Katalog

HAFTANIN GÜNDEMİ François Jacop ve "Mümkünlerin Oyunu zorunluluklann sonucu olan doğal ayıklanmanın mantığının bugün Ekim ayı başında, bilim dünyasının önemli bir konuğu, François Jacop iyice anlaşıldığını belirtmektedir. Doğal ayıklanma, değişimeyön Istanbul'daydı. Prof. Jacop, DNA'nın çeşitli mekanizmalannı aydınlaveren, rastlantıyı yönlendiren, daha karmaşık yapılar, yeni tan (mRNA, düzenleyici genler, replikon genleri vb gibi) çalışmaları organlar, yeni türier geliştirir... nedeniyle 1965 yılında Nobel ödülü'nü paylaşmıştı. Istanbul Evrimin izlerinin bugün hücrelerimizin her birinde, moleküllerimizin her Üniversitesi'nin kendisine verdiği Onur Doktoru ünvanını aldı ve birinde karşımıza çıktığını belirten yazar "bu kuramın bütünlüğü Mümkünlerin Oyunu (Kesit Yayıncılık) adlı kitabının Türkiye'de içinde bir gün çürütülebilme olasılığını, şimdiki halde srfıra yayımlanması nedeniyle bir de konferans verdi. yakın" görmektedir. Prof. Jacop, konferansta daha çok hayatını anlattı. Bir bilim adamının ilginç bir portresini kendi ağzından dinledik. Ikinci Dünya Savaşı'nda Fransız bilimci, kitabının ikinci bölümünde, evrimin moleküler ve Normandiya çıkarması sırasındayaralandığını, cerrahlıktan nasıl genetik izlerini sürüyor. Yazar burada, günlük yaşamda herkesin, temel tıp araştırmalanna yöneldiğini öğrendik. İlginç bir nokta, daha hepimizin dile getirdiği, aslında Tannsal kökenli "canlılann mükemsonra şefi olacağı laboratuvara kabul edilebilmek için gösterdiği inat melliği" konusunda özetle şunlan söylüyor: Evrim, mükemmelliğin ve kararlılıktı. Iki üç kez geri çevrilmesine ve aradan aylar geçmesine uzağında kalır. Canlılar aleminde yapı ve işlev eksiklikleri çok sayıda rağmen yılmamış ve sonunda amacına ulaşmıştı. vardır.. Mükemmellik tezinin karşısına en yetkin kanıtlardan biri türlerin yokoluşlandır... Prof. Jacop, konferansından sonra sorulan yanıtladı: Jacop'a göre, canlılar aleminde gelişme doğal ayıklama, bir Evrim yasa değil bir olgudur dedi. Fransa 'da mühendis gibi değil bir yaptakçı gibi işgörür. Henüz ne evrimin bir tartışma konusu olmadığını, kilisenin üreteceğini bilmeyen, ama elinin altına gelen herşeyi toplayıp bu işlere karışmadığını, bugün Papa'nın bile biriktiren ve onlaria işgören bir yaptakçı... Mühendis ise, evrim olgusuna olumlu baktığını ve evrimi kabul tasariar, malzemesini seçer ve en mükemmelini yaratır. edilebilir bulduğunu dile getirdi. "Evrim, milyonlarca yıl boyunca yapıtını yavaş yavaş Gündemin bugünkü konusu, sayın Jacop'un elden geçiren, şuradan buradan keserek, oradan biraz Mümkünlerin Oyunu isimli, sade, anlaşılır ama uzatarak yapıtını hiç durmadan düzelten" bir yaptakçı gibi çok etkileyici, evrim konusunu genetik ve davranır. Evrimin bu davranışı, somut olarak canlılarda biyokimyasal temellerine dayanarak temel gözlenebilmektedir. Jacop, burada canlılardaki akciğer ve noktalarda tartıştığı ve sunduğu, Turhan gözün gelişimini, beyni ve moleküler düzeydeki llgaz'ın da güzel ve akıcı bir çeviriyle olayları örnek olarak veriyor. insanın Türkçe'ye kazandırdığı kitabı. moleküler genetik yapısında görülen mutasyEvrim konusunu gündemde tutmak ve bu onlar ve "hatalı yapılar" çeşitli genetik konuda ülkemizde köktendincilerin hastalıklar da, canlı organizmasının mükemyaydıkları safsatalara karşı bilimi, mel bir mühendislik ürünü olmadığını gösgerçeği savunmak durumundayız. teriyor. Kitap, iyi bir vesile. Genç bir mühenProf. Jacop, "geleceğin keşfi ve zaman" başlıklı disin gönderdiği, bu sayfada yer üçüncü bölümde, yine evrime bağlı olarak, verdiğimiz mektubu, konunun önemini yaşlanma mekanizmasını değeriendiriyor, bu bir kez daha gözler önüne seriyor. konudaki görüşleri tartışıyor, biyolojide zamanın önemini vurguluyor; bu bağlamda, Mümkünlerin Oyunu, Türkçe kaynak canlılann varoluşlannın temelinde yatan olarak çok az sayıda kitabın bulunduğu bellek sistemleri olan genetik, bağışıklık ve evrim konusunu şiir gibi anlatıyor. Yazar, sinir sisteminin gelişmesini ele alıyor; diğer kitabın ana teması kalıtım ve üremedir, canlılann dünyasıyla insanın dünyası dediği sunuşta evrimi özetle şöyle yerii arasındaki farklılıklara dikkati çekiyor ve yerine oturtmaktadır: Evrim kuramı çeşitli organlann nasıl işlevsellik kazandığını bugün bütün biyolojiye egemendir, anlatıyor. çünkü, bu kuram olmadan yalıtılmış özetle, Fransız bilimci, evrimi ve bu konudaki kalacak bir gözlemler yığınını bir araya tartışmalan 140 sayfalık kitabında öz ve getirmektedir; canlı varlıklarla ilgilenen anlaşılır bir dille okura sunuyor. bütün disiplinleri kendi aralannda Mümkünlerin birleştirmektedir; organizmalann Gelecek cumartesi yeniden biriikte olmak umuduyla. olağanüstü çeşitliliği içinde bir düzen Oyunu kurmakta ve onları sıkı sıkıya yeryüzünün François Jacob geri kalanıyla birleştirmektedir; kısacası, yaşayan dünyanın ve onun olağanüstü çeşitliliğinin nedensel bir açıklamasını e posta: obursali@prizma.net.tr sağlamaktadır... Jacop, kitabında, "Mutlak diye kabul edilen bir doğru saplantısından daha fazla tahribat yapan hiç birşeyyokEvrim teorisi hakkında toplumumuzdaki bilgi düzeyi ne yazık kı ıçler acısı bir tur" saptamasıyla, bilimi bütün diğer durumda ve dergımızin bu konuda üzerıne büyük sorumluluk duştüğü inancındayım. mutlaklıklardan ayırıyor ve "Kuramlar Türkiye'ye bilim adamı yetıştırme ıddıasında olan bir fen lisesinde okudum ve burada, buna hâlâ ınanmak ıstemıyorum, biyoloji dersınde, hocamıs zevrım teorisıni, attan gider, kurbağa kalır" vecizesiyle solucan olmaz, sinekten yılan olmaz laflarıyla ve ayrıca dinımize uymadığı gerekçesunduğu "Mitos ve Bilim" başlıklı ilk siyle es geçtı. bir fen lisesinde böyle olduğuna göre diğer okullarda bu nasıldır bunu bölümünde, cinsel ikiliğin ve üremenin artık hayal gücünüze bırakıyorum. Genç bir mühendis olarak, bırçok üniversite arkadaşımın, Darvvın hakkında, sıze köklerini kültür ve davranışlarda gelen fakslardakıne benzer (yanlışlığı çoktan kanıtlandı, Batılı ulkeler de teorinin iflas araştırıyor; evrimin temel ettığini kabul ediyorlar vb) duşuncelere sahip olması beni o kadar üzuyor kı. Uzun mekanizmasının cinsel eylemde olduğunu belirtiyor ve cinselliğin ilk yıllar gelışmış bir Batı ulkesınde yaşadım ve bu ülkede ılkokul çocukları dahı Darwın'i bılıyor Bir defa bile bunun aksını ıddıa etme gafletını gösteren bir ınsana rastlamadım. kez 19.yüzyılda, Darwin ve evrim kuramıyla bilimsel birstatü Teorinin ıflas ettığini soyleyen Batılı ulkelerin çok saygın populer bılım dergılerını, kazandığına dikkate çekiyor. "Cinsellik, farklı olanı imal etme orneğın Scıentific American, Welt der VVİssenschaft (ya da ünıversıtelı okumayanlar makinesidir" diyen ve her bireyin kendisini yaratanlardan ve ıçın Nature, Science) dergılerını arada sırada karıştırmayı akıl edenler, bunların antropolojık yeni bulgularla dolup taştığını görürler. varolanlardan farklılığını vurgulayan yazar, hertürün biryaratıcı Bundan dolayı evrim düzenlı olarak ele alınan bir konu olmalıdır. Fakat bundan da tarafından bireysel olarak tasarianıp gerçekleştirildiği düşüncesinin, önemlısı, beyın özürlü çağdışı insanlar yetiştıren eğıtım sıstemınde evrim teorisi artık Darwin ve daha sonra gelişen moleküler biyoloji tarafından gündemhak ettığı yeri bir an önce almalıdır. den çıkartıldığını, evrimin motoru olarak her canlı variığa dayatılmış Onuır özcnir Evpim teorisl ve Fen Usesi K E S İ 1 Y A Y I N C 1I 1 K Geçen haftakı sayımızda yayımladığımız "Gürültu" uzerıne makalede, ne yazarlardan ne de bızden kaynaklanan şanssız bir hatalı diziliş olmuş, yazıda geçen Metroloji sözcükleri düzeltılerek "meteoroloji" şeklınde basılmıştır. Bu hatadan dolayı yazarlardan ve okurlardan özür dıleriz. Düzeltme: Meteoroloji değil, Metroloji Cumhuriyet BİÜMTEKNİK • No: 553 25 Ekım 1997» Basan ve Yayan: Yeni Gün Haber A|ansı A.Ş • Genel Yayın Yönetmenr. Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Mudürlerı: Ibrahim Yıldız, Dinç Tayanç •Sorumlu Yazı Işlerı Mürüdü: Fikrot llkiz Yayın Yonetmeni Orhan Bursalı • Grafık Yonetmenı Tüles Hasdemir • Reklam Medya C. 5533