Katalog

Bl YO 1 nlasıl bir patates, mısır, iiziim, Yakında, protein bileşimi daha zenginleştirilmiş genetik fasulyelerin, kafeinsiz kahvelerin, kabuksuz portakalların, çekirdeksiz kavunlann ve karpuzların ve daha acı biberierin satışa sunulacağı belirtiliyor. Laboratuvar mutfaklarından gelen en son fikir, konserve kutusunda bile tazeliğini olduğu gibi koruyan yeni bir tür bezelye ve havuç üretmek. Bildiğimiz patates. ötekilerden hiç bir farkı yok. Profesörümüz içini yarıyor ve gösteriyor. Deneyin lütfen, diyor, korkmayın. Ama burası bir laboratuvar ve patatesler de alışılmış bir pencere veya tabakta durmuyor. Patateslerin genetik özellikleri arasına, zararlılalara karşı koruyucu bir madde eklenmiş. Genetik patatesten her şey yapılıyor: Püre, patates salatası, veya patates çıpi. Sadece bonfritı lyi olmuyor! Genetik değişikliğe uğratılmış yıyecekler giderek daha çok soframıza gelmeye başladı. Ancak bunların hepsi sıkı bir devlet kontrolünde. örneğin, birçok devletin genetik değişikliğe uğratılmış yiyeceklerle ilgili uzman polisleri var. Genetik yiyeceklerın piyasayı beklenen istilasına karşı önlemler şimdiden alınmış. örneğin Alman yeşil polisleri, geçen Şubat ayında alarma geçmişler, bir gemi dolusu genetik değiştırılmış mısırın ülke sınırlarından Çekoslovakya'ya gideceğini haber almışlar. Yine içine, genetiği değiştirilmiş soya fasulyesinden lesitin karıştırılmış tonlarca toplerone çikolatası, laboratuvarda saptanınca, geri gönderilmiş. Izınsiz, hiçbir genetik yiyecek ülkeye sokulmuyor. Tabii, bu yiyecekler yasal olmayan yollarla da piyasaya sürülüyor. Türkiye'de genetik değiştirilmiş yiyeceklere karşı alınmış bir önlem yok. Yasalarımız da bu konuda hiç bir madde içermiyor. Bazı ülkeierde ise yeşilcıler halkı uyarıcı çalışmalar yapıyorlar. örneğin genetik değişikliğe uğratılmış yiyeceklerin bu özelliklerinin yazı ile kutuları üzerlerinde belirtilmesini istiyorlar. Greenpeace bu konuda duyarlı. Hatta Almanya'da genetik yiyecekler bir numaralı çevresel sorun olarak gündeme girdi. Avrupa çapında bir kampanya yürütülmesine rağmen, Alman tüketicilerin dörtte üçü, bu tür yiyecek ve tçecekJeri satın almıyor. Yeni ve eski yöntemler Aslında bakteriler tarafından üretilmiş enzimler, vrtamin ve aromatik maddeler, tatlı yiyeceklerden ekmek hamurlanna kadar birçok alanda yıtlardır kullanılıyor. Ancak bu maddelerin kimyasal olarak diğerierinden, yanı doğallanndan hiçbir farkı yok. Ancak piyasaları zorlayan yeni dalga, doğrudan başka genetik özellikler eklenmiş yiyecekler. Bunlar farklı bir kategoriyi oluşturuyor. örneğin patates gibi, içinde yabana bir genetik materyal taşıyor ve doğrudan sofraya konuyor. Hangi yiyeceklerde ne var, bazen bilmek de mümkün olamayabiliyor. örneğin en çok genetik değişikliğe uğratılmış olan soya fasutyesi yaklaşık 30 bin yiyecek maddesinde bulunuyor... Hazır çorbalardan bebek mamalarına, papates çipinden margarinlere, salata soslarına, balık konservelerine ve tabii vejeteryen sebze yemeklerine kadar... Soya'dan başka, Avrupa'da birçok yiyeceğe izin verilmiş durumda. * örneğin zarariılara karşı dirençli kılınmış kolza, sanayi amaçlı kuflanıldığı gibi yakında yiyecek maddesi olarak da pıyasaya getecek. * Novartis şirketi, ABD'de , zarariılara karşı kendi zehiıini taşıyacak genetik özellik aşılanmış rrasr uretiyor. llk mısırlar Avrupa'ya geldi. ABD'de son iki yıl içinde 16 brtJd ABOVe genetik yoMarta piyasaya pureofarak Yandaki fotografta « e piy*%ada buhtnan genetik üriintenlen hMtLnı göriüüyor nin satışına izin verildi. Getecek beş yıl içinde de 150 kadar genetik mani putasyona uğramtş yiyecek maddesinin piyasaya çıkacağı hesap edifiyor. Gen teknik özellik taştmayan yiyecek maddesi bulmak, önümüzdeki yıllarda pek mümkün otmayabir, bu gkJişte. Bu çalışmalann vatanı da ABD. Orada gen mühendisleri laboratuvadarda durmadan yeni yiyecek tasanmianyla ugraşıyor. Iddia, bunlann daha sağkklı ve daha lezzetli otacaMan. Yakında, protein bileşimi daha zenginteştirilmiş fasulyeterin, kafeinsiz kahvelerin kabuksuz portakalann, çekirdeksiz kavunlann ve karpuzlann ve daha acı biberierin satışa sunulacağı belirtiliyor. Laboratuvar mutfaklanndan gelen en son fikir, konserve kutusunda bile tazeiğini okJugu gibi koruyan yeni bir tür bezelye ve havuç üretmek. Dev sazanlar ve somlar... Bu genetik değişiklikler, sadece bitkierte sınrt degil tabji. Gen mühendisleri hayvanlar âlemine de çoktan el attrtar. Şimdiden dev sazan ve som bnlirlîin üretitdi. Sırada, hastairidara karşı dayanıklı yeni bir tavuk ve domuz nesli, daha fazla yun verecek süper koyunlar var Yiyecek sektörü bütün ülkeierde en çok ciro yapan sektör, bu nedenle butun bu çahşmalann muazzam bir pazar yaratacagi kesin. Uzmanlar genyıyeceklenn her yıl yüzde 30 büyüyen bir pazar payına sahip olacaktannı befcrtiyorlar. Avrupa Parlamentosu geçen Ocak aymda, uzun yıllar süren tar Gen teknik yöntemlerle özellikleri değiştirilmiş patates fideleri laboratuvanta tışmalardan sonra bu konuyu kural lara bağladı. Buna göre, içinde eı küçük genetik değişikliğe uğramı madde bulunan yiyeceklerin üzerin de bu belirtilecek. Genetik yiyeceklerekarşı çol hassas davranan uç noktadaki eleş tirmenlere göre, örneğin zararhlar; karşı dirençli kılınmış yiyeceklerdı uzun vadede insanları etkileyecel zehirler oluşabilır. Veya ınsanlard; aşın alerjik reaksiyonlara neden ola bilir. Denetim dışına taşarsa bütün bu çalışmalar, çeşitli bitki neslinin kökünü kazıyacak ölümcül virüslerin oluşmasına bile neden olabilir. örneğin, Almanya Doğayı Koruma Birliği Başkanı Jens Katzek'e göre, tüketiciler deney hayvanı gibi kullanılıyor. Yeşillerin Avrupa Parlamentosu üyesi Breyer'e göre ise "sağlığa karşı büyük bir saldın başladı. Kimse uzun vadede bu değişikliklenn, manıpule edilmış bükilerin durmadan bütün ekili alanlan kapsamasının nelere mal olacağmı ve yol açacağımbilmiyor. 5426