Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Süper yarı iletkenler . erkeley dekı Calıfornıa Unıversıteîsı'nden fızıkçıler çeşıtlı yarı ıletken "cıhazlarda kullanılan galyum arsenıttekı super ıletkenlığı belırleyerek super bır yarııletken bulduklarını öne surduler Ancak bu deneyı tekrarlamaya çalışan pek çok Amerıkalı bılım adamı başarıh olamadı ABDdekı AT and T Bell Labs den super ıletken araştırmacısı Bob Cava deneyın bılım adamaları arasında buyuk bır tartışma başlattığını çunku aynı ıddıanın bırkaç yıl once bazı seramık maddelerı ıçın de ılerı surulduğunu sdyluyor Cava sozlerını şoyle surduruyor Bu verılerı kımse tekrar elde edemedı, yuzlerce kışı bu tur deneylerle uğraşarak zaman yıtırdıler Super ıletkenın hacmı %10'dan kuçukse ınsanlar yalnızca şans eserı bu deneyde olumlu bır sonuç elde edebılırler Super iletkenler bellı bır derecenın altında soğutulduklarında tum elektrıksel dırençlerını kaybederler Bunlar daha hızlı ve sılıkon chıp lerıne oranla daha az enerjı gerektıren chıplerle kullanılabılırler Öte yandan Varşova Unıversıtesqı nden J Baranowskı başkanlığında bır ekıp molekul ışınlarından ınce bır galyum arsenıt katmanı gelıştırdı Araştırmacılar bu tur katmanların super ıletkenlığını sağlayan ekstra arsenık dol# tanecıkler ıçerdıklerinı belırtıyorlar Uç standart test uygulanan bu katmanlar 263°C nın altında lyı bır super ıletkenlık örneğı sergıledıler Ancak ekıp, katman hacmının yalnızca % 0 01 nın super ıletken olduğunu belırledı (a.h. Yüksek tansiyon kalıtımsal mı? A merıkalı ve Japon bılım adamları farede yuksek tansıyona neden olabılecek bır gen keşfettıler Bu gen angıotensın ıçın alıcı nıtelığındekı proteının ışlevını duzenlıyor angıotensın ın sanıarda yuksek tansıyona yol açtığı bılınen bır sınır ıletıcısıdır Ken Bernsteın ve Tadashı Inagamı genı ozel bır yontemle çoğaltarak angıotensın alıcısının molekuler yapısını ınceledıler Bilım adamları bu araştırmanın tıp alanına ıkı onemlı katkı sağlayacağını belırtıyorlar Bırıcısı çoğaltılan fare genı sayesınde araştırmacılar ınsanlarda da aynı alıcıyı yonlendıren genın yerını belırleyebılecekler Bu genler arasında yakın bır bağ bulunduğu ıçın fare genı uzerınde yapılan deney sonuçları ınsanlarda da benzer bır genetık sıstemın varolduğuru gosterecek Bu gen tanımlandığında araştırmacılar gene bağlı alıcının yuksek tansıyonda kalıtımsal bır ışleve sahıp olup olmadığını saptayabılecekler Ikıncısı laboratuvarda çoğaltılan gen yuksek tansıyonun tedavısı ıçın yenı ılaç lar uretılmesını sağlayabılecek Bazı ınsanlar fazla oranda angıotensın taşıdıkları ıçın yuksek tansıyona yakalanırlar Aşırı angıotensın atardamarları sıkıştırarak kan basıncının artmasına yol açar ACE (angıotensın convertıng enzyme) adıyla bılınen ılaçlar vucudun urettığı angıotensın oranını azaltarak yuksek kan basıncını duşururler Fakat bu ılacı kullanan yaklaşık 10 hastadan bırısı şıddetlı öksuruğe yakalandığı ıçın tedavıvı bırakmak zorunda kalıyor Ancak yenı gelıştırılecek olan ılaçlar angıotensın ın alıcısıyla bağlantısını keserek yan etkılere yol açmayacaklar Nıtekım Du Pont Merck kuruluşundan Pıeter Tımmermans ve ekıbının urettığı angıotensın karşıtı bır ılaç ınsanlar uzerınde denenmeye başlandı Tımmermans fare genınden elde edılen alıcı proteının yuksek tansıyona karşı en etkın ılacın gelıştırılmesı ıçın anahtar nıtelığınde olduğunu belırtıyor (a.h./nc,156) Blrçok kuş, insandan daha keskin, daha ayrıntılı gören, daha hızlı hareket eden, ve bambaşka, sözgelimi 360 derece gören gözlere sahip. Gözleri insandan üstün I Parmak izinden cinsiyet belirleme apon araştırıcılar, genlerln yığınla kopyasını hazırlayan bır gen muhendıslığı teknığınden yararlanarak parmak ızlerınden cınsıyetı belırleyen bır yöntem gelıştırdıler Okayama Unıversıtesı Adlı Tıp Bolumu nden Tshızu ve Yujı Yamamoto parmak ızlerınde kalan eser mıktarda derı hucrelerındekı genlerın kopyasını hazırlamak uzere polımeraz zıncır reaksıyonu (PCR) teKnığınden yararlandılar Sonra, X ve Y kromozomlarının varlıgını gosteren ızlerı bulmak uzere orneklerının analızını yaptılar Erkeklerın bır X ve bır Y kromozomu dışılerın ıse ıkı tane X kromozomu taşımaları nedenıyle Y kromozomunun varlığı parmak ızlerının bır erkeğe aıt olduğunu gosterıyor Araştırmacılar yontemın polısıye araştırmalarda yardımcı olacağına ınanıyor (••P) 2262 J nsanların gozlerı şuphesız oldukça gelışmış organlar, ancak bazı kuşların gözleri bırçok açıdan ınsan gozlerınden daha gelışmış llkonce buyukluk bakımından kuşlar ustun Goz yuvarlığının buyuk bolumunu kaplıyorlar Sozkonusu kuşlar ınsanlardan sadece daha çok ayrıntı daha çok renk gormekle ve daha hızlı hareket etmekle kalmıyor, ayrıca başka turlu de goruyorlar South Caroline Clemson unıversıtesınden davranış bıyoloğu Jerry A VValdvogel, yıllardır bunun nedenlerını araştırıyor Duşunun, yırtıcı bır kuşsunuz gökyuzunde uçuyor ve aşağılarda av arıyorsunuz Ama dunyayı uçaktan aşağı bakan bır ınsan gıbı görmuyorsunuz Hayır aşağıdakı her lekeyı durbunle bakar gıbı altı kez daha buyutulmuş ayrıntılarıyla goruyorsunuz Ve genış bır bolgeyı tarıyorsunuz Avınızı seçtınız ve uzerıne pıke yaptınız tam bu sırada uzerınızde bır hareket farkettınız Ne olduğunu anlamak ıçın başınızı yukarıya çevırmek ve gormek zorundasınız Çunku bu kuşların keskın göruşleri göruş alanlarının aşağı yarısıylasınırlı Baykuşların gozunde dunya yıne baska turlu gorunuyor Buyuk bır olasılıkla bu kuşlar dunyayı siyah beyaz göruyor Gozlerı nde renk alıcıları eksık Buna karşılık gece kuşlarının gozlerınde aydınlıkkaranlık arasındakı butun detay renkferı çok lyi algılayacak donanım var Karanlıkta da lyı gormek zorundalar Ayrıca kulaklarının keskınhğı de gozlerıne yardımcı olacak şekılde gelışmıştır ve bolgenın topografyasını belleklerınde çok lyı tutarlar Baykuşların göruş açıları dığer kuşlara göre fazla değıl ama ınsanların 90 derece goruşunden fazla Ayrıca stereo göze sahıpler çunku gözleri nerodeyse paralel bır şekılde one yonelık Kuşların gozundekı ışık alıcılann y o ğunluğu yer yer ınsanlarınkınden fazla Sınır hucreleri dıger bırçok hayvana gore daha karmaşık Bu norofızyolojık ozellık ler kuşlara sanıyede 100 tıtreşımle çözumleme olanağı verıyor Insanlarda bu rakam 60 Hertz ın altında Yavaş hareketlerı de bızlerden daha lyı farkederler Guneşın ve yıldızların hareketlerını farkedebılırler ve boylece yon bulma ve tayın etme yeteneklerını kullanırlar Insanlardakı gıbı renk alıcı uç tıpte reseptorlerı yok sadece Dort hatta beş tıp alıcıları var Bazı alıcıları hatta çıfte yapıya sahıp Dunyayı bır renk cumbuşu halınde seyrederler Hatta ultravıyole ışınları tanır, farklı yonlerde yoğunlaşmış ışınları ayırtederler Bırçok kuşun gozlerı ınsanlara kıyasla yapısal farklılık taşır Bunlar ' ıkı göz çukuruna" sahıptır Boylece hem ayrıntı daha çok gorurler hem de onu ve yanları aynı anda keskin gorurler Bazı kuşlarda bakış açısı 180 derecedır lyı avcıdırlar bu nedenle Bır bakışta her yonu gorurler Herşey lyı de şahınlerın 360 derecelık bakışlarını duşlememız bıraz zor Çöpçü bakteriler GS15 adı verılen bır bakterının yaşam enerjısını demır III un demır II ye donuşmesı surecınden aldığı acıklandı Amerıkalı bılım adamları bu çeşıt bakterılerın çozunur uran VI yı çozunmekkararlı uran IV e donuşturme yeteneğınde olduğunu ve bu sureçte demırın ındırgenmesınden ıkı mıslı daha fazla ener)i kazandığını belırtıyorlar Bugune kadar bakterılerın uranyumun ındırgenmesınde dolaylı rol oynadıkları sanılıyordu Bakterılerın bu nıtelıklerınden oturu uranyumlu çöplen yıyerek bertaraf edebılecoklerı kaydedılıyor < ! n !>,»»» » „»»..