Katalog

Aile hekimliği: Kanada örneği Ben ve eşim yaklaşık 5 yıl önce Kanadaya göç ettik. Kendi yaşadıklanmıza ve çevremizden duyduklanmıza dayanarak Kanada'daki sağlık sisteminden ve Türkiye'de de gündemde olan aile hekimliği uygulamalarmdan Kanada özelinde söz etmek istiyorum. Yazıda, göçmen olmamızın getirdiği sorunlan dışarıda tutarak konudan genel olarak bahsetmek istedim. de ügısızdım, sonucu almaya gıtmedım Benı arayan soran falan olmadı Sonradan anladım kı aüe doktorları bızun SSK hastanesı doktoıları gıbı aşırı yogurüar gorevlerıru tam olarak yerıne getrremıyorlar Ashnda dunya standaıtldiuıda ucıet ahyorlaı ama Kanadada sıstem nedenıyle ABD'dekı gıbı zengın de olmuyorlar Burası goçmen ulke sı, her yü gelen 250000 goçmensıgınmacı nedenıyle hasta enfldsyonu vaı Sonuç ola rak aüe hekrmlen ıçın mesleksel ya da maddı bu motıvasyon fazla soz korıusu değü Ben şu anda aüe doktorumu yolda gorsem tanımam, o da bem tanımaz Geçenlerde gazetelerde okuduğum brr araştrrmada aüe hekımlerı aşırı ış yogunluğu nedenıyle hasta doktor üışküerın dekı yabancüdşrnaddn ydkınıyoılardı Yaşddıgımız bır olaydan ornek vereyım Eşımm bınbu" mucadele üe buldugu aüe doktorumuza oğlumuzu oksuruk nedenıyle goturduk Toplam bırkaç dakıkauk bu rnuayene sonucu çocuğa astım teşhısı koydu ve yuzumuze büe bakmadan muayeneyı tamamlayıp bızı gonderdı Kortızonlu üaçlar yaz dı Bız bu tarz bır muayeneden rahatsız olduk ve hemerı alt kattakı klımge gıttık, buradakı doktor başka bır teshış koydu ve an tıbıyotık verdı Burda en buyuk problem teşhıs konusunda goruş ayrüıgı olması degü en buyuk problem aüe doktorumuzun bıze bırkaç dakücadan fazla zaman ayurma ması yuzumuze bakmaması teşhısuı çok sutatlı ve nere deyse otomatık olması Bu bız de guvensızlık duygusuna yol açıyor Doktoıuıı hızlı teşhıs koyması tecrubelı oldugunu gosterebılır ama genellıkle kendüerını hıç rıske atmadan Ameııkan Tıp otontelerının populer yargüannı ve teşhıslerını neredeyse otomatü< olaıak düe getuıyoılaı Oıüaı da hastadan ılerde dava açar dıye çekınıyoı Maalesef butun bunlann sonucu tam bır üetışımsızlık oluyoı ve bu üetışımsızlık aüe hekunlıgı temellı bır sıstemde buyuk aksaklüdara yol açıyor Bu hıkâyedekı baş ka bu pıoblem de hastalardan kaynaklanıyor Kısıtlamalar olmadıgı ıçuı normalden fazla sağlık hızmetı başvuı usunda bulunu yor, bu da saglık sıstemı uzerındekı yuku aıtuıyoı Aile doktorumuza guvenemıyoruz Sonuçta kendı kenduruzın doktoru olmaya çaba gostermeye basladü< Doktorhasta üetı^unsızlıgı nedemyle Tuıkıyedekı ıdealıst doktorları aradıgımız zamarüar oluyor Yapüan bu aıaştuma Kanadada Tıp ogıencüermvn artık aüe doktoru olmdk ıstemedüdeı mı qostenyoı Inaaıüaı arasmddkı ıletışımsızlık yuzunden aüe hekımlıgı temelınde ku: ulmuş dışaı ıdan mukemmel gorunen Kanada saglık sıstemı daha ışın başından aksıyoı Sinan Kargı 872/13 Mehmed Fuad Köprülü (4 Arahk 189028 Haziran 1966) eı şeyıyle Turkıye'run bır uruııu olan Mehmed Fuad Koprulu bu tun dunyada 20 yuzyüın en buyuk taııhçılen arasmda amlmaktadır Tam an lamıyla bır aydınlanma adamı olan Kopnılu ulkesıne modern bılırrı standdrt ve yorıtemlerını tanıtan kışıdır Koprulu yalnız ta rıhçılıkle kalmamış, çok genış bır bılım yelpazesınde uluslararası oıtamda yenı yollar açan urunler vermış, toplumuna ozgur, mureffeh, ernın ve modeırı bu yaşam kazandnabıknek ıçın bılım msanı ve cğı ümcı olarak buyuk hızmetler sunmuştur Kopıulu'nun bılım yonlerm hakkında yazdıklaıı hem sosyal hem de fen bı lımlerı ıçın yol gosterıcı rnahıyettedır Butun dunyada odulleı, akademı uyelıkleıı, onur doktoraları ıle taltıf edılen Koprulu bugun kendı ulkesınde ne yazık kı unutulmak uzeıedn Bu, Tuıkıye'nın son ellı yıl dıı ıçme ıtıldığı kararüıgın en acı bır gos tergesıdır Toplumurrıuz Kopıulu ve onun yolundan gıdeııleıı hatıılddıqı onlarırı eserlerını takdır ettıgı ve daha ıyılerını uretme azmmı yeıleştuebüdıip surece yucclecek uygaı toplunüoı ıçındekı yeıuıı alacaktır 103 doğum gununde Cumhuııyet Bılım Teknık buyuk bılım adamı ve ogıet men Fuad Koprulu'yıı sayqıyla anmaktddır. H anada da devlet tarafınddn odenen genış çaplı bu saglık sıstemı var Kanadalıldr bu sıstemı buyuk nıucadelerlerle elde etmısler ve halen verdıklerı vergüerden çok buyuk oranlarda para laı burıa ayıüıyor Vatandaşlardan sıgorta prımı alınmıyor, sıgortalı olmak, buyerde çalışmış çalışıyoı olmak gıbı şartlar aranmıyor Kanadadd oturrna ızrıı olanheıkese bu saglık kaı tı verılıyor Gıttığınız saglık kuruluşlarında bu kartı kullandrak hızmetten yararlaruyorsunuz Saglık kuruluşlan hız metm urretmı devletten alıyoı Uaç, dış hekımlıgı estetık vb gıbı bazı alanlarda urret karşılanmıyor Ancak bunları da ya şırketle rrn ozel saglık sıgortası ya da devletrn dıger yardım kuruluşlan karşüıyor Devletm saglık hızmetlerıne odedıgı ucretler gelışnuş ulke standaıtlaıında dahı yuksek ucıetler Çok hasta bakan klurıkler ddha çok gelu elde edıyorlaı Ozetle sdQlık hızmetlerı sıstemı hem ozel sektor hem de kamu saglık hızmetı ozellıklerını tdşıyor Buıayd kadaı heışey çok guzel goıu nuyor Ama sıstem kayridk ve personel yetesızlığı nedenıyle gıderek artan sorunlaı la karşı karşıyd Haftaldi suren amelıyat ve tedavı bekleme lıstelerı acıJ servıste saatlerre beklemek büdığımız problemleı Bu arada yogun bır saglık hızrnetlen ozelleştume baskısı olduö^ınu da belutmek ısterım Ozel hastaneleruı kurulması ABD dekı gıbı ozel saglık sıgortasına geçılnresı ıçın ıçerden ve dı.şandan basküar gelıyor IMf oneıüen zenguı hastalan ABD de te davı etme amaçlı şırketler kurulmaya çalışüması bu çdbalaıa omek gosteı üebılu Saglık sıstemınde kaynak sorunu var Sağlık ıçuı butçeden ayıüan paramn sureklı aıtuıl ması gerokıyor Bu yuzden sagiık hızmetletmde çesıtlı kısıtlamalaı geıekıyoı Oıncgın aile hekımlerme kazanç tavaru koyııyorlar Bu nedenle bırçok aile hekuıunırı ABD de çalışmayı tercıh ettıgını duyuyoruz K nsoıuluyoı Uzmanlar aile doktoru gondermeden hastayı kabul etmıyor Aüe hekımlıguıuı koruyucu hekımlıkte de onemlı bır yerı var Buraya kadar herşey ıyı Problem mekdnızmanın temelı olan aüe hekımı aüe üıskısmde başhyor Sandığımız gibi değil! Kdiiddaya ük geldıguruzde "aüe hekımlığı" sıstemun duyunca haylı etküenmıştık Tabu bız aüemızı yakından tanıyan bızı takıp eden fümlerdekı gıbı çagumca gelen, sagünuzı ügüendıren konularda detaylı ola rak konuşabüecegımız ve guvenebüecegımız aüe dostu gıbı bır şey duşunmustuk, ama durumun boyle olmadıgını kısa surede aıüadık Kanadada ıkamet ettıgrmız yakla şık S yüda aüe hekurüerımız bızım saghgımızla ügüeıunedüer bız hasta olunca onla ra gıttık gıttıgımızde bıze çok az Zdman ayndüar bukaçdakıkaıçmde bu teşhısko yup gonderdüer Sonuçta bız orüara guvenmedık Başka klınıklere gıttıgımız verdüde Prof. Gazi Yaşargil'e saygı eı hafta ılgı ıle ızledıgım Curnlıuııyet bılım Teknık' ın 868 sayısın da Sayın Dr Gokhan Aydemır ın yazısıtu ılqı ve üevgı ıle ükudunı Sayın Prof Dı M GazıYaşaıgü kışı sel başarısı ıle yuzyılın beyın rerrahı, yuzyüın Ibnı Suıa sı olaıak dunya bılım taı ıhın dcyeıınıalmıştu Kıvanç duymaktayım Fakal ne yazık kı, loplumaal olatak, kışılerı yetıştırrııekUırı çok, onları engellemek sanııım bızını yapımızda var Sayın Dr Gokhan Aydemır e katılmaktayım Sayın GazıYaşargü ddırıa bu Sımı Bılım Ens tıtusu ya da Beym Aıaştuma Meıkezı ku rulması, toplum adına, bılım adına oldukça sevındıııcı ve olındsı geıeken bıı ııet ıcedu Saygılarımısunaıım Seyfettın Maden H Aile hekimliği temel Ozelleştınne yanlılaıı sıstemdekı ak saklıklaıı ve kaynak yetersızlıgını one suruyoıldr Tdhnıın edebüeceğıruz gıbı bu taı üşmalar yaygm devletm kuçulmesı tarttşnidldrmın bu parçası Kaışı olanlar sorunla rın çozulebılecegım hatta bır kısmmın maksatlı olarak çozulmedıc)mı aosyal dev let onlayışuun surdurulmesuıı savunuyorlar Hekımler arasrnda ve halk drasındd da fıku ayıüıgı vaı Bu yazıda omegını verdıgım pek çok saglık hı/rnetı alaıunda goııüen aksaküklaı kaışısmda paıamı oderım hızmetı mı dlırun dıye duşunenlere lastlanıyor Kanada aagiık sıstemm temelrnı "aüe hekımlıgı" oluşturuyor Hangı küıuge gıdeı semz gıdın sıze "aüe doktorunuzun" bılgıle rı ıldçldn kuUdiurıadıgıtıuz çok oldu Aüe hekunlerımız, kı şu ana kadar 4 tane oldu çogu zaman bızı tdnırrıadı Aüe hekunuıı degıştırmek çok zor oldu Çok yo gım olduklanndan yenı hdsta kabul etmek mtemedıleı Çocugun aşüarını bızım chec kııp larımızı veya halk sagüğı korıularuu bız onlaıa gıdıp sormazsak onlar bıze hıç bü dırrnedüeı Kendı sağhgımızı kendımız takıp et mek durumunda kaldüc Kanddada toplumun egıtım duzeyı yuksek evlerm çogunlugunda rnternet bagiantısı var medya halk saglıgı konularında duyaılı davranmaya çalışıyor Ayrıca ?,4 sddt saÇıük soıunldruu danışabüecegmız saglüc daruşma merkezlerı var Bu yuzden aüe hekrrrüıguıde aksayan yonleı daha az hıssedüıyor Ama şunu da belırtmek ısterım kı SAKS ve buyuk elektnk keauıtısı gıbı soıuıüaıda gozlemledıgım kadanyla Kanada haüa oldukça büuıçlı kendı kenduıı kontıol etme ve üetışım yeteneklerı yuksek bır toplum Ilk Kdnddaya geldıgunde bır chec kup yaptırmıstım Doktor aşuı ügısızdı ben