Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N K I S A H A B E R L E R İ nsan beyni bütün hayvanlar aleminin en karmaşık organı.10 ile 100 milyar arasında tahmin edilen nöronlar, 100 bilyar kadar bağlantı yerlerı, "şalterler" ve sinapsisler ile birbirine bağlı. Ingiliz telekomünikasyon kurumunun mühendislerinin laboratuvar araştırmaları sonucu ileri sürdükleri yeni bir sava göre, insan beyni bugünkü yapısıyla kendi evriminin de sınırına d a y a n mış durumda. Araştırmaya göre, sinir hücrelerinin büyüklüklerı ve sayıları ile insan beyninde onları besleyen kan damarları o kadar iyi denge kurmuş durumdalar ki; bilgi depolamak ve işlemek için beynin kapasitesinde kaydadeğer bir artışın olması bundan sonra artık mümkün görünmüyor. Ipsvvich'deki laboratuvarda elde edilen sonuçlara göre, kimyasal haberleşme maddelerinin yardımıyla da olsa, sinyal iletiminin hızında da, bir artış, beynin bugünkü yapısı içinde sınıra ulaşmış durumda. Daha büyük beyin hacimlerinde ise sinyal iletimindeki hızın, daha büyük yol katetmek durumunda kalacağı için, düşmesi söz konusu. Araştırmacı Cochrane, bütün bu bulguların, bilgi işleminde sınırlara dayanıldığını gösterdiğinı ilerı sürdü. Beyin evriminin şımrında mı? Uzaydaki ışın yıldırımların gizi aralarındaki mesafe giderek azalıyor. Bazen birbirlerinin çevresındeki dönüşü, saniyede 1000 kez gibi korkunç bir rakama ulaşabilıyor. Bu çekimin ve dönüşün sonu bir felaketle bitiyor tabii. Uzayda tam bir yıl BeppoSax uydusuve Şubat ayında saptadığı gamma yıldınmlart ler. Bu, etkisini kaybeden bir gamma ışını yıldırımıydı. Süren ölçümler, astarofizikçileri 1 milyar ışık yılı ötedeki yıldız artıklarına götürdü. Bu olay, astrofizikçiler için şaşırtıcı ve sürpriz bir gelişme ve keşif oldu. Bılım adamları keşfin önemli sonuçları olacağını belirtmekte ve şöyle demekte: "Eğer tjöylesine uzak bir yerden bize böylesine kuvvetli ışınlar geliyorsa, orada, bütün bir yıldızın tuzla buz olduğu, tam bir toz haline dönüştüğü kesin". Hesaplara göre, cüce yıldızda 1 dakika içinde serbest kalan enerjı miktarı, ortalama bir güneşin/yıldızın bir milyar yıl yaşamı boyunca yaydığı enerjiye eşit. Astrofizikçiler olay için bir felaket senaryosu üzerinde duruyorlar. Buna göre iki nötron yıldızının kaynaşması bu şiddetle bir enerji yayımına yol açabılır. Bir nötron yıldızı, bir yıldızın ölümünden sonra dönüşebileceği biçimlerden biri. Yani bir anlamda, bir yıldızın kadavrası özelliğini taşımakta. Büyük kitleli yıldız, uzun süren yaşamı sonunda büyük bir patlama ile dış kütlesini uzaya fırlatıyor ve geride sadece çekirdek kısmı kalıyor. Bu kısım sadece birkaç km çapında ancak inanılmaz ölçüde de yoğun bir kitle. Ağırlığı ise korkunç. Nötron yıldızının bir çay kaşığı miktarı, koca bir dağ ağırlığı kadar. Böyle yıldız ölüleri, bazen çift görünmekte. Sadece galaksimiz Samanyolu'nda 30 bin kadar çift nötron yıldızının bulunduğu bilinmekte. Bu yıldızlar birbirlerini çekiyorlar ve zamanla dızsal kannibalizm gerçekleşiyor. Bu uzaysal dramın bu aşamasının nasıl gerçekleştiği, Max Planck'tan Hans Thomas Janka tarafından bir süper bilgisayarda oyunlaştırıldı (simüle edildi). Buna göre iki nötron yıldızı birbirlerine yakınlaştıklarında, daha ağır olan, daha hafif olanı tam anlamıyla emip yutuyor. Bu yeme olayından sonra da hazımsızlık başlıyor tabii. Nötron yıldızı ağırlaşıyor ve bir ka radeliğe dönüşüyor. Saniyenin dilimleri zamanında gerçekleşen yutma sırasında nötron yıldızımız kozmik bir olay yaratıyor: 20 milyar derece sıcaklıkta bir atom topu ışını uzaya fırlatıyor. Bu ışınlar da dünyamıza gamma ışınları yıldırımları gibı geliyor. Hesaplara göre Samanyolu galaksı sinde her 300 bin yılda iki tane nötron yıldızı kaynaşması gerçekleşiyor. Bu kozmik olaydan sonra Dünya için ne gibi sonuç çıkacak. Eğer bu nötron kaynaşması olayı dünyaya 3000 ışık yılından daha yakın mesafede gerçekleştiği taktirde bızler için çok ağır sonuçlar doğabilir. Israilli fizikçi Arnon Dar'a göre, bu durumda, ışınlar atmosfere girebilır ve dünyada büyük bir radyasyon kirlenmesi yaratabilir. Bu da, yeryüzünde denızlerde ve denizaltlarında her türlü canlı için kitlesel ölüm demek. Uzaydan gelebilecek böyle bir ışın tehdidine karşı dünyanın hiç bir korumasının olmadığını da belirtelim. ~~ ~ ı l d ı rımların azot oksitlerin üretimine sanıldığından daha büyük katkıda bulunuduğu anlaşıldı. Azot oksitler de ozon tabakasına zarar veren ozon gazının artışında önemli rol oynuyor. Kaliforniya'da bulunan Lawrence Livermore laboratuvarı araştırmacılarından Colin Price'in meteoroloji uyduları ve yer ölçme istasyonlarının verilerine dayanarak yaptığı ilk dünya yıldırım sayımının sonuçları bunu gösteriyor. Bilim adamları, dünyada saniyede 70 ile 100 arasında yıldırım düştüğünü hesap ettiler. Ortalama bir yıldırımın, dünyaya, 36 kiloamper akımgücüyle düşmesi bilim adamlarını şaşırttı. Bugüne kadar yıldırımların yılda 5 milyon ton azot oksit ürettiği sanılıyordu. Şimdi ise yeni hesaplara göre bu miktarın 1015 milyon ton olduğu ortaya çıktı. Bu rakam, fosil yakıtların, ormanların yanması ile serbest kalan zehirli gazların aşağı yukarı yarısına eşit. Saniyede 100 yıldırım düşüyor Ikl nötron yıldızının kaynaşmasını gösteren bilgisayar benzetim U zayın derinliklerinde saptanan ışın yıldırımları astrofizikçıler arasında büyük bir tartışma konusuydu. Bu bulmacaya şimdi bir açıklık getirildiği sanılıyor. Uluslararası bir araştırma grubu, Nature'da yayımlanan araştırmalarında, aniden parlayıp yokolan bu gamma ışınları yıldırımlarının, aşağı yukarı 1 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir cüce yıldızın artıklarından kaynaklandığını keşfetti. Keşif, ItalyanHollanda ortak uydusu BeppoSax'ın Şubat ayında çok güçlü bir gamma ışın yıldırımını saptamasıyla başladı. Bundan birkaç saat sonra da astrofizikçiler, gamma ışınlarının gelebıleceğı bölgeyi incelemeye başladılar ve 4 günlük sürekli bir gözleme sonucu görünür dalga boyunca giderek azalan bir ışık kaynağı gördü Ingiliz ilaç şirketi SmithKline Beecham, Almanya'da da satılmaya başlanan, herpes hastalığına karşı yeni bir ilaç piyasaya sürdü. Piyasadaki ilaçlara kıyasla yeni ilacın herpes hastalıklarının ağrılarına çok daha iyi geldiği ve lyileşmeyi hızlandırdığı belirtiliyor. Herpes hastalıklarının en yaygını dudak ve cinsel organ herpesleri olarak biliniyor. Ateş, menstruation, Ultraviyole ışınları, ve psikolojik stres, dudak herpesinin en büyük nedenleri arasında bulunuyor. Penciclovir etkin maddesı içeren yeni ilacın klinik deneylerinde, tedavinin dudak şişmeleri olduğunda da etkili olduğunu gösterdi. Vectavir piyasa ismiyle satılan ilaç herpes ağrılarının üstesinden daha iyi geliyor. Herpes'e yeni ilaç Uzay'a uluslararası istasyon strofizikçilerin ve kozmonotlartn uzayda yaşamaları ve çalışmaları için yapımı planlanan ve projeleri hazırlanan uzay istasyonunun, dünya çevresinde serseri bir şekilde dolaşan roket ve uydulardan arta kalan çöplere karşı korunmasız olduğu belirtildi. National Akademy of Science'in hazırladığı bir raporda, özellikle Rusların üstlendikleri istasyon bölümlerinin, Amerikan ve Avrupa standartlarının dışında olduğu belırtılmekte ve uzaydaki çarpmalara karşı özelliklere sahip olmadığına işaret edılmekte. Rusların ürettiği ve üreteceği bölümlere koruyucu kalkanların uzayda takılacağı belırtılmekte. Uzay istasyonunun inşasına bu yıl başlanacak. 2002 yılında da istasyon uzaya yerleştirilecek. A 5375