Katalog

ATTAC reçetesi? Deniz Gökçe Derya Sazak Rılkent Unıversıtesı'nden Erinç Yeldan IIP konuşmub ve Mılhyet gazetesmde 14 Mart gunu ko caman bırsayfa yer ayuımş Dvıya Bey'ı gazetecı olarak tanıyorum ama pknnomı uzındiılığmı bılmıyorum Soylenenm ııe kdddtı doğıu ne kadan yanlış, aıılaması da zor dıye dıı şunuyoıuın Aııid Eımç Y^ldan IIP ıdeotojik akidbdhğı vaı mı 7 onu da bılmıyotum Deıya Bey'ı tanımam, ama Ermç Yvl dan ı ıyı tamnm 1980 h yıllanıı haşında Boğazıçı Unıversıte sı'ndp oğrpncım ıdı Çalışkdiı bıı oğıcncı ıdı Matemalıklktısat dersmde kullandığımız kıtabm butun problemlerının ço zumleıını urctmış, el yazıv VP şışman bır dosyada toplamış tım Ozel mdlımdı Oğıvncı Ermç hıınlan Mı ve oıtdddiı kayboldu, ABD'de Mumesota Umvcrsıtesı'ne gıttı Yüldiuı eıneğı kaybolmuştu Hocasma ve dığer oğrcncılere pek saygısı olmadığım boylece sergılemışü Özcl muUayete de ınan mıyoıdu On yu sonra kendısmı buldum, çozumlen geıı al dım On yu oCjıencücrc tum çozumlen veremedığun gıbı çozumlen bır kere dalıa uıelmek ıçın ekstra emek harcamak zorunda kalmıştmı, çunku bınlerce problem vardı GökçeYeldan tartışması BU Ekonomi doçenti ve İMF benzeri uluslararası örgütlerin tartışmasız savunucusu Deniz Cokçe, Akşam'daki köşesinde, Bilkent'te ekonomi profesörü Erinç Yeldan'a yönelik suçlayıcı bir yazı yayımladı. Ekonomide ulusala tutumuyla dikkati çeken Yeldan, Gokçe'ye verdiği yanıtı bize gönderince, iki yazıyı da sayfalanmızda okurlarımızın göruşlerine sunmanın ilginç olacağmı düşündük. Sn. Deniz Gokçe'ye yanıt: ATTAC reçetesi lere tek yolun merkezı planlama ve sosyalıst yaklaşım olduğunu pazarlayan ekıbm msan ları bahsethklprımız denmekte, gerçekten çırkın ve asılsız bır ğonış sergılenmektedır Saym Korkut Boratav, gcrek yurt ıçındp ve gerekse yurt dışmda saygm yeıı olan bır bı lım ınsanıdır Şunu ıyı bılmız h, Profesor Bo ratav ve onunla bırhkte çalışanlar bılımdc, ozelhkle ekonomi bıhmınde tek yolun ola mayacağını ıyı bıhrler Bu nedcnlp oğrencılenne, tek yol değıl eleştırel aklm gereklıhğı nı, sağ veya sol her turlu goruşe açık ve say gılı ohnayı, bıhmsel şupherıhğı, soruıılaıvı bılımsel venlerle ve tam anlamıyla demokra ukbır ortam ıçmde tarbşılarak çozumlenebıleceğmı duyunısdtulaı Tek yol VP pazarla ma1 Ne Profpsor Boratdv'm, ne benım, ne de bırlıkte çahştığımız bılım msdiılaruun veya oğrencılerımızm ış; hıç dpğıldır Kmılerm tvk yolcu ve pazarlamacı olduğunu da toplumumuz ıyı bılmektedır Yazmızda, merkezı Fransa da bulunan ATTAC grubunun hnansdl veıgılcndııme oneıısınm, geçenlerde kayhptlığumz james 'Ibbm den 'çdhnınış" olduğunu ıfadp etmışsı nız Tobın'm onerdığı vergı tıpınm bızzat kendısı tarafmdan fmansdl krızleK yol açan spekulatıf hareketlere karşı onerdığı bu polı tıka olduğunu hatırlatmak ısterım Bakmız, VVorld Development (2000) Cılt 28, sayı 6, sf 11011104 ıçmde Tobm ne yarmaktadır 'Şeffaflık ve ulusal bdiıkdcılık sıstcmmm daha ıyı yonetışımı (governance) keııdı başlanna fmdnsal knzlerı onlemeye yeterlı olmaydcdk tır Ulkeleım uluslararası rezervlprı tehlıkede olduğurid gore, hukumctlcr bankalarm ve ış çevrelermm dovız pozısyonlanna olan duyarhhğmısmırlamahdw (Bu amaçla) Şıh'de başanyla uygulandığı gıbı, ekstra rezeıv zo runlulukldiı gıbı yontomlprıle akışkan yaban cı sermaye gırışlermı yavaşlatmak konusunda ozgur davranmalıdırlar' (s! 1104) (vurgu benım) Soz konusu yazıda fmansal yabancı sermaycnm ahşkanlığmı engellemek ıçm sa dece şeffaflık ve ıyı yonetışım ılkelermm ye terlı olmadığını savunan Prof Tobm, doğrudan doğruya sermaye kontrollerı ıle denetım onermektedır VVorld Development dergısı nm anılan sayısmın 10871100 sayfaldnnda Calıiornid Unıversıtesı, Berkeleyden Prof h ma Adelman ıle bırlıkte kuramsal bır makroekonomık genel denge çalışmamızm yer aldığını ve Tobm'm uyarüdnıun kuramsal du zeyde ıspatlanmaya çahşıldığmı dd guzden kaçırmışsmız Saym Deniz Cokçe Akşam gazetesmm rııı, ıidbil Uvtışılmış olduğu gorulebıhr Benı 25 Mart 2002 Pazartesı gunku koşenızde şah ve benzer duşuncelere sahıp ıküsatçılan bır bimı hcdef alan ve gerçek dışı ıftıralaüa dolu kalemde "dedıkoducu' sıfatıyla nıtelendırdıolan yazınızı okudum Ulkemızm değerlı bır ğmız bu uyanlar ne yazık h 1990 'h yıllarda ıkunıversıtesınm mensubu olan ve bu nedenle tısat polıtıkası tercıhlerımızm gehşımmde et Sonra bvrkerp daha karşılaştık 199O'lı yıllarda Istan bıı bılım msdiıı olduğu duşunulen bır hşıye kıh olamadı ve yoğun bır ıdeolojık medya bul Iktısat Fakultcsı Mezunlar Derneğı 'nın bır toplantısmda yakışmayacak uslubunuz kaışısmda uzulerek bombardımanı I saldmsıyla karşılandı Ve ne ulkede yaygm şekılde konuşulan dovız rezervı endışesmm yazık kı ulkenıu 2000 'h yıllara soz konusu çarbu mektubu kaleme alma gereğı hıssettım nereden kaynaklandığmı bırden anladım Ennç Yeldan ulke Ydzmızda ılerı surmuş olduğunuz uzere Bo pık hıreselleşme ve başıboş fmansal sermanın dovız rezervlennm Ivllanılabılır' olmadığını ortaya atı ğazıçı Unıversıtesı'nde oğrencıyken sızden ye akımlannm spekulatıl dalgalanmasıyla yoıdu Ona gore dovız rezprvtmız bağh ıdı, krız anında kul herhangı bır nidteuidUk ıktısat' dersı alma gırmek zorunda bıraktmldı lanılamazdı Tabu konuyıı hılmıyordu Almancüdr'uı Merkcz dım Kııllandığmızı ıddıa eltığmız matcmatık Sızırı de yakmdan bılebıleceğınızı VdrBankası 'nda lutlukları ve on mılyar doları aşan kredı mek htdbmm bmlercp problem çozumunc aıt bu saydığım gıbı, 1990 1999 donemmde Turtuplu dovız tevdıat hesaplannın bır mılyar doiar kadar fasmı dosydiım tarahmca ahkonulduğuna dan yaz hye ekonomısı reel olarak yılda ortalama saAlman Merkp? Bankası de olan anlaşmalar çerçevesmde dıklarmız tdinamcn hayal urunıı olup, gerdece %3 1 buyurken, bankacıhk kesımının bağh ıdı Ama Ankara sol ehbı bu kuçukrakamı (o sıralarda çeklerle uzaktdiı ydkmdan ılgısı yokiur Kaldı leel aklıüerı yılda ortalama %13 S artış gos dovız rezervlen 2025 mılyar dolara varmışü) tum dovız re> kı, si7in de bıldığınız gıbı, benım Roğazıçı terdı Bdiıkacıhk kesımmm malı varlıklaruım zervleıııım buyuk bır hsmı olarak lanse edıyordu Bu alenen Unıversıtesı'nde oğrencı olduğum yıllarda mıllı gehre oranı 1990'da %30'lar duzeymde saplırma, tahrıfal ve ulke açısmdan cıddı ters ethlerı olabı matematıksel ıktısat derslerı Prol Dı Murat ıken, 2000 yılmda %60'm uzerme ulaştı Bu lccek bır olgu ıdı Bunu bır ınsan nasıl huzur ıçınde yapabı Sertel tardfmdan verılırdı On yıl sonra bcn olgu ancak %30'lara varan reel faızler ıle lırdP llgıntır h bu kulldnılamaz dovız rezervı dedıkodusu den gen dldığuvzı ıddıa etüğmız ve bınlerce mumkun olmuştu Boylece, laız yuku alunda 'Ankara Sol' cenahında son de problem ıçeren" boylesı bır dosyanm tara ezılen kamu kesımı tasarmf ve yatınm yapa receyaygmdı Halbut dovız re umca kullanılmış olduğuna ılışkm ıddıalar maz hale geünlmış, ozelhkle sanayu sektozervknnm ne kadanrun kulldnıgcrçek dışıdır runde faahyet dışı Idbılır olduğıı, ne kadanrun kulkazançlar reel Yazmızda behrttığımz şetlde, Boğdzı lanılamaz olduğu, nıyel mektuuretım ve yatınm çı Unıversıtesı'nden 1982 yılmda mezun ol bunda açık seçık yazılı ıdı Ama kararlarınm onu duktan sonra 'ortadan kaybolmadım", Mmbazılannm ışı dedıkodu ne geçmış ve genesota Unıversıtesı'nde doktora çalışmalan Ermç Yeldan, Korkul Boratav qı lır dağüımı da fıma başladun ve 1988 yılmda yurda dondum ibinsdl fantıypler Dahd sonıa 1996 ve 1997 yıllannda lstdtıbul Oof. Dr. Denlz Gökçe Iktısat Fakultesı Mezunlar Cemıyetı'nm IktıSosyal blllmlerdekl blllmsel Prof. Mı Erinç satçılar Haltası etkmhklerıne panelıst olarak yayınlan tarayan verltaYeldan kaüldım Yazmızda, soz konusu konfeıanslar banlannda yaptığımız araştırmada hlç blr blllmsel Sosyal blllmler da benım "Merkez Bankası'nca tutulan dovu verl tabanında (SSCI)16 blllmsel makayaymına rastlanmadı. lezeıvlermın bağh olduğu vp bır krız dnmdü ktsl var. Aynca bu verl tabanına glrmebı'Ankara Sol ekıbmden 'Tezletı benzcı Gençlere tpk yolun kullanılamaydcağı' konusunda bır dedıkodu yen, ancak hakemll yaym yapan çesltll merkezı planlama ve sosyalıst yaklaşun olduğunu pazarla yarattığımı" belırtıyorsunuz Oysa, bu panelbillm dergllerinde de 16 makalesl var. ydiı ekıbm msanlan bahsettıklenmız Ermç Bey, Derya Sa lerde dıle geurdığım goruşler Merkez Ban Aynca uluslararası 10 kltapta "Chapzak a ATTAC adlı radık.ıl Fransız orgutunun modelmı tavsıye kası nın rezerv pozısyonunun anahzmı ıçer ter'i ve yine hakemll kongrelerde sunuletmış ATl'AC ıse geçeııleıde vefat eden unlu ıktısalçı Jdines memektedır Bu ethnlıklerde, Turkıye vko mus onlana blldlrisl bulunuyor. SSCI'de Tbbın'm sermaye hareketlerme getınlmesını ıstedığı ışlem nomısmde 1990'lar boyunca surdurulen başı makalesl bulunan dünyada 500 önemll 1 vergısını 'hıjack' etmış, çalmış bır kuruluş Ermç Yeldan da boş ve deneUenmcmış fmansal serbesüeştır ekonomlst araunda yapılan 2001 yılı bu teze abonc Peh velat eden Nobel'lı Jamcs Tbbtn bu ışe menm sonucunda ozel sektor hırıhm tercıh sıralamaunda 131.sırada gosterildl. Bllne dıyor? ATTAC kchmesının açıhşı 'Actıon pour une tax e lennm gıderek reel urelıcı sektoılcıden Tobm d'aıde aux cıtoyens' Tbbm uluslararası sermaye hare uzaklaşarak, sppkulatıf bırıkım alanldrma yo ketlennde, net pozısyon değışmesı uzermden ışlem başma neldığı ve kaynak tahsısme ranüyelenn egc lehme gıderek dermleşcn bır bozulma sure yuzde 0 05 vergı koyarak hditada bır ışlem yapan spekula men ohnaya başladığmı tartışmıştım Medcme gırmıştır Ancak, yme sızın de tahmm torun yıllık gctırısmden yuzde 2 5 kaddr bır rakamı sılmenm yatık ıladeyle 'hnansdl betbestloştırme ve kuedebıleceğmız gıbı yılda sadece ortalama çok hsa vadelı spekulasyonu onleyeceğmı duşunerek 1972 leselleşen dunyaya ayak uydurma sloganıy %3 cıvanndd buyuyen bır ekonommm yapdy yılmda bu vergı onensını yapnvştı 2 Eylul 2001 tarıhmde la surdurulen bu sureç, aslındd ozu ıübarıyle nıtplıktekı bu fmdiısdl şışkmhğı kaldırması Der Spıegel dergısmde konuşan Tobm şoyle demış 'Benım spekulatıf nıtclıklere dayanan ve reel yatııun mumkun olamazdı Nıtekm, 1994 ve 2001 'de adımı kotuye kullanıyorlar (mısuse dıyor) Ben bır ıktısatçıdavranışlarmddn zıyade, rantıyer gmşımlerı yaşananlar sıcak para spekulasyonuna dayah yun Iktısatçılann çnğunluğu gıbı serbest tıcaretı savunuyo besleyen ve ulusal ekonomıyı bır kumarha bu şışhnlığm bır fmansal knzle neücelenecerum İMF, üunyj Bankası, DTO gıbı uluslararası kuruluşlan ne kapıtalızmme' donuştuıen bır ıdeolojmm ğını bızlerc çok acı bıçımde gostermektedır destekhyorurn Bu ATTAC gıbı harpketlerm hucum ettığı, egemcnhğme yol açmışur Boylece Turkıye Ydzmızda, butun bunlan hırmsan nasıl karşı çıktığı şpylerm hepsmı, onlann tersme, desteklıyorum ekonomısı yuksek reel laız ve aşırı değeılı TL huzur ıçmde soyleyebılırdı dıye şahsımı, Prof Bu vorgıden gelen lonlaıvı dd İMF ve Dıınya Bankası kanalı dovız kuru cendeıcsınp sokularak tum tv D; Korkut Boratav ı ve Turhye ekononvsını ılc kullanılmaynı onenyorum Ibbm vergısı denpn ve adımı mel dengeleımı yıtırınış ve sıcak para dkım bızım gıbı detferlendıren pckçok meslektaşı td^ıyan oneıı bu kunıluşlann onerdığı letoım tıplyen ıçm bır lannm spekulatü teıcıhlenne bağımlı hale mızı suçldtnaktasmi7 Evet, gerçekten huzur platlorm değıl' golorek hsa çevrımh, yapay buyume krız ıçmde değüız Ulusal ekonommm oz kaynakiblıkrdi sarmallanna sokulmuştur Ermç Bey, Turhye'nm borçlannı odememesmı, İMF lannm kuresel seımayenm stratejık kullanıını Son olarak, ATTAC sorcıığunun bsatıhmında yazmızda one surduğunuz uzerp 7bbm" sozcudjunun gcçmedığım, kuruhışun adı nm Fransızca açılmıınm Associdtıon pour la Taxatıon des Transactıom, Fııidiıcıeıcs pour ve Dunya Bankası 'ndan boşanmasmı ıstıyor Sonra ekonoınık Soz konusu konferansldnn konuyıid na sunulmasma ve ulusal malı pıyasalarm l'Aıde aux Cıtoyens şeklınde olduğuna dık sorunlar ıçm altprnatıf yakldşım uretccckmış Alternatıüenm çozumlen, yme aynı Cemıyet taraimdan ya spekulatıf yabancı sermaye ahmlanna dayah katınızı çekınek ısterım (Bkz wwwat beklıyuruz1 Ama bır de ıkaz yapacağız Iran'da solcular ıle tar orglhsten lıtın) Turkçe karşılığı "yurttaşymlanan Iktısat Dergısı, 1996, Sayı 368, Ağus çdipık gelışımme yol açan sıyası tercıhlere molldldr bırleşmış ve rejımmı yıkmışlardı Bugun de Turhlan desteklemek ıçm fııidnsal ışlcmlerın vertos, sf 5881, ve aynı dergi, 1997, sayı 368, karşı gorevmvzı yenne yetermce getıreme ye de molla ıle entel solcu benzer tezlen ortaya atıyorlar Ha Hazıran sf 5272 sayılanndd ydyımldiımıştır dığımızm uzuntusu ıçmdeyız Anılan koşe ya gılendırılmesı orgutu anlamııid gelmektedır tırlatmm Iran'da, bır soıuah ctapta yok pdılen mollalaı Aızu edıldığmde bu ıplpranslard bdkıldiak, zmızda, Ermç Yeldan, Korkut Boratav gıbı Prof. Dr. Erinç Yeldan değıl, cntel solcular oldui Zorlaym haüzanızı1 Ankara sol pkıhmdetı "fezleıı bcmer Genç scv konusu kunfumnslarda gerçekten nclv 788/12