Katalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP Rı/al )ulm* Tıp eğitiminde yeni bir yöntem lerı şoyle ozetlenebılır a. Tıp oğrencılerının oğrenmelerı gereken temel konular belırlenır Ulkenın sag Içlerınde Dunya Sağlık örgutu'nun yer lık koşulları ve toplumda sık gorulen hasaldığı "Dunya Tıp Eğıtımı Federasyonu" talıklar goz onunde tutulur 712 Ağustos 1988 tarıhlerı arasında Isb. Bu konular ıçın belırlı kısa oyku veya koçya'nın Edınburgh kentınde toplana senaryolar hazırlanır rak, dunya ulkelerının sağlık sorunları ve c. Öğrencılerın kuçuk gruplar halınde tıp eğıtımı konusunda hazırlanan raporları (68 kışılık) bu konuyu tartışmaları ıstenır. ınceledı Dunya Tıp Egıtımı toplantısında, Orneğın bır ıshal olgusunu tartışan oğ"Tıp eğıtımının amacının, butun toplumun rencıler, sındırım kanalının anatomı, fızyosağhğını yukseltecek doktorlar yetıştırlojısını, ıshal yapan mıkroorganızmaları, mek olduğu" betanı ve tedavı yönlırtılerek. modern temlerını oğrenır tıp egıtımı ıçın d. Her grubun bagereklı olan öneşında bır öğretmen rıler Edınburgh (danışman) bulunur Bıldırısı ıle tum Danışmanın tum kodunya sağlık kunuyu ayrıntılarıyla bıruluşlarına duyu lerek anlatması ıstenruldu mez Danışman tar1Eğıtım tışmayı yonetır ve programlarının yonlendırır yurutulduğu e. Bu yöntemde alanlar genışletıl McMaster Unıversımelı, yalnız hastesı'nde olduğu gıbı taneler degıl, konferanslar tamatoplumun tum men kaldırılabıleceğı sağlık kaynakları gıbı, aktıf sıstem her eğıtıme katılmalıgun verılen 12 saatdır lık konferanslarla 2Eğıtım XX. Yuzyılın başlannda tıp eğitiminde onemlı desteklenebılır programları ulu bır rol oynayan Haydarpaşadakı tarıhı bınada Son 3 yıldır tıpta sal saglık sorun halen M.Ü. Tıp fakultesı klınık oncesı oğren eğıtım sıstemının larını yansıtacak cılerı eğıtımlerını surdurmektedır. gelıştırılmesı uzerınbıçımde duzende onemle duran M U Tıp Fakultesı lenmelıdır Dekanlığı ve Eğıtım Konseyı, 30 Eylul1 3 öğretımın yaşam boyu surmesı gerEkım 1993 tarıhlerı arasında duzenledığı çekleştırılmelıdır Gunumuzde çok yaygın "XXI Yuzyılda Tıp Eğıtımı" konulu toplanolan "pasıf" eğıtımın yerıne, kışısel yöntıya, uluslararası bırçok eğıtımcıyı davet lendırme, bağımsız çalışma ve kuçuk etmış, konunun genış bır şekılde tartışılgruplar oluşturma gıbı "aktıf" oğrenım ması olanağı sağlanmıştır Eğıtımden yollarına ağırlık verılmelıdır sorumlu bır grup öğretım uyesı Lıverpool 4 Program ve sınavlar yalnızca bılgının Tıp Fakultesı'nde yeni eğıtım modelının saklanmasını ve anımsanmasını değıl, uygulanışını yakından ızlemış ve ayrıntıları meslekı becerı ve sosyal değerlerı de ge ogrenmıştır Fakultemız Yonetım Kurulu lıştırecek bıçımde hazırlanmalıdır da aldığı bır kararla, 199697 yılından 5 öğretmenler (öğretım uyelerı) yalnızıtıbaren klınık oncesı sınıflarda kısmen ca bellı bır konuda uzman olarak değıl, aktıf eğıtıme geçılmesını, bu yontemın eğıtıcıler olarak yetıştırılmelıdır konferanslarla desteklenmesını ve 6 Bılım eğıtımı ve pratık eğıtımın el ele alınacak sonuçlara gore hareket edılyurutulmesıne çalışılmalıdır Klınık ve topmesını kararlaştırmıştır lum ıçınde "Problem çozme" bır öğretım Başta geleneksel ve katı tutumuyla tayontemı olarak benımsenmelıdır nınan Harvvard Unıversıtesı olmak uzere, Edınburgh Bıldırısı'nın 3 maddesınde tum dunyada yaklaşık 200 unıversıtede yer alan "kuçuk gruplarla, bağımsız ve kısmen veya tam olarak uygulanan aktıf egıtım" ıle 6 madde de yer alan McMaster Unıversıtesı PBL) eğıtım sıste"problem çözmeye yonelık eğıtımın" ılk mı, buyuk bır oranda başarı sağlamıştır. uygulayıcıları Ontorıo (Kanada) McMaster Kuşkusuz bu sıstemın en buyuk zorluğu, Unıversıtesı'nden Neufeld ve arkadaşları lyı ve zengın bır kutuphane, çok sayıda olmuştur toplantı odası, yeterınce danışman (öğreHer geçen gun hızla artan bılgılerın ve tım uyesı) gereksınımı ve mukemmel bır buluşların konferansa yonelık, pasıf eğı "Klınık Becerı Gelıştırme Laboratuvarfdır tım sıstemıyle yeterınce oğrenılemeyeceHıç kuşkusuz Klınık Becerı Gelıştırme Lağını, yenıden bılgılerın oğrenıme katkısıboratuvarı, PBL sıstemının kılıt noktasıdır nın ancak % 10 oldugunu goren bu eğıBurada modeller, maketler uzerınde her tımcıler "Problembased learnıngPBL" turlu klınık muayene ve uygulamalar yapı(Probleme veya problem çozmeye dayalı labılmelıdır Yontemın başarıyla uyguiaoğrenme) yonetımını gelıştırmışlerdır Kunabılmesı ıçın onemlı bır dığer nokta da, çuk gruplardan oluşan öğrencılere her pğıtımın Turkçe yapılması ve eğıtıcılerın hangı bır dersın anlatılmadığı, sıstemın de egıtılmesıdır merkezını oğretmenın değıl, öğrencının •Prof. Dr., M.Ü. Tıp Fak. Dekan Yrd. oluşturduğu bu aktıf yontemın temel ılke İSTANBUL C umhurıyet BılımTeknık ekının 7 Ekım 1995 tarıhlı 446 sayısında Prof Dr Baki Komsuoğlu "Tıp Eğıtımı Nasıl Olmalıdır'?" başlıklı yazısıyla, ulkemızın sağlık sorununda çok onemlı bır konuya değınmekte ve bazı çozum yolları onermektedır Unıversıtelerın hastane ışletmekten vazgeçmesı ve bolge hastanelerının tumunun egıtım amacıyla kullanılması, tıp eğıtımının Batı standardızasyonuna ulaşması, unıversıtelerde kadrolaşmanın onlenmesı, bılımsel, araştıncı ve eğıtıcı ozellıkler taşıyan dğretım uyelerıne yer verılmesı gıbı onerılerıne katılmamak mumkun değıldlr Her yıl yaklaşık bır sağlık bakanının değıştıgı, tutarlı ve kesın bır saglık polıtıkasının belırlenemedığı ulkemızde, tıp egıtımı de eksıkler ve yanlış larla surdurulmeye çalışılmaktadır Devlet Planlama Teşkılatı'nın (DPT) ulkemızde saglık sıstemı, tıp egıtımı ve hekım ıhtıyacı ıle ılgılı yayıniadığı bır rapordan alınan bazı notlara goz atacak olur sak, gerçeklerı daha lyı gormuş oluruz 1. Tıp fakultelerı eğıtım ve araştırma hızmetlerı yerıne, kamu kuruluşları gıbı hızmet vermeye yonelmıştır öğretım elemanları bu yatakları ogrencı eğıtımı ıçın kullanmayıp, tedavı hızmetlerınde kullandıklarından öğrencılere ayırdıkları sureler ve yuzyuze eğıtım olasılığı azalmaktadır 2. Öğretım uyelerı, fakultede geçırdıklerı surenın çogunu polıklınık, tedavı ve amelıyathanede harcamaktadır 3. Zorunlu hızmet bıle hekım dağılımını dengeleyememış, hekımlerın yarıdan çoğu uç buyuk kentte toplanmıştır 4. Tıp eğıtımı çekıcıhğını kaybetmış, uzmanlaşma eğılımı artmıştır 5. Gerek pratısyen, gerekse uzmanlar ıçın "mezunıyet sonrası eğıtım" uzerınde çok konuşulmuş, fakat kesın bır çozum bulunamamıştır 6. Hıçbır bılımsel verıye dayanmadan hızla tıp fakultelerı açılmıştır Hıçbır altyapısı, kadrosu olmadan açılan tıp fakultelerı, eğıtıme devam eden fakultelerdekı öğretım uyesı sayısı, bır oğretım uyesıne duşen oğrencı oranı, yetersız kutuphaneler, ders araç ve gereçlerı, fızıksel kapasıte sıkıntısı, araştırma zorluğu ve tam gun çalışma konusunda pek çok kere yazılmış ve soylenmıştır Benım uzerınde daha çok durmak ıstedığım konu, Sayın Bakı Komsuoğlu nun kısaca değındığı "Tıp eğıtımının Batı standartlarında verılmesı" onerısıdır Yeni bir yöntem: Probleme dayalı tıp eğitimi Özürlü yerine engelli K aynaştırma, zıhınsel ya da bedensel olarak çeşıtlı farklılıkları ve guçluklerı bulunan bıreylenn, toplumdakı dığer bıreylerle aynı fızıksel ve sosyal çevrede, eşıt olanaklarla bırarada yaşamalarımn sağlanması olarak tanımlanabılır Kaynaştırma yaklaşımının oteden berı uygulanmakta olduğu ulkelerın bazılarında, son yıllardakı ekonomık krızler ve ağırlık kazanan polıtık eğılımler, sosyal hızmetlerın butçelerını daraltmış, bundan kaynaştırma uygulamaları da olumsuz olarak etkılenmıştır Ancak ıdeal toplumsal yaşam bıçımını, demokratık ve ınsancıl temellere dayandırmakta ısrarlı olan ulkelerde (Iskandınav ulkelerı gıbı) hâlâ, daha da gelıştırılerek, uygulanmaya çalışılmaktadır Kaynaştırmanın uygulamadakı başarısı, ozunu oluşturan temel duşuncenın lyı anlaşılmasıyla mumkundur Sozkonusu duşunce, farklı olan bıreylenn, dığer bıreylerle nasıl kaynaştırılabıleceğı ıle ılgılıdır Farklı zıhınsel ve bedensel nıtelıklere sahıp olan bıreyın toplum ıçınde yaşayabılmesı ıçın uç yol onerılmektedır bıreyın değışerek çevreye uyması, çevrenın değışerek bıreye uyması ve hem bıreyın hem çevrenın, bırbırıne uyacak biçımde karşılıklı olarak değışmesı Bu uç yoldan, gerçek anlamda kaynaştırmanın ozune uygun ve başarı olasılığı yuksek olanı, uçüncu yoldur. Psikolog Ak'v Önder Unıversıteler, bılgı ureten ve bılgı ıleten kurumlardır Unıversıtelerın temel gorevı de, egıtım, araştırma ve hızmet olmak uzere uç ana konuda toplanır Tıp fakultelerınde geleneksel egıtım sıstemı, tum dığer eğıtım kurumlannda olduğu gıbı, ders vermeye yonelık, sozel ve pasıf egı tımdır Bu sıstemın temelını ve merkezını "öğretmen" (veya öğretım uyesı) oluşturur Ulkernızde tıp eğıtımı 1963 yılına kadar, bellı branşlar ve dısıplınlere gore duzenlenmış klasık eğıtım sıstemıyle yurutulmuştur Klınık oncesı olarak anılan I, II ve II sınıflarda bır tam yıl veya yarı yıl suren dersler (Anatomı, Fızyoloji ve Bıyokımya vb ) yogun bır şekılde (beraberınde pratık uygulamalarıyla) oğrencıye anlatılmıştır llk kez 1963 yılında Hacettepe Unıversıtesı Tıp Fakultesı, daha gelıştırılmış ve modern bır tıp egıtım sıstemı ola rak kabul edılen "Integre Sıstemle" eğıtıme geçmıştır Bu sıstemle organ veya doku sıstemlerı ıle konulara yonelık bır sıstemın anatomı, hıstolo|iembrıyolo|isı, fızyolojısı, hastalık etkenlerı, tanı ve tedavılerı, degışık öğretım uyelerı tarafından anlatılmakta ve pratık uygulamaları yaptırılmaktadır Ulkemızde halen eğıtıme devam eden tıp fakultelerınden 18'ı kısmen veya tam "Integre Sısteme" gore eğıtım yapmakta dığer kısmı ıse klasık sıstemle eğıtıme devam etmektedır Integre sıstemın, klasık sıstemden daha yararlı fakat uygula masının daha guç oldugu konusunda pek çok eğıtımcı fıkır bırlığı ıçındedır Sonuç olarak ıntegre sıstem de konferanslar şeklınde ders vermeye yonelık, sozel ve pasıf eğıtımın bır şekhdır Geleneksel tıp eğitimi Yanı hem bıreyın değışerek topluma belırlı bır oranda uyacak hale gelmesı, hem de toplumun değışerek bıreye kendı ıçınde yer verebıleceğı bır yapıya kavuşması gereklıdır Buradan hareketle, zıhınsel ya da bedensel farklılıklar gösteren bıreylenn "özurlu" olarak adlandırılması, kaynaştırma duşuncesı ıle bagdaşmamaktadır Çunku, ozurlu terımı ıle toplum, uyumsuzluğun tum sorumluluğunu bıreye yukleyerek onun değışmesını dayatmakta ve boylece kendı sorumluluğundan sıyrılmak ıster gıbı gorunmektedır "Engelli" terımı ıse, •kaynaştırmanın ozüne daha uygundur Çunkü engel terımı anlam olarak çevreyı de ıçerır Bır bıreyın "engelli" olmasının nedenı bır olçude, fızıksel ve sosyal çevrenın halıhazırdakı organızasyon bıçımıdır Toplumun genelı tarafından mutlak olduğu sanılan, ıçınde yaşadığımız çevre, gorelıdır Bu çevre başka bıçımlerde duzen lenırse, bırçok "engelli" kışının dığer ınsanlarla bırlıkte yaşama katılma yonunden engellenmemesı, bazılarının ıse daha az engellenmesı sağlanabılır Kımı bıreylenn yaşadıkları guçluklerın nedenının, kısmen çevrenın şımdıkı duzenlenış bıçımınden kaynaklandığını vurguladığı ve çevrenın de değış mesı gerektığını hatırlattığı ıçın "engelli" terımı, ozurlu terımıne tercıh edılmelıdır Kısacası engelli terımı, farklı olarak bıreylenn toplumla kaynaşabılmelerı ıçın doqru olan yaklaşı ma ışaret ettıgı ıçın anlamlıdır 'Alt tarafı bır sözcuk" dıye duşunerek etkısını kuçumsemeden, bu terımı kullanmayı benımsemek yanı sıra, fızıksel ve sosyal çevrede gereklı değışıklıklerı yapmaya hız vermek onemlıdır Örneğın, fızıksel çevre değışıklığı olarak, asansorlerdekı kat duğmelerını dıkey değıl yatay yerleştırmek, topluma açık bınalarda merdıvenlerın yanına rampalar ınşa etmek, trafık lam balaraını, yeşıl ışık yandığında seslı sınyal verecek bıçımde donatmak, bedensel olarak çeşıtlı guçluklere sahıp olan bıreylenn "engellenmelerını" azaltabılır Dığer yandan farklı gorunen ve davranan bıreylerı, kuçumsemeye ya da merhamet etmeye dayanan sosyal değerler yerıne, kabul etmeye dayanan sosyal değerlerı yerleştırmeye çalışmak da 'sosyal çevre değışıklığı" olarak, "kaynaşmanın" gerçekleşmesıne katkıda bulunabılır Sorumlu kim? 4534