Katalog

RESTORASYON Portekiz'in Belem Kulesi ile bizim Kızkulesi Aynı özelliklere ve benzer söylencelere sahip iki kulenin yazgıları bugün apayrı... Ülkü Altmoluk* lesı'nın kulesi 7x7 metre boyutlarında, altı katlı ve kırk ıkı metre yukseklığındedır) "Governor's Hall" olarak adlandırılan gırış katında su ıhtıyacı ıçın bır sarnıç bulunur Kızkulesı'nde bırı ıçerıde bırı dışarıda olmak uzere ıkı sarnıcın yerını bırçok kaynak tarıf etmektedır Betonlanıp kapatıldığı ıçın gunumuzde gorulememektedır1 Teras katında kuleyı çevreleyen ve her yonun ızlenmesıne olanak veren balkon vardır Kızkulesi terası da öyleBına, 1580'e kadar bır kale olarak kullanılmış Felıpe II Portekız tahtındayken Alba dukunun Lızbon'u aldığı sırada Kule, yanı 1580'den sonra, bır devlet hapıshanesı olarak kullanılmış 1782'de ınşa edılen Bom Sucesso kalesı ıle bır duvâr vasıtası ıle bırleştırılmış ve uzerıne toplar yerleştırılmış "Our lady of the good success" adıyla anılan "vırgın of the grapes" ımajlı nış, 19 yuzyıl onarımları sırasında guney kanattakı arka ıstıhkam sıperıne eklenmış Belem Kulesi'nin, "Kızkulesı'yle hep bırlıkte anılan" efsaneleşmış "uzum" ve "lady" benzerlıklerı ne ılgınç Belem Kulesi 1865'ten sonra bır fener olarak kullanılır 1940'larda Salazar hukumetı çevrede kuleyı de ıçıne alan değışıklıkler yapar Bına 1982'de 17 Avrupa Sanat, Bılım ve Kultur Sergısı etkınlıklerı ıçın hazırlanır Kule ve çevresı son on yıldır en etkın kulturel olaylara sahne olmaktadır Portekız halkının kulturel olaylara yakınlığı buraya olan ılgıyı arttırmış bırçok ınsanı bu bolgeye çekmıştır Halkın bu bınaya ılgısı, Portekız ıçın bınanın "kulturel bir simge" olması sonucunu ortaya çıkarmıştır Belem Kulesi ve yakınındakı Jeronımos manastırı Portekız kulturel kımlığınde oynadıklarırole balğı olarak UNESCO tarafından dunya mırası SİT bolgesı kapsamına alınmıştır. K ızkulesi benzerı bır bınanın Lızbon'da olduğunu bır resımde gorunce bılgı edınmek ıçın Portekız elçılığıne bır mektup yazdım Hemen uç adres gonderdıler Onbeş gun ıçınde BelemKulesı'ne aıt bılgılere sahıp olmuştum Ingıltere'de de benzer bına veya bınalar olmalıydı Mektubuma bır haftada "The Brıtısh Councıl, Nur Unal" ımzalı ıkı cevap ve "ıstedığınız bılgılerı Ingıltere'de araştırıyoruz" telefonları gelınce Avusturyalılar'ın kucak dolusu gonderdıklerı dokumanları hatırladım. 5 Mayıs 1992 tarıhınde, APS numarası 506/2 olan mektubuma Turızm 1Bakanlığı'ndan hâlâ cevap beklıyorum Son zamanlarda basın ve yayın organlarının gozdesı Kızkulesi bu olağanustu ılgı uzerıne Turızm Bakanlığı'nca ıhaleye çıkartılmıştı Sonuçlanan ıhaleye gore kule, kafeterya+satış unıtesı yapılmak uzere kırkdokuz yıllığına kıralanmıştır Kızkulesı'yle yabancıların ona taktık ları ısım Maıden's Tower kaderlerı bırbırıne çok benzeyen bır "kule" daha var dunyada Portekiz'in başşehrı Lızbon'da, "Belem Kulesi". Tower of Belem Portekızce Torre de Belem Her ıkı kule de kımı zaman duvarlarına topların dızıldığı hısar, cephane deposu, kımı zaman hapıshane, kımı zaman da denız fenerı olarak kullanılmış Kızkulesı'nı, onun konumunu ışlevlerını, ona ılgılerı hepımız bılıyoruz Ona reva gorulen "Dokuzyuz metrekare kapalı alan" tanımlamalarını da, ona reva gorulen emrıvakılerı de Belem Kulesi, Tagus nehrının denızle bırleştığı yere açılan Restelo kıyısı yakınında, kayalardan oluşan bır ada uzerıne ınşa edılmıştır Kule, Portekız kralı Joao II tarafından 1513'de Lızbon lımanırîın savunulması ıçın hazırlanan stratejık bır planın parçası olarak yaptırılmış 15 ve 16 yuzyıllarda kule ve yakınındakı kıyılar Afrıkada yenı yerler keşfetmek ve Hındıstan'a yenı bır denız yolu bulabılmek ıçın duzenlenen seyahatlerın başlangıç noktası olmuş Bına, Portekiz'in Batı Avrupa'dakı en ustun tıcaret ve denızcılıkle uğraşan ulkesı olduğu zamanlardakı zengın donemını yansıtır Belem Kulesı'nde, bır askerı bına ıçın alışılmadık bır ozellık yapıdakı taş ışçılığı ve suslemelerıdır Kare şeklındekı kule 15x15 metre boyutlarında, beş katlı ve otuz metre yukseklığındedır (Kızku Üstte Kıskulesinin 1792 yılında yapılmış bir çizimı. Altta ise Belem kulesi'nin çizimi. ceye, bılıme verılen önemle, Portekız halkının gunden gune artan yoğun ılgısı bınayla butunleşmıştır O her zaman ışığıyla karanlığı delmış, yol gostermıştır UNESCO bolgeye, "dunya mırası" damgasını vurmuştur Ondan yaklaşık bındokuzyuz yıl daha fazla gormuşgeçırmış bızım kulemıze, yanı bızım halkımıza, ıkıbıne beş kala, 1995 yılında kafeterya+satış ünitesı uygun gorulmuştur Butun Kızkulesi gravurlerınde çızılmış olan Carbognano 1792, De ChoıseulGouffıer 1822, Bartlett 1838, fakat gunumuze gelemeyen fener kulesi ve yuksek tutulmuş yuvarlak baca acaba restorasyonda yerıne konulacak mı? Bu mımarı elemanlar acaba Marmara'nın derınlıklen'nde mı? Bınadakı konumları bıle aynı olan bu kuçuk kuleler Belem Kulesı'nde de vardır ve o ayrıntılar gunumuze ulaştırılmıştır Sanatıkulturu gundeme getırebılmemız ıçın daha uzun yıllara ıhtıyacımız olduğu sonucu ortaya çıkıyor * Dr. , Yıldız Üniv. Öğr. Uyesi. Mimarlar Odası Istanbul delegesi Belem Kulesi'nin Hikâyesi ınanılmaz benzerlıklerı olan Belem Kulesi, kültür merkezi olarak kullanılmaktadır Sanata, kulture, duyguya, duşun H A FT A N I N G Ü N D E M İ Yurt dışında bulunduğumdan ıkı hafta yazılarıma ara venyorum. Sonuç Uzun tarıhlerı boyunca Kızkulesi ıle Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No 448 21 Ekım 1995* Basan ve Yayan Yenı Gun Haber Ajansı A Ş • Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erınç • Genel Yayın Koordınatoru Hıkmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Muduru Ibrahım Yıldız (sorumlu), Dinç Tayanç • Yayın Yonetmenı Orhan Bursalı • Grafık Yonetmenı Tüles Hasdemır • Reklam Medya C. 4483