Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N H A B E R L E R Şişmanlık konferansı enopoz sonrası hormon tedavısı gören kadınlann kalp hastalıklarına yakalanma rıskı daha az Avrupa Kongresı'nın Barselona'da gerçekleştırdığı "Şişmanlık" konulu konferansta, Avustralyalı bır bılım adamı, hormon tedavısının menopoz sonrası donemdekı kadınlardakı koroner kalp hastalıklarına karşı en lyı korunma yontemı olduğunu hormonların bel çevresındekı yağı, bedenın başka yerlerıne tasıyarak yaşam kurtardıgını çarpıcı kanıtlarla ortaya koydu Sydney'dekı Garvan Tıp Araştırma Enstıtusu uzmanlarından Katherıne Samaras menopoz donemını geçen 560 kadın uzerınde bır araştırma yapa rak hormon sağaltımı (tedavısı) gorenlerle gormeyenler arasındakı farklılıkları saptamaya çalıştı Sonuçta, hormon sağaltımı goren kadınlann bedenlerınde, gormeyenlere kıyasla daha az yağ olduğunu, ama daha da onemlısı bunlarınKarın bolgesındekı yağ mıktarının % 9 daha duşuk olduğunu gordu Bedende toplanan yağın kalp hastalıkları ıçın bır rısk oldugu oldum olası bılınıyor Bılım çevrelerı Samaras'ın bulgularının son kerte çarpıcı olduğuna dıkkat çekıyor ve beden ağırlığından çok, bel çevresındekı yağ mıktarının denetım altında tutulmasının çok daha olumlu sonuçlar vereceğıne parmak basıyor Bıreyın kalp hastalığına yakalanma rıskının belırlenmesı ıçın bel çevresı olçumlerının sağlıklı bır gosterge olduğu bıldırılıyor Buna gore, bel çevresının 80 cm'ye ulaşması kadınlar ıçın bır ılk uyarı nıtelığı taşıyor bu olçu 88 cm'ye ulaşırsa ivedl onlem alınması gerekıyor Tıp Araştırma Merkezı, hormon sağaltımıyla sağlıklı bır kalp ve guçlu kemıklere sahıp olunacağından, bu sonuçların kadınlann hormon sağaltımına daha fazla ılgı gostermelerı yonunde etkılı olacağına ınanıyor Kısırlıkta yeni keşif j çok kısırlığın aslında sperm |hucresı uzerınde bulunan bır 'proteının eksıklıgınden ılerı gel dıgı anlaşıldı Bu buluş bılım adamlarını oldukça başırttı Onlar kısırlığın tek bır sebebe baqlana mayacagını duşunu yorlardı Quebec tekı Laval Unıversıtesı Merkez Hastanesı doktorları Robert Sullıvan ve Franck Bouve deneyde kullandıkları Kana dalı kısır erkeklerın yarısından fazlasının urettıklerı spermlerde P34H proteınını anormal duşuk buldular Bu buluş Bıology of Reproductıon dergısınde (Vol 54 s 1018) yayımlandı Kımbılır bu buluş kı fairlık tedavısınde ve ayrıca gebelıkten ko runmada değışık bır yontemın gelıştırılmesıne yol açarak Kısırlık çıftlerın yuz de sekızınde goruluyor Kadınlarda meydana gelen sorunlar qenellıkle ko layca tanımlanabılıyor ve sorun hor monlarla ılgılıyso bu dengesızlık qı derılebılıyor Erkeklerde ıse hormonal problemlere baglı kibirlıklar çok kuçuk bır oran tutmaktadır Bırçok erkekte kısırlık problemlerı sperm sayısının az olmasından ve spermlerın normal yuzememelerınden ılerı gelmektedır Frkeklerde açıklana mayan kısırlık olayları ıse daha yaygın dır B recelendırerek karşılaştırdılar Kısır erkeklerın sperm orneklerının yuzde 56 sında kısır olmayan erkeklerın sperm orneklerınde ıse yuzde 30 un ustunde daha az P34H proteını Takıntılı davpamşa yeni tedavi S ureklı el yıkama, kapıların kılıtlı olup olmadığına donup donup bakma gıbı garıp alışkanlıklar takıntılı davranışın (obsessıfkompulsıf bozukluk) beylık göstergelerınden sayılır Bıreyın bu tur durtulerını yerıne getırme çabaları kımı zaman oylesıne tuketıcı olur kı, kışı kendısını ne ışıne gerektığı gıbı verebılır ne de ılışkılerınde sağlıklı davranabılır Bu tur bır rahatsızlığı olanlar genellıkle davranışlarının aşırıya kaçtığının bılıncınde olmakla bırlıkte, bunu engelleyemezler Bılınmeyen bır nedenden öturu, Prozac turu ılaçlar bu gıbı davranışları bır olçude gemlemekte, ancak bu tur ılaçları alanların % 9O'ı ılacı bırakınca yenıden eskı alışkanlıklarına donmektedır Davranış tedavısı başarılı Hastalığın çozumunde ıse ılaçtan çok davranış tedavısının çok daha etkılı olduğu, bu tur bır tedavıden geçenlerın % 80'ının sağlığına kavuştuğu bıldırılıyor Ruhbılım uzmanlarından oluşan bır ekıp şımdı bu tur bır sağaltımın yalnızca davranışları değıştırmekle kalmayıp, beynın kımyasal yapısını da değıştırdığını ortaya koyan çalışmalar yaptıklarını açıkladılar Kalıfornıya Unıversıtesı'nden Jeffrey Schvvartz ve ekıbı beyın göruntuleme yontemlerınden yararlanarak, takıntılı davranış gorulen hastalarda ışlevını normal olarak surduremeyen beynın kımı kılıt yapılarının sağaltım sonrası normale donduklerını gosterdı Yaşları 25 ıle 51 arasında değışen 18 hasta ılaç verılmeden uygulanan sağaltım oncesı ve sonrasında pozıtronemısyon tomografı aracılığıyla ıncelendı Schvvartz ve ekıbının yoğunlaştıkları alan, ozellıkle bu tur hastalıkla yakından ılıntılı olan orbıtal korteks ve talamus gıbı bolgelerdı Beynı bır soruna karşı uyaran kısacası bır uyarı lambası nıtelığı taşıyan orbıtal korteksın gonderdığı sınyaller, uyarıyı gerektıren neden ortadan kalkınca durduruluyor Ne var kı, takıntılı hastalarda ıse durum hıç de oyle değıl Herhangıbır nedenden dolayı bu hastalarda sozkonusu bolgelerın tumunun de bırbırlerının ışlevını çılgınca etkıledıklerı goruluyor Sonuçta bırey bır bıçımde davranışlarını duzeltme yoluna gıtse bıle "uyarı lambası" sureklı yanıyor Proteının rolu 1994 te Kanadalı araştırmacılar ta rafından tanımlanan P34H proteını boşalmadan once spermın depo edıldıqı uzun bır tup olan epıdıdımıs ten geçışı sırasında spermın yuzeyıne ek lenır Araştırmacılar P34H proteınını sperm sayısı ve hareketlılığı norrnal olan doğurgan ve kısır erkeklerde de Biiyük İskendep'in gözii bulundugu saptandı Ve proteını eksık olan olan erkeklerde proteınler sperm hucresıne baglanamıyordu Şımdı Kanadalı kısır erkeklerde sap tanan bu sonuçların degışık grup erkeklerde denenerek doğrulanması ıçın çalışmalar başladı Eger P34H proteınıne baglı noksanlık kısırlığın onemlı sebeplerınden bırıybe bu proteının azlığının teşhibi ıle erkeklerde kısırlığın tedavı edılmesı kolaylaşabılır Ornegın P34H proteınınden yokbun spormın bu proteınle kaplanarak erkeqın eşınden alınan yumurtayla dollendırılmesı bır tedavı yolu olabılır Ayrıra bu buluş yenı gebelıkten ko runma teknıklerının gelıştırılmesıne de yol gobterıcı olabılır Evanston dakı Nortwestem Unıversıtesı nden Erwın Goldenberg Bır çeşıt vagınal kremın bulunması mumkun olabılır dıyor Kaynak NS Ulaş Gırgın B uyuk Iskender yontularının çoğunda bu unlu nukumdarın başı gokyuzune doğru hafıfçe kalkıktır Acaba bu durum ılahı gucun sanatsal bır eğretılemesı mı yoksa kusurlu bır ınsanın gerçekcı bır yansıması mı? Bu sorunun yanıtını nıç kımse kesın olarak bılemeyecek, ama Atına Unıversıtesı tıp araştırma uzmanları John Lascaratos ve Alexander Damanakıs bu durumun gozu denetleyen kas ya da lıflerden bır fanesındekı bozukluk nedenıyle bır gozun yukarı kaldırılarna ması bıçımınde ortaya çıkan tıpık bır "ok u Ie r tortıko11 s " t e n kaynak landığjnı ılerı suru yor Araştırmacılar Buyuk iskender'ın durumunda, Buyuk Iskender'ın sol go bakışı, duruşu yorum zu sokonusu oldu runI u olan hukumdarın bu açıöı çenesını yukarı kaldırıp yuzunu hafıfçe sağa çevırıp boynunu da azıcık sola eğerek ka patmaya çalıştığını dıle getınyor Sozu edılen durumun genellıkle do ğuştan kaynaklandığı ancak kımı za man bır kaza sonucunda da görulebıleceğı belırtılıyor Ergenlık çağından başlayarak yaşamını savaşarak geçıren Iskender ın sık sık yaralanmış olabıleceğıne dıkkat çekılıyor Ötzi bir İtalyan mı? 1 991 de Avusturya Alplerınde Avusturya Italya binırı yakınlarında bulunan mumyalaşmış ınsan be denı Otzı ıle ılgılı yenı bır ıddıa ortaya atıldı Yenı ıddıa Otzı nın fızyolojık veya mıkrobıyolojik ozellıklerı ıle degıl aslen nerelı oldugu ıle ılgılı Otzı nın kıyafetıne baglı olarak bulu nan bazı yobun parçalarını ınreleyen botanıkçıler otuz ayrı yosun turu be lırledıler llgınç olan nokta bu turlerden dokuzunun Ötzı nın bedenının bulun dugu yerden daha alçak bolqelerde yetışıyor olması Bu durumda bıtkılerın oraya Otzı tarafından daha ılıman bır yerden getırılmış olması fıkrı oldukça akla yatkın Bıtkılerın bolgedekı dağılımları goz onunde bulundurularak yapılan bırçalışma Ötzı nın memleke tının bedenının keşfedıldıgı yerın guneyınde yanı şımdıkı Italya da bır yerlerde oldugunu destcklıyor 5000 yaşındakı Otzı nın 1991 dekı keşfınden berı araştırmacılar mumkun olan her şeyden yararlanarak onun yaşaını ve kokenlerıyle ılgılı ıpuçları arıyorlar DNA çozunlemelerı Otzı nın genetık yonden gıınumuzun Orta Avru pa ınsanına oldukça yakın oldugunu gostenyor Fakat çelışkılı durumlar da var bazı araştırmacılar Otzı nın be denınde bulunan polenlerın guneyın degıl kuzeyın karakterıstıklerını ıçerdık lerını savunuyorlar Otzı nın kıyafetı ve uzerınde taşıdıgı araç gereçler ıse guneyın ılerı neolıtık teknolojılerınden çızgıler taşıyor ötzı nın uzerınden çıkan yosunlardan ozellıkle ıkısıne (Neckera com planata ve Neckera crıspa) bedenının keştedıldıgı yerın 20 kılometre guneyınde çok sık rastlanıyor Oysa kuzey yonunde bu ıkı bıtkının bır arada bulundugu yerler bunun ıkı katı uzak lıkta Araştırmacılar bolgedekı bıtkı dagılımının bundan 5000 yıl once bugunkunden o kadar da farklı olınadıgını belırtıyorlar Glasgovv Unıver sıtesı nden Jım Dıckınson Ötzı nın guneyden geldığıne kesın gozuyle bakıyor ve kuzeydekı yaşanabılır yer lerden bolgeye yuruyerek gelmenın gunler alacagını karla kaplı bır ortam da da bunun pek mumkun olmadığını soyluyor Dıckınson a gore Ötzı guney dekı Vınschau yakınlarından bır kaç saatlık bır yuruyuşle bulundugu yere gelmış ve orada da olmuş Otzı nın uzerınde neden bu kadar çok yosun taşıdıqı ıse halen tam olarak anlaşılabılmış degıl Araştırmacılar Otzı nın bu bıtkılerı yoldan toplamış ol masının pek mumkun olmadığını belırtıyorlar ve yaşadıgı yerden getırmış ol ması olasılıgı uzerınde duruyorlar Dıck son a gore Otzı bu yosunları gıysısıne ek bır ızolasyon malzemebi olarak kul lanmış olabılır bır başka olasılık da bu yosunların tuvalet kagıdı olarak kul lanılmış olması Arkeoloqlar neolıtık donemde bu tur bıtkılerın tuvalet malzemesı olarak sıkça kullanıldıgını bu sonuca parazıt testlerı yoluyla ulaştıklarını soyluyorlar (so) Dayanıklı olmayı oğrenmek Dr Schvvartz ve arkadaşları, Beyınde kı bu "kılitlenme"nın, sağaltıma yanıt veren 12 hastada çozume ulaştığını ve beynın ılgılı her bölumunun bağımsız olarak ışlevlerını surdurmeye başladığını bıldırıyorlar Davranış sağaltımı uygulanan hasta, beynının aldığı urkutucu ıletılere karşı daha dayanıklı olmayı öğrenerek tepkılerını degıştırıyor Schvvartz bıreyın tepkılerıyle bırlıkte beynın kımyasının da bır bakıma değıştı ğını ılerı suruyor Kışinın ıstenmeyen duşuncelerın yarattığı bunalımların etkısıyle sık sık yınelemek zorunda kaldığı bır tur sınırsel tepkı olan obsessıf kompulsıf bozukluğun kesın nedenı, henuz gızını koruyor Schvvartz, bu hastalığa olan eğılımın kalıtımsal olarak bıreye geçebıleceğı olasılığına değınırken, başka bılım adamları da durumun duygusal bır "travma"dan kaynaklanabıleceğıne ışaret edıyorlar Schvvartz araştırmasının en onemlı sonucu olarak şu noktaya ışaret edıyor "Beynın yaşam boyunca temel değışımlere açık olduğu ortaya çıktı, bır zamanlar yırmı yaş aşıldığında beynın artık değıştırılemeyeceğinı duşunurduk, ama şımdı bu organımızın tıpkı plastık gıbı değıştığıne ve bunun ıçın de bır zaman sınırı olmadığına tanık olduk" (Dı, ru) 4855