Katalog

SORUN Y A N I T L A Y A L I M BİLİM KÜLTÜR Üroloji hakkında bilgi Okurumuz Cüneyt Demlr'ın urolojı ıle ılgılı ıkı sorusu var 1 "Sol Varlkosel" ne demektlr? Nasıl oluşur? Tedavlsi nasıldır? Amellyat sonrasında sperm sayısında olumlu yönde bir gelışme soz konusu mudur? 2 "Hldrosel" nasıl oluşur? Bu rahatsızlığın bellrtileri ve tedavl yolu nasıldır? Bu soruları Istanbul Unıversıtesi Cerrahpaşa fip Fakultesı Urolojı Bölumu'nden Dr AN Ulvl ö n d e r yanıtlıyor 1 "Varlkosel", bır çeşıt varıstır Yumurtalıklarda (testis) bulunan toplar damarların genişlemesı sonucu oluşur Sol tarafta daha sık göruluyor Bu oran sol tarafta, sağ tarafa göre daha fazladır Sol tarafta oluştuğu zaman yumurtalıklarda beslenme bozulur Ve daha önemlısi yumurtalıkların ısısını arttırarak muhtemel bır kısırlığa neden olur Bu tur hastalarda kısırlık oranı normal insanlara göre daha yuksektlr Tek bır tedavı yöntemı vardır Buda amelıyatla genişlemış damarların çıkarılmasıdır Amelıyat sonucu spermlerde olumlu gelışmelere rastlanır Sperm sayısında artış gözlenırken bır de spermin hareketlılığınde artış olur Bu yuzden kısırlık tedavısı yapılabılır Intertıvıte yanı çocuk sahlbı olamamış, ama çocuk sahıbı olma ımkânı olan ınsanlarda bır ıhtımal olarak bu amelıyat uygulanır 2" H l d r o s e l " yumurtalıklarda "skotum" dedlğımız tabakalar arasına sıvı bırıkmesıdır Testısı saran zarın ıkı yaprağı arasında sıvı bırıkmesınden oluşan şışlığın kesın sebebı bılınmemektedır Bu sıvı, bır tumör, ıltıhaplanma ya da bir travma sonucu toplanabılmektedır Tedavısı ıse, bazen dışardan ığne ıle sıvıyı boşalt mak ya da amelıyatla boşaltmak şeklınde yapılır Eğer amelıyat yapılmışsa amelıyat teknığıne bağlı olarak sıvının yenıden oluşması engellenebılmektedır Dışardan şirınga ıle alındığı zaman ıse buyuk bır yüzde ıle "hldrosel" yenıden oluşmaktadır Kısır lığa bır etkısı yoktur Herhangı bır şıkâyet de yapmaz Bazen testısler aşırı şekılde buyuyerek kuçuk bır kavun buyukluğune bıle ulaşabılır Ama bu safhada bıle ağrıya rastlanmayabılır Ancak hldrosel vakalarında bır doktora danışmak gerekmektedir Çunku hıdrosel bır tumörden dolayı olabilmektedır n Dünya Venüsleşiyor mu? Vehbi Belgil U zay çağı Sputnık adlı Rus uydusunun dunya çevresınde yörungeye oturtulması ıle 4 Ekım 1957 de başladı Olayın en ılgınç yanı, ınsan yapısı bılımsel bır aracın dunyadan fır latılabılmesı ve yörungeye oturtulabılmesı ıdı Daha önce fırlatılan fuzelerın hıçbırısı böyle bır başarıya ulaşamamış, ıkı uç kılometrelık bır yukselışten sonra duşerek parçalanmışlardı Sputnık, 230 kusur kılometreye yukselmıştı Sputnık'ın ıkıncı başansı, dunya çevresınde yörungeye gırmesı ıdı Bırçok bılgın, böyle bır şeye ınanmıyordu Onlara gore, yerçekımıne eşıt hızla fırlatılacak fuze, hızı kesılınce yere düşerdı Daha hızla fırlatılan ıse dunyadan ayrılır, uzayın derınlıklerınde kaybolurdu Uzay adamları, şımdı uçuncu bır olasılık karşısında ıdıler Çevrede dönme Bu arada, gök cısımlerıne fırlatılan fu zelerın, onların uzerıne duşmelerı veya çevrelerinden yörungeye gırmelerı de soz konusu ıdı Buna göre, ılk fuzelerden bırı Ay'ın görunen yuzune duşerek toprak kaldırmış, başka bırı de Ay çevresınde dolanarak ara yuzunun resımlerını çekıp dunyaya göndermıştı Durum bu olduğuna göre Venus ıçın de aynı şey yapılabılırdı Ve yapıldı Fakat, sonuç şaşırtıcı veya dehşet verıcı oldu Sabah Yıldızı, Akşam Yıldızı, Çoban Yıldızı gıbı romantık adları ile tanınan bu parlak, çok parlak yıldız, 300400 kılometre kalınlıkta bır karbondıoksıt tabakası ıle çevrılı ıdı Bu tabaka, guneş ışıklarının % 75'ını gerı çevırerek, gezegenı, çıplak gözle bıle görulecek derecede parlak gösterıyor, % 25'ının buyuk kısmını kendısı yutuyor, pek az kısmının da yere ınmesıne ımkân verıyordu Bu %25'lık kısım gerı dönemedığı ıçın gezegende kalıyor ve onun yuzunü 485 derece sıcaklıkta yanan bır fırına çevırıyordu Yani, karbondıoksıt kuşağı bır tur sera etkısı yapıyordu Savaşı'ndan sonra önemı gıttıkçe artan "ekolojı", yeryuzunde her şeyın nazık den gelere dayandığını bıze gosterdı Insanın yaşaması vucut sıcaklığının 36,5 derecede kalmasına bağlı Odada, açık mangalda yakılan komurden çıkan zehırlı gazlar orada olanları çabuk veya yavaş ölumlere göturebılıyor Suda erımış oksıjen belırlı bır sevıyenın altına duşunce denız can lıları yok olabılıyor Bır ormanın yok edıl mesı orada yaşamlarını surduren canlılar ıçın ölum çanı oluyor Işte bunun gıbı, dunya havasının ortalama 45 derece ısınması, dağ tepelerındekı buzlarla kutuplardakı buzların erımesıne, bu da dunya denızlerının sevıyesının yukselmelerıne yol açar Her bahar bırden erıyen karların nehırlerı nasıl taşırdığını ovaları çukur yerlerı nasıl dehıze çevırdı ğını bılıyoruz Bu değışıklık sıcakiığın bır kaç derece yukselmesının sonucu oluyor Sıcakiığın daha da artması ıle Dunya denız sevıyelerının 50 metre yukseleceğı hesaplanmıştır Bu da, kıyı kentlerının, vadılerın, alçak yerlerın su altında kalması sonucunu doğurabılır D Ü Ş Ü N KırıkVazo Dört kardeş salonda oynarken, bırı sehpanın uzerınde duran bır vazoya çarpıp kırılmasına neden olur Annelerının kızgınlığını görunce çocuklar vazoyu kımın kırdığını doğrudan söyleyemezler Efe Vazoyu Demır kırdı Demır Suç LByla'nın BUL Hasan Ben bir şey yapmadım Leyla Demır, vazoyu benım kırdığımı ılerı surduğunde doğaıyu soylemıyordu Eğer dört kardeşten yalnız bırı doğruyu söyledıyse vazoyu kım kırdı? Yalnız bırı doğruyu söylememışse vazoyu kıran kım? Bılmeceyi doğru olarak çözen 20 okurumuza H. Göksel'in "Barısa ö z l c m " kıtabını armağan edıyoruz Dahası var... Havanın çok ısınması demek, buharlaşmanın da aynı oranda artması demek olacaktır Bu da, tabii, bır yandan yağmur mıktarının ve kuraklıkların artmasına yol açacaktır Masallardakı cezalandırmalar gıbı "Kırk satır mı ıstersın, kırk katır mı?" Suların yukselmesı ıle ulkelerın kıyı bölgelerı su altında kalacak, kıta sahanlığına dönuşecektır Asıl değışıklık Ege adalarında görulebılır Bunların ya tamamı ya da buyuk kısmı su altında kalır, bazılarının sadece dorukları adalıklarını surdurur Gunumuzde her bölgenın bıtkı örtusu, oranın yağış mıktarına bağlı Yağmurun artması bıtkı turlerınde değışıklığe yol aça bılır Bu da, tarımda, tarıma bağlı sanayı de, ıhracat ve ıthalatta, hatta yerel beslen mede akla gelmedık başkalıklara yol açar Bu yenı durumlara dayalı yenı bır dengenın oluşması çok zamana bağlıdır Bız gelecok hesapları yaparken hep kendımızı duşünuyor, denız canlılarını en sonra akla getırıyoruz Gunumuzde, şubat mart aylarında Akdenız sularının bıraz ısın ması, bahkları serın su aramaya zorluyor Bu da, Karadenız'de var Sonbaharda bu nun tersı oluyor Karadenız'ın suyu Akdenız'ınkınden önce soğumaya başlayınca balıklar bu kez aksı yönde göçe başlıyor Bazı balıkların, istanbul'da bu mevsimde yakalanması, etlerının daha lezzetlı olma sının nedeni bu yaîan ı( Udt fbfoY ftfafüfofcppı ve Nedeni uzerinde ıncelemeler ironl<ıcıy« d y fbto cekJnn' de/mıs y bır mtn. ve W btnay S Geçen haftanın çözümü (lkl blllnmeyenll denklem) Denklemın solundakı sayı (3 2 ıle çarpıldığı için) 9'a bölunebılır Sağdaklnın de 9'a bölunebılmesı ıçın de a'nın 8 olması gerekır Bu durumda t'nın değerı de 4'tur cahlt BayraktarKonya, Nlzam Onenistanbul, Necah BüyükduraAnkara (Adresinızı bıldırırsenız kıtabınızı adresınıze postalayacağız) Ayrılık, bılgınlerın dıkkatını çekmekte gecıkmedı Venus neden böyle olmuştu? Bu kalın karbondıoksıt tabakası nasıl oluşmuştu? Karbondıoksıt önemlı bir konu ıdı Dünya atmosferı % 78 azottan, % 21 oksıjenden oluşuyordu Bunda karbondıoksıt çok az mıktarda ıdı Çunku, yeryuzundekı bıt kıler bu gaz sayesınde yaşayabılıyordu Jeolojık dönemlerde yeryuzunde de bu gaz çoktu Fosıl bıtkılerın anormal buyukluklerı bunu gösterıyordu Fakat, o dönemler artık gerılerde kalmış, gaz, bugunkü sevıyeye duşmüştu Ancak şimdi, fosil yakıtlardan ve özellıkle petrol yakıtından çıkan karbondıoksıtler gıttıkçe artıyordu Buna karşıhk, bu gazı kullanan yeşıllık örtusü hızla azalıyordu Ormanlar yerleşım alan larına çevrılıyor, çevre ve denız kırlılığı denız bıtkılerını ölduruyordu Bu yolla da atmosferdekı zehırlı karbondıoksıt mıktarı çoöalıyordu. Işte bu ıki gözlem bılgınlerın kafalarında şımşekler çaktırdı Fosıl yakıt kullanımı ve denız kırlılıklerı azaltılmazsa Dunyamız da venus'un bugunku durumuna gı rebılırdı Gıdıs onu gösterıyordu Dunyamızın Venusleşmesı demek anormal derecede ısınması demektı Sözun bu noktasında şöyle bır durum gelebılır "Daha lyı ya Insanlar yakacak gıyecek derdınden kurtulur" Fakat, ış bu kadar basıt değıl Özellıkle Ikıncı Dunya Hayırlı sonuçlar da Kazanan okuyucular Turgay AmanatMalatya, Mümtaz KızıltoprakAnkara, A. Mücahlt OralAnkara, C«m Tlmuroğlulstanbul, Ezal Rodltllzmir, Salçuk FldanDlyarbakır, Ellf OktaySakarya, Hal» BlngöllstanbuL Nevzat Gökm«nSinop, Ahmat OzdsmlrSafranbolu, Erdal Ulukayalstanbul, Imran Dumanlstanbul, Hallm ÇaparKonya, D«vrtm Önderlzmir, Allm özcanlstanbul Mü Kafalar Karışınca Yazar şöyle der "Bu Inek bu buzağıyı doğurmuşsa, bu buzağı bu ıneğin değil mıdir? Bu totokopıler de bu kltaptan yapılmıştır öyleyse fotokopıler kıtaba aıttır" Yargıcın da kafası karışır ve bu kararı verlr Fakat fotokopici kopyalarla bırlıkte çoktan Türkıye'ye kaçmış ve Azız Kolombo adını almıştır Bu bilmeceyı bu hale getırdıglm ıçın Azız Kolombo benl bağışlasın Bu arada, göllerın su altında kalması gıbi hayırlı sonuçlar da ortaya çıkabılır ikin cı Dunya Savaşı'nda Almanlarca yayımlanan "Sıgnal" (sınyal) Dergısı'nın bır sayı sında, Akdenlz kıyısında açılacak bır ka nalla Buyuk Sahra denen kum çoluiun denızleştırıleceğıne aıt planlar yayımlan mıştı Boylelıkle 1520 metre derınlıktekı bır denız, Akdenız den Afrıka ortalarına gıtmeye ımkân verecek Ancak, bu kadar buyuk bır alanın bırden denız olmasının dunya "ıklımı" uzerınde yapacağı etkıyı de hesaba katmak gerek iklımdekı böyle kökten değışme Avrupa anakarası buyukluğundekı Guney Kutbu 1 nu (13 mılyon kılometre kare) belkı de dun yanın en ozlenır turıstık yerı veya buzdo labı halıne getırecektır Kutsal kıtapların sozunu ettığı Tufan bu olmasın sakın? U