Katalog

DEPREM ARAŞTIRMALARI *• ti *a «? a» M 31 0 denizi ve çevresının es yükseklik veeş derinlik haritası 34 (3) Turkıye'de gozlenen sağ yonlu doğrultu atımlı faylar boyunca batıya kayma hareketı ıle Yunanıstan'da bu hareketı karşılayan normal atımlı faylar arasında gorulen açılma hareketı, bolgedekı saat yonunde gozlenen rotasyonel (donme) hareketlerı gereklı kılmaktadır Bu saat yonundekı rotasyonel hareketler paleomanyetık verılerlede desteklenmektedır Ege Bolgesı'nın aktıf deformasyon sıstemı, bolgedekı derın ve yuzeyde gozlenen tektonık yapıların oluşumunda çok onemlı bır etkendır Ege Bolgesı'ndekı graben sıstemlerı bolgenın genel deformasyon sıstemının ve derın yapılarının anlaşılmasında anahtar rol oynamaktadırlar. Özellıkle, BuyukKuçük Menderes, Gedız ve goller bolgesındekı grabenler tektonık yapı ve deprem aktıvıtesı ıle çok yakından ılışkılıdırler Goller bolgesının temel tektonık bırlıklerını oluşturan KuzeydoğuGuneybatı doğrultulu Burdur, Acıgol ve Baklan havzaları normal faylar ıle sınırlanmışlardır ve Kuvatemer (Ouaternary) donemınden gunumuze aktıvıte gostermektedırler Kuvaterner yaşlı bu havzalar yarım graben (halfgraben) geometrısıne sahıp olup Kuzeybatı yonlu dalımları olan bloklardan oluşmaktadırlar (Prıce 1989, Taymaz ve Prıce, 1992) Goller bolgesındekı bu farklı oryantasyona sahıp normal faylar, Ege Bolgesı'nın tektonık modelı çerçevesınde artık klasık bırer omek halıne gelen DoğuBatı doğrul tulu BuyukKuçuk Menderes ve Gedız graben sıstemlerı ıle karşılaştırıldıklarında farklılıklar gostermektedırler. 1 Ekim 1995 Dinar depreminden sorumlu fay zonu muhtemelen tekrar aktıvıte kazanan Dınar Fayı'dır Bu fay (kırık) zonu gerek jeolojık/tektonık harıtalarda gerekse uydu ve hava fotoğraflarında çok net olarak gorülmektedır (Taymaz ve Prıce, 1992, Prıce ve Scott, 1994). Bu bılgılerın ışığında, Harvard Unıversıtesı'nın vermış olduğu en guvenılır fay duzlemı çozumunun, bolgenın jeolojısı, jeomorfoloıısı ve fay sıstemlerı ıle uyumluluk ıçerısınde olduğu gorülmektedır 1 Ekim 1995 Dinar depreminın sısmolojık parametrelerı aşağıdakı gıbıdır Oluş zamanı (to) : 15:57:23.2 (GMT) Depremın Büyüklüğü :: Mw=6.3 EnlemBoylam : 38.05 K 29.97 D Odak derinlığı 15 km Oluş suresı : Yaklaşık 7 sanıye Faylanma Mekanizması : (Derece olarak) Doğrultu/Dalım/Kayma yönü I. Düzlem : 131/37/92 II. Düzlem : 313/53/88 Sısmik Moment : 3.5X10A25 dynecm (Depremde açığa çıkan sısmıkenerjı mıktarı) Ege Denizi ve çevresini etkileyen aktif fay sistemlerinin dağılımı ve bölgenin tektonık modeli. Büyük siyah ok, bölgede genel olarak gozlenen sıkışmanın doğrultusunu; küçük tek yönlü oklar, dogrultu/yanal atımlı fayları; içi boş dikdörtgen konmuş çizgiler, normal fayları gostermektedır (Taymaz ve diğ. 1991). Bu şekilde kırmızı ile renklendınlen fay (kırık) zonları aktıf fayları göstermekte olup jeomorfoloji, topoğrafya ve depremler ile çok yakın ilişki ıçensindedirler. doğu yonludur ve jeolojıkneotektonık harıtalar ıle uydu ve hava fotoğraflarında çok açık olarak gorülmektedır. McKenzie, D. 1978. Actıve tectonıcs of the Alpıne Hımalayan belt the Aegean Sea and surroundıng regıons, Geophys. J. R. astr.Soc, 55, 217254. Price, S. 1989. Sedımentatıon and neotectonıcs of the Burdur regıon, SW Turkey. PhD Thesis, University of Leicester, Price, S. ve Scott, B. 1994. Faultblock rotatıons at the edge of a zone of contınental extenslon southwest Turkey, Journal of Structural Geology, 16, 381392. Seyitoğlu, G. ve Scott, B. 1991. Late Cenozoıc crustal extensıon and basın formatıon ın west Turkey Geol. Mag. 128, 155166. Taymaz, T. 1990. Earthquake Source Parametres ın the Eastern Medıterranean Regıon, PhD Thesis, University of Cambridge, UK. Taymaz, T., Jackson, J.A ve Westaway, R. 1990. Earthquake mechanısms ın the Hellenıc Trench near Crete, Geophysıcal Joumal Intemational, 102, 695731 Taymaz, T., Jackson, J.A ve McKenzie, D. 1991. Actıve tectonıcs of the north and central Aegean sea, Geophysical Journal Intemational, 106, 433490. Taymaz, T. ve Price, S. 1992. The 1971 May 12 Burdur earthquake sequence, SW Turkey a synthesıs of seısmologıcal and geologıcal observatıons, Geophysical Journal Intemational, 108, 589603. REFERANSLAR *Doç. Dr. Istanbul Teknik Unıv. Maden Fak. Jeofızık Müh. Böl. Sismolojı Anabılim Dalı. Maslak 80626 Istanbul. Bu parametrelerden açıkça goruleceğı gıbı, Dınar depremı bır açılma mekanizması ıle ılışkılıdır ve sığ odakh bır depremdır Sısmik enerjı açısından ortaolçeklı bır deprem olarak nıtelendırılmelıdır Soz konusu açılma hareketı KuzeydoğuGuneybatı doğrultusundakı çekme kuvvetlerın etkısınde oluşmuştur Dınar depremınde kırılan fay duzlemının doğrultusu KuzeybatıGuney Ege Bölgesi'nin basitleştırilmış tektonık modeli (Taymaz ve diğ. 1991). Bu şekilde aktif fay sistemleri kalın çizgiler ıle gösterilmektedir. Akdeniz ve Karadeniz'deki gölgelendirilmiş bölgeler batimetrik derınliklerı yaklaşık 1800 metre olan yapıları göstermekte olup, okyanusal kabuk ile sınırlandırılan bolgelere karşılık gelmektedir. Büyük siyah oklar Anadolu levhasının batıya ve Ege'nin güneybatı'ya doğru olan hareketlerini Avrasya levhasına göre bağıl olarak göstermektedirler. YugoslavyaArnavutluk bolgesındekı karalanmış bölgeler (kırmızı) ise kıtasal çarpışmanın gozlendığı dağ kuşaklarının sınırlarını gostermektedir. Kapak haritasıyla ilgili açıklama 44711