Katalog

Sonbahar yapraklanndaki kırmızı tonun gizi Sonbahar aylarında ağaç yapraklarının kırmızıya dönüşmesinin nedenlerini araştıran bilim adamlan, kırmızı tonların yapraklan güneş ışınlarına karşı koruduğu, zararlı böcekleri uzaklaştırdığı veya yararlı böcekleri kendine çektiği gibi farklı sonuçlar elde ettiler. ^ % ^ % Yuzyıl ın başlannda bıüm adamları bıtkının ıçmdekı besın maddelenmn çe^T I I vıı ımı sırasında yaprakların sonbahar renklerme donuşruğune ırıanıyordu U \ J Bunlara gore yapraklar farklı boya maddelerı ıle doluydu Yeşıl boya yazın etküı oluıken sonbahara doğıu yeşü rengın yerıru kırmızı turucu ve sarı alıyordu Bu kuram yaklaşık 50 yıl geçerlılığını korudu ancak 197O'lı yülarda bır rengın dığerlerın baskın olduğunu gorduler O da kırmızıydı Düım adanüan sonbahar aylarında bazı ağaç turlerının yaprdklaı ında kırmızı renk boyabi uıettığını keşfettıler Boya maddesının ağaun kış aylarında yaşarnası ıçın gereklı olan çok değerlı şekerlerı tukettığını ortaya çıkartan araştırmacılaı bıtkının pnınde sonunda dokulecek olan yaprakları ıçın bu çok değerlı şekerlerı nıçın tukettığını anlamak ta zorlanıyor Duşecek olan bır yaprak ıçın bu kadar buyuk mıktarda metabohk malzemenırı harcanması çok ılgınç dıye konuşan Yenı Zelanda Auckland Unıveısıtesı nden bıtkı fizyoloğu Kevin Gould Işte bu nedenle herkes tarmızı rengın ne ışe yaradığını merakedıyor dıyor Son bırkaç aydu bırbırmden bağımsız bır şekılde çalışmalannı surduren üa grup bu konudakı belırsi7İığı gıderecek yenı bulgular elde ettiler Bu ıla grup da kırmızı ren Ve bunu komşu molekulden çalarak elde eder Komşu molekul de aynı ışlemı komşusundan çalarak tekrarlar Boylece çok tehlıkelı bır Domıno etkısı doğar Bu sureç DNA veya zar gıbı çok onerrüı seluler büeşımlerde yüacı tahrıbat yapar Serbest radıkaller fotosentez sırasmda uretüır ve yaprak ozellıkle parçalanma donemm de bu maddeden çok buyuk zarar gorebüır Lee ye goıe kırmızı renk çok guç lu bır sunger gıbı serbest radıkal molekullerını emer Ancak herkes kırmızı ren gın guneş fütresı gorevı gorduğu savına sıcak bakmıyor Seattle da VVashmgton Unıversıtesı nden bıtkı fizyoloğu Linda ChalkerScott kırmızı rengm bıtkmm su depo sunu koruduğunu üen suruyor Chalker Scott un yaptığı araştır malara gore sonbahardan oncekı susuz gunler kırmızı rengın erken bır donemde kendını bellı etmesıne yol açıyor Seattle da yaz aylarmda çok az yağmur ya ğaı dıye konuşan ChalkerScott Sulanmayan ağaç ve bıtküer çok erken kırmızıya donuşur dıyor Başka bır goruşe gore de kırmızı rengm ışlevı hay vanları uzaklaştırmak veya çekmektır New]erseydekıRutgers Unıversıtesı nden Edmund Stiles m gerçekleştırdığı bır çalışmaya gore bıtküerdekı kırmızı renk hayvanlan meyvelerıne çek mek ıçın bır tuzak vazıfesı gorur Hayvanlar bu meyvelen yedığı zaman tohumların yayümasma ve başka bolgelere taşm mafaina aıacı olur Oysa William Hamilton admdakı bır başka evrım bıyoloğu parlak sonbahar renklermm çevredekı bocekler ıçın bır uyan olduğunu soyluyor Koyu sonbahar renklerı böcekleri ağacın ıçerdığı tehlıkelı toksırüerden uzak durması ıçm uyanr Nıhaı olarak bu kuramlann hıçbırı sonbahann kızü renklerını yeterınce açıklayamıyor Yaprakları kırmızıya donuşmeyen ağaçlar da gayet guzel yasarrüarını sur duruyor Belkı de bu ağaçlar kendüerını koruyacak başka mekanızmalardan yarar lanıyoı ' dıye konuşan Chalker Scott Ancak bu konuda kesın bır şey soylemek ıçın çok eı ken dıyor Reyhan Oksa Scıentıfıcamerıcan cor J gın guneş fütresı vazıfesı gorduğunu ıleıı suıuyor Yaz aylaıuıda yapıagın totoserıtetık dokuları guneşten aldıklan radyasyonu ıdarelı bır şekılde kullanırlar Ancak sonbaharda ağaç bu dokuları parçalayarak kış ıçın kullanmak uzere ıçmdekı besleyıcı maddelerı emmeye başlar ABD Madısondakı VVıscorusın Unıversıtesı nden bıtkı fizyoloğu William Hoch, bu sureçie guneş ışınlaıının yapıagın dokusuna zaraı veıebüeceğını soyluyor Oysa Hoch a gore kırmızı renk dokulara zarar vermemesı ıçın ışınların onunu kpspr ken ağacın hayatta kalmasmı sağlamak ıçın yeterlı fotosenteze ızın verıyor Bu son de rece hassas bır dengeleme operasyonudur dıye konuşan Hoch Ağaç bu dokuları parçalarken bu ışlemı surdurmek ıçın enerjı depolamak zorudadır dıyor Tree Physıology' adındakı büım deıgısınde yer alan makalesınde Hoch Kuzey Ulkelerı nde yetı şen ağaçların kolu kızü yapraklara sahıp olmasının nedenmı buna bağlıyor Hoch üe benzer sonuca ulaşan ıkıncı grubun çalışmalannı yonlendıren Florıda In ternatıonal Unıversıtesı nden bıtkı fizyoloğu David Lee, çalışmalannı Plant Physıology ısımlı dergıde yayımladı Bu çalışmaya gore kırmızı renklı yapraklar yeşü yapraklara go re guneş ışınlanndan daha ıyı korunur Lee ayrıca kırmızı boyanın yaprağı başka bır zararhya karşı daha koruduğumı ılen suruyor Kırmızı boya maddesı serbest radıkaller olarak bılınen tehlıkelı molekullere karşı da yaprağı koruyor Serbest radıkaller dengeyı sağlamak ıçın ekstra bır elektrona gereksınun duyar 812/16