Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Tiirkiye kuş cenneti kalmalı Türkiye 400'ün üzerinde kuş çeşidiyle, kuşların yaşaması için uygun doğa koşullarıyla son derece önemli bir göç ve konaklama ülkesi. Yasadışı avcılık ve su havzalarının kirlenmesi ise en büyük tehlike. Mchmct Küivkas* * yeryüzünün en büyüleyıci canlılarındandır. Kuşlar, memeliler gibi oldukça geniş bir iklim kuşagına uyum göstermiş, yegane sıcak kanlı canlılardır ve tıpkı sürüngenlerde olduğu gibı yumurta bırakarak çoğalırlar. Türktye, bol yağrnurlu ve bahar sezonlarında kuşların goçünde önemlı bir geçittir. Avrupa ve Âsya arasında bir köprü oluşturan ülkemız, bırçok kuşun yaz ve kış sezonlarında yaşadıkları yerlere göçlerı sırasında oldukça elverışlı bir konaklama bölgnsini oluşturur. Türkıye'de 400'ün üzerınde kuş türü vnrdır ve bunlnrdan bazıları Afrika ve Hın distan gibi oldukça uzak bölgelerden ü\kemize gelırler. Beyaz başlı ördeklerin dünyadaki top lam popülasyonlarının yaklaşık %70'inin Tepeli dalgıç kuşu (Podiceps cristatus) bu cinsin en büyük türüdür. Türkiye'deki bütün göllerde görülmektedir. Fakat yumurtalarını sadece Manyas Gölü'nde bırakır. Tepeleri (taç, ibik) çiftleşme ve yaz sezonu boyunca oldukça belirginleşir. boyunca en az 100.000 su kiuşu için bir barınak rolü oyna dığı anlaşılmıştır. Bafa Gölü de, Türkiye'nın batısında önemli bir yaban ha yatı alanı olarak bilinır. Bölge Menderes Deltası'nı da kapaur. Tarihı şehırler olan Prine, Didim. Miletos ve Heraklia da bu bölgededir.. Bu alan kuşlar için uluslararası öneme sahip bir yer olarak kabul edilmiştir. Bala Gölü'ndeki kuş popülasyonlarınjn en büyük tehlikesı, yasa dışı avcılık ve su kirlenmesidir. Doğayı Korurtıa Türk Cemiyeti, Bafa Gölü'nde gizli bir kuş gözlem evı kurmuş ve buraya, Bafa'nın problemleriy le yakından ılgilenmiş ve sorunların çözümünü araştırmış ekolog bir bayan olan Rosie Baldvvin'in adı verilmiştır. Türkiye'deki kuş sığınakları Çulhakuşu (Remiz pendulinus) Manyas Gölü'ndeki en küçük kuştur. Yuvalarını, söğüt ağaçlarının dallarının ucuna yapar. Bu yuvalar gölün üzerine doğru sarkık olarak durur. Bu tnetot çok küçük olan bu kuşları büyük yırtıcılardan uzak tutar. Birçok kuş türünde olduğu gibi erkek ve dişi yuvanın yapılmasında işbirliği yaparlar. Yuva, çiftleşmeden sonra 34 içinde yapılır. K uşlar, Jurassic period döneminde, sürüngenlerin ya da muhtemelen dinozorların soyundan ortaya çıkmış canlılardır. Gögüs kemikleri lyi gelışmiş ve kuvvetli uçma kasları ile desteklenmiş olup, kısa bir kuymk kemiğine sahiptirler. Bu yapı, kanatların üzerindekı bölgenin merkezinde yer almıştır. Kuşlarda kuyruk, uçma sırasında bir dümen gibi kullanılır. Kuşların kökeni ne olursa olsun bunlar, Tepeli pelikan (Pelicanus crispus) Manyas Gölü'ndeki en büyük kuştur. Buraya ilk defa 1968 yılında gelmiştir. Yuvalarını söğüt ağaçlarının üzerine veya yere yaparlar. Ornitologların oldukça ilgisini çeken bir kuştur. Burdur Gölü'nde kışlar. Karadeniz BölgeÇevre Bakanlığı'nın kayıtlarına göre s'ınde ıkı ay içinde 370.000 yırtıcı kuş lürkiye'deki en önemli kuş sıgınakları Kıkaydedilmiştir. Türkiye'deki göller ve bazılırmak Deltası. Kuş Gölü, Ülubat Gölü, taklıklar bir ornıtolojisı için oldukça elveBafa Gölü, Menderes Deltası, Göksu rişli birer çalışma ortamıdır. Çünkü bu Deltası. Seyhan ve Ceyhan Deltaları, Alyerler, nadır bulunan bırçok kuş türü için yatan Lagünü, Yumurtalık Lagünü, Işıklı cezbodıcı bir özollıgc sahıp sıgınakları Gölü, Burdur Gölü, Beyşehir Gölü, Eğrioluştururlar. dir Gölü, Eber Gölü, Akşehir Gölü. Tuz Bunlardan bırı Tuzla Kuş Cenneti'dir. Gölü, Seyfe Gölü, Sultan Sazlığı ve Ereğli Burası Kültür ve Turizm Bakanlıgı tarafınSazlığı'dır. dan doğal ve arkeolojık bir koruma alanı olarak ilan edilmiştir. Burada kuşların Kaynak: Turkısh Probe, Juııe 14 1996 182: gözlenmesinde kullanılan, 40 kişilik, 15 2223. metre yükseklıginde bir gözlem kulesi * Dr., A.Ü. Fen Fakültesi Biyoloji Bölıimii vardır. Bugun dünyada sadece 4000 adet bulunan tepeli pelikanların (Şekil 3) bazıları bu kuş cennetinde görülebilmektedir. Çamaltı tuzlası, üreme ve kuluçka dönemlerinde140'ın üzerınde kuş türüne ev sahipliği yapar. Kuş gözlemcılerı için diğer bir bölge Kızılırmak Delta sı'dır. Burada da 308 tür kaydedilmiştir. Kuşlar için önemli bir ekosistem olan delta, denizin, nehirlerin, göllerin, kum tepeciklerinin, sazlıkların, bataklıklann, ormanların ve tarımsal alanların bir kombinasyonu sonucu oluşmuştur. Buradaki kuşlardan bazıları çok nadir türlerdir ve arasıra Türkıye'de görülmektedırler. 199? yılında yapılan bir araştırrrıada, yaklaşık 140 kuş türünün burada yumurtladığı anlaşılmıştır. Kışın birçok kuşun guneye göç ettiği dönemde, özellikle su kuşları için Kızılırmak Deltası'nın hayati bir önemi vardır. 1993'te kış ortasında su kuşl.arının sayımında, 70.000 sukrjşunun izine rastlandı. Bunlardan 24.000 kadarı farklı Karabaş Kirazkuşu kışın Hindistan'da yaşar ve ördek türlerini içeriyordu. Saheryıl Manyas Gölü'ne geri döner. dece bu deltanın bütün bir kış Gri balıkçıl, tüm balıkçılların içinde en büyük olanı ve en sık rastlananıdır. Bu kuşlar, sığ sularda avlanır ve yuvalarını ağaç îçlerine yaparlar. An yiyiciler (Merkops apıaster) göçleri sırasında Manyas Gölü'ne gelirler. Erkek ve dişi bireyler birbirine çok benzer. Bodur balıkçıl (Ardeola ralloides) bütün bir yıl boyunca Doğu Akdeniz'de lagünlerde yaşar. Fakat çiftleşmek için baharda Manyas Gölü'ne gelirler. 49712