Katalog

KİMYA KISA KISA Bilim mucize gaz molekülünün pesinde Bir çok ölümcül hastalığın iyileştirilmesinde, hatta iktidarsızlığın tedavisinde NO gazı gündemde. tlanta, 2003: 31 yaşındakı Dıane K bugune kadar çocuklarını yetıştırmekten ve mesleğını surdurmeye çalışmaktan sağlığını duşunmeye pek vakıt bulamadı Ancak yapılan bır checkup kalp damarlarında akan kanda bır yavaşlama belırledı Bu genellıkle kalp rahatsızlığının ışaretıdır Bunun üzerıne doktorlar Dıane'ın kan damarlarının çeperlerındekı hucrelerın salgıladığı nıtrık oksıt denılen bır gazın molekullerının uretımını hızlandıracak bır hap yazıyorlar Bırkaç hafta sonra yapılan testler kalp damarlarındakı kan akışının buyuk olcude normale donduğunu gosterıyor TöPk bilim adamları Almanya'da örgütlendi Turk bilim adamları Almanya'da Turk Bılım Adamları Demeğı kurdu Turkıye nın Almanya Buyukelçısı Onur öymen ın gırışımıyle Bonn'da kurulan derneğı TUBİTAK da desteklıyor Almanya'da 13 bın unıversıte oğrencısi, 300 doktora oğrencısi ve 100 kadar profesor bulunuyor Bu dernek aracılığıyla Turkıye ıle daha sıkı bağiarın kurulacağı belırtılıyor A tutabılecek Bazı araştırmacıların nıtrık oksıt ıçın şımdıden "onyılın molekulu" demelerıne şaşırmamak gerek Ancak bılım adamları tum bunlara rağmen nıtrık oksıtın kotu bır yonunun bulunduğu ve bunun gozardı edılmemesı gerektığını belırtıyorlar NO, ınsan vucudunun dışında hava kırlılığının bazı turlerınde de bulunuyor, ayrıca kolon kanserı, hemofılı ve en azından bır tur Alzheımer hastalığının gerısınde yer alan şuphelı ısımlerden bırı NO aynı zamanda serbest radıkaller adı verılen ve yaşlanmaya yol açtığı duşunulen bır grup yuksek derece kı Marcıo O gıtgıde unutkanlaşmaya ve onemlı randevularını kaçırmaya başlamıştır Bu problemlerın Alzheımer hastalığının belırtılerı olmasından korkan Marcıa, doktoruna gorunur Doktor kendısıne beynındekı nıtrık oksıt uretımını arttıracak bır ılaç yazar Uç hafta sonra Marcıa, ehlıyetını yenılemek ıçın sınava gırer, yuz ustunden yuz ahr dakı John L bır senedır ıktıdarsızlık çekıyor Bılınen tum kocakarı ılaçlarının yanı sıra bazı ılaçlar da denemış Ancak hıçbırı bır ışe yaramamış Bır urolog yenı bır tedavı onerır Penıse yerleştırılen ufak bır pompaya nıtrık asıt uretımını ariıran bır ılaç verır John kısa surede gucune kavuşur New Yorfc, 1999: 46 yaşın Phoenix, 2006: 55 yaşında uzmanlar onumuzdekı on yıl ıçınde bunların gerçekleşeceğıne ınanıyorlar Bu oykulerın ortak bır ozellığı var Basıt ve pek gosterışlı olmayan bır gaz, nıtrık oksıt (NO) NO (Nıtrojenle ya da 'gulme gazı'yla karıştırılmamalı), pankreasta, damarların çeperlerınde, penıste ve hatta beyınde bulunur onumuzdekı 10 yıl ıçınde NO akışını arttırmaya ya da azaltmaya yarayan ılaçlar pek çok olumcül hastalığın tedavisinde kullanılabılecek Bu araştırmanın odullerı beklenılenden bıle daha fazla olabılır Baltımora'dakı Ulusal Yaşlılık Enstıtusu'nden (NIA) molekuler gerontolog Rıchard Cutler'a gore, NO ' yaşlanma surecınde vucutta neler olduğunu anlamamızı sağlayarak" yaşlanmayı yavaşlatma ya da durdurma konularında bılım dunyasına ışık 3582 Tüm bunlar şlmdlllk blllmkurgu, ancak de reaktıf ve hucre tahrıp edıcı molekullerden bırı olarak da bılınıyor 80'lerın ortalarından bu yana nıtrık oksıt hakkında bılınenler buyuk değışım geçırdı Bılım adamları bu yıllarda bazı bağışıklık sıstemı hucrelerının nıtrık oksıtı kımyasal bır savunma aracı olarak kullandığını ortaya çıkardı Bundan bırkaç sene sonra ıse Ingılız uzmanlar nıtrık oksıtın bır ışlevını daha keşfettıler Vucutta bır rahatlama reaksıyonu yaratarak kan basıncının çok yukselmesını onleyebılıyor NO'nun yararları olabıleceğıne ışaret eden araştırmaların ortaya çıkmasıyla bılım adamları olumcul hastalıkların gelışımınde ya da tedavisinde oynayabıleceğı rolu keşfetmek ıçın uğrasmaya başladılar Bu hastalıklardan bırı olumcul kalp hastalıklarına neden olabılecek damar tıkanıklıkları Kan damarlarının ıç çeperlerını kaplayan dokuya endothelıum adı verılı Bılım adamları ayrıca fareler uzerınde yaptıkları deneylerde beyındekı nıtrık okstt uretımını engelleyen ılaçların bır gun felçlı hastaların tedavisinde kullanılabıleceğıne ınanıyorlar Yale Unıversıtesı'nden norolog Dr Lawrence Brass, nıtrık oksıtın beyındekı rolunu ortaya çıkarmanın "felç sırasında ve felç sonrası rehabılıtasyon surecınde olup bıtenlerı anlamamıza yardımı olabılır" dıyor Vucudun nıtrık oksıt uretımı bır gun sadece yaşlılıkla ılgılı hastalıkların tedavisinde değıl yaşlanmanın kendısını yavaşlatmakta da kullanılabıhr 1991 senesınde başlatılan bır araştırmada NO uretımını etkıleyen PBN ılacı yaşlı farelerın ıçme suyuna ılave edıldı Araştırmanın sonunda bu farelerın PBN verılmeyen farelere oranla daha uzun yaşadıkları goruldu Doktorlar vucudun nıtrık oksıtı uretme ve kullanma yeteneğının gıtgıde azalmasının yaşlanma surecınde onem taşıdığını belırtıyor Bu, NO uretımını arttıran ılaçların yaşlanmayı gecıktırıp yaşamı uzatabıleceğı anlamına mı gelıyor dersınız? Doktorlar bu konuda temkınlı davransalar bıle nıtrık oksıtı ayarlayan ılaçların ınsan sağlığı ve uzun omurluluğu uzerınde buyuk etkısı olabıleceğıne ınanıyorlar NO yu duzenleyen maddelerın ıktıdarsızlıkla başa çıkabıleceğıne ınanılıyor Sık rastlanılan bu hastalıktan olen olmasa bıle ınsanlara yaşamı cehenneme çevırebılıyor Yapılan testler gazın penıstekı bır kası gevseterek ereksıyonu getıren kan akışını başlatabıldığını gosterıyor Bu çalışmaları yuruten farmakalog Dr. Louis Ignarro, penıste nıtrık oksıt uretımın arttırabılecek bır madde gelıştırdı Bu madde, anestezıyle geçıcı olarak ıktıdarsız duruma getırılmış fareler ve kopekler uzerınde denendı Dr Ignarno, anestezıye rağmen tum hayvanlarda ereksıyon gorulduğunu belırtıyor Insanlar uzerınde yapılacak deneyler de olumlu sonuç verırse bu madde ya da bır benzerı penıse yerleştırılecek kuçuk bır pompa yoluyla salgılanabılır Tedavının onumuzdekı dort yıl ıçınde yaygınlaşacağına ınanılıyor Kalp rahatsızlığı, şeker hastalığı, felç, Alzheımer, ıktıdarsızlık ve hatta yaşlılık Nıtrık oksıt tum bunlara bır çozum getırebılecekse belkı de bu basıt maddeye çok yakında yenı bır ısım vermek gerekebılır Mucize molekul yor Rüzgan gücü enerjisine büyük destek Alman hukumetının "250 megavatlık ruzgâr" programı çerçevesınde kurduğu ruzgâr gucu tesıslerının 1000 ncısı de tamamlandı 200 kılovat gucunde elektrık ureten tesısle bırlıkte ruzgâr enerjısıyle elde edılen elektrık mıktarı şımdılık toplam 110 megavata çıktı Federal Alman Araştırma Bakanlığı'nın 1989 da başladı ve programın amacıruzgar gucunu teknık olarak daha da gelıştırmek ve alternatıf bır enerjı halıne getırmek Genler patentlenmeli mi? Ingılız genetıkçılerın uç orgutu Munıh'tekı Avrupa Patent Kurumu na başvurarak, genlerın patentlenmesının yasaklanmasını ıstedı Ingılız genetıkçıler gen patentlenmesının ahlakı olarak kabul edılemeyeceğını, ınsanda doğal olarak bulunan gen parçalarının patentlenmesının de ayrıca hukukı dayanağının olmadığını belırtıyorlar Genetıkçılerın dığer bır ıtırazı da, patent konusunun bılım adamları arasında acıl ve gereklı bılgı alışverışını sınırlaması ve kalıtsal hastalıkların tedavısın de gecıktırmesı Ingılızlerın en önemlı araştırma orgutu Medıcal Research Councıl (MRC) ıse patentten yana tavır alıyor örgut, bıyoteknolojı şırketlerınır yenı tedavı ve teşhıs yontemlen gehştırebılmelerı ıçın patent haklarını tanıınanın zorunlu olduğunu ılerı suruyor ABD de patent olayı kabul edılırken Avrupa'nın bu konuda farklı bır tavır alamayacağı da bu orgutun gerekçelerınden bırı Çok sayıda Fransız bılımcı de genlerın patentlenmesıne karşı Avrupa Topluluğunda şu gunlerde bıyoteknolojık patentlerz konusu gundemde Şu sırada patent yasa taslağı fonksıyonu tanımlanmış genler ıçın patent verılmesını, ancak tanınmamış gen parçalarına ıse patent verılmemesını ongormekte