Katalog

k büyiik susk bırlıkte kul oldu Sarsıntıda şehırdekı 200 000 ku?ı hayatını kaybetmıştır Halk pamk ıçmde kentı ydğmaladı ve bubııını oldurdu Hdrbıye ve Samandağ buyuk hasarlaı goıdu tmparator Justınıanus I ve Kralıçe Theodora kentı yeruden ımar ettırmek ıçın buyuk para lar harcadılar Theodora nın onarttığı Arc hangel Küısesı nın sutunlan lstanbul dan yon derüdı Ardı arkası kesılmeyen depremler Arıtakya nın sonunu getırdı tmpdrdtoı Buyuk Justıruanus donemınde (MS 527 565) bu fe laketler devam ettı 21 Kasım 528 yüındd bas layan depremlerle surldr bınalar yıküırken 526 yılından sonra onarılan yerlerde tekrar yıkıldı (şekıl4) Tanrınırı gazabının uzerlerm de oldugunu duşunen halk daglara kaçtı Im parator üe ımpardtonçe Theodora 526 yüın dakı depıemde olduğu gıbı bu ke? de buyuk yardımlar ve hedıyeler gonderdı Antakya ya 5000 (ıkı yıl oncekı depremde kentın nufusu nun haylı azaldığı duşunuluıse bu da onemlı sayıdır) kısının olduğu depremde kentırı adı Theopolıs olarak değıstırüdı 9 Temmuz 551 depıemınde ıse Samandağ kıyısınddkı Sele ucıa hmanı kıymın bu daha eskı halıne gel meyecek şekılde yukselmesı sonucu kulloru lamaz hale geldı Bu deprem tum doğu Ak denızde hıssedıldı 100 den fazlakasaba yı küdı (Brown 1969) 577 depremınde Harbıye (antık adı Şekll 4 vüril) Pekçok depremde yerie blr olan Antloch'un surlanndan blr görünüf (Cauaı'm grate Antakya da da buyuk zarara neden olurken 1500 bına tahrıp oldu ve surlar uzorınde kı 90 kule yıkıldı Bızans donemınde (968 1084) meyda na gelen 8 Mart 1053 depremınde St Peter Kılısesı ve şehrın dığer tum yapüaıı yıkıldı Bu depremde 10 000 kısı hayatını kaybettı Selçuklu egemenlığı donemınde (1084 1098) 1072depremımeydandgelmı: ? cıddı hasarlar oluştu ve 1000 kışı hayatını kaybettı 1091 yılındakı şıddetlı depremde cıddı hasarlar oluştu Suılar ve kuloler yıkıl dı bırçok msan evlerın altında kdldı Osmanlı donemındekı 1615 1822 ve As/ ne/ıri yatağı yer değlştlrmlf ve Içlnm yapıldığı adanın Caaai'ın kalemlnı da artırdı Ddhd sonra ımpdiatoı ozel Igıyle evlerı yüalan halkı vergıden mudf Bu depremden sonrd Ai>ı nehı ı uzorın julunan ddadakı yerleşım şıddetlı hasar 3 myle onemını kdybettı ve burası terk lı (ijekü 3) Justınyen (I) zamdnındd 29 Mayıs ak ı 526 da meydana gelen depremde kent unen çoktu kaldn kısımlar da yangınla Dafrıe) tamarnen yok oldu Abbası Halıfelığı hâkunıyetındekı Antakya da Bızdnslıldrın ıstı lalarına karşı bır kale ınşa edıldı Ekım 588 son gunu saat 21 00 de başlaydn bu dızı depremde bO 000 kı^ı hayatını kaybettı Çok sayıdd yapı hasar gordu bazüarının temelle n toprak uzerıne çıkacak kadar ağır tahrıba td uğıadı Bu donemdekı buyuk kılıse üe asa ğı surkrın ustundekı kuleleruı tamamı yıküırken depremın neden olduğu yangınlar fela ketı daha da buyuttu Imparatorluk şehrın tekıaı ımarı ıçın para yardımı yapti Abbası Halıfelığı donemınde 865yüında meydana gelen deprem Lazkıye ıle bırlık :OĞRAFYASI VE JEOLOJİSİ mız ~>azı Gu nm ıla jna bol alauldu lan burada ız lenebıhr Dı ğer bır deyış le Turkıye nm tabanmdakı ve topraksız koyluye dağıtıldı Çok derın olmayan kurutulan kayaçlan burada gorebıhrız Bunlar belırlı canhlar donemı gol alanı bataklıklarla beraber yaklaşık 300 kuometrekare Fanerozoyıkden evvelh bılmmeyen canlılar donemı olan kadardır Knptozoyık e (Crypzo latınce gızlı demektır) aıttır Sozu edılen bu yaşlı kayaçlar jeolojık olarak Arap IPV 500 milyon yıllık kayalar Hatay jeolojık olarak Turkıye nm en ugrnç yerlennden hasmın kuzey devdinı olarak kabul edıhr Aynca bugun AÜas Okyanusunu nun tam ortasmda oluşumuna devam eden ok bırıdu Turhyc nm en yaşlı (500 mılyondan est) çokel kayaç yanus kabuğuna aıt mağmatık ka yaçlannın (ofıyohtlcrın) est benzerlennm eksıksız gnnılduğu dun yadah bırkaç yerden bmdır Kısacası burası bırjeolojı cennehdır Hatay ı baştan başa kateden fayla nn adlandınlmasmda Fıhr bırlığı yoktur Kımı araşüncılara gore bu faylar Doğu Anadolu Fay Zonu nun guneydeh devamıdır Dığerlenne gore ıse Olu Denız Fay/Rıft Zo nu nun uzanüsıdır (Şekü 2) Bu karmaşık levha smın Guney Turh ye de yaklaşan Arap levhası ıle Kızıl Denız det aktıl okyanus tabanı ya yuma bolgesuu bırbırmden ayınr (Devveyvd 1973) Butun Senozoyık boyunca bu levha smın pek çok de(ormasyon (azı geçırdı Olu Denız Fay sıstemı en t>onuncusu olup Orta Senozoyık ten gunumuze olan za man dıhnımı karakterıze eder Bu (transform) fay sıstemı Orta Seno Şekll2 Hatay, CD Anadolu, Suriye ve Irak bölgelerlnde günUmüzdekl depremselll zoyık te Arabıstan üe Afrıka nm bırğl etklleyen ölü Denlz Fayı (ÖDF), Doğu Anadolu Fayı (DAF) Ile Anadolu Ile Arablt bırmden aynlması sonucu oluştu tan levhalarının blrblrlne kenetlendlğl Bltlls Yama Kufağı (BYZ). ÛDF boyunca ge (Nur ve Ben Avraham 1978) Kullşen çökme bölgelerlnl temsll eden Ghab, Antakya Samandag Ile Karasu (Amlk) zey Guney doğrultulu sıstem az Grabenlerl. mıktar genışleme ya da sıhşma bıleşenlenyle bırlıkte asıl olarak sol yonlu atıma sahıptır Olu Denız Rıftı üe yaklaşık 20 30 milyon yıl once (Olıgosen) bazaltık volkanızmayla oluştu Yapılan mcelemelerde Olu denız Fayı nm butun uzunluğu boyunca orta ve buyuk olçekh depremler oldu Bu fay boyunca son 80 yıl boyunca olu şan en buyuk deprem (M=6 3) 11 Temmuz 1927 Fılısun Depremıdır Olu Denız Fay Zonu Kel Dağı nm dogusunda Ası nehn boyunca Hatay a gırer ve Amık ovasında sonlanır Hatay smırlan ıçmde Samandag dan Hassa ya kadar uzanan fay parçalan ıse doğrultulan Olu Denız Fay Zonuna uygun olmasma rağmen ayn grup olarak ele almır Samandag'dan başlayan bu ıhncı grup kuzeyde Bahçe de (Gazıantep) Doğu Anadolu Fay Zonu üe bırleşır Bah çeden sonra faylarm gıdışlerı Kuzey Guneyden KuzeydoğuGuneybaüya doner ve sonunda Karhova (Bmgol) de Kuzey Anadolu Fay Kuşağıyla bırleşır Doğrultu atımlı fay bolgelerının bazı hsımlan gerüme alanlannı oluşturur Amık ovası da boyledır (Permçek ve Eren 1990) Ova tamamıyla aluvyon aluvyal yelpaze ortamlı Kuva terner çokellerı üe volkanüc bazaltlardan oluşur Bırkaç bm yılhk bazaltlar soz konusu faylardan çıkarak ovaya yayüır Kuvaterner (1 650 000 yıl oncesmden gunumuze kadar olan donem) Hatay bolgei,ının tektonık olarak çok ak üfbır donemdır Samandag ve Çevlık byılarmda Pleıstosen yaşlı hyılara aıt çokel ızlerı şımdâa denız sevıyesmden 45 ve 60 metre yukanda bulundu (Pırazzoh vd 1991) Aynca yme aynı hyılarda şımdıkı denız duzeymden yuksekte üa farklı hyı çızgısme daha rastlandı Bunlardan ustet hy\ çızgısı denız duzeymden 2 530 m yukanda olup gunumuzden yaklaşık 5000 ve 3000 yü oncesme aıttır Daha altta olan olan hyı çızgısı ıse denız duzeymden 7080 cm yukanda olup yaklaşık 3000 üa 1400 yü oncesme dayanmaktadır Ihncı duzey yaklaşü< tum doğu Akdenız de gozlenen ve gunumuzden 1500 yıl oncesme aıt anı ve hızh bır tektonık değışımm olduğu donemde gehşmışür Bu hyı çızgısı buyuk olasüıkla 1S 551 yümda meydana gelen korkunç depremde oluşmuş hyı değışımıdır (Pırazzoh vd, 1991) 808/9