Katalog

H AYAT BİLİMLERİ emdığınden, karbonla bırleşıp karbondıoksıt oluşumunu engeller Yerıne, karbon ve eskı volkanlardan atmosfere yayılan azot hıdroıenle bırleşerek. Mıller'ın deney sonucu elde ettığı metan ve amonyağın oluşumuna yol açar Ancak bu göruş buyuk bır olasılıkla yanlış Zira evrenın oluşumuna neden olan patlamaların demırı erıtmış ve derınlıklere göndermış olması.sonuçta da ılk atmosferın buyuk olçude karbondıoksıtten oluştuğu daha guçlu bır olasılık Organık bıleşıklerın ıse karbondıoksıtlı ortamlarda yetışmesı olanaksız Yaygın bır goruşe gore, ılk organık bıleşıkler, yaşamı oylesıne guç kılan kuyruklu yıldızlar, asteroıd ve meteorlar tarafından bızzat dunyaya taşınmış Bu arada Calıfornıya Unıversıtesı'nden David deamer meteorlardan alıp ıncelediğı organık maddelerde gozeye benzer zar ve ışıktan enerjı alan açık sarı pıgmentler gordu Bu pıgmentler Deamer'a gore klorofılın oncusu Ancak meteorlardan taşınabılen organık madde mıktarı yaşamı başlatamayacak denlı az Bu nedenle, gezegenlerı ınceleyen Chrlstopher Cl nın oluşumu sırasında çevrede uçuşan gezegenlerarası toz zerrecıklerının çok daha etkılı bır kaynak olduğunu savunuyor Chyba'ya gore, gunumuzde bıle, organık bıleşıklerle yuklu sayısız toz zerrecığı dunyaya kozmık kar tanelerı gıbı duşmekte ve bunların toplam kutle ağırlığı kayalık meteorların 100 000 katına ulaşmakta ladığında, toplanan molekuller buyuk bır guçle atmosfere yayılıyor ve bılım adamlarınca en onemlı kımyasal tepkime bu aşamada meydana gelıyor George Mason Unıversıtesı nden yaşambılımcı Harold Morovvitz ıse, yaşamın, patlayan bır baloncuktan çok daha kısa omurlu bır kımyasal olaydan ortaya çıktığına ınanıyor Morowıtz yaşamın kaynağını, doğadakı amfofıl adı verılen hucre protoplazmasının hem asıt, hem baz boyarmaddelerını bağlayan, ıkı yuzlu molekullerde anyor Su, bu molekullerın bır yuzunu çekmekle bırlıkte, obur yuzunu ıtıyor llkel okyanuslarda dolanan molekullerın suyu çekemeyen yuzlerını vesıkul adı verılen mıntk kurelere gızlemış olmaları gerekır kuller arasında oluşan bır dizı kimyasal tepkımeler sonucu ortaya çıktı Bu organık molekuller, bır zarla çevrılı olmak yerıne, bır başka maddenın uzerıne yastığa batırılmış ığne gıbı ılıştırılmış olabılırler Wachtershauser halk arasında "aptal altını' olarak bılınen pırıtı bu maddeye aday gosterıyor VVachtershauser e gore, pozıtıf elektrık yuklu olan pırıt krıstalı, negatıf yuklu organık molekullerı çekerek bır tepkime gosterecek denlı yakınlaştırmış olabılır Bu tur bır kımyasal tepkime fotosenteze benzer bır olayı doğurmuş olabılır Bu molekullerın nasıl ureyıp çoğaldığı konusuna ıse henuz bır yanıt getırılemedı Glasgovv Üniversitesi nden A.G. CairnsSmith, kımı kıllerın yapısının aynı krıs cesıne onemle eğılıyor Organık molekullerın kendılığınden t raraya gelerek çoğalmalarını bır gerçek ı larak kabul etsek bıle temel bır konu "y murta mı tavuktan?' sorusu gıbı yanıtsı kalıyor Çağdaş gozeler proteınden oluş yor ve bunların orneklerı uzun DNA \ RNA şerıtlerınde bulunuyor Ancak, bu y pım surecı ıçınde katalızor ışlevını gore proteın mıktarı yeterlı olmadıkça DNA \ RNA uretılemez O halde, proteın olmadc çekırdek asıtlerı nasıl devınıme geçtı \ da tam tersıne çekırdek asıtlerı olmadî proteın bu surecı nasıl gerçekleştırdı? Bu konuda on yıl once ılerı surulen t goruş RNA molekullerının hem bır oza kopya hem de katalızor gorevını gorme ve hem kendı aralarında hem de başl molekuller arasında tepkımelerde uyarı olmasından kaynaklanıyor Bılım adamları uzun sure RNA'nın y< nızca, DNA'dan gozelerın proteın uretf merkezlerıne genetık yonergeler ıleten k aracı olduğunu duşundu RNA gerçegı gı yuzune çıkınca farklı bır nıtelık kazam RNA katalızor ışlevı gorduğune gore, ge mışte bellı bır donemde kendı yansımas da uretmış olması duşunulebılırdı öyley RNA ve DNA'nın bır aracısı olmaktan c DNA nın atası bıle olabılır Bu goruşe goı ılk canlılar bır RNA dunyasında yaşıyc lardı DNA ıse ancak evrımsel surecın b« bır donemınden sonra ortaya çıktı Işte geçen nısan ayında Scrıpps Araşl ma Enstısusu nde yaşamın oncusunu ar« ken Joyce bu goruşu bır olçude doğrul yan molekule rastladı Deney tupu ıçınde yapay bır parça RNA bır proteın parçasıı ılışerek durmak bılmeyen bır kopyalar surecı ıçıne gırer Bır an ıçın bu surec Joyce'un çığır açıcı goruşunu kanıtlad duşunulebılırdı Cansız molekul sıhırlı bıçımde onceden uretılmış proteın olrr dan çoğalma surecıne geçemıyor Canlı telığını taşıması ıçın bır molekulun dışa dan hıçbır yardım gormeden kendı ken ne uremesı gerekıyor Harvard molekul bıyologu Jack Szost ve oğrencısının ılkel toprağın verımlı kı yasını ornek alarak trılyonlarca farklı Rl şerıdı uretmelerı bu yolda atılan çok one lı bır adımdır Joyce ve Szostak bır den tupune doğru malzemeler doğru mıktarl, da konduğunda kendısını kopya eden molekulun ortaya çıkacağı goruşunu sa\ nuyor Boyle bır olayın gerçekleşmesi şaşır olacağı denlı uzucu olacak Zıra yaşan Molekülsel Atalarımız ORGANİK MADDELER NASIL YASAM KAZ.AİMDI? Karbonlu sıyah kuyruklu yıldızlar da kımı hammaddeyı yeryuzune taşımış olabılır Ancak bunların kımyasal yapısı şımdı bıle gızını surdurduğunden, kuyruklu yıldızların yaşamı başlatmada etkılı olup olmadığı henuz bılınmıyor Bır başka olasılık ıse, yeryuzune çarpan ırı cısımlerın atmosferın yapısında, belırgın ancak geçıcı farklılıklar yaratmış olması Nasa Ames Araştırma Merkezı'nden Kevin Zahnle, "Büyük demir blr asteroidi yeryuzune sürüklersenfz ilginç olaylarla karşılaşmanız kaçınılmaz olacaktır. Zıra, kutledekı demir çarptığı her şeye tepkime gosterecektir," dıyor Zahnle'ye gore bu koşullar Mıller'ın ongorduğu metan dolu atmosfer duşuncesını doğrulayacaktır Proteln Stanley Mlller'ln 1953 te yaptığı deneyde, protolnterln yapı tafları olan amlnoasiOer üremlftı Ozaman, proteınlerın yaşamın kaynağı olduğu da kabul edılıyordu Blllm adamları şimdi, genetlk moleküllerln, büyük olasılıkla da RNA'nın protetnlerl önceledığını düfunüyor. REÇETE: KİL: RNA 'nın ürettiği kımyasal reaksıyonlarda kıl kristalleri katallzör olmuş olabılır Bazı bilim adamları, varsayımsal "krıatal genlerln" (kll Içindekl düzenll moleküler yapılar), RNA nın önculü olabıleceğml lleri sürüyor. "^Organlk kımyasal maddeler PİRİT ilk kimya laboratuvarı Yaşamın ılk evrelerınde Mıller'ın cam şışelerı ve deney tuplerı olmadığından, yaşamın oluşmasını sağlayacak malzemelerın uygun oran ve bıçımde nasıl bıraraya geldığı konusu henuz aydınlığa kavuşmadı Bu konuda Louls Lerman ın ılerı surduğu bır olasılık, okyanustakı baloncukların mınyatur bırer kımyasal tepkime aracı ışlevı gorduğu Lerman a gore okyanus yuzeyının % 5'ı kopukle kaplı Okyanus baloncukları, bakır ve çınko gıbı madenlerle fosfat gıbı tuzları ıçeren yaşam ıçın gereklı kımyasalları yapısında toplama eğılımı gosterıyor Ustune ustluk, bu balonlar pat Moleküler blr plrltln yOzeyine yapifip, lotoaenteze benzer bır reaksıyonla enerjı üretmlf olablllr. Molekuller sonra bir zara gidlp, RNA ve DNA glbl molekullerı olufturmuf olabılır ne olduğu konusunda en temel kavram 34710 Bu vesıkuller kımyasal tepkımeler ıçın son derece uygun bır ortam sağlayan ılk goze orneklerı olabılır Morovvltz e gore vesıkullere ulaştığınız an yaşamın kapılarını açtınız demektır Pekı, once kımyasal değışım mı meydana geldı yoksa zar m ı 9 Kuramsal kımya ıle ılgılenen Gunther VVachtershauser e gore yaşam dedığımız şey, temel organık mole tal orneğı yıneledığını, dahası, bu. ornekte bır bozukluk oluştuğuna bır DNA şerıdındekı mutasyon gıbı, bozukluğun da o noktadan başlayarak yınelendığını belırtıyor Bu tur ınorganık (cansız) maddelerın gerçekte canlı olduğu goruşune pek az bılım adamı katılmakla bırlıkte, az sayıda bılım adamı kıl ya da maden krıstallerının yaşamın yapı malzemelerı olabıleceğı duşun yerınden oynayacak Bılım adamları ya mın kaynağına yaklaştıkça bugune dek ı çerlı olan yaşam tanımı yenı bır boyut zanacak Bırçok kışı "kutsal kıvılcım" go şune sıkı sıkıya bağlı kalmayı yeğleme bırlıkte, yaşamın kokenlerının araştırılm yolunda bılım adamlarının attığı her ac gızın çozulmesı tutkusunu gıderek yoğ laştırıyor Çeviri: Rita Urg