Katalog

TARTIŞMA Öncelikli bilimler ve embriyoloji Embriyoloji, ülkemizde desteklenmesi gereken öncelikli alan olmalı. Dr. Alp Can* umhurıyet Bılım Teknık'ın 347 sayısında ulkemızdekı bılım polıtıkası ıçınde oncehklı alanın behrlenmesıne ılışkın Sayın Orhan Bursalının başlatmış olduğu tartışmayı bıraz heyecanla, bıraz da umutsuzlukla okuduk Heyecanımızın nedenı, ulkemızde tek tuk bazı merkezlerde bırtakım kışısel ılgı ve çabalarla yurutulen bıyoteknolojı çalışmasının Cumhurıyet Btlım Teknık sayesınde popularıte kazanmasının ve yenıden gozden geçırılmesının sağlanmaya çalışılması gayretıydı Konunun gundeme gelmesınde öyle anlaşılıyor kı, geçtlğımız haftalarda yabancı ve yerlı basında sıkça yeralan "ınsan klonlanması" başlıklı konunun buyuk cnemı olmuş öte yandan Sayın Bursalı nın da belırttığı uzere bıyoteknolojı gıbı öncelikli bır alan seçılmıştır, ancak araştırıcılar bu konuda ne yapmalıdırlar, nasıl destekleneceklerdır? C Bu yanııtların pratık olarak bılınmemesı, yanı somut bır bılım polıtıkası yokluğu nedenıyle çalışmalar sıstemlı, uzun surelı ve probleme yonelık değıldır Örneğın TUBİTAK ın her yıl açmış olduğu pro)e destekleme programlarında oncelıkle bılımsel alanlar saptanır ve buna uygun projeler desteklenır Pekıyı, bu projeler, çahşmanın yurutulduğu kurumun dışına, ulke temelıne nasıl yayılabılır, bılgı bırıkımıne katkıda bulunması ve öncelikli alan olması nedenıyle sonuçları ulkemız açısından nasıl olumlu olarak değerlendırılır, pratık yansıması ne olabılır? Butun bunlar buyuk oranda araştırmacının keyfıne, yeteneğıne ve en onemlısı cabasına bırakılmıştır Bu anlamda embrıyon klonlanması konusunun gundeme gelmesıyle Turkıye'de yurutulen embrıyon çalışmalarına degınmek yerınde olabılır Embrıyolop, tıp ve veterınerlık (akultelerınde hıslolojı bılım dısıplınıyle bırlıkte "hıstolojı ve embrıyolojı' olarak varlığını surdurur Embrıyolojının temelınde doku bılgısı yatar o nedenle temel embrıyolojıyı 1yı oğrenmek ve anlayabılmek ıçın doku bılgısı mutlaktır Ancak embrıyolo|inın bunun otesınde hıçbır alanda benzerı olmayan yonlerı de vardır Bır başka deyışle, gunumuzde buyuk gelışmelerın olduğu genetık, molekuler ve hucre bıyolojısı gıbı alanlardakı bılgı bırıkımını temel alan kendıne aıt tanımlayıcı bır dıl kullanır, embriyoloji Bu dıl, embrıyogenez (embrıyonun oluşma ve gelışmesı) suresınce hucre ve dokuların organızmada ılk ve belkı de son kez olan eşsız dınamık sureçlerını aktarmada kullanılır Durum boylesı bır duzeyde olunca, koşullan genetık, molekuler bıyolojı, hıstolojı ve sıtotojı açısından bellı olan ulkemızde embrıyolojının yerını tahmın etmek çok zor olmamaktadır Ancak, son yıllarda bırtakım rahatsızlıklar sonucu çocuk sahıbı olmamanın tedavısıne yönelık hızmet vermek amacıyla bırbırı ardına açılan "ınvıtro fertlızasyon" (tup bebek) merkezlerınde embrıyolo|i kavramı tekrardan hatırlanır olmuş, hekımlerın tıp fakultesının 2 ders yılında aldıkları fakat bır turlu akılda tutamadıkları notlar tekrardan gozden geçırılmıştır Şuphesız, ulkemızde açılan bu uygulama merkezlerınin embrlyo lojının en azından onemının kavranması uzerıne olumlu katkıları olmuş ancak tedavıye yonelık bırtakım gırışımlerın yanında temel araştırmalara bır katkısı olmamıştır Zaten bu merkezlerde bulunan ve çok ozel amaçlar ıçın kullanılan embrıyolo|i laboratuvarlarında bu konuda deneysel çalışma yapmak gerek bılımsel gerekse etık açıdan pek mumkun değıldır Bu laboratuvarlar temel embriyoloji laboratuvarlarında sayısız deney ıle elde edılen başarılı sonuçları nın klınık uygulamalarının yapıldığı tedavı merkezlerıdır O nedenle, lyımser olmanın yanında, ulkemızde temel embrıyoloıı çalışmalarına artık başlanması gerektığını, hatta geç kalındığını vurgulamak gerekır Embriyoloji, deneysel embriyoloji, klınık embriyoloji ve teratoloıı gıbı son derece ozgun ve populer alt çalışma alanlart barındırır Bu bağlamda embrıyolojının, ulkemızde, son yıllardakı sempatısını de goz onune alarak gerçek bır "oncelıkh alan" olması gerektığı kanısındayız Şu ankı olanaklar, temel embriyoloji çalışmalarının uygulanması sırasında gereklı beyın gucunu karşılamaktan uzaktır Ancak, durum boyle olduğu halde uygulanması gereken embrıyoloıı laboratuvarlarının bılgı deneyım ve bırkaç yuz mılyonu geçmeyen bır parasal katkıyla ulkemızde de yaygınlaşabıleceğını de gozardı etmemek gerekır Başlangıç olarak, ınvıtro fertılızasyona yardımcı ureme teknıklerıne ılışkın temel çalışmalarla (orn mıkrotnanuplasyon, zona dıseksıyonu gıbı) başlanabılır Bunların yapılacağı laboratuvarlar mutlaka hıstolojı genetık, (ızyolojı gıbı temel bılım dısıplını çalışanlarının bulunduğu koşullarda olmalıdır Konu çağdaş ve uygulamaya çok elverışlı oluşunun yanında Turkıye ıçın çok lyı bır bılımsel tanıtım alanı olabılır Son yıllarda ulkemızdekı araştırıcıların yayımladıkları ınvıtro fertılızasyon uygulamalarına ılışkın uluslararası kongre teblığı ve makaleler, tum yayınlarımız arasında anlamlı bır yer tutmaya başlamıştır Hatta konunun tum dunyada bu kadar yenı olmasına karşın ulkemız bu konuda uluslararası bır kongreye ev sahıplığı yapmıştır (Nısan 1993, Kapadokya) Gerek hayvan gerekse ınsan embrıyonu uzerındekı çalışmalar bılımsel anlamda son derece değerlı çalışmalar olarak kabul edılmektedır Gunumuzde ABDde, tıp alanındakı araştırmaya ayrılan paranın dağıtılmasında kanser, AIDS ve sınır bılımlerınden sonra dorduncu sırayı embrıyo ve gelışımı konuları almaktadır Bu oncelık sırası ulkemızdekı sıralamayla kıyaslanırsa embrıyo araştırmalarının çok daha gerılerde kaldığı farkedılır Ulkemızde son 3 yılda yurtdışı bılımsel dergılerde yayımlanan ebrıyo ve gelışımı konulu makale sayısı beşı geçmemektedır Yıne ınsanın klonlanması uzerıne olan tartışmalara donersek, deneyı gerçekleştıren George VVashıngton Unıversıtesı, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olan Dr Jerry Hall'un çalışması, goruluyor kı, ınsan embrıyonuna ılışkın son derece başarılı bır çalışmadır Ancak çeşıtlı dını ve kulturel faktorler nedenıyle Batı toplumlarında dahı kamuoyunun tepkısını almaktan gerı kalmamıştır Ancak unutmayalım kı, atomun parçalanması ve çekırdek enerjısının farkedılmesı ve Xışınlarının ınsanlık hızmetıne sunumunu da tehlıkelı sayan kosulların zorlanmasıyla ortaya çıkarılmıştır * Ankara Ünlversltesl Tıp Fakültesl, Hi*tolo|l ve Embrlyolo|l Anabillm Dalı, Yrd. Ooç. Dr. "Kitap parası, hafta sonu zmeleri benîfh için dert desil." Çunku o, üniversiteliler için Kredıli Mevduat Hesabı açtırdı... Yapı Kredi'de! Üniversite Bankacılıgı yalnızca Yapı Kredi'de! Selım Tuncer. Ege Unıversıtesı'nde oğrencı Aslında Ankaralı Izmır'de yurtta kalıyor. Ama kıtap parası. tatıl masraflan. konserler, festıvaller. hafta sonu gezmelen onun ıçın hıç sorun olmuyor Çunku o Yapı Kredı'ye gelıp üniversiteliler ıçın Kredıli Mevduat Hesabı açtırdı Ihtıyacı olduğunda hesabında hıç para olmasa bıle, kredı kullanıvor Üniversitelilere "vize'siz bir dünya: Üniversiteliler ıçın Kredıli Mevduat Hesabı açtırmak, Unıversıty Telecard, Unıversıty VVorldcard almak ıçın sız de hemen Yapı Kredfye gelın. Sıze ozel avantajlar ıçeren bu hızmetlerden hemen yararlanmaya başlayın KREDİLİ MEVDUAT HESABI Burası Yapı Kredi. YAPI^CKREDi "hizmette sınır yoktur" 3497