Katalog

TIP A R A Ş T I R M A S I Astım hastalığı konusunda iiü bir araştırma öykiisü Fuat Kalvoncu* Ve ülkemizde astım hastalığı, yaygınlığı, başvurulan boş tedaviler, hastalarda bilgi eksikliği üzerine yeni ve ilginç veriler... 991 yıh ılkbaharında TÜBlTAK'ın ulke çapında bılımsel araştırmalara maddı destek vereceğıne daır gazete ılanlarının yayınlanmaya başladığı donemdı Ulkemızde bılımsel araştırmalarla pek ılgılemlmeyen bır ortamda böyle bır destek verılmesı hepımızı heyencanlandırmıştı Hemen bır sureden berı yapmayı planladığımız ancak maddı olanaksızlık nedenıyle başlayamadığımız, astma hastalığı ıle ılgılı proje taslağımızı TUBİTAK'a gonderdık 27 Temmuz 1991 gunu TUBlTAK'tan aldığımız bır mektupla proje onerımızın desteklenmek uzere kabul edıldığını memnunıyetle oğrendık Araştırmamızın konusu "Turkıye'nın değışık bölgelerınde yaşayan astmalıların ne kadarının alerjık yapıda olduğunun ıncelenmesı ve bu hastaların klınık profıllerının çıkarılması" ıdı Projemıze bızlerın yanısıra Elazığ SSK hastanesınden Uz Dr Bülent Kolaçan, Adana Çukurova Unıversıtesı'nden Ooç Dr Ali Kocabaş, Samsun 19 Mayıs Unıversıtesı'nden Prof Dr Levent Erkan ve Izmır 9 Eylul Unıversıtesı'nden Prof Dr Atilla Akkoçlu katılmaktaydı Yanı ulkemızın 5 değışık coğrafı bolgesınden astmalı hastalar toplanacak, hastaların hepsıne bırer anket formu doldurtulacak ve daha sonra Ankara'dan bu bolgelere gıden bır ekıp butun hastalara alerjı testlerı yapacaktı Testlerın aynı bıçımde ve aynı ekıple yapılması onem taşıyordu Ayrıca hastaların hepsınden kan alınarak Ankara'da bazı ozel testler yapılacaktı, yanı tum bolgelerden gelen kanlar aynı laboratuvar koşullarında ıncelenecektı Sonuçta astmalıların ne kadarının alerjık yapıda olduğu, nelere karşı alerjık oldu ğu, hastalığın Turk ınsanında ne zaman başladığı, nasıl seyrettığı, ne gıbı tedavılerın kullanıldığı oğrenılecektı Bızlerı asıl heyecanlandıran konu, araştırmanın kendısının enteresanlığı kadar bu tur çok merkezlı bır araştırmanın ulkemızde çok ender yapılan bır olay olduğu ve nasıl sonuçlanacağıydı Malum ulkemızın en ust duzeyde ornek olması gereken kuruluşlarında bıle koordınasyonun ne oranda ışledığının herkes tarafından bılındığı bır ulkede yaşıyorduk Acaba bız de talıp olduğumuz bu ışın altından kalkabılecek mıydık? Bızlerı boyle bır araştırmaya ıten nedenı de bu arada açıklamak ısterım Or talama her yuz kışıden en az beşının astmalı olduğu ve nefes darlığı ıle karakterlı olan bu hastalığın tedavı amaçlı olmak uzere bırçok açıkgoz kışı tarafından ıstısmar edıldığını her gunku çalışmalarımızda qoruvorduk ve bu olayın sadece bızı değıl bu hastalarla uğraşan kendı camıamızdakı tum meslekdaşlarımızı da uzduğunu bılıyorduk Bu hastaların buyuk bır kısmı yanlış ınanışlarla bıldırcın yumurtası yıyor, gereksız yere çeşıtlı bıtkısel ılaçtar kullanıyor, luzumsuz aşı tedavileri peşınde koşuyor ve sonuçta bırçok uzucu olaylar yaşanıyor Halbukı modern tedavı esas olarak ılaç kullanımı uzerıne gerçekleşmekteydı Hastalar uyguladıkları gereksız ve yanlış tedaviler ıçın yuklu ucretler oduyorlar ve bazen yurt dışından oralarda bıle kullanılmayan nuhu neb'ı'den kalma ılaçlar getırtıyorlardı Boyle bır ortamda bu hastaların sorunlarına bır mıktar da olsa çozum getırmek, kanaatımızce tıbba hızmet olacaktı Bu proje ıçın TUBİTAK 138 514 000 TL destek ayırmıştı Paranın buyuk bır kısmı testler ıçın gereklı olan alerjenlerın alınması ve kan testlerının yapılması ıçın harcanacaktı Paranın gerıye kalan kısmı da yolluk ucretı, kırtasıye, yardımcı personel, masraflar ve telıf ucretı olarak bızlere odenecektı Ancak zaman ıçınde butun bu olayların burokrası zıncırınde bızı çok zorladığını gorecek, tıp araştırmacısı olarak anlamadığımız enf lasyon ıle mucadele edecek ve netıce de masrafların altından ancak kalkabılecektık Hem bızler zaten araştırma ıçın maddı destek almaya da pek alışkın değıldık Klınığımızdekı telefon belkı de bızler ıçın luks olan faksın parasını dahı kendı cebımızden odedığımız ıçın, TÜBlTAK'ın destegı bızım ıçın bır nımettı 1 ayarlanan mısafırhanelerde veya otellerde kalıyorduk Onceden planlı olarak çalıştığımız ıçın ışler gayet guzel bır şekılde yolunda gıdıyordu Orneğın Elazığ'da Dr Bulent Kolaçan'ın organızasyonu ıle 4 gunde yaklaşık 200 kışının alerjık muayenesını bıtırebıldık Ankara'ya donerken de daıma elımız, kolumuz bır suru kan tupu ıle dolu oluyordu Tabıı bu arada kendı unıversıtelerımızdekı ışlerımız, dersler, pratıkler, dığer araştırmalar da devam edıyordu TUBlTAK'la durmadan yazışıyorduk Ara raporlar, tıp araştırma grubu kararları, geçıcı personel çalıştırma esasları, duzeltme yazıları, yaptıklarınızın beğenılmemesı, eleştırılmesı, yenı bır rapor daha derken bılgısayanmızın hafızasında epeyce yer tutan genış bır TUBİTAK dosyası oluşmuştu Elbettekı bızler sıradan unıversıte oğretım gorevlısı olduğumuzdan bu yazışmaları yaptıracak sekreterlerımız yoktu ve tum yazışmaları kendımız yapıyorduk Bu araştırma surerken ayrıca, toplumumuzda astma hastalığının goruluş sıklığı yanı prevalansı ıle ılgılı bır araştırma daha yaparak sonuçta bırbırı ıle ılgılı olan tum verılerı beraber yayınlamayı duşunduk Astmalılarla ılgılı bır araştırma yapıyorduk ama acaba Turkıye'de de astma Avrupa ulkelerınde olduğu gıbı kabaca %5 oranında mı gorulmekteydı? Bu konu o gune kadar Turkıye'de kımsenın uzerıne eğılmedığı bır konuydu (sonradan aşağı yukarı eşzamanlı olarak 2 merkezde daha buna benzer araştırmaların duşunulduğunu görduk) Öncelıkle erışkın nufusta bır anket çalışması yapmak lazımdı Yanı bır topluluktakı herkese anket dağıtacaksınız, sonra herkes bu anketlerı etkı altında kalmadan dolduracak ve bu kışılerın en azından %80'ı anketlerı doldurup sıze gerı gonderecek, yanı bıraz zor gıbı gorunen bır ış Dış ulkelerde bu gıbı araştırmalar telefon rehberınden veya beledıyedekı adres kutuğunden tesadufı ornekler alınarak yapılmakta, orneğın buralardan çıkarılan 2000 ısme anketler gonderıl mekte ve bu ankenlerın hemen hepsı doldurularak gonderenlere gerı donmekte Daha oncekı tecrubelerımıze dayanarak bızım memlekette bu tur yazışmalara kımsenın cıddıye alıp da cevap vermeyeceğını bıldığımızden, tanıdığımız olan bır banka genel mudur muavını yardımıyla Ankara'da o bankanın en az lıse mezunu olan yaklaşık 2500 memuruna banka genel mudurluğunun ust yazısı ıle bırlıkte ılk anketlerımızı gonderdık Evet araştırma grubumuz belkı çok seçılmış bır topluluktu ama yıne de bıze Ankara ıçın değerlı bılgı verecektı Zaten topu topu bır sayfalık 1520 soru sormuştuk ve sadece evethayır şeklınde cevap ıstemıştık Ancak aradan 3 ay geçmesıne ve banka genel mudurluğunun tekrar hatırlatmasına rağmen anketlerın dortte bırı dahı gerı gelmedı Sonradan yıne aynı bankanın bır dığer muduru "memurların yarıya yakınının sırf uşenmekten dolayı karşılığında para alacağı vergı lade zarfını bıle doldurmadığını, bızımse kendılerınden ekstradan ış ıstedığımızı, bu nedenle cevap alamamış olabıleceğımız" yorumunu yaptı Zannedıyorum haklıydı Pekı her gun gazetelerde çarşaf çarşaf çıkan kamuoyu araştırmaları bu memle Anket çalışmast: Adam yok! Niçin böyle bir araştırma? Araştırma başlıyor 447 12 1 Ekım 1991'de beş merkezde araş tırmamız başlamıştı Her bolgeden 100 ıle 200 arası hasta olması lazımdı Bu arada TUBİTAK Tıp Araştırma Grubu'nun onerısıyle hastaların eşlerınden 200 tanesının de kontrol grubu olarak alınması planlanmıştı Astma aılevı yonu olan bır hastalık olduğundan sadece aralarında kanbağı olmayan eşlerın, kontrol grubuna olarak alınması planlanmıştı Araştırma ekıbı olarak sık sık telefonlaşıyor, hıçbır şeyın aksamamasına çalışıyorduk Derken kış bıttı, bahar geldı, hastalar bellı bır sayıya ulaştılar ve yolculuk zamanı geldı Bızım Goğus Hastalıkları klığının başteknısyenı Turgut Bey le beraber yollara duştuk llk durağımız Adana ıdı 8 Mart 1992'de Adana'da daha onceden haber verılerek çağrılan astmalı hastaların alerjı testlerı yapılmaya başlandı, kanları da alınıyordu Adana'da ışler bırkaç gunde yoluna gırmıştı 15 Mart'ta Izmır'de, 12 Nısan'da Samsun'da ve 18 Nısan'da Elazığ'daydık Dığer şehırlere otobusle Elazığ'a ıse bıraz luks olmakla bırlıkte uçakla gıttık Genellıkle gıttığımız yerlerde onceden