Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Pis kokulanyla savunan canlılar Bazı hayvanlar savunmak için pis koku çıkarırlar, bazı kokular deriyi ve gözleri tahriş eder, bazıları da zehirli, felç veya ölüm getiricidir. lılar, larvalar, sıvrıslnekler, sınekler v b ) ılım adamları kan karıncalarının şu ıkı özellığe malıktır Karınları çok şıştır yuvasını kazdıklannda çok şaşırdıve çok garıp bır şekılde sırtustu yatarak lar Yuvada 0 5 cm kadar buyuksürunurler (bu duruma fızogastrı denır) lukte, kırmızımsı kahverengı çok garıp Karnın şış olmasının ıkı nedenı olabılır kınkanatlı böcekler vardı Bu böceklerbu, feromonların salgılanabılmesı ıçın den bırı bır karıncaya rastlayınca onu angereklıdır veya böcek şış karnıyla termıt tenlerıyle yoktuyordu Ve ne kadar acelekralıçesını taklıt etmekteır Mılyonlarca sı olursa olsun, yoklanan karınca durup yıllık bır evrımden sonra oluşan bu duhortumundakı besını dılencının ağzına rum sonucu termıtler yabancı bbceğı kusuyor, onu beslıyordu Bu kınkanatlılakralıçelerı sanarak beslerler Şış karınlı ra lomechusa denmektedır yabancı böcek, daıma termıt kralıçesının Karıncalar lomechusalar'ın kamındaki odasında veya ona komşu odada yaşar sarı kılları çekıp oradan akan bir sıvıyı Yerlı ve yabancı kralıçeye aynı karıncalar emmek ıçin bırbırlerını çığnerler Bır alhızmet ederler Termıtler konuklarını kolık ıçkıyı nasıl özlerse, karıncalar da lobeslemelerl karşılığında onun feromonlamechusalar'dan akan sıvıyı o kadar özrını yalarlar lerler Karıncalar lomeshusalar'ın larvalaTermıt yuvasının konukları arasında rını kendı yavmlarından fazla beslerler Orthogonıus böceklen (Karobıd kınkaVe yuva tehlıkeye gırınce kendı yavrularından once lomechusalar'ı kurtarırlar Buna karşı nankör lomechusalar karıncaların yumurtalarını ve larvalarını yerler Lomechusalar'ın derı bezlerı ve yağ cısımlerınden çıkan bu hoş kokulu sıvı kuşkusuz karıncalar için çok lezzethdır 1 c m kadar b ü yüklukte olan Paussıd türü kınkanatlılar tropıklerde ve Akdenız ulkelerınde yaşar, bunlar karınca dostudur Paussus taurıcus feıdol turu karınca yuvalarının ağzında oturur, etrafını saran karıncalar dur'Bombacı" böcek (Brachlnus), korunma salgısını kusursuz bir şekilde düşmanına doğru çevırebılmektedır. madan onun feromonlarını yalarlar Dığer bazı böceklerın kanında daha kuvnatlılan) gıbı katıl türler de vardır BunlaPaussus yuvadan alınıp bıraz uzağa kovetlı zehırler bulunur, duşman yaklaşınca rın ılk işı termıt yuvasının kralıçesını yenulursa karıncalar çeke çeke onu eskı bu böceklerın kanlenf karışımı (hemomek olur, bundan sonra eskı kralıçenın * yerıne getırırler, o da buna hlç karşı koylenf) derılerının ustunde ter gıbı blrlklr ve odasına yerleşır Konuğun feromonlarını maz 50 cm uzaklığa fışkırtılabılır yalaya yalaya uyuşmuş olan evsahıplerı, Bazı dlşi karıncalar da narkotık ve sarRusya'nın en buyük ve en zehırlı onu kendı kralıçelerı sanarak beslerler hoş edıcl maddeler yaparlar, özellıkle ışörumceğı tarantula'dır Bu örumcek kenFakat yabancı kralıçe onlardan hoşlançı karıncaların olmadığı topluluklarda bu dını bır kokarca gıbı korur Oüşmanını maz ve fırsat buldukça onları yer belırgındır örneğın Vılıerella turu karıngörunce tamamen hareketsız kalır (ölu caların dışısı clnsel bırleşme yaptığı taklıdı yapar), şişer ve karnının arka uçuştan sonra kanatlarını kaybeder ve Savunma feremonlan ucundan 1 2 m'ye kadar gıdebılen beyaz Monomorıum karıncalarının yuvasına gıKınkanatlılardan bombardıman böceğı bır zehır fışkırtır rer Monomorıum karıncaları bu lezzetlı bir duşmanla karşılaşınca karnının arkaKuş yiyıcı örumceğın Ince, kolay kokonuğu durmadan yalarlar Çok geçmesından peşpeşe zehırlı bır sıvı puskurdur, pan kılları vardır Bu örumceğe dokunurden bu yenı konuk yuvanın tek haktmı bu sıvı az sonra bularlaşarak bır bulut sanız kıllar kopup derınıze batar ve şıddurumuna gelir ve yumurtlar Ev sahıbı hahnı alır, böcek bu bulutun altında gözdetlı bır kaşıntı yapar Fakat örumcek karıncalar yumurtadan çıkan larvaları den kaybolur Son ıncelemelere göre bu bununla kalmaz, zehırlı okların gucunu kendl yavrularıymışçasına beslerler Hatböcek, maden ocaklarındakı gıbı grızu bılmektedır, bacaklarıyla sırtını kaşıyarak ta monomorıum karıncaları, kendı kralıgazı da (metan) oluşturmakta ve patlahavaya beyaz bır kıl bulutu gonderlr Bu çelerını öldurürler ve bu yenı gelen yamadan sonra gerıye su ve CO2 kalmakbulutu sorarsanız hıç unatamayacağınız bancıya kralıçe muamelesı yaparlar çok şıddetlı bır öksuruk başlar, oyle kı tadır O kendı analarından daha lezzetlı bır bır daha kuş yiyıcı bır örumceğe yaklaşBırçok böcek turu savunma maddeleri "sut" yapmaktadır Termıtler de ağzının mamaya ant ıçersınız yapar Kınkanatlılar, hamam böceklen tadını bilır, yuvalarında lezzetlı feromonkulağakaçan böceğı, hasat örumceklerı, Kırkayaklar savunma maddesı olarak lar yapan böcekler barındırırlar Yalnız bazı kelebeklerın tııiılları, çıft kanatlılar hıdrosıyanık asıt (HCN) kullanır Bazı debunların kırmızı kılları yoktur, bunun ne(sınekler, hayvan sıneklerı, atsıneğı), zarnız kırpılen, balıklar, karakurbağaları ve denı açıktır Termıtler yer altında yaşakanatlılar (karıncalar, arılar eşekarıları, semenderler de zehır çıkarır Muraenldae dıklarından kördur ve bu nedenle kılları ıchneumon sıneğı), duz kanatlılar (çekır' famılyasından yılan balıklarının uzun ve zaten göremezler geler, cırcır böceklen) ve daha bırçok tur sıvrı dışlerı vardır, bunların bazılan zehırTermıt yuvalarının konukları (kınkanat B savunma maddelerl oluşturur Bu maddelerı yapan bezler kafa, göğus veya karında olabılır Bazıları pis kokuludur, bazıları derıyı ve gözleri çok tahriş eder, bazıları da zehırlı, felç veya ölum yapıcıdır Tahtakuruları bırçok savunma maddesı yapar, Propenal, propanal, butanal, hexenal, heptenal, octenal, funan, metılfunan, metılknon vb Bu maddeler dığer boceklerde felç ve hatta ölume neden olabılır Böceklerın yaptığı zehırler arasında metakrılık asıt, tıglik aslt, formık asıt, metacresol, parabenzoquınone, metılquınon, benzoık asıt ve*salısıl aldehıd sayılabılır Böcekler kuçuk kımya fabrıkalarıdır, burada bır kez daha doğanın gücu kanıtlanmaktadır Sız sız olun, kınkanatlılardan yağ böceğıne dokunmayın Bu böceğın. kanında 30 mg ınsanı ölduren çok uvvetlı bır zehır mulunur Bu zehır derı uzerınde yanıklar ve ıçı su dolu kabarcıklar yapar lıdlr Murena'lar denfeın dibınde yılan glbı kıvrıla kıvrıla yuzer ve her taşın altında kafalarını sokarak bır şey arıyormuş gıbı koklarlar Bır ahtapot gören yılan balığı onu takıbe başlar Ahtapot murekkep puskurterek bu bulutun arkasına saklanıp kaçmak ıster Fakat murena, bulutu yararak ahtapotu bulur Ahtapot şimdı dıpte tostoparlak olmuş bır halde ve hareketsızdır, onu gören bır taş sanır Murena burnuyla ahtapotu yoklar durur, ahtapot hıç kıpırdamaz Murena sonunda onun taş olduğuna hukmedıp yoluna devam eder Fakat murena'ya ne olmuştur? Nasıl olup da ahtapotu kokusundan tanıyamamıştır? Amerıkan bıyologu Mc Gınıty'nın deneylerı bu konuyu aydınlatmıştır Ahtapotun puskurttuğu murekkep bulutu, murena'nın koku sınırını felç etmıştır, bu felç en az 1 saat surer Fakat dunyanın zehırlı gaz şampiyonaları kokarcalardır Kokarca kedı kadar, etçıl, kurklu bır memelı hayvandır, çok sevlmlıdır, fakat aklı olan yaklaşıp onu okşamaya kalkmaz Evrım ona olağanustu etkılı bır sılah vermıştır Kendınden o kadar emındır kı koku salmadan önce komık bır pozısyon alarak duşmanını uyarır Arkasını sıze dönerek kuymğunu kaldırır Kokarcanın kokusunu bılmeyen acemıler buna gulerler, ama gulmelerı yarıda kalacaktır Kokarca kuyruğunun altındakl bezlerce yapılan sarı ve yağlı bır sıvıyı 45 m öteye kadar fışkırtır Bu puskurtmeyı bır kere yapabıldığı gıbı çok kızmışsa ustuste 6 kere tekrarlayabılır Kokarca kokusunun temel maddesı etılmerkaptan'dır Insan burnu bu ' maddenın trılyonda bır gra*•»** mının kokusunu hısseder Etılmerkaptan yun gıysılerı ve derı ayakkabıları tahrıp eder Göze gelırse geçıcı körluk yapar Burun, boğaz ve akcığerlerde kanamaya yol açar Gorme ve koku alma duyuları 48 saat sureyle yok olur Hele o koku 1 Insan bır kere soluyunca hayatta unutamaz o kokuyu Bu şeytanî bir karışımdır Etılmerkaptan, amonyak, karbon dısulfur (CSg), sulfınk asıt ve çok pis bir köpek kulubesının kokusu Ruzgârın estığı yönde bu koku 1 mıl öteye kadar gıder, Koku odada olmuşsa aylarca çıkmaz Ustune bır damla kokarca surulmuş bır kımse gunlerce ınsan ıçıne çıkamaz, ne kadar gıysı değışsenız ve yıkansanız da o kokudan kurtulamazsınız Kbpekler, burunları çok hassas olduğundan, kokarca kokusu duyunca hemen duşup bayılırlar Bazı köpekler zehırlı gaz solumuş gıbı gunlerce hasta yatar Kendı sılahından emın olan kokarca asla acele etmez Av kopeklerınce ızlense bıle koşmaz Köpekler yaklaşınca kokarca bırden gerı dönerek ayaklarını yere vurur, bu ılk uyarı sınyalıdır Köpekler gelmeye devam ederse kuyruğunu yarı kaldırır, bu ıkıncı uyandır, savaş bayrağı yarı yarıya yukseltılmıştır Uçuncu ve sol sınyal kuyruğun tam kalkıp havada dalgalanmasıdır Çevirı: Selçuk Alsan Zehirli gaz şampiyonu 421