Katalog

SAĞLIK VE ARAŞTIRMA KONG R E Temel sağlık hizmetlerinde araştırma U larına yabancılaşmaları gıbı hıç de ısPratisyen hekim, temel düzeyde bilimsel araştırma, tenmeyen bır surecın onune geçılebılecektır (Bır zamanlar Koy Enstıtulerı tam planlama konusunda bilgi ve beceri sahibi olmalıdır. da boyle degıl mıydı?) Yıne 1990 yılında Sağlık BakanlıAhmet Saltık* ğının kazandırılması yaşamsal onemde ğı'nca Ingılız PrıceWaterhouse fırmasıdır Bu sureç uygulamalara dayanmalı na hazırlatılan Sağlıkta Master Plan lkemızde sağlık sorunlarının teve TSH bırımlerınde (esas olarak sağlık Etüdü'nde, ulkemız ıçın sağlık ınsangumeüpde onemlı olçude finansocakları) bızzat araştırma sureçlerıne cu alanına donuk olarak şu onerı getırılman darlığının yattıgı hep vurgukatılarak yaşanmalıdır Bu sureçte Sağmektedır En çok gereksınım duyulan lanır Ayrılan fınansmanın, bugunku bolık Bakanlığı'nın rolu yaşamsaldır Geınsangucu kategorısı, nıtelıklı Temel yutlarıyla daha akılcı kullanılırsa verımıreklı mekanızmaları kurmak, lojıstık desSağlık Hızmetı verebılecek pratisyen nın artacağı da kuşkusuzdur Öte yanteğı sağlamak, çalışanları gudulemek ve hekımdır dan ulkemızde Temel Sağlık Hızmetlerı özellıkle araştırma sonuçlarını yaşaUluslararası fınans kuruluşlarının ola(TSH) yeterınce oğrutlenmış ve halkın ma geçırmek.. Yanı hızmetın planlannaklarını (Dunya Bankası, AID, Avrupa gereksınımlerını karşılayabıleck duzeymasında, değerlendırılmesınde sağlık Iskân Fonu, Bırleşmış Mılletler Nufus de verılıyor olmaktan uzaktır Oysa bısorunlarının nedenlerının saptanması ve Fonu gıbı) kaynaklarının TSH odaktı zım gıbı gelışmekte olan dar kaynaklı ulçozum modellerının sınanmasında TSH projelerle değerlendırmesı, oncelık alkelerın sağlık sorunlarının çozumunun araştırma verılerını kullanmak sorumluması gereken bır yandır esas olarak yeterli çokluk ve rfitelikte luk ve yukumluluğu DSO UNICEF, FAO gıbı uluslararası TSH uretımınden geçtığı de açıktır Bu 1988 yılında Edınburg'ta toplanan Avsağlık orgutlerı kaynaklarının, TSH alaolgu, 1978 AlmaAta Bıldırgesı'nde de rupa Tıp Dekanları Konseyı'nce yayımnında gelıştırılecek ozgun projelerle deayrıntılı bıçımde vurgulanmıştır lanan unlu Edinburg Bildirgesı'nde, ğerlendırılmeye çalışılması çok verımlı TSH, esas olarak 1 Basamak Sağlık mezunıyet oncesı tıp eğıtımının onemlı sonuçlar doğurabılecektır Bırımlerınde uretılmektedır Ulkemızde, SSK'nın 1 BasaTSH'ye ağırlık vererek hem kaynak taŞRMA I Tnnel SaJlıK Hinnetlcıi Atamnda mak hızmet bırımsarrufu sağlamak, hem de halkımızın Bilimsel Antfürma Olıusunuu Düeşenlen ve Draunık IşltyiH lerı de onemlı sağlık duzeyını yukseltmek olanağı yabuyuklukte olup, kalanabılır Daha az kaynak kullanımıyla onerılen butunluk daha fazla yarar uretılebılır Sağlanacak ıçınde yerını alkaynak tasarrufu ıse sağlık hızmetlerının Anşttmıa yRpacak Uhiftlaranuu ttnww malıdır MSB bırımıcıaı, dığer alanlarına veya ulusal ekonomıye kı»ıkr Prnıısveıı kunıluşliin (ukctıeısı laml lerı de en az bu gerı dondurulebılır Duktufbı Halk v.c ö.gütluı denlı onem Tum bunların gerçekleşebılmesı, TSH taşımaktadır alanında akılcı, bilimsel planlama ılkeNıhayet 1 lerıne dayalıdır Akılcı ve bilimsel bır Basamak sağlık 1 Bfunmak SaghV planlama yapabılmek ıçın ıse, oncelıkle [MSB BmmlcnJ • hızmetı ureten Hızmerı vww riifter TSH nlnnınHn yeterli, guvenılır, guncel ı/enlere gerekdığer hızmet bırımbllımtel araştııma bıruııler sınım vardır Var olan sağlık sorunlarının Mvtlek, Inıruluflan lerı de (KlT'ler, bazı ol^usu ITB, mcslck neler olduğunu, bunların boyutlarını, ulbakanlıklar, ozerk (temeklen vb ke uzerındekı dağılımını ve oncelıklerını kuruluşlar ve ozel SSK btfimlen bılmeden nasıl planlama yapılabılır kı? gırışım) bu butunTŞH ulkemızde başlıca pratisyen sellık ıçınde yerını i \ Araşitrma vapılacak I Bılımsel arafurma vapacak hekimlerce verılmektedır Boylece, almalıdır âlmtİAiııı ytyihriMVİ ınglık kı Pralınyeıı Dokturlnmı cgılııııı TSH alanında bilimsel araştırma olgususoruııılıuu maLaın Mesleksel orgutTıp fakültelen ve üaha Oııusı nun temel bır bıleşenı olarak pratisyen Saftlık Hakruılıftı lenmeler bağlamınhekım belırmektedır Pratisyen hekımın da dernek, vakıf, temel duzeyde bilimsel araştırma planbırlık ve yasal laması, yürutumu, sonuçlarının değerulusal çatı olarak lendırılerek rapora donuşturulmesı alanTTB'nın (Turk larında bılgı ve beceri sahıbı olması geTabıplerı Bırlığı) ışreğı tartışmasızdır Kuşkusuz rapor gelevı vurgulanreklerının yaşama geçırılmeşıyle zıncırın malıdır Bu kurum, dığer halkaları tamamlanacaktır PratisŞema 1: Temel Sağlık Hızmetlerı Alanında Bilimsel Araş özellıkle pratisyen yen hekımın, bu bılgıbecertlerın yanı sıhekım meslektaştırma Olgusunun Bıleşenlerı ve Dınamık Işleyışı. ra, hızmette bilimsel araştırmayı kullanlarımızın TSH ma bakımından yeterınce motıve olması alanındakı hızmet da buyuk onem taşımaktadır bır bolumunun, mezun olacak hekımleve bilimsel çalışmalarını kredilendirTSH alanında bilimsel araştırma olgurın ılerıde çalışacakları sağlık bırımlerınmelidir. Bu kredıler, atama ve yukseltılsunun dığer bıleşenlerı olarak, bu kışılerı de geçırılmesı onerılmektedır Buna melerde nesnel (objektıf) olçutler olarak atayan makam; kı buyuk olçude Sağuyulması durumunda oğrencıler, tıp fakullanılabılırler, kullanılmalıdırlar da1 lık Bakanlığı'dır pratisyen hekım yetıştıkultesı mekânlarının yanı sıra TSH hızTum bu çalışmaların bilimsel eşren kurumlar olarak tıp fakulteleri ve met bırımlerını ve halkı yakından tanıma gudumunu yapmak uzere, Sağlık hızmetı kullanan halk akla gelmektedır olanağı bulabıleceklerıdır Bu bırımler Bakanlığı bunyesınde bilimsel akçalı Bu temel bıleşenlerın yanı sıra, dığer de salt hızmet yuku yerıne eğıtım ve ve yönetsel özerkliğe sahip bır ıkıncıl ogeler de sayılabılır Şema 1'de araştırma etkınlıklerıne katılabılecekler, yapılanma da ongorulmelıdır Bu bır deneme sunulmaktadır Oyleyse bu tıp oğrencılerı ıçın doğal bır oğrenme yapılanma Ulusal Halk Sağlığı bıleşenler çerçevesınde konunun ınceyaşantısı ortamı yaratılmış olacaktır Bu Akademısı/Enstitüsü olabılır lenmesı surdurulebılır sureç ıçınde eğıtım ve araştırma bırlıkte * Doç. Dr.Trakya Univ. Tıp FakülTıp fakultelerınde hekım adaylarına yuruyecek, en onemlısı de tıp mezunlatesi Halk Sağlığı A.B. Dalı bilimsel duşunce ve davranış alışkanlırımızın halkımızın gerçek yaşam koşul 1. Turku Genetik Etiği Kogresi Doç.Dr Bernct Arda S ıcak bır Istanbul oğlesınde Yeşılkoy'den havalanırken, Fınlandıya'da benı Turkıye'den çok farklı bır 'moral ve klımatık' atmosferın bekledığının farkındaydım Bu ulke kuzeyınde arktık tepelerıyle, tundralarıyla sayıları 190 000'e ulaşan gollerıyle, hele de km2 başına 17 kışılık nufus yoğunluğuyla buralardan çok değışıktı Helsınkı'den Turku'ya aktarma yapmayı beklerken, o ıç hatlar yolcu termınalınde, temel farklılığın "sessızlık" olduğunu algıladım "Gecesız geceler" gıbı, "gece yarısı guneşı" gıbı alışılmadık şeylerı buyuk bır huzur ve sessızlık ortamında sunuyordu sıze Fınlandıya Kongremız Turku Unıversıtesı tarafından duzenlenmıştı, ağırhklı olarak felsefecılerle genetıkçıler rol almışlardı Tum konuşmalar unıversıtenın "Calonıa Lecture Hall" adı verılen salonunda gerçekleştırıldı Serbest bıldırıler yanı sıra, çağrılı konuşmacılar da vardı Danımarka'dan Prof Dr. Margareta Mıkkelsen'ın "HUGO Projesının Etık Açıdan Değerlendırılmesı", Manchester Unıversıtesı'nden Prof Dr John Harrıs'ın "Wonderwoman and Superman", yıne Ingıltere'den Prof Ruth Chadwıck'ın "Genetik Taramalar ve Danışmanlık Bılıme ve Bılmeme Hakkı" başlıklı konferansları oldukça ılgı çekıcıydı Benım bıldırı başlığım ıse "Genetik Buluşların Tıcarı Kullanımının Etık Açıdan Değerlendırılmesı" ıdı Bu sunuşta ınsan genomunun "patentable" olup olmadığından ya da ınterferon ve rekombınan aşılarda çok belırgın olan patent haklarından değıl, daha çok cınsıyet belırlenmesı gınşımlerının sergıledığı tablodan soz ettım Bu bağlamda x kromozomuna bağlı bır hastalık bulunmadığı halde yapılan cınsıyet belırleme uygulamaları konuşmamda ağırlık taşıdı Ulkemızdekı durumu dıle getırırken son yıl ıçınde başta Genetik Derneğı ve Turk Tabıplerı Bırlığı Etık Kurulu'nun çalışmalarından ve bu çerçevede Yuksek Sağlık Şurası'nın aldığı karardan da soz ettım. Kongre boyunca bır yandan Çın'dekı "defekth" fetusların abortusuna ızın veren yasal duzenlemeler ıçın ımza toplanırken, bır yandan da farklı kulturlerınfarklı coğrafyalardakı toplumların etık konusunda bır goruş bırlığıne varıp varamayacaklarını duşundum Herhalde Fletcher'ın "etıkte konsensus" dedığı şey, etık sorunların turlerının 'ne' olduğu ve bu sorunlara "optımal" yaklaşımların gelıştırılmesı olsa gerektı Bır başka deyışle, etıkten evrensel genelgeçer, bır ornek (tektıp) çozumler beklemek yerıne, bu alanda "konsensus"u etık sorunların çozumlenmesı surecının ve bu sorunlara değışık yaklaşımların bır urunu olarak değerlendırmek daha doğru olacaktı. 44412