Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Kulaktan gelen sesler Kulaklarımız duyamayacağımız sesleri vızıldayıp dururlar. Ancak bazı hassas kulaklar daha çok vızıldıyor. Her günün her saniyesinde kulaklarımız vızıldar. Bizden habersiz olarak sürekli ancak duyulamaz nitelikteki sesler, aynen bir mikrofondan gelen geri besleme sinyallerl gibl, gerçek görevleri zayıf dış sesleri iç kulaktaki tüy hücreleri tarafından yayılır. Bunların gerçek görevleri ise sesleri duyabileceğimiz bir düzeye yükseltmektir. Yalnız herkes veya konuya daha uygun bir deyimle her kulak, bu "ani akustik yayınımlar" bakımından eşit zenginlikte bir kaynak değil. Hassas bir işitme duyusuna sahip insanlar diğer insanlara göre daha çok sayıda değişik sesler üretlyor. Sol kulaklar sağ kulaklara göre daha çok değişik ses çıkartıyor. Ve erkekler kadınlara göre daha az sayıda ses çıkartıyor. "Yalnız", diyor Austin'de Teksas Üniversitesi'nde görevli deneysel pslkolog Dennis Mc Fadden, "bir grup kadın dışında: Ikiz erkek kardeşleri olan kadınlar." Bu kadınların kulak sesleri bir erkek kulağında oluşan ses düzeyinl aşmıyor. Bu bakımdan bu kadınlar "erkekleşmlş" oluyor. Hem davranışsal hem de fizyolojlk açıdan dişilerin 'erkekleşmesi' batın doğumu yapan (yani yumurtlamayan) hayvanlarda olağan bir durum. Rahimde dişi yavrulann erkek yavrulann arasında kalmasıyla görülen bu durum, şu ana değin insanlarda hlç belgelenememişti. "Bu benl düşündürdü", dlyor Mc Fadden. "Otoakustik yayınım konusunda bu çok keskin clnsel dimorfizm görüldüğüne göre, erkekleşme olgusunun insanlarda da gerçekleşebilmesi mümkün olabilir miydi?" Bunu bulmak Için Mc Fadden iklz ve Ikiz olmayan denekler alarak duyariı bir mikrofonla kulaklanndan gelen sesleri ölçtü. Ikiz erkek kardeşi olan kadınlar, yaklaşık olarak erkeklerin çıkardığı sayıda sesler çıkartıyordu; kulak başına ortalama. 68 değişik frekans. (Bazı kulakların hiçbir ses yayınımı yok). Bu ortalama, ikiz kız kardeşi olan veya hiç iklz kardeşi olmayan kadınların ortalamasını ancak yarılıyordu. Mc Fadden Ikiz erkek kardeşine sahip kadınları farklı kılanın ne olduğunu bllmlyor. "Belki", diye fikir yürütüyor araştırmacı, "döl yatağında erkek hormonlarına maruz kalmaları arka beyinden iç kulak spiraline uzanan slnlrlerin erkeklerdeki gibi gelişmesine, dolayısıyla daha az aktif otoakustik yayınımlara yol açıyor". Sonuçta Mc Fadden kulak seslerinin bu iklz erkek kardeşli kadınların diğer kadınlardan farkının ancak bir yönü olduğundan kuşku duyuyor. "Çok ince farklar kesin olarak görülecektir", diyor. "Bu kadınlar hilkat garibesi değil, ancak bu farklılıklar pekâlâ mümkün." (It) „,., Pazartesi sabahlam kalbinize dikkat! Uzmanlar, hafta sonu tatilinden sonra işe başlama stresinin kalp krizine yol açabileceğini ileri sürüyorlar. ek çok kişi pazartesi sabahları işe gitmek üzere yataktan kalktıgında göğüste ağrı, vücutta ter ve soluk almada zoıiuk çekebilir. Italya'da ve Almanya'da yapılan son araştırmalar pazartesi sabahları kalp krizı geçirme olasıhğının çok yüksek olduğunu ortaya çıkarttı. Doktoıiar, hafta sonu tatilinden sonra işe başlama stresinin bu krize yol açabileceğini ileri sürüyor. Bir kişinin haftanın belirli bir günü kalp krizi geçirme olasıhğının yedide bir olması gerekirken, Berlin Üniversitesi'nde bir grup bilim adamının altı yıl boyunca 2.600 kişi üzerinde yaptıkları araştırma, kişinin pazartesi günü kalp krizi geçirme olasılıgının haftanın diğer günlerine göre yüzde 20 daha fazla olduğunu ortaya koydu. Çalışan Almanların kalp krizi geçirme olasıhğı çalışmayanlara oranla yüzde 33 dolayında daha yüksek. İşe gitmeyen kişiler Içln pazartesi gününün diğer günierden bir farkı yok. Italya'da 11.000 kişi üzerinde yürutülen benzer bir çalışmayla, pazartesi sabahları. saat 8'de kalp krizi geçirme riskinin en yüksek olduğu zaman olduğu saptandı. P günlerinin iki ülke insanlan Için do en stressiz gün olduğu meydana çıktı. Beriin Üniversitesl'nden Dr. Stafan Willich, bu iki ülkede yapılan çalışmanın kalp krizi geçirme nedenleri üzerine çok önemli ipuçlan içerdiğini açıkladı. "Bugüne dek sigara ve kolesterolün kalp krizine yol açan önemli etmenler olduğunu biliyorduk. Ancak kalp krizini başlatan nedeni bir türlü bulamıyorduk. Dolayısıyla kalp krizini önlemek içln ne yapılması gerektiğinl henüz ortaya koyamıyorduk" diyen taktan kalkınca tansiyon ve kalp atışlan yuksellr. Bu arada hormonal değişlmler meydana gellr. Tüm bu oluşumlar kan dolaşımı üzerinde ters etkiler yapar ve damarda pıhtılaşmartskiartar, kl bu da kalp krizine yol açar." ĞMor pazartesi günleri vücudun iki önemll değişime maruz kaldığını belirtiyor. önce uykudan çalışma şekline geçen vücut, ardından hafta sonunun rahatlığından Işteki strese ayak uydurmak zorunda kalıyor. VVİIIİch bu geçişlerin vücutta yol açttğı değlşimleri şöyle açıklıyor: "İnsanlar ya Şizofreniye karşı ilaç Şizofreninin tedavisinde kullanılacak olan "Risperidon" büyük umut vaat ediyor. Şizofreninin tedavisinde kullanılacak olan 'Risperidon' büyük umut vaadediyor. Şizofreni tedavisinde kullanılmak üzere üretilen en son ilaç, 1963 yılında denemelerine başlanılan Clozapin idi. Ancak ağır yan etkileri nedeniyle kullanımında hassas davranılan Clozapin yarar ve rizikonun eşit olduğu durumlarda devreye sokuldu. Son yirmi yılda şizofreniye karşı ilaç üretimi denemeleri durmuş değildi. Yan etkilerin ortadan kaldınlmaya çalışıldığı klinik deneyler sırasında kan yapıcı sistemin zarar görmeye başladığı noktada çalışmalar son buluyordu. Son olarak 1992 ve 93 yıllannda Avrupa'da kullanıma sürülen Neuroleptika isimli ilaç hakkında da kan üretimine zarar verdiği gerekçesiyle şikayetler başlayınca, bu ilaç da piyasadan çekildi. Risperidon'un özelliği beyindeki sinir hücreleri yoluyla etki gücüne sahip olmaması. İlaç 2000 şizofren üzerinde denenmiş ve olumlu sonuç vermiş durumda. Halüsinasyon, korku ve aşın heyecanlanma karşısında yardımcı olma oranı yüksek olan ilaç, Içe kapanıklık ve diğer duygusal etkilenimleri ise aşabilecek nitelikte. "Journal of Clinical Psychiatry" isimli derginln tüm bir sayısını ayırdığı Risperidon, bedenin motor sitemlerini çok az etkilemesi nedeniyle de umut veriyor. Risperidon, Kanada, Ingiltere, ABD ve birkaç diğer ülkede geçmiş yillarda kullanılmaya başlandı. Geçen süreç içinde 100 binin üzerinde şizofrenin tedavisinde kullanılan ilacın etkileri kadar yan etkileri de incelendi. Kan yapım sistemine zarar verdiği ve diğer yan etkiler ile ilgili bulgu ve şikayetlere ise rastlanmadı. Pazartesi sabahlan hafta sonunun rahatlığından sonra işe gidince yaşam temposu birden hızlanır. Bu da daha fazla stres, daha fazla öfke ve daha fazla bedensel yorgunluk demektir. Biz, tüm bu etkenlerin bir araya gelip kalp krizine nasıl yol açtığını öğrenmek istiyoruz." VVİIIİch ve Italyan araştırmacılar pazartesi sabahı sendromunun, kalp krizi nedenleri üzerine ktsmi açıklama getirdiğine dikkat çekerek pazartesi günlerini tümüyle suçlamanın yanlış olduğunu ileri sürüyor. 65 yaşının üzerindeki Insanlann çalışmadıkları halde pazartesi günleri kalp krizi geçirme olasılıklarının yüksek olması bilim adamlarını düşündürüyor. Italyan ekip, yeni bir haftaya başlama kaygısının bu olasılığı arttırdığını söylüyor. Alman ve Italyan araştırmacılar kalp hastalarının pazartesi günleri fazla çalışmamalarını ve önemli toplantılan hafta ortasında bir güne ertelemelerini öneriyor. VVİIIİch pazartesi gününün bir kâbus haline getirilmemesi gerektiğini söyleyerek şöyle konuşuyor: "Insanlar çalısma ortamlannı ellerinden geldlkçe çekllir hale g«tlrmelidir. Pazartesi günü riskl Isinl s«vm«yen, Isinl bir yük olarak gören insanlarda daha fazla oluyor." (R.O., The European, 18.8.94) 3894