Katalog

UZAY SÖYLEŞİ Asimov'la geleceğe bakış Unlü bilim ve bilim kurgu yazarı Isaac Asimov'la ölümünden kısa bir şüre önce evren, dunyanın sonu, teknolojik gelecek konularında yapılan ilginç bir söyleşiyi yayımlıyoruz. ışık duvar var. Bu yolculuk ne kadar surecek dersınız? Işık hızının sınırlı ol ması nedenıyle yıldızlar arası haberleşmenın bugun bıldığımız yontemlerle yapılmasını beklemıyoruz Yıldızlara bugunku yontemlerle bır uzay gemısı gondersek en yakın yıldıza (proxıma centaurı) ulaşması yuzyıllar alırken, uzak yıldızlara bınlerce yılda gokadanın obur ucuna yuz bınlerce yılda ve en yakın gokadalarda mılyonlarca yılda ulaşılabılır Ancak genel görecelık kuramına ters duşmeden ışıktan hızlı gıtmenın yolu varsa yolculuk suresı olmalıdır kı Bu durumda dunyalılara bar barca davranmaları olasılığı zayıftır O zaman ınsanhğın karşı karşıya kalacak tehlikeler ne olabılır sizce? Duşunceme gore kesın tedbır almazsak 3050 yıl ıçınde medenıyet yok edılebılır,ancak ınsanhğın tamamen yok olacağına ınanmıyorum Bu çok kısa bır zaman suresı ve alarm nltellğlnde blr düşünce. Evet durum bu kadar cıdıdır Şu anda dunya nufusu daha once hıçbır zaman ulaşmadığı duzeydedır 50 yıl once 2 mılyar olan nufus katlanarak 1975'lerde 4 mılyara 1995'lerde de 7 mılyara yaklaşmıştır ve yenı bır kontrol getırılmezse kısa mını kaydeder Tarıhte teknolojının gerıledığı karanlık donemler vardır fakat hepsı bolgeseldır En buyuğu 5 ve 11 asırlar arasında Avrupa'da gorulen karanlık do nemdır Petrol, kömur ve mıneral yataklarını tamamen kullandıktan sonra, tarıma ayrılan toprakların da fazla ışleme sonucu çoraklaşmasıyla dunyayı tum olaraksaran karanlık donem başlayabılır Toprakaltı zengınlıklerın aranması sırasında radyoaktıf katmanların ortaya çıkması da bu surecı hızlandırabılır Fakat yenı guç ve yıyecek kaynakları bulanamaz mı? Tabıı kı okyanuslardan daha fazla yı yecek elde etme yollarını bğrenmek mumkun Şımdıden bu yolda buyuk gelışmeler var Guneş enerjısının de temel guç kay nağımız olacağı bır gerçektır Fakat korkunç krıze duşmeden once bu yolda daha çok ılerleme kaydedılmesı gerek Evrenin başka bir köşesınden bize yardım gelmesınde hiçbır ümıt yok mu? Zannederım krızler çok daha çabuk gelıyor bır ınsan omru suresınde Bugun 20'sınde bırının gelecektekı krızlerı gorebı leceğını söyleyebılırm Ustun yaratıklar tarafından kurtarılma olasılığı mumkun, fakat böyle olursa ın sanlar evcıl hayvanlar durumuna duşece ğınden yaşamaya değmeyecektır Sanırım alternatıfı yok olmak olunca kurtarılmaya ıtırazım olmayacak, ancak o zaman ustun yaratıklar bız olmayacağız Ben zekı evcıl hayvan olma yerıne ınsan kalmayı tercıh ederım O zaman kendı kendımıze nasıl yardım edebılıriz? Fazla enerjı ve yıyecek uretımı yeterlı değıl Kabul edelım kı 2000 yılında 7 mıl yarlık nufus karnını doyurabılıyor ve aynı nufus artışı devam edıyor Bır 35 yıl sonra nufus en az 14 mılyar olacak Sonra ne olacak? Bu artış bır yerde durdurulmalı Bunun ıçın ya ölum oranı doğurma oranını dengeleyecek şekılde arttırılmalı ya da ay nı denge ıçın doğum oranı azaltılmalı Bu konuda ıvımser olabılır mıyız? Evet ınsanlığın koşullara nasıl hızlı ayak uydurduğu ılgınçtır Sadece 20 yıl önce bırçok bolgede doğum kontrolu uy gulanmaya başlandı Buralarda şımdı nu fus kontrol altındadır Fakat bu dunya olçusunde yaygın uygulamayı gerektırır Boyle bırşey şimdıye kadar başarılamamıştır. Evet Fakat buyuk problemlerle karşı karşıyayız Kaynakların azalması hızla ar tan nufus kırlenme vs Bu durumda açık ça hıçbır toplum bağımsız hareket et memelıdır Buyuk krızler her yıl yaklaştıkça tum ınsanhk çozum ıçın daha fazla gayret gostermeye ve bugun mumkun gormedığı şeylerı yapmaya zorlanmaktadır Hatırlayın kı ınsanhk geçmışte buyuk krızler atlatmıştır örneğın 14 asırda salgın hastahklarla ınsanlığın uçte bırı olmuş fakat her şeye karşın uçte ıkısı sağ kalmayı başarmıştır Ve açıkladığınız krızleri atlattık dıyelım. Sonra ne olacak? Eğer nufus sorununu çozebılırsek buna bağlı knzlerden kılpayı kurtulur ve 21 asırda yenı teknolojı bıçımlerınde mukemmellıkte ve kalıtede buyumenın fılozofısıne dayalı bır uygarlığı yenıden planlamak ve kurmak ıçın çalışabılırız Eğer boyle yapabıhrsek gelecek çok guzel olacaktır Insanhk dunya uzerınde olumsuzluk potansıyelıne sahıp ılk yaratıktır Çev remızı kontrol edebıldığımız ıçın evrımleşmeyı kontrol edebıldığımız ıçın gelecekte şımdı duşunemedığımız şekılde her krıze karşı guçlu bır savunmaya sahıp olabıhrız O zaman burada bılım adamları Guneş ten gelecek tehlıkeyı haber verın ceye kadar uzun sure yaşayabılır ve kaçınılmaz tehlıke yaklaştığında Dunya'yı terkedebılırız? Tehlıkeden çok daha once Dunya'yı terkedebılırız. Eğer acımasızca ve gerekmedığı halde kendı kendımızı yok etmezsek tum evrenın yok olması dışında bıze hıçbır şeyın zarar veremeyeceğı bır konuma ulaşacağız Reader Dıgest dergısınden kısmen kısaltarak çevıren: Prof. Dr. Osman Demircan Peygamberler kutsal kitaplarda dunyanın sonunu haber verıyorlar. Sız bu gezegen ıçın ne tur doğal bir son öngöruyorsunuz. Kaçırılmaz doğa! bır son elbette guneşın olumudur Guneş yavaş yavaş hıdrojen yakıtını tuketıp sonunda tahmınen 8 mılyar yıl sonra dunyayı yok edecektır Hıdrojen yakıtı bıtıp de helyum karbona donuşmeye başlayınca guneş genışleyecek ve yaydığı toplam ısı ve ışınım enerjısı artacaktır Dunya ıse bu enerjı altında kavrulacaktır O zaman ınsanhk ne yapabilir? Dünyayı terkedıp başka bır yerde yaşayabılir miyız? Guneşın ölumunden sonra ınsanhğın Samanyolu gokadasının ıçıne ve belkı dı ğer gokadalara yayılacağı aşağı yukarı kesındır En pratık yol ıse henuz şımdı duşunemedığımız teknık gelışmelerle uzun sure yaşanabılır buyuk uzay gemılerı yapıp hedef belırlemeden bunları uzaya gonder mektır Bır zaman bu gemılerde bırı yaşanan başka bır dunyaya rastlayacaktır Mantığa en uygun yol kuçuk gezegenlerı (Asteroıdlerı) bu amaç ıçın kullanmaktır ıçlerı boşlatılıp yolculuk ıçın gereklı şeyler yerleştırılmelı Gerçekten 8 mılyar yılda uzayı bu tur çok sayıda gemıyle doldur mak ıçın yeterlı zamanımız var ve dunyanın sonu gelmeden belkı de evrende mıl yonlarca başka dunyaya yerleşmış olacağız Buyuk olasılıkla bu donemde aynı şeylerı yapan başka canlılarla karşılaşaca ğız Guneş sistemınde dığer gezegenler uzerınde kolonılerı kurabılır mıyız? Çok buyuk bır muhendıslık çalışması yapılmadıkça hıçbırı yaşama şartlarına uygun değıldır Bazıları orneğın Ay ve Mars bu amaç ıçın duşunulebılır Fakat guneş olduğunde bunlar da dunya gıbı aynı acı sonu yaşayacaklardır Bu nedenle buralar da kolonı kurma çabası uzun surelı çozum değıldır Yolculuk ne kadar surecek ve ne kadar uzağa gıtmemız gerekecek sizce. Bu uzay yolcuları enınde sonunda ku çuk gezegenler kuşağı bulunan başka bır guneş sıstemıne rastlayacaklar ve yıpranmış gemılerını değıştırecekler Yaşanabılır bır dunya bulmaları ıçın ne kadar uzağa gıtmelerı gerektığını soyleyemeyız Sadece bızım gökadamızı dıkkate alırsak ıçınde 100 mılyar kadar yıldız vardır ve bunların hemen hemen hepsı kendı gezegen sıstemlerıne sahıp olmalıdır Gokadamızda tahmınen 640 mılyon dunya benzerı gezegen bulunmalı Başka bır deyışle, bu gezegenlerden bırını bulma şansı 200'de bırdır llgınç tarafı tum evrende bu geze genlerı bulma şansı daha buyuktur Uste lık belkı bu cısımlerın yıldızlar arasındakı sayısı tahmınımızden çok daha fazla olabılır 1000 yıllık uzay yolculuğu sırasında yaşam ıçın uygun bır bır gezegen bulabıleceğımızı soyleyebılırız Butun bunların olabılırlığı nedır? Yolculuğun hızı ne olacak Işık hızı (saatte 1 mılyar km.'den bıraz fazla) evrende bılınen en buyuk hız olarak bılınıyor. Hız ıçın bır ses duvarı olduğu gıbi blr de kısaltılabılır örneğın bılım adamları ışıktan çok daha hızlı gıden ve "tachyon" olarak adlandırılan parçacıklarının varlığını ılerı surmektedır Bu parçaçıklar henuz gozlen memıştır ve eğer "tachyon'Mar varsa gözlenmelerı oldukça zor olmalıdır Dunya 8 mılyar yıl daha olduğu gıbı kalacağını soyledınız Insanhk bu kadar uzun sure var olacak mı dersıniz, yoksa kendı kendımızı yok edecekmıyız? Bu her zaman olabılır fakat şımdıye kadar olmadı ve ben olmayacağına ınanıyorum Şımdıye kadar nukleer savaş ko şulları ortaya çıktığı halde engellenebıldı Diınya başka bir gezegen veya dev blr meteorun çarpmasıyla yok olabılır mı? Bu pek mümkun değıl, buyuk olçude boş ve buyuk bır cısım bıze çarpma olası lığı oldukça kuçuk örneğın guneş yöresınde yıldızlar arasında ortalama uzaklık 9 ışık yılıdır Aslında yıldızların gokadanızda dağılımı bırkaç kum tanesının New York ta dağılımı gıbıdır Evrenın başka bir yerinden insaniarın dunyayı ışgal etmesı ve onu ımha etmesı olasılığına ne dersınız? Bu, lyı bılınen bır bılım kurgu hıkâyesıdır Ancak bana gore pek mumkun değıl dır Bıze en yakın zekı yaratıklar muhteme len 50 ışık yıl otede olmalı kı bu uzaklık kolay aşılacak bır uzaklık değıldır Bu uzaklığı aşacak kışıler uygarlıkta çok ılerı surede tekrar katlanacaktır Bu durumda beslenme sorunu artacaktır Bugun bıle ınsanlığın azımsanmayacak bır bölumu açıkla mucadele edıyor 2000'h yılların başlarında 810 mılyar olacak fakat yıyecek mıktarı nufus gıbı katlanmadığından 3050 yıl ıçınde kıtlık meydana gelecektır Ek olarak çoğu kışı taze yıyecek alamadığı ıçın salgın hastalıklar artacaktır Fakat bunlar uygarlığın sonu anlamına gelır mı? Teknolojik uygarlığın bu tur krızler sonunda ayakta kalacağı oldukça kuşkuludur Insalık tarıhı teknolojının sureklı gelışı Astronomi Guneş sıstemının dış Lolgelerınde ye nı bır gezegenımsı cısmın keşfı ıle, guneş sısternını oluşturan ılk bulutsunun aşağı yukarı 4 5 mılyar yıl once ortaya çıktığı ve bulutsunun şımdıye kadar sanılandan çok daha buyuk olduğu tahmın edılıyor Kataloglara 1996TL66 numara ıle ge çen obje 490 kılometre çapa sahıp Guneş'e en uzak noktası 130 astrononı bırımı Nature'da yayımlanan araştırmaya gore Guneş sıstemının dışında Kuıper bolgesı ıle Oort kuşağı arasında bulunan bu alanda keşfedılen obıeye benzer 6400 obje daha var 5322