Katalog

T A R T I ŞM A E D İ T Ö R E M E K T U P İlk ve Orta öğretimdeki sorunlar Türkiye'de Aile Berna Bndtçe * AİLKOKULLAR 1. Sorunlar: Ilkokul, çocuğa okulu, okumayı, oğrenmeyı sevdırmeyı ılk amaç edınen bır eğıtım kurumu olmalıdır Çocuk okula korkuyla değıl mutlulukla gıt melıdır Kalabalık sınıflarda ılk yıldan hatta ılk gunlerden başlayan odev ve oğren me hızı çoğunlukla bocalama yaratır Oysa ılkokul bırıncı snıfın tek amacı okumayazma öğretmektır Bu ışlem bol oyunlu, rahat bır ortamda yapılabılır Şu andakı sıstemde, dısıplının dayak ıle sağlandığı, bol ödevlı, bol ezberlı, "eti senın, kemığı benım" anlayışı hakımdır 2. öneriler: Bazı okulların sınıfları 506070'lere varırken, bazı okullarda bu rakam 20 lere kadar duşmektedır Ilk amaç daha hakça bır dağıtım yaparak kalabalık sınıflardakı oğrencı sayısını azaltmaktır Bazı okullarda oğretmen fazlalığı vardır, o oğretmenler hıçbır derse gırmeden ay sonunda maaşlarını alırlar Onun yanında 70 kışılık sınıfta öğretmenlık yapmaktan bunalan kışı kurtuluşu öğrencıyı dövmekte bulur O zaman, ış dağttımında da hakça davranmak kaçınılmazdır Yanı oğretmen fazlalığı bulunan okullarla, öğretmenı az olan okullar arasında nakıl şarttır Sınıftakı oğrencı sayısı azaltıldıktan sonra öğretmenlere her yıl yapılan "Hızmetıçı Eğıtım" programlarında modern, ınsanca bır eğıtımın ana şartları verılebılır Dayak, kulturumuzde evde başlayıp, okulda, karakolda, hapıste, sokakta suregelen aşağılayıcı ve kışıyı hırpalayıcı bır olgudur Mutlu, kendısıyle barışık, kendıne guvenlı bır gençlık ve toplum yaratmak ıstıyorsak, dayağı okullardan çıkartmamız şarttır Azarlama ve d.ğer aşağılayıcı hareketlerın de okullarda yerı yoktur Başka bır önen de, ılkokullarda resım, muzık, beden eğıtımı derslerının sayısının arttırılmasıdır. flkokul kıtap ve dergılerı gunumuzde bırçok ortaokul bılgısı ıle donatılmıştır Somut duşunce aşamasındakı çocuklarımızın onune bırçok soyut bılgı konmuştur Kıtaplar ve mufredat bu tur bılgılerden arındırılmalıdır llerıde nasıl ol sa oğrenılecek olan bu bılgılerı zamansızca taze beyınlere depolamaya çalışmak sadece onların duşunce yeteneğını azaltır Buna paralel olarak Anadolu Lıselerı gırış sınavlarında sorulan sorular ılkokul mufredatına uygun olmalı, ortaokul bılgısı gerektıren sorulardan arındırılmalıdır Anasınıfı ıle başlayan ılköğretım eğıtımı, zorunlu olarak sekız yıla çıkarılmalıdır Ancak yukarıdakı öneriler ılk beş yıllık eğı tım ıçındır B ORTAOKUL 1 Sorunlar: Zorunlu eğıtım değıldır Yukarıda saydığım kalabalık sınıflar, bol ezberlı, bol odevlı, az oyunlu, dayaklı, aşağılamalı, çocuğun beyınsel gelışmesıne paralel olmayan bır mufredat ıle verılen eğıtım burada da suregelmektedır Buna ek olarak son bırkaç yılda uygulamaya konulan sıstemde butunleme sınavları tamamıyle kaldırılmıştır Bır veya bır kaç dersten karnesıne kırık getıren çocuk oğretmenler Kurulu kararı Ile ya tamamen sınıfta kalmak, ya da oğrenmedığı bılgıllere rağmen doğrudan sınıfını geç mek durumunda kalmıştır Bu sıstem okul mudurlerı ve oğretmenler Kurulu'na bır baskı getırmiştır Ayrıca oğrencılerı de zaman zaman çok zor bır duruma duşmektedır örneğın eskı sıstemde uç kırığı olan bır oğrencı eylulde butunleme sınavına gırer dı Uygulamada olan sıstemde doğrudan sınıfta kalabılıyor Bu açıdan bakılınca, oncekı sıstem daha hakça oluyor Tersını duşunursek, uç kırık ıle Oğretmenler Kurulu'nun olumlu onaylaması ıle bır üst sınıfa geçen çocuk ıse o ust sınıfta takdır, teşekkur almış çocuklarla aynı sınıfa gıdıyor, hem kendı bılgısı çok eksık olduğu ıçın lyıce gerı kalıyor, kendıne olan guvenını kaybedıyor hem de bır oncekı yıl tum bılgılerı oğrenıp gelmış başarılı oğrencılerın oğrefıme hızını azaltarak onlara köstek oluyor 2. Öneriler: Ortaokuldakı uç yıl "zorun lu eğıtım' olmalıdır Mufredat yıne bazı dersTerde (örneğın Orta 1 Fen Bılgısınde olduğu gıbı) çocukların yaşlarının ustun dedır Konular azaltılmalı ve yaşlarına uygun hale getırılmelıdır Yenı getırılen sıste me ıkı ayrı yontem onerılebılır Bırıncısı, butunleme sıstemının gerı getırılmesıdır oğrencı Ağustos veya Eylul ayında gıreceğı bır butunleme sınavından sonra eğer yıne kalırsa oğretmenler Kurulu tarafından goruşulebılır Ikıncı onerı, sınıfta kalma ve butunleme sınavlarının tamamen kaldırılmasıdır Ancak, eskı sıstemde oğrencının belırledığı amaç sınıf geçmektı Sınıfta kalma olayı tamamen kaldırılırsa oğrencının başka bır amaç belırlemesı gerekır Bu amaç "yeteneğının en lyısını başarmak ve bunun sonucu olarak başarısına orantılı bır ust eğıtım kurumuna devam etmek" olabılır örneğın, takdır ve teşekkur alan çocuklar A sınıfına, sınıfını doğrudan geçenler B sınıfına, sınıfını kırık notla geçenler C sınıfına devam eder oğrencıye haksızlık olmama sı ıçın her donem başarıya gore ABC şubelerı arasında yatay geçışe ızın verılır ve orta 3 sonunda A ve B şubesındekıler normal lıseye, lıseden sonra unıversıteye yonlendırılırken, C şubesındekı öğrencıler meslek hselerıne ve lıseden sonra unıver sıte yerıne, bır ış koluna yonlendırılır Bu yöntemle unıversıte kapılarındakı yığılma azaltılır, unıversıteye zaten hıç gerekme yecek olan öğrencıler daha orta sondan meslek hselerıne yoneltılerek boşuna zaman harcamaları onlenır Bu önen beraberınde bır onerı daha getırmektedır Yurdumuzdakı meslek lıselerı sayısı yetersızdır, boyle bır sıstemde meslek lıselerının sayılarının ve çeşıtle rının artması gerekmektedır CLİSE 1. Sorunlar: En buyuk sorun yap boz olmasıdır Sureklı değışen sıstemlerle, okullar, mudurlerı ve oğretmenlerı bır sısteme daha tamamıyle alışamadan başka bır sısteme geçılmesıdır Kredılı sıstemdekı en buyuk sorun alt yapı yetersızlığı ıdı Bu yetersızlıkten kaynaklanarak 23 Ağustos 1995 tarıhınde yenı bır sıstem getlrıldı, ancak bugunun tarlhı ıtıbarıyla, sıstem daha kımseye tanıtılmadı Bu da ıkıncı en buyuk soaındur Yeterlı sure tanınmadan, aceleye getırılen bu programlar eğıtım yılı başlamadan bır ıkı hafta on ce okullara tanıtılarak ışleme konmaktadır Oysa aceleye getırılmış bır sıstemde mutlaka eksıkler olacaktır 2 Öneriler: Lıse sevıyesındekı öğrencıler seçmelı derslere yonelerek alanlarını belırlemek zorundadırlar ö r n e ğ ı n . matematığe ılgısı olmayan bır oğrencıye zorla matematık dersı aldırmak yanlıştır Matematık yalnızca seçmelı ders olarak verılmelıdır Seçmelı derslere yonelık bır sıstem aceleye getırılmeden ve sureklılık esası uzerıne kurulmalıdır Mufredat ez bere dayalı olmadan duşunmeyı gelıştırıcı yonde hazırlanmalıdır * Elekrik ve Elektronik Mühendlsl. Özel Izmır Denız Lısesı Kurucusu. Hekimliğj Huh a Çakmur U luslararası Aıle Hekımliğı Sempozyumu 31 ekım2 kasım tarıh lerı arasında Çukurova Unıversıtesı Tıp Fakultesı'nde genış katılımla gerçekleştırıldı Sempozyumda bılımsel konferansların yanı sıra, bırlıkte çalışma grupları oluşturularak Aıle Hekımlığı'nın tıp eğıtımındekı yerı, mezunıyet sonrası eğıtım, sağlık hızmetlerının reorganızasyonu ve anabılım dalı olarak Aıle Hekımliğı tartışıldı 1985 tarıhınde Sağlık Bakanlığı'nca devlet hastanelerınde başlatılan Aıle Hekimlıği uzmanlık eğıtımı bugun bazı unıversıte hastanelerınde de surdurul mektedır 14 unıversıtede anabılım dalı kurulmuş ve 4 unıversıte uzmanlık eğıtımı vermektedır Dunyada çoğu ulkede 1 basamak sağlık hızmetlerı "General Practıtıoner" ya da "Famıly Physıcıan" denılen tıp eğıtımınden sonra 34 yıllık uzmanlık eğıtımınden geçmış hekımlerce verılmektedır Kuzey Avrupa ulkelerınde bugun başarıyla uygulanan bu sıstem, ulkemızde genel sağlık sıgortasının uygulanabılırlığıyle bırlıkte gözükmektedır Gunumuzde ulkelerın sağlık orgutu modellerı, devlet desteğı, sağlık sıgortası ve ulusal sağlık hızmetı şeklındedır Turkıye'de şımdı uygulanan model devlet desteğıdır Ulaşabıldığı alanda hızmet verır ve sağaltıma ybnelıktır Toplumsal sopunlarımız ve üniversitelerimiz Prof. Dr. M Şere/ettın Canda WHO (Dunya Sağlık örgutu)'nun tanımına gore sağlık, yalnız hastalık ve sakatlığın olmayışı değıl kışının ruhsal, fızıksel ve sosyal olarak tam bır lyılık halınde olmasıdır Buna gore sağlık sa dece yıtırıldıkten sonra gerı getırılmeye uğraşılan değıl, eldeyken özenle korunması gereken bır olgudur Sağlık hızmetlerınde bırıncıl korumada amaç başlangıcı önlemek (1 basamak hızmetı), ıkıncıl korumada ıse ileriemeyi onlemektır (hastane hızmetı). Bu basamak zıncırını gozardı etmek zamanpara ve ışgucu kaybını göze almak demektır Bırıncı basamak ne denlı donanımlı olursa ıklncı basamakta Işler o kadar kolay yurur Ulkemızde 1 basamakta bugun kaçınılmaz olarak hem koruyucu hem tedavı edıcı hızmet verılmeye çalışılmaktadır Hatta koruyucu hekımlık sadece kâğıt uzerınde yurutulup, tedavi hızmetı o da çoğunlukla ılaç repete etmek şeklınde verılmektedır Boyle bır sıstem ıçınde 6 yıllık tıp eğıtımını 2 ay dışında 3 basamak eğıtım hastanesınde geçıren hekım, ne ışe yaradığını anlayamamakta kısa surede 3 basamaga tekrar donmeyı ıstemektedır Donemeyen hekımlerımız de mesleğıne kuskunleşıp, alternatıf yollar aramaktadır Yanı 1 basamakta bugun ne yazık kl ne alanı ne de verenı memnun eden bır hızmet sıstemı ne yaşanmaktadır 35 yıl once son derece uzak goruşlulukle, emekle, donemın koşullarıyla çok lyı ortuşerek çıkarılan 224 sayılı yasa geçen yıllarla bırlıkte uygulama ve uygulatma aksamalarına uğramış, gunumuz koşullarında yetersız kalmıştır Bunda yanlış ve duyarsız polıtıkalardan, yasanın yeterınce ve gerektığı gıbı uygulanamayışına değın pek çok neden bulunabılır Ama bugunden sonra daha da çetrefılleşen sağlık sorunlarının çözumunu bu yasadan beklemek hem fazla ryımserlık hem haksızlık olur Sayısı 1000'e yaklaşan Aıle Heklmı uzman ve asıstanlarıyla once kıtle baskısı oluşturarak sağlıkta yenı bır sıstem yapılandırılmaya çalışılmaktadır Sayı daha da çoğalmadan bu hekımlerıın nerede ve nasıl görev yapacakları artık kesınlık kazanmalıdır Eğer eğıtım amaçlarına uygun yer ve uygun koşullarda çalışamazlarsa, bunda once devletın kaybı olacaktır Hedef herkesın kazanacağı s o n u c u belırlemek o l malıdır * Dr., Trakya Unıversıtesı Tıp Fakultesi Aıle Hekimliği Anabilim Dalı Araştırma GörevlisiEdirne Başlangıcı ve ileriemeyi önlemek 12 Eylül 1980 sonrası, 2547 sayılı yasa Ile yuksek oğrenım kurumlarının yenıden duzenlenmesınden bu yana, 10 yılı aşkın sure geçmesıne karşın, unıversıteler aynı yasa ıle ybnetılmektedır Oysa 12 Eylul'den sonra çıkarılan bırçok yasa yururlukten kalkmış, ayrıca gerek ulke ıçınde, gerekse dünya genelınde çok onemlı de ğışımler ve yenı durumlar oluşmuştur örneğın, 12 Eylül'un Zıncırbozan'a gönderdiği kadrolar, bugun ulkenın en ust duzey yonetımınde yer almaktadır Ayrıca dunyada Sovyetler Bırlığı'nın ve Yugoslavya'nın dağılması, bolgemızde Irak, Kafkasya Balkan olayları vb yenı gelışmeler oluşmuştur Boyle bır ortamda, ülkenin en dınamık güçlerınl oluşturan unıversıtelerın ve gençlığın 2547 sayılı yasa gıbı bır yasa Ile yönetılmesi, ulkenın bu gelişmelere ayak uydurması ve gereklı atılımları yapması konusunda yeterlı mıdır? örneğın, unıversıteler dunyada ve bolgemızde ortaya çıkan değışımler ve yenı gelışmeler konusunda, hukumete gereklı öngorulerı yapabılmış mıdır? Turkıye bu gellşmeleri ne ölçude hazırlıklı olarak karşılayabılmıştır? Unıversıteler, son yıllarda tyıce ortaya çıkan, halkın "temız toplum" özlemlerının nedenlerını ve sosyolojık açıklamasını yapabılmış mıdır? Bu nedenlerle, ılgılı yasanın getırdığı yonetım bıçımının sonuçları, öğretım uyelerıne, oğrencılere, eğıtımöğretıme yonelık uygulamaları ve bunun çeşıtlı açılardan ulke genelındekı toplumsal yansımaları bılımsel yöntemlerle ırdelenmelıdır Bır unıversıtede, yönetım basamaklarını oluşturan RektorDekan Anabılım Dalı Başkanı uçlüsunun, bır zıncırın halkaları gıbı tekduze olarak oluşmasının yol açtığı sakıncalar nelerdır? Bunun uzerınde herkesın duşunmesı, olumlu ve olumsuz ybnlerını tartışması gerekır Bu yönetım bırımlerının oluşumunda yerleşık ve yenı unıversıtelerde değışık yöntemler uygulanabılır örneğın yerleşık bır unıversıtede katılımcı ve seçıme dayalı yöntemler, kurullar demokrasıslnın gereklerı ve evrensel kuvvetler ayrılığı prensıbı temeldır örneğın, koy muhtarı, beledıye başkanı, mılletvekılı seçımınde uygulanan kurallar, unıversıteler Içln de neden geçerlı olmasın? Bunun içın, koklu değışıklıklere gereksınme vardır. Politikacılar, "YÖK yasasını değjştırme", "Konuşan Turkıye", "Saydam Turkıye", vb söz ve önerilerle halkın oyunu aldıktan sonra, bu sözlerını geçen zaman ıçınde unutmuş, anımsamaz olmuş ve gereğını yerıne getırmemış, glderek bu durumu ve olayı yok sayar bır tutum sergllemışlerdır Bu yönde ıstekler olduğunda da unıversıtelerın tepklsızlığını öne surmuşlerdır Boylece, çağımızın gerçeklerını ve gereklerını, unıversıtelerın ıçınde bulunduğu gerçek durumu ve koşulları, toplumsal sorunlarımızın çözumunde olsun gelışmemızın sağlanmasında olsun unıversıtelerın ne denlı önemlı olduğunu gozardı etmışlerdır Bu yuzdendır kı, Turkıye'de polıtıka ıle unıversıte arasında uzaklaşma ve gıderek yabancılaşma ortaya çıkmıştır Bu durum, ulkenın geleceğı açısından lyı bır ızlenım vermemektedır Çunku, ulkenın yönetimine ve geleceğıne yonelık yenı bıreylerın yetışmesı unıversıte gençlıgının almış olduğu eğıtım ve öğretım ıle çok ılgılıdır Bu ıse, hem bılımsel, hem de sosyal ve sıyasal alanda özgur duşunen, ulke sorunları nı tartışan, ulkenın kaygılarını kendı kaygısı sayan, çalışkan, kararlı ve ozverılı ınsanların ortaya çıkması ıle olanaklıdır Bu duşunce, katılımcı demokrasının de temel taşıdır Demokrasının tum kurumlarında ışledığı bır ulke, daha saygın ve daha sağlıklı bır toplum demektır Bu nedenle, unıversıtelerımızdekı ve yuksek oğrenım çağındakı gençlerımızın eğıtım ve oğretımındekı yasal duzenlemeler, yenıden gözden geçırılmelı ve tartışılmalıdır Dokuz Eylül Unıversitesi Tıp Fakültesi IncıraltıIZMİR 4574