Katalog

TART IŞM AEDİTÖR E MEKTUP Akademik yiikseltmeler Jiiri raporlam yayımlanmalı Keyfiliğin önlenmesi için tek koşul; yayınlarda puanlandırma Akademik yükseltmeleri mızmızlanmadan tartışmanın yolu jüri raporlarının yayımlanmasından geçer U nıversıtelerımızde akademik yukseltılmelerde tam bır karmaşa yaşanmaktadır Barış ıçerısınde bır unıversıte ıçın keyfı atama ve yukseltılmeler engellenmelıdır. Akademik yukseltılmeler ıçın oluşturulan jurılerın keyfı davranışları oğretım elemanları arasında huzur suzluk yaratmakta, unıversıtelerde verımı duşurmektedır Aynı akademik verılere sahıp öğretım elemanlarının kımılerı hızlı bır bıçımde yukselırlerken, kımılerı, bazen bılınçlı, bazen şanssız bır bıçımde "ışlerının duzenlı gıtmemesı" sağlanarak gerı kalmakta, bu arada deyım yerınde ıse "atı alan uskudarı geçmektedır" Kımı oğ retım elemanları haksız bır bıçımde bolum başkanlıklarına, enstıtu mu durluklerıne, dekan yardımcılıklarına, yuksek okul ve meslek yuksek okulu mudurluklerıne atanmakta, akademik olarak "gerı bıraktırılmışlar" ıse unıversıtelerımızde katıplıkten oteye gıtmeyen "oğrencı danışmanlığı" ıle sözum ona odullendırılmektedırler Akademik yukseltılmelerı gerçek leştıren jurılerın rahat ve sağlıklı değerlendırmeler yapmaları ıçın bır standart oluşturmalıdır Bu anlamda değerlendırılecek tek olgu, ılgılının yaptığı yayınlar ve bılımsel etkınlıkler olrnalı, yayınlar ıle bılımsel katılım on yargıdan uzak, evrensellığın ve bılımsellığın sınırları ıçınde "değerlendırılmelı"dır Bugun unıversıtelerımızde (fen ve sağlık bılımlerı alanında yapılan gozlemlere gore) hıç yurtdışı yayını olmayan doçent ve profesorler, bırakın yurtdışı yayını, hıç yerlı yayını olma yan oldukça eskı yardımcı doçentler vardır Bu kışılere geçmışte akademik değerlendırmeler yapan sayın jurı uyelerı, bugun varolan keyfiliğin baş mımarlarıdır Bu yurtdışı yayın fakırı profesorler, bugunlerde jurı uyesı ola rak doçentlık sınavlarında onune gelenı tırpanlamakta ve belkı de çok çok lyı durumda bır adayı evrensellık ten ve bılımsel doğrulardan uzak bır bıçımde değerlendırerek, adayın geleceğı hakkında olumsuz hukumler verebılmektedırler Yurtdışı yayın yapamamış bır profesor, on tane A sınıfı (TUBİTAK'ın yaptığı bır stnıflamaya gore) yurtdışı yayın ıle onune gelen doçent adayını değerlendırırken homojen ve durust olabılecek mıdır? Soz konusu adayı hangı değer sınırları ıçerısınde değerlendırecektır Bu konuda pek çok oğretım elemanı kaygı ve şuphe ıçındedır Bunun yanı sıra, ozellıkle de fen bıhmlerınde, elının altında çok sayıda araştırıcı olan, yılda onlarca yayın çıkaran çok değerlı bılım adamlarımız ve çalışma gruplarımız da vardır Uluslararası bılımsel yeterlılığını kanıtlamış, akademik ve ıdarı alanlarda deneyımlı bılım adamlarımız gunumuzde beş yurtdışı yayını olmayanlara yardımcı doçentlığın, on yurtdışı yayını olmayanlara doçentlığın, yırmı yurtdışı yayını olmayanlara profesor luğun uygun olmayacağını dıle getırrneye başlamışlardır Bu sevındırıcı bır gelışmedır Bu durumun genış platformlarda yuksek sesle urkmeden tartışılması gerekır Unıversıtelerımızdekı keyfiliğin mımarı sayın jurı uyelerının, Meclıs'tekı mılletvekıllerının (nedenı bır turlu anlaşılamamış olan) dokunulmazlıklarından daha da dokunulmaz bır eda ıçerısınde onune gelenlerden dıledıklerını engellemekte, dıledıklerını mutlu kılmaktadırlar Ozellıkle doçentlık sınavlarında bu kendını daha da bellı etmektedır Fserlerın ıncelenmesı aşamasında keyfı davranışlar sure gelmektedır Aynı akademik verılere sahıp adaylara değışık yaklaşımlar sergılemektedır Kılı kırk yaran ve de ğerlendırmelere çok cıddı yaklaşan çok değerlı jurıler olduğu gıbı, çok keyfı davranan jurıler de vardır Bu ju rı uyelerı bellı bır sıyası goruşe (daha çok muhafazakâr kesımde gozlenen bır durumdur) sahıp olanı ne pahasına olursa olsun savunmak ve desteklemek yerıne, evrensellık ve bılımsellığe uygunluğu aramalı, yeterlı ve yeteneklı olan mutlaka ortaya çıkarmalı, bılımsel yaklaşımlara ters duşecek, kapalı değerlendırme bıçımlerınden uzak durmalıdırlar Doçentlık sınavlarında sozlu sınav aşaması "keyfılık adına" başlı başına bır bılınmeyendır Bazı branşlarda çok sıkı sınavların yapıldığı, bazı branşlarda ıse sohbet edılıp çıkıldığı ya da yalnızca adayın yaptığıyapacağı çalışmaları anlatması ıstenerek sınavın sonlandırıldığı duyumları alınmaktadır Zaman zaman da sınav oncesınde, hakkında (ılgılılerce) telefonlar edılerek jurılere tanıtılan ve rahatlatılan adaylar hatır uğruna "sıkıntı çekmezlerken", bazı adaylar kendı bacaklarından asılmak ıçın yıne kendı kendılerıne sadece "bol şans" dıle mektedırler Bu yaklaşımların sonunda soz konusu keyfiliğin ortadan kaldırılmasının ve bu konudakı tartışmaların önunu kesmenın tek yolu, bılımsel yayın ve bılımsel katılımın sayısal değerlendırılmesıpuanlandırılmasıdır Eserlerın ıncelenmesınde standart yaklaşım ve çozum ıçın yayınlar (SCI'e gırengırmeyen, yerlı yabancı olarak) sınıflandırılmalı ve bır puanlama sıstemı getırılmelıdır (bu onerıler fen bılımlerı ıçın uygundur, sosyal bılımler ıçın de ayrı bır değerlendırme sıstemı bulunabılır) Bu sıstem ıçerısınde yurtdışı yayınlara, yerlı yayınlara, ulusal uluslararası kongre, sempozyum, toplantı bıldırılerıne, araştırma projelerıne, yuksek lısans ve doktora tez yonetıcılığıne bellı puanlar verılerek bır sıralamaya yapılmalıdır Çok sayıda anabılım ve bılım dallarından seçılecek akademısyenlerle (sıyasıler den uzak, salt unıversıtede çalışan akademısyenlenn katılımı ıle) kurula cak kurulların ortaklaşa ve duzenlı çalışmaları ıle oluşturacakları bır puanlama sıstemıne gore yapılacak atama ve akademik değerlendırmeler daha homojen olacağı ıçın tartışmalar sona erecek, haklı ve tatlı bır rekabet başlayacaktır Kıırtuluş Kcıyalı K ısa bır sure once Cumhurıyet hukumetlerının kultur polıtıkalarını sosyal antropolojı açısından ınceleyen bır yuksek lısans tezı jurıde yer alan uç öğretım uyesı tarafından farklı şekıllerde değerlendınlmıştır Ikı oğretım uyesının, bır sosyal antropolog ve bır sosyologun 100 uzerınden 100 ve 95 not takdır ettığı yukarıda konusu belırtılen teze bır etnolog öğretım uyesı 0 (sıfır) vermıştır Bır sosyal bılım tezının bu kadar keyfı bır şekılde değerlendırılmesı anlaşılabılır gıbı değıldır Sosyal bılım alanındakı bır tezın 100 ya da 95 olarak notlandırılması, abartı sozkonusu olsa da, tez konusundakı heyecanın, başarının takdırı ya da ozendırme amacıyla makul gorunmektedır de, bır yuksek lısans tezıne aday tarafından reddedıleceğı bılıne bılıne sunulduğu zaman bıle genelhkle 20 30 dolaylarında bır not takdır edılmektedır Her tur akademik yukseltme konusunda yazılan raporların yayımlanma zorunluluğu anılan tarzda bır keyfılığı bır ölçude sınırlandırma ımkanına sahıptır Boylelıkle tahrıbat bır nebze daha azalacaktır Raporu, teze ılışkın raporu yazanların bunun yayımlanacağını bılmelerı akademısyenlerın en azından daha dıkkatlı davranmalarına, kendılerını haklı kılabılecek manıpulasyonlara yönelmelerıne neden olabılır Bır de sorunların daha ayrıntılı olarak değerlendırılmesının yolunu açabılır Aslında her bılım dalındakı yukseltme raporlarının yayımlanması hem konunun kendı ıçınde butunluk arzetmesını sağlar, hem de aynı oğretım uyesının çıfte standart kullanıp kullanmadığını ortaya çıkarır Akademik yukseltme deneyımlerınde, uygulamalarında ışın bır yanı bıle ısteye hınç almak ya da meseleyı tereyağından kıl çeker gıbı halletmekse, yuksek lısans ve doktora duzeyınde bu bıreysel olarak kotarılmakta, doçentlık ve profesorluk duzeyınde ıse daha planlı bır kombınezon gereklı olmaktadır Doçentlık ve profesorluk duzeyınde belırgın bır uygulama genellıkle kullanılan bır yanıltmayı aşmak amacıyla gundeme getırılmıştır Akademısyenlerın doktora ve doçentlık çahşmalarını ya da oncekılerı bıraz rotuşa tabı tutarak veya aynen ılerı bır akademik derece ıçın kullandıkları gorulmektedır Verılebılecek tesadufı ornekler açıklayıcı olabılır Örneklerden bırı tesadufı olarak bılınen son donem doçentlık yukseltmelerın den bırıne ılışkındır Aynı kışı aynı çalışmalarla kadro ıçın de muracaat ettığınde konu en az altıyedı uzman oğretım uyesının dıkkatınden kaçmıştır Söz konusu sınavdakı kışının doktora tezının başlığı Kurtuluş Savaşı'nda Türk Basını (Mayıs 1919Temmuz 1921) Türkiye ile llgili Oış Haberler ve Bunların Iç Basındaki Tepkileri'dır Soz konusu çalışma 1981 yılında yayımlanmıştır Doçentlık sınavı ve doçentlık kadrosu ıçın yapilan başvuruda doktora çalışmasının yanında "Kurtuluş Savaşı Basını" başlıklı bır makale (lletişim, Gazetecılık ve Halkla llışkıler Yuksek Okulu Yay , 1981/3) de sunulmuştur Halıyle bunun dışında başka makaleler de doçentlık başvurusunda bulunmaktadır Ancak bu makale zaten kısa olup doktora tezı olan kıtaptan blok halınde aktarmalardan oluşmakta dır llk ıkı sayfanın çaktırılmamak ıçın değışık yerlerden kompozısyonunun yapılmasına ve gene aynı nedenle yayımlanmış olan doktora tezıne atıfta bulunulmasına karşın, uçuncu sayfadan kı dergıde 69 sayfaya tekabul etmektedır 73 sayfanın sondan bır oncekı paragrafına kadar belırtılmeden kıtabın 207213 sayfaları arasından blok olarak, olduğu gıbı aktarma yapılmıştır Keza 73 sayfanın son paragrafından makalenın bıttığı 78 say fanın ılk paragrafına kadar gene belırtılmeden ve olduğu gıbı doktora tezının 1/1 177 sayfaları arası aktarılmıştır Sınav ve kadro jurı uyelerının yazdıkları raporlara bakıldığı zaman jurı uyelerının hıçbırının konunun farkında olmadıkları gorulebılır Bır yenı uygulama da yayırnlanmamış metinlerin de akademik yukseltmelerde kullanılması suretıyle gerçekleştırılmektedır Aslında bu uygulama da gereklı bır uygulama olarak gorulmektedır Ozellıkle bazı aka demısyenler yazdıkları metınlerı yayımlamakta zorluk çekmekte ve/veya yazılan metınlerın yayımlanması zaman almaktadır Belkı de yazmayı pek sevmemektedırler Dolayısıyla yenı getırılen, bazı kurumlardan makalenın yayımlanacağına daır taahhut alma yontemının anlaşılabılır ve kabul edılebılır bır yanı vardır Onun ıçın de yardımcı doçentlık, doçentlık ve profesorluk başvurularında resmı bır kurumdan, bılımsel faalıyet gösteren bır kurumdan ya da herhangı bır yayınevınden makalesıne ılışkın olarak yayımlanacağı taahhudunu alan akademısyenın daktılo edılmış metnı yayımlanmış gıbı değerlendırılmektedır Jurı raporları krıtık ışleve sahıptır Jurı raporları yayımlandığı takdırde haksızlığa uğradığını duşunen kışılerın konuyu yargıya goturmelerı halıyle kolaylaşacaktır Bu suretle en azından belırlı, sınırlı çevrelerde, unıversıte kamuoyunda bazı ışlemlerın daha doğru olarak değerlendırılmesı ımkan dahılıne gırecektır Bunun otesınde doçentlık ya da profesorluğe nıyetlenecek adayların başvurudan once şartların, duzeyın ne olduğunu anlamaları mumkun olacaktır Daha da onemlısı bır gun bırılerı unıversıte tarıhını yazmaya kalktıklarında konuyu hem daha doğru, hem de daha detaylı olarak sunabılecektır Bır yan etkı de halıyle Turk edebıyatındakı unıversıteye ılışkın mızah uzerınde olacaktır Derın gözlem ve ayrıntılı bılgı olmasaydı Haldun Taner o enfes "Rahatlıkla" oykusunu yazamazdı kı "Cumhurıyet Bılım Teknık" ekınde rasladı ğım, hoşgorulemez yanlışlıklar ve sonuçla rından soz etmek ıstıyorum 11 Ocak 1997 tarıhlı ekın 12 sayfasında "Hayvanlar dunyası Tavşan kardeş" bolumunde Tıpkı fareler, sıçanlar, gine domuzları ve otekı kemırgenler gıbı tumcesınde geçen gıne domuzları buna bır ornektır Boyle bır hayvan sınıflandırmada bulunma maktadır Ingılızce'den yapıldığı (ya da yapılamadığı) bellı olan aynen çevırıden (Ingılızce guınea pıgs ) aktarılmıştır Oysa kı bunun Turkçe'dekı karşılığı gıne domuzu değıl "ko bay"dır Bu bolumde tavşan, pare, sıçan gıbı kemırgenlerden sozedılmektedır, domu zun bu hayvanlar arasında ne aradığından, çevırmenalgılama zayıflığından kuşkulan mamaktadır Çevremde BılımTeknık ekını cıltletıp, kaynak olarak kullanan bırçok kışıyı gordum Şımdı şöyle duşunelım Bu ekten bılgı edınen bır ınsan yenı bır domuz turu oldu ğunu bunun da Gıne'de yaşadığını duşunecek, bunu başkalarına da aktarabılecektır Boyle bır yanlışlığın bu bılgıyı okuyan kışı ve gazete açısından durumu uzucudur Bır dığer yanlış ıse, "Som balıklan", daha oncekı sayılarınızın bırınde "Somon Balıklan" dıye çevrılmıştı Doğru karşılığı "Som" ol duğu halde yanlış çevrılmektedır (Fr Saumon, Ing Salmon) Cıddı bır dergıde bu tur yanlışlıklar hoşgorulemez Gelecek sayılarınızda gereklı du zeltmelerı yapmanız, okuyanların yanılgılarını duzeltecektır Daha tıtız bır çalışma dıleğıyle Yanlış Çeviriler Ergin Atalay 5154