Katalog

T A R T I Ş M A ED İ T Ö R E M E K T U P Tıpta uzmanlık eğitimi tasarısının getirdiği sorunlar (hınun Güven* S on 2 yılda tıpta uzmanlık eğıtımı veyapısını değıştırmeye yonelık bır takım çalışmalar başlamıştır Sağlık Bakanlığı, YOK, Turk Tabıpler Bırlığı ve Uzmanlık derneklerınce Tababet Uzmanlık Tuzuğu Tasarısı hazırlanmış bu taslaklar genış toplantılarda goruşulmuş ve UDKK (Uzmanlık Derneklerı Koordınasyon Kurulu) adı verılen bır kurul oluşturulmuştur. En onemlı konu uzmanlık dallarının Batı ulkelerınde bulunan yetkılı ust kurullarının oluşturulmasıdır Taslakda bu kurula "Tababet Uzmanlık Kurulu" adı verılmıştır Bu kurullara seçılecek olan uyelerın nıtelığı, bırıkımı ve bu kışılerın seçım krıterlerı hayatı onem taşımaktadır Tum bu faalıyetlerın nedenı Avrupa Bırlığı'ne gırmeyı amaçlayan ulkemızın bılımsel yapısını Avrupa'nın veya Batı'nın kahtesıne çıkarmak ve Batı normlarını yakalamaktır Ortaya çıkan taslak uluslararası normlardan çok uzaktır Çunku Batı'nın bu tur yapılaşmasında en onemlı ozellık bılımselllık, bılımsellık ve bılımsellıktır Şımdıye kadar yapılan çalışmalarda bılımsel olmak bır krıter olarak bıle ahnmamıştır Avrupa ve Batı'da bulunması mumkun olmayan krıterler konmuştur Bunları tek tek eleştırelım. 19 kışıden oluşması duşünulen kurul veya tabarıdakı adı ıle Eğıtım Kurutnlarını Değerlendırme Komısyonunun, 3 kışısı en eskı i unıversıteden (Tıp Fakultesınden) seçılecek olan ve unıversıtelerın gostereceğı 3 kışı olacaktır (Bunun bılımsellıkle uzaktan yakından hıçbır ılışkısı yoktur) 2 En eskı 3 egıtım hastaneslnden seçılecek 3 kışı (Hangı krıterlere göre? Bılımsellıkle alakası yoktur) 3 Uzmanlık derneklerının seçımle seçeceğı 3 kışı Hıçbır krıter olmaksızın ya pılacak olan bu seçımde herkes seçılebılır (Bılımsellıkle hıçbır ılgısı yoktur Bılımsel nıtelığı olmayan bır kurul eğıtım hakkında nasıl karar verebılır? Ne yazık kı ulkemızde kışının unvanı olması bllımsel nıtelığı olmasını gerektırmemektedır. Avrupa derneklerınde bu tur kurullara gıren kışıler ıçın seçılebılırlık (Elıgıbı lıty krıterlerı konmuştur Bunların en onemlısı uluslararası nıtelıktekı bılımsel araştırma ve yayın yapabılme ve uluslararası ılışkılerdır, kısaca akademık ozellıklerdır Çunku bu uzmanlık dışı kurulllarının varması gereken son nokta bılımsel Akademılerdır (örneğın academy oforthopedıq surgeons vb.) Ne yazık kı ulkemızde bu nıtelıklere sahıp kışıler çok azdır Bazı branşlarda kışılerın Sayısı % 2b'tır O halde "board"larda veya uzmanlık ust kuruluna seçılecek kışılerın bu %25 kışı arasında olmalı Ayrıca nıçın fakulteler ve dığer SSK veya devlet hastanelerı arasında rakamsal bır denge ku rulmaya çalışılmaktadır Bızce bu tur seçımlerde polıtık kaygılardan uzak durulmalıdır ve meslek polıtıkası yapılmamalıdır Bu eleştırılerın sonucunda yapıcı bır dnerı sunabılırız llk yapılacak şey uzmanlık eğıtımı nı duzenleme kuruluna seçılebılme krı terlerını duzenlemektır Bunlar; a Uluslararası onemlı ın dekslerce kabul edılen dergılerde yayımlanmış eserlerı olmak. (En az 3 adet ve ılk 3 ısımden bırı olarak) b Scıence Cıtatıon lndex'te yer almak (En az bır kez) c Akademık deneyımı olmak (Ön lısans, lısans ve lısansustu eğıtımcı olarak en az 810 sene çalışmış olmak). d Mesleğınde ıdarı deneyımı olmak (Ana Bılım Dalı Başkanı, Klınık Şetı, Araştırma Komısyonu Başkanlığı vb ) e Uluslararası meslek cemıyetlerınde aktıf gorev almak Ve en az bır yabancı dıl konuşabılmek Bu 5 krıterden en az 3 tanesıne sahıp olan kışıler arasıdan seçım yapılabılır Örneğın, A, B. C unıversıtelerınden bırer uye seçılecektır Dıyelım kı B unıversıtesınde bu nıtelıklere sahıp kımse yok, o zaman D unıversıtesıden, eğer onda da yoksa E veya dığer unıversıtelerden bu nıtelıklere sahıp kışı seçılır A, B ve C Sağhk Bakanlığı hastanelerınde bu nıtelıklere sahıp kışı yoksa D, E, F, G . hastanelerıne bakılır, eğer hıçbırıde yoksa o uye kontenjanı unıversıteler ce doldurulur Derneklerce seçım yapılacaksa bu 5 krıterden en az 3'une uyan adaylar arasından seçımle 3 kışı seçılır Oncelıkle bu krıterlere uyan kışıler seçıldıkten son ra uye sayısı dolmamışsa, ya krıterlerden 2'sıne uyanlardan seçım yapılır, ya da kurul eksık sayı ıle çalışır, boylece arzulanan stadart korunmuş olur. Boylece bu ust kurulun saygınlığı ve dolayısı ıle etkınlık sağlanmış olur Bu kurulun nıtelıklerıne herkesın saygı duyması gereklıdır. Ayrıca YOK, Sagiık Bakanlığı, SSK, GATA ayrı ayrı kurumlar olarak değerlendırılıp aralarında bırtakım dengeler kurulrnaya çalışılmaktadır kı bu tamamen gereksız bır ayrıntıdır, çunku sonuçta hepsı aynı kalıtede uzman yetış tırmek zorundadır Bunun yerıne bılımsel krıterlere gore tek bır kurul oluşturulup bellı uye sayısı bıraz daha genışletılebılır ve kurul kendı ıçınde gorev dağılımı yapabılır Tekrar vurgularsak kurullara uye seçerken onemlı krıter, kışının çalıştığı kurum değıl, kışının kendı nıtelığıdır Bu duşunce bıraz ılerletılırse bu gun tıpta ılerı bır ulke olan Amerıka Bırleşık Devletlerın'de olduğu gıbı eğer nıtelıklerı uygunsa ozel kuruluşlardan bıle uye seçılebıhr Sonuç olarak yapılacak taslakta once krıterlerın belırlenmesı şarttır Krıter olmadan seçım yapılamaz Demokrası kışılerın eşıt olmadığıdır Ancak Eşıt kışıler arasında seçım yapılması doğru olur. Avrupa ıle entegre olmak ıstıyorsak tum kurumlarımıza bılımsel krıterler getırmek zorundayız YOK'un Sağlık Bakanlığı'nın, Tabıpler Odası ve UDKK'nın bu konuya yenıden bu yonuyle bakmalarını temennı edıyorum * Prof. Dr.Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji 3. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı sonuç bildirgesi 3031 mart 1996 gunlerınde Istanbul'da tıp fakultelerı, eğıtım hastanelerı, uzmanlık derneklerı ve Fabıp odalarından gelen 200 temsılcı ıle tıpta uzmanlık eğıtımının çeşıtlı sorunlarını ve Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan Tababet Uzmanlık Tuzuğu Tasarısı'nı değerlendıren kurultay, aşağıdakı kararları aldı: 1. Tababet Uzmanlık Tüzuğü Tasarısı ıle llgılı olarak 2 Mart 1996 gunu toplanan TTBUDKK'nun tuzukle ılgılı olarak aldığı kararlar esas olarak benımsenmıştır 2. Tuzuk hakkında Kurultay'a gelen çok sayıda yazılı rapor ve sozlu göruşler aşağıdakı noktalarda goruş bırlığı ıçındedır. a. Tababet Uzmanlık Kurulu'nun oluşumu hakkında, SSK ve Sağlık Bakanlığı'nın kurullarda bulunduracakları uye saylsı toplamı aynı kalmakla bırlıkte ıkı kurum arasındaki dağılım, egıtım bırımlerı ve eğıtıcılerın sayısı dıkkate alınarak belırlenmelıdır. Egıtım hastanelerı ve tıp fakultelerının gondereceklerı uyeler, eğıtıcı nıtelığıne sahıp hekımler tarafından, yıne eğıtıcıler arasından seçimle belırlenmelıdır. Kurul ve komısyonlara uye gonderecek eğıtım kurumlarının belırlı bır suredır uzmanlık eğıtımı verıyor olması koşulu getırılmelıdır Kurullarda GATA, her bir tıp fakultesı ıle eşıt hukuka sahıp olarak temsıl edılmelıdır. Tababet Uzmanlık Kurulu'nda Sağlık Bakanı ve bakanlık burokratlarının ayrıcaIIK.II bır hukuku olmamalıdır. b. Kurul'un aldığı karar tum eğıtım kurulları ıçın bağlayıcı olmalı, bunu engelleyen yasalarda gereklı değışıklıkler yapılmalıdır c. Istısnasız butun egıtımcılerın bıreysel performanslarının denetlenmesı gereklıdır. Bununla ılgılı yöntem ve olçutlerın Tababet Uzmanlık Kurulu tarafından gelıştırilmesı benımsenmektedır Bu değerlendırme ve denetımın tıp fakultelerındekıler dahıl tum eğıtımcılerı kapsaması ıçın gereklı yasal değışıklıkler yapılmahdır. d. Şef ve şef yardımcılığı sınavları uygulamasındakı esaslar Tababet Uzmanlık Kurulu tarafından belırlenmelidır e. Tababet Uzmanlık Kurulu ve dığer ıkı komısyonun eğıtım kurumlarına yetkı verme ve denetleme esaslarını belırleyecek yonetmelıklerın oluşturulması ve uygulamaya geçılmesını takıben ozel sağlık kuruluşlarına eğıtım yetkısı veren madde tüzuk tasarısından çıkarılmahdır f. Asıstanlığa gırış sınavı bu halıyle yapılmalı, ıhtıyaçlar gozetılerek Tababet Uzmanlık Kurulu tarafından gelıştırılmelıdır. g. Asıstan yeterlılık sınavı bır hazırlık donemınden sonra uygulanmalı, yeterlılık ve uzmanlık sınavının esasları Tababet Uzmanlık Kurulu tarafından belırlenmelıdır h. Tuzuk yururluğe gırdığı tarıhte asıstan olanlar, ancak ısterlerse bu tuzuk hukumlerıne tabı olmalı, kazanılmış hakları korunmalıdır. ı. Kurultay'a gelen çok sayıda yazılı ve sozlu goruş, ek çizelgede belırlenen ana dallar, yan dallar, rotasyonlar ve bunların surelerı ıle ılgılı hukumlerın sakıncalar taşıdığı noktasında goruş bırlığı ıçındedır Bu göruşler değerlendırılerek Turk Tabıplerı BırlığıUzmanlık Derneklerı Koordınasyon Kurulu (TTBUDK)'nun ılk toplantısında bu konuda alınacak kararlar tuzüğe dahıl edılmelıdır I. Geçıcı maddelerle belırlenen aıle hekımlığı, ana dallar ve yan dallarla ılgılı tasarıdakı hukumler uygulamada onemlı sakıncalar doğuracağından, bu konu da TTBUDKK'nın soz konusu toplantısında karara bağlandıktan sonra ele alınmalı, bu halıyle tuzukten çıkarılmahdır. 3. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı, alınan kararların ve Kurultay'a gelen görüşlerin TTB tarafından Yuksek Sağlık Şurası'na, Sağlık Bakanlığı ve yetkili mercilere ivedilikle iletilmesinl kararlastırmıştır. Kurultay uyelerı, tıp fakultelerı, eğıtım hastanelerı, uzmanlık derneklerı ve TTB arasındaki bu sıcak ışbırlığının yenı Kurultaylar ıle surdurulmesinı kararlaştırmıştır. Üniversitelerimizde işletme eğitimi üzerine Fahır Bilginoglu* . . . ' . * V n i ,;,;;,.,;,;.'';,.•, '• • .•..', ,••• ••'"' • *••".'• «« • •• '' .. •• ,, .. ii '' >> .. ;; •• «« •• .. .. •• .•..', '.' '"/.'il'.'ıV'': ' ' " ' , / ' ' V ; ^ ; \ : i : ıı ••vl"V'll":; 1 '' 1 1 < §11S ft^ıfövSd Yv'O'V'rv"'''/ I atı'da olduğu gıbı ulkemızde de k "işletme dıploması" populer olup, 'halen ellı cıvarında fakulte ve bolumde dort yıllık işletme lısans eğıtımı verılmektedır Ancak eğıtım kurumlarımızın etkınlığı hakkında, taban puana gore tercıh sıralaması ve verılen mezun sayısı dışında hıçbır olçut ve değerleme yoktur, bunun sonucunda, ulkemızın ılk İşletme Fakultelen'nden bırınde, hâlâ, 1968 yılındakı "ders mufredatı", hem de seçımlık dısıplıner eğıtım terkedılerek hocaların ders yuku dolsun dıye uygulanabılmektedır İşletme eğıtımımız, tarıhı gelışım ıçınde geleneksel Kara Avrupası (Alman, Fransız) sıstemıne gore oluşmuşken, >981 YÖK Yasası ıle, öğrencılere en kısa yol dan bılımsel bulguların ıletılmesını amaçlayan Anglosakson işletme eğıtımı sıste mı getırılmıştır Bugun varılan duzeye bakıldığında, ıkı farklı yuksek eğıtım kurumu grubu oluşmuştur Eğıtımı pur Amerıkan sıstemıne gore duzenleyen kurumlar (Ba ğazıçı, Bılkent, Koç, ODTU) ve Avrupa sıstemını terketmeyen geleneksel kurum lar (Istanbul ve Marmara gıbı) Işte bu yazımızda, Amerıkan ve Avrupa sıstemlerının bır karşılaştırılması yapılarak, 26 yıldır elemanı oldugum İU İşletme Fakultesı orneğınde, işletme eğıtımınde ulaşılan duzeyın bır ırdelemesı yapılmaya çalışılacaktır Amerıkan yuksek eğıtım sıstemınde, "Hıgh ScholT'u bıtıren oğrencının % 65'ı bır College veya unıversıteye (udergraduate) kaydolarak, genelde dort yılda, bır dıplomaya (Bachelor) ulaşır Ancak ılk ıkı yıl, Avrupa'nın orta eğıtımını de ıçeren, genel (çekırdek) eğıtımdır ve son ıkı yılda akademık ve meslekı dısıplınlerle karşılaşılır Bu bağlamda 2500'un uzerınde yuksek eğıtım kurumu olduğu, haftada 12 saat ders en fazla dort ders ve dersle rın bıçım ıtıbarıyle kıtaptan ızlenen kurs duzeyınde olduğu, gorecelı not verıldığı ve hatta bazı kurumlarca less, non competıtıve kayıt sırasında "okuryazar".belgesı (lıteracy) ıstendığı bılınmelıdır Yalnızca 300 kurumca yurutulen yuksek lısans eğıtımı (grduate) ıse genelde ıkı yıl olup, işletme veya ekonomı dalında "Bachelor" unvanı gerektırmemektedır Temel amaç, derınlemesıne ınılmeden, en kısa yoldan oğrencılere bılımsel bulguların verılmesıdır, uygulamaya yonelık olan işletme bılımınde, oğrencıye, bılgısı nı pratık hayata geçırme yeteneğı verılmeye çalışılır Devam ve odev eğıtımı ayrılmaz ogelerıdır Kara Avrupası'nda ıse ancak seçıcı bır orta eğıtım (Gymnasıum, Lycee) sonucunda yuksek oğrenıme başlanabılır, lısans duzeyınde haftada 22 24 saatlık ders programı ıle genellıkle 180 yanyıl/hafta/saat ıkı yıl temel (Grundstudıum) ve ıkı veya uç yıllık ana eğıtım (Haupstudıum) ıle uzmanlaşma olanaği ongorulur. Unıversıte eğıtımınden beklenen yuksek duzey nedenı ıle kıtap ve makalelerden oluşan uzun yazın lıstelerı, 4 saatlık sınavlar vb. ıle dort yıl ıçınde lısans dıploması alınması olanaksızdır ve mezunıyet oranı % 20 cıvarındadır. Lısansustu eğıtım genelde doktora olmaktadır An cak muhendıs unvanlılar ıçın ıkı yıllık işletme, işletme enformatığı, ıhracat yone tımı gıbı dallarda lısansustu dıploma verılmektedır (Aufbaustudıum) Amerikan sistemı Amerıkan sıstemını benımsemış bulunan seçkın kurumlarımızda, yoklama ve ödevlerle oğrencının tam gun kampuste kalması sağlanarak, eğıtımde nesnel olarak etkınlığe ulaşıldığı kabul edılebılır Fakat, kıtle eğıtımı verılen bır kurumda, herkes gelırse derslıkler yetmeyeceğı ıçı yoklama yapılmaz, kontrol edılemeyeceğı ıçın odev verılmez ve okuması kolay olsun dıye kısa fınal sınava okuluna uğrar Hele hele, derslerı yıllık yapıp, bır de ara 4794