Katalog

C EV RE Balinalar tehlikede mi? vustralya ve ABD'den okyanus coğrafyası uzmanlarının Guney Hınt Okyanusu'nda şıddetlı bır gu rultuye yol açacak planlarına çevrecıler karşı çıkıyorlar Doğal yaşam koruyucuları, dunya uzerındekı sıcaklık artışını ölçmeye yönelık bu planın bahnaları ve dığer memelı denız hayvanlannı olumsuz yönde etkıleyeceğını soyluyorlar Araştırmaya katılan bılım adamları deney sırasında ABDnın konuyla ılgılı yonetmelıklerıne uyacaklarına daır soz verdıler Ote yandan Avustralya'da da çevrecıler, ıncelemeler suresınce kullanılacak olan akustık bır haberleşme ağının balınalara zarar vereceğını ıddıa ederek bu çalışmayı engellemek ıçın yoğun bır kampanya baş lattılar Tum bu tartışmalar surerken ıkı Amerıkan gemısı projeyı başlatmak amacıyla ycla çıktı llk aşamada Avustralya'ya aıt Heard adasının 80 km açıklarında ve denızın 300 m derınlıklerınde akustık bır kaynak yerleştırılecek Jean Michel Cousteau Yağmurormanlarının kurtarılması için: A İguana çiftlikleri Soyu tükenmekte olan iguanaları kurtarmak için ilginç bir proje: İguana çiftlikleri. İguanalar ormanda yetiştirilebileceğinden, ağaçların kesılmesi önlenecek, yağmur ormanları korunacak. İ guana çıftlığı sıcaktan kavruluyordu, fakat kayarak ılerleyen surungenler çok rahat gözukuyorlardı Tropıkal orman onların ortamıydı Alman bıyolog Dr. Dagmar Werner, surungen ıle yağmur or manı arasındakı ortak yaşamayı (sımbıoz) ortaya koymak ve bu ıkısını kurtarmak ıçın Costa Rıca'da bır program yurutuyor Ağaçlarda yaşayan ve otobur olan yeşıl iguanalar, bır zamanlar Meksıka'dan Brezılya'ya kadar çok yaygındı Sığır otlakları ya da tavuk çiftlikleri ıçın ormanların yok edılmesı, yaşam alanlarım cıddı bıçımde azalttı Bugun, ağaç olmayan bölgelerde iguanalar oldukça az Dr Dagmar VVerner tarafından yurutulen Fundacıon Pro İguana Verde (Yeşıl İguana Vakfı) projesı, ağaçların kesılmesının onlenmesı ıçın iguana topluluğunun canlandırılmasını amaçlıyor ikı metreye kadar buyuyen iguanalar, Latın Amerıka'da bınlerce yıldır yenıyor ve yarıkurenın yemek kulturunun önemlı bır bolumunu oluşturuyor Yuksek proteın ıç&ren iguana etı hıç yağ ıçermıyor ve Ispanyolcada "ağacın tavuğu" olarak bılınen iguana, değerlı bır yıyecek olma ozellığı nı hâlâ koruyor VVerner, tamamen tahrıp edılmış ağaçsızlaştırılmış tropıkal alanın yılda hektar başına 15 kılo et verdığını hesaplamış Aynı alan, 250 kılo iguana etı verebılır ve hıçbır ağacın kesılmesi de gerekmez Çıftçıler iguana yavrularını buyutup or mana bnakabılır Ağaçlardakı ve beslenme merkezlerındekı yıyeceklerle yetınen iguanalar bolgeden uzaklaşmayacak boylece yarıevcıl çıftlık hayvanları olarak yaşacaklardır Kampezınolar (Latın Amerıka koylulerı), ağırlıkları 5 kıloya kadar ulaşan iguanaları yetıştırebılır, satabılır, avlıyabllır ve yıye bılır Ayrıca çanta, valız, vb yapmak ıçın kullanılabılen kalıtelı derıyı satabılırler Çırtçıler ve hukumetler, ağaçsızlaştırılmış alanları iguana yetıştırmek amacıyla yenıden ağaçlandırabılır Bazı çevrecıler, soyu tukenen hayvan ların oldurulmek amacıyla yetıştırılmesını eleştırebılır, ancak VVerner duygusuz bır pragmatıst "Kampezınolarla sureklı bırlıkte çalışıyorum ve ekonomık seçeneklennın çok az olduğunu bılıyorum Kuzey ulkelerı aralıksız ağaçlarını kesmemelerinı soylerken ne Werner, yeşil iguana projesıyle tropik yağmur ormanlarının korunması pro/es/n/n bır bölümu olarak İguana yetiştirmeyı amaçlıyor Topluluğu'nun da ılgısını çektı Fakat uzun dönemlı, ıstıkrarlı malı kaynaklar henuz sağlanmış değıl den kulturlerinın bır parçası olan bır yıyeceğı yemesınler" VVerner ın çalışmalarına göre ureyen bın dışı yılda 30 bın yavru doğuruyor Doğada doğan ıguanaların yarısı yavruyken ölurken bakım altına alınan yavruların yuzde 9O'ı yaşıyor VVerner "beş yıl ıçınde mılyonlarca olabıleceklerını hayal edın" dıyor, bunu,, "Igu ana anne" lakabını almasını sağlayan coşkusuyla soyluyor VVerner, ıguonaları ılk Galapagos Adaları'nda ınceledı, sonra 1983'te, Panama 1 dakı Smıthsonıan Vakfı Tropik Araştırma Enstıtusu'nde çalıştı iguana'arı yetıştırme programı burada gelıştırıldı Yeteneklı ve guçlu bır bılımkadını olan VVerner, ıguanaların uremesı hakkında şaşırtıcı bır kısa surede çok şey öğrendı ve program ovgu ve ılgı gördu Bununla bır lıHe, 1988'de ılk odenek bıttı ve pol.tıkacılar Panama'yı karmaşaya surukledı VVerner, araştırmasına son vermek yerıne, 2500 ıguanadan oluşan çıftlığı Costa Rlca'ya taşıdı Bu arada Panama'dakı projesını de surduruyor Costa Rıca hukumetının desteğıyle bır dızı kaynaktan bazı fonlar sağladı Vakıf, Avrupa Ekonomık 20976 Tavuk yerine iguana Sesyollan Dunyanın çevresıne yayılacak olan gurultu denız memelılerıne za rar verebılır Çalışmalara katılan Amerıkalı ve Avustralyalı bılım adamları bu ses aracılığıyla genel sıcaklık artışını ölçebıleceklerını belırtıyorlar Sıcak sularda ses daha çabuk hareket eder Sesın belırlenen bır noktaya varış suresını ölçecek olan uzmanlar, su sıcaklığındakı değışımlerı kaydedebıleceklerıne ınanıyorlar Greenpeace orgutu, Amerıkan Oenız Memelılerı Komısyonu'nun bu araştırma yı onaylamasını eleştırıyor Öte yandan projeye karşı çıkanları rahatlatabılmek amacıyla bılım adamları, uygulamadan ön cekı 4 gun ıçınde ses kaynağından 50 km'ye yayılan bır bolgede yaşayan balınaların davranışlarını gözlemlemeye karar verdıler Dokuz şamandıra, ses merkezınden 1,10 ve 50 km uzaklıktakı noktalarda bulunan memelılerın seslerını kaydedecek Bu kayıtlara, deneyın bıtımınden sonra da devam edılecek (a.hns 19 ocak) Iguanaların bıyolojık özelılklen, yetıştırme programını çekıcı kılıyor Aynı kıloya ulaşmak ıçın tavuktan daha az besın tuketıyorlar Tavuklar daha çabuk kılo alıyor, fakat VVerner, gıuanaların, yoksul çıftçılerın yetıştırmesı ve tuketmesı açısından ucuz olduklarını savunuyor Ustelık, surmekte olan kuluçka donemını hızlandırma araştırmaları olumlu sonuçlanırsa daha da ucuza yetıştırılebılecekler VVerner, iguana çıftlıklerının, özellıkle tropıkal Latın Amerıka'da yağmur ormanlarmı tehdıt eden dev sığır çıftlıklerının yerını alacağını hayal etmıyor "Bu çıftlıkler çok para kazandırıyor, fakat etın çoğu ıhracat ıçın Ne etın ne de bundan elde edılen gelırın yoksul köylulere yararı olmuyor" VVerner, iguana yetıştırmenın, kuçuk çıftlıkler ölçeğınde önemlı bır seçenek olduğunu belırtıyor "Bu, koylülerın yaşamını daha yaşanılır kılmada katkısı olacaktır" Sonuçta, iguana yanlısı olmak, orman yanlısı, çevre yanlısı olmak kısaca, ınsan yanlısı olmak anlamına gelıyor