Katalog

HAYVANLAR DUNYASI Yunuslann ilginç oyunları Yunuslar, halka veya helezon şeklinde çok ilginç kabarcıklar çıkartabiliyorlar. Bu kabarcıkları sadece canları istediğı zaman, vakit geçirmek ve biraz eğlenmek için çıkarıyorlar. Y Çdbl unuslar, zekaları ve ilginç davranışları nedenıyle sayısız araştırma ya konu olmuşlardır Fakat bızım burada anlatacagıınız konu, yunubların bıraz farklı bır yeteneklerıyle ılgılı Bazı yunuslar, halka veya helezon şeklinde çok ilginç kabarcıklar çıkartabiliyorlar Bu kabarcıkları sadece canları ıstedıgı zaman vakıt geçirmek ve bıraz eğlenmek ıçın çıkarıyorlar Bu kulturlerının bır parHawaıı dekı bır araştııma merkezınde bır qrup bılım adamı beş yıldan berı bu konu uzerınde çalışıyor Şımdıye kadar 17 şışp burunlu yunus uzprınde detaylı Yunuslann kuyruklarıyla yaptıklan gorunmez gırdaplar ve başlarından çıkardıklan halkaların buluşması mukemmel goruntuler ortaya çıkanyor. Yunus burnuyla bu halkalara yon ve bıçım verebılıyor ıncelemeler yapmışlar bunlardan dokuzunun halka şeklinde kdburcıklar urete bıldıklorı tespıt edılmış ve bunu neden ve nasıl yaptıklan anlaşılmaya çalışılmış Araştırmacılar butun çabnlaıına lagmen yunuslann tam olarak hangı şartlar altın da hdlku çıkdrmayd karur verdıkletını an layabılmış degıller ama kesın olan bır şey, hayvanların bu halkaları hıçbır amaç gozetmeksızın sırf keyıf ıçın yaptıklan Yunusların bu halkaları nasıl oluşturduklarını anldmak oldukça uzun zaman almış zıra ne zaman halka çıkaracakları bılınmedıqı ıçın araştırmacılar hayvanları sureklı kamera gozetımınde tutmak zo runda kalmışlar Sonunda bu ışın meka nızması çozulmuş yunuslar halka çıkar mak ıçın uç ayrı teknık kullanıyorlar Bunların en basıtı halka seklınde dunidn çıkaran sıgara tıryakılerının hareketını an dırıyor Kafalarındakı hava delıklerınden anıden yuzeye dogru hava puskurtuyor lar bazıları bu harpkptı serı bır şpkıldp yaparak bırden çok halka uretıyor bu halkalar bazen bırleşıyorlar ve ortaya ko caman halkalar çıkıyor Bu şekılde ortaya çıkan halkalar basıt bır fızık kuralıyla açıklanabılır yunuslar kafalarınddkı delıkten çapı ıkı santımetre den kuçuk olan hava kabarnkları çıknrı yorlar kabdrcıkldrın alt kibimlarına etkı eden su basıncı uste etkı eden basınçtan buyuk oluyor (derıne ındıkçe su basıncı artar) bır bure bonrd bu bdbinç kabaru qın yuzey gerılımını yenıyor ve kabarcık bır anlamda delınıyor ve mınık bır hdl ka ortaya çıkıyor İHalka suyun dınamık ortamında yukselırken çevresınde qır daplar oluşuyor Bu gırdaplar halkaya etkı eden kaldırma kuvvetıne eklenıyorlar ve yukan dogru oldn rureketın hızlunmd sına neden oluyorlar Yunuslar kararlı ha reket edebılen duzqun halkalar çıkarmayı ancak zamanla ogronıyorlar Tecrubelı yunuslann halka çıkarırken suyun vısko zıtesıne gore havanın çıkış hızını ayarla dıkları tespıt pdılmış Yunubların kullandıkları dıget teknıkler ıse oldukça karmaşık Yunus normal olarak yatay olan kuyrugunu dıkey hale getırerek aıkasında bır gırdap halkası oluşturuyor bır suru mınık gırdaptan olu şan bu halka tabıı kı gorulemıyor Fakat yunus bırdenbırp qprı donerpk bu gırdap halkasına hava puskurtuyor Gırdapların merkezlerı bdsınun en dubuk olduqu verler oldugu ıçın yunusun pubkutttugu hava akışkanın ı ınde bu alçnk basınçlı nokta jrd yonelerek gırdap halkasını ırıyor sonuçta yınp halka .eklınde bır kabarcık ortaya çı kıyor Bu mekanızmanın anlaşılma sında sonarların buyuk yardımı olmuş zıra sonarlar sayesınde yunuslann kuyruklarıyla oluş turdukları gorıınme? qırdap halkalarının yerlerı tespıt edıl mib Yunuslann kuyrukları yar dımıyla ortaya çıkardıklan bu halkalar 60 Sürıtımetre çapa ulaşabılıyorlar VP çok ılgınç bır şekılde yatay hatta aşagı dogru tıareket edebılıyorlaı Bu halkaların dınamık yapı ları halpn araştırılıyor Yunublar bu halkaları oluşturduktan sonra onlarla spyrınp doyum olmayan oyunlar oynanidya bdblıyotlar Halkaların ıçındcn geçıyorlar agızlarıyla kuçuk halkaları şışırerek daha buyuk halkdldr hdlı Hawaı'dekı doğal yaşam parkında yaşayan Kaıko admdakı yunus kendı ıçgudusel oyunları olan halka oyunu ıle oynuyor. np getırıyorlar onları saga sola suruklu yorlar akla gelmedık hareketler yapıyor lar Yunuslann halka ve helezon yapar ken kullandıkları çok karmaşık bır yontem daha var Yunus havuzun duvarları nın yakınında zıgzaglı hareketlerle yuzerken bır yanddn dd hdva kdbarcıkları bıra kıyor Sonra anıden qerı donup sırt yuzgecıyle gırdaplar yardtmaya bdşlıyor, oy le bır doqtultuda yuzuyoı kı kabarcıklar bu gırdapların merkezierıne yerleşıyorlar ve uzunlugu 10 metreye ulaşan ıçı hava dolu hplpzonlar oluşuyor Ortaya ınanıl mdz guzellıkte manzaralar çıkıyor Yunus yarattıqı bu hplpzonun etrafında daribedıyor Hawaıı dekı laboratuvardakı yunuslardan bırı bu numaraları bu yuzeyıne çok yakın yerlerde gerçekleştırerek dogrudan dışarıdakı havayı kullanıyor ancak bu çok zor bır teknık henuz başka bır yunusun bunu başardıgına tanık olunmamış fakat yunubların bırbırlerınden çok şey ogrendıklerı tespıt edılmış Orneqın hıç halka çıkarmayan yunusların arabinda buyuyen yunuslar halka çıkaran yunus ların yanına konana kadar bu konuda hıçbır varlık gostermemışler Laboratuvardakı uzmanlar bu muhteşern hayvunldrın eglencelerını ınsan larla paylaşmaya pgılımlı olduklarını soyluyorlar Havuzd gıren uzmdnlar yunus ların kendılerıne bu halkalar yardımıyla şakalar yapmaya bayıldıklarını soyluyor lat Belkı de gunun bınnde ınsanlar ve yunuslar bu halkaların dılıyle bırbırlerıne dahd dd ydkınldşacaklar (Çevırı Sınan Ozeren 8 Amerıran 495 12