malzemenırı esneklıgı nedenıyle çok geıuş bu uygularna alanı yaratacak Halıhazuda bu tekno lojırun pıyasalarda uygularna ornekleruu gormek olası Sozgelıını Phılıps "Spektıa traş makmesı bu teknolojıyıden ydrdrlarıardkpıün omıuııu gofateııyoı Çok yakmda katlanabüıı TV ve bılgısayaı ekıanlan nın ekranlıduvar kagıtlaımuıuıetılmesı planlanıyoı Hassas hesaplama Bu yıl bırıncüıkle odullendırüen proje, Belçıka Kralıyet Gozlemevı nden Prof Veronique Dehant ın başkanlıgında ıransa Polonya ıspanya Avustuıya Çek Cumhurıyetı Ukrayna ve Mosko vadan bılım adamlarının katkdarıyla gerçekleştu ü mış Kışısel guvenlık yon bulma ve jeofızık olçumle rı konıısunda buyuk kolayük saglayacagı duşunulen çalışmarım hedefi Dunya nın uzaydakı rotasyonunda oı taya çıkan sdpmalarm ayrıntüı bır şeküde hesaplanması Dunya nın dorımesı zamanın olçumunde yol gosterırken yıldızlaıdan da kuresel konum belırleme konusunda referans noktası olarak olarak yardi sdğlamyoı Bugun uydulaıdtin gelen verderı değer lendıren ucuz kuresel konumlama sıstemlen bırkaç metıelık hata payı ıle ınsanldrın ve araçlaıın koordı natlaıını belırlıyor Ancai Dunya eksenı etrafındd donerken geornetıık ydpısmdakı ozellıkleıdcn dolayı yalpalıyor" Dolayısıyla konurnldma sısternlerınde kaynidldia neden oluyoı Prof Dehant'ın yuruttugu pıoje bu sapmalan hesaplayarak Dunya u/eııııdekı bu noktdrun çok buyuk bıı hassasıyetle saptanabıl mesını saglıyoı Bu çalışma astronomı jeofızık at TSUNAMİ ARAŞTIRMALARI: 8 PROJEDEN BİRİ Descatres Odulu finalistleri arasında yer alan Thams projesi, Yunanistan Ulusal Gozlemevi'nden Dr. Gerassimos Papadopoulos'un başkanlıgında Bologna Unıversitesi, Orta Doğu Teknık Unıversıtesı ve Tohoku Universıtesı'nden bılım adamlarının katkılarıyla gerçekleştırildi. Thams pıojesuıın mımarlarından Oıta Dogu Teknık Uruversıtes nden Doç Dr Ahmet Cevdet Yalçıner Thams pıojesı ve Tuık bılım adamldiırun Avıupa bılımsel çdİLjrridlaıırid katılırnı \ oııuburıdakı soınlaıımız yanrtladı • Tsunami konusundaki çalışmalarınız nasıl başladı? • Thunamı .seıuvenım l'Ju/ yıluıda 872/2