Katalog

Y E Ş İ L S A Y F A BİLİM YAYI N 'Denizlerimiz Dosyası'na yanıt (1) Derglmlzde 9 bölüm halinde yayımladığımız İlham Artüz'ıin "Denizlerimiz Dosyası'nda ilerl sürdüğü savlajdan pek çoğunu, boğazlarda araştırma yapan ODTU Denlz Bllimlerl Enstltüsü'nde görevli bilim adamları yanlış bulduklarını açıkladılar. Sayın Emin özsoy ve Sayın Ümit Ünlüata'nın yanıt nitelığindeki yazılarına derglmizde yer veriyoruz. Prof. Emin özsoy/ Prof. Ümit Ünlüata ODTÜ Denlz Blllm Enstltüsü umhurlyet Blllm Teknık ekinde Sayın ilham Artuz'un, Turkıye'de Denız Bılımlen'nın Sorunlan" ve "Denızlerımızın Anatomısı" başlıklı yazıları yer almıştır Idcjıalt bır başlıkla sunulan bırıncı yazıda "Turk bılım adamlarının çoğunlukla katıldıkları' bazı göruşler ılerı sürulmekte dığer yandan Sayın Artuz, aynı bılım adamlarına kabuklarından çıkarak gözlem ve bulgularını dunyaya duyurmaları çağrısında bulunmaktadır Oysa Ilerı sürülen bazı göruşlen paylaşmayan denlz bılimcıler de bulunmakta ve bulgularını bılımsel yayınları ıle duyurmaktadırlar Görece genç bır araştırma kuruluşu olmasına karşılık, Turkiye denızlerının her köşesınde önemli bır bilgı bırikimını, kurulduğu 1976 yılından bugune dek yaptığj araştırmalarla gerçeklestırmış olan ODTU Denız Bılımlerı Enstıtusu araştırıcılarının düşunce ve yaklaşımları aşağıda yer almakladır Bu anlamda Artuz ve benzer duşuncelerı savunan dığer kesımlerın savları da yanıtlanmış olacaktır Türk Kardlyoloji Demeği Arşivi \tŞIVI C araştırmalardır Bugun ıse bu araştırmalar, gerek kullanılan yöntemler gerekse ulaştıkları sonuçlar yönunden sadece tarıhsel önem taşımaktadır Daha sonra Istanbul Ünıversitesl Hidrobıyoloji Enstltusu 19501955 yılları arasında oldukça etkın bır rol oynamış ve hıdrobıyolojı ve kısmen oşınografı konularında dönemının onernlı bılgı bınkımını sağlamıştır Bu yıllar da denız bıllmlerındekı yayınlar önemli ölçüde artmıştır Bu yayınları bugun bıle dış ulkelerın önemli kutuphanelerınde bulmak olanaklıdır Yenl araştırmalar Bu değeriı kuruluşumuzun'öncüsü olan istanbul Unıversıtesı Fen Fakultesı nın araştırmalarına dayanı|arak Akdenız kaynaklı Boğaz altsularının Istanbul Boğazı Karadenız çıkışında buyuk oranlarda Karadeniz'den gıren ust sulara kanştığı ılk kez 1943, 1944 ve 1946 yıllarında Ulyott ve llgaz tarafından ortaya atılmıştır Böylece denlz bilimlerını ılgılendıren bır mıtos uzun yıllar gundemde kalmıştır Daha sonra 1953 ve 1956 yılların da hıdrobıyolojl enstltüsunden genç yaşta yıtırılmesı talıhsızlık olan HüMyln Pektaş, alt akımın Boğazın Karedenız çıkışında tıkanmaakımın Boğazın Karadenız çıkışında tıkanmaarttığı mart ağustos aylarında sureklı olarak olabıleceğını savunmuştur Pektaş, mart 1953'te Boğazın ortalarındakı bır Istasyonda butun derınhklerde Karadenız sularını gözlemış ve buna dayanarak alt Anılan yazının başlığından Turkıye'de denız bilımlerı araçtırmaları veya egltlmi Ile ılgılı sorunların ırdeleneceğı ızlenımı uyanmaktaysa da, yazının kendısıne aynı ıçe rlk bulunmamaktadır Bunun yerine denız bılımlerının kendısıne konu edındığı en önemli sorunun Istanbul Boğazı olduğu varsayılarak son yıllarda çokça yınelenerek geçerlılık kazandırılmaya çalışılan Istanbul Buyuk Şehır Kanalizasyon deşarjlarının çevre denızlerı buyuk ölçude ve olumsuz yönde etkıleyeceğı savına yeniden yer verılmektsdır Bu konuda günumuze dek en kapsamh çalışmalar halen ODTU Denız Bılımlerı Enstıtusu tarafından surdurulmektedır İSKİ tarafından desteklenen bu araştırmalara 1965 yılında başlanmış ve bırıncı yıl araştırma sonuçları 4 cıltlık bır rapor olarak yayımlanarak İSKİ'ye sunulmuştur Ayrıca istanbul Boğazı Karadenız çıkışında olası kanşımın ıncelenmesı ıçın burada da ek blr çalışma yurutulmektedır Bu konuda da ek raporlar yazılmış ve yenılerı de hazırlanmaktadır Onumuzdekı yıllarda da surecek olan bu araştırmaların ılk ıkı yıllık dönemınde bile bugune dek çeşıtlı nedenlerle baskın kılınmak ıstenen, bulgu bırıkımı yönunden lemelsız bazı savları, olmayan temellerınden sarsacak sonuçlar elde edılmıştır Bu araştırmaların ıçerığınde Boğazlar ve Marmara sıstemının Tumu ıle Istanbul Halıç'ı detaylı olarak ıncelenmıştir Boğazlar sıstemı (Istanbul Boğazı, Marmara ve Çanakkale Boğazı) geçen yuzyılın sonu ıle bu yuzyılın başında çeşıtlı araştırmacıların ılgısını çekmış, buna karşılık Turkıye'de denız bılımlerı o tarıhlerde gelişmemiş olduğundan bu araştırmaları yabancılar yapmıştır Bunların ıçınde en onemlısı Merz ve Möller tarafından yapılan, koşullarına göre oldukça ıleri sayılabılecek akımın tıkandığını ilerı sürmustur Ancak bu ölçumlerın Boğazın en kesıtındekı en derın kanalda bulunup bulunmadığı ve gerçekten tabana dek ulaşıp ulaşmadığı belırlı değıldır Bugunku bılgı bırıkımıne göre Boğazın ortalarında böyle bır tıkanmanın olabılmesı olanaksızdır Çeoan, Bayazrt, Sumer, Güçlüer, Doğusal ve Yüce (1981) tarafından bıldirılen ölçumlerde ıse nısan 1960'de Karadenız çıkışından Boğaz ıçerısınde 10 km lık bır kesımde Akdenız sularına rastlanmadığı bıldırılmış, ancak bunun nedenının en derın kesımlerde ölçum yapılmaması olabıleceğı belırtılmıştır Gerçekten de bu ölçumlerde Karadenız çıkışında 25 m 'ye dığer ıstasyonlarda da en çok 45 m 'ye kadar bulgu alınmıştır Boğazın kuzey çıkışındakl eşikte alt akımın tıkanması kuzey ruzgarlarının etkısiyle gerçekleşebılırse de bu durum çok kısa sürelı olmaktadır Nıtekım uzun surelı tıkanma savı, Boğazın kuzey çıkışı açığındakı ölçümlere dayanılarak Sovyet araştırmacısı Bogdonova(1961 1967 1969 1974) tarafından geçersız kıhnmış ve ortaya çıkışından çok kısa sure sonra (2025 yıl önce) tarıhe mal edılmıştır Sovyet araştırmacılannın burada 15 yıl sure ile yürüttükleri çalışmalarda da Akdenız kaynaklı suların Karadenız eşığı ötesınde sureklı olarak bulundukları gözlen mıştır (Tolmazın, 1985) Daha sonra Denız Kuvvetlerı Seylr Hidrografı ve Oşınografı Daıresı'nın yaptığı çalışmalarda da (Böyüközdcn, Yüce ve Bayraktar 1983,1985) Akdeniz suları tabana yapışmış ınce bır tabaka halinde kuzey eşığı ötesınde yılın her mevsımınde saptanmıştır İSKİ projesl çerçevesınde bızım yaptığımız kapsamh ölçumlerde de alt akımın tıkanmasının uç dört gunluk kısa surelerde olabılırlığı ve bunun dışında Akdenız sularının sureklı olarak Karadenız'e ulaştığı kanıtlanmıştır Bütün bu gellfmelere karftlık Ulyott ve llgaz'tn 1940'larda ortaya attıgı sdrakll tıkanma ve üat akıma kanşma Mvının bugün blle savunuculannın bulunabllmeaJ anlaşılamamaktadır. Logos Yayıncılık, Istanbul 64 s Kardıyolojı Derneğı, yaklaşık yırmı yıllık yayın organı olan Turk Kardiyoloji Derneğl ArşM'ni, bu yıldan başlayarak yenı bır bıçimle ve genışletılmış olarak yayımlamaya başladı Yılda dört kez çıkacak olan dergı, edıtör Prof Dr Altan Onat'ın da tanıtım yazısında belırttığı gıbı, tıp fakultelerının dergı yayınlarının aksadığı, bırçok bılımsel makalenın bırkaç yılı bulan bır gecıkmeyle yayımlanabtldığı bır dönemde kardıyolojı alanına önemli bır katkı sağlamayı amaçlamakta Yayın kurulu Prof Onat'ın yanı sıra Pıof Dr Aydın Aytaç, Prof Dr Muzaffer özturk, Doç Dr önal özsaruhan ve Doç Dr Ayşe Özder'den oluşan dergıde kardıyovaskuler alanda araştırmalar, olgu bıldırılerı, sempozyum çevresı ya da dışındakı derlemelerle naberler yer almakta.D Türk Anestiyoloji ve Reanimasyon Cemiyeti Mecmuası Türk Anestczıyolojı ve Reanimasyon ODTÜ kanalı Son araştırmalarımızda bugune dek seyir haritalarında detaylı yapısı gösterılmeyen ve hıçbır şekılde araştırılmamış olan istan bul Boğazı Karadenız çıkışının batlmetresl elde edılmıştır Şekll 1 'de gösterılen bu taban topografyasına göre, kuzey çıkışını ızleyerek önce kuzeydoğuya ilerteyen ve sonra kuzeybatıya dönen derın bır kanal bulunmuştur Çıkışın dınamığınde önemli rol oynayan bu kanala bulunuşuna uygun şekılde "ODTÜ Kanalı" adını vermış bulunuyoruz Böyle bır kanalın varlığı dığer araştırıcılarca da öngörulmuşse de (Tolmazln, 1985), daha önce kanıtlanmamıştır Dunyanın dönüş hızına bağlı olarak çıkıştan sonra sağa sapması beklenen Akdeniz Sularının genellikle bu beklentının tersıne Boğaz çıkışının kuzeybatısında bulunması da bu nedenlerle daha önce açıklanamamıştır Bu yenı bılgılerın varlığı ıse Karadenız çıkışının yapısını oldukça açık ve tartışmasız bır şekılde ortaya koymuştur Bu kanalın uzennde daha ön ce derinlıgı uzerıne 45 m 50 m gıbı çeşıtlı tahmınler yapılmış olan ancak son bulgularla 60 m derınlıkte bulunduğu saptanmış olan bir eşık bulunmaktadır Böylece, eşığın kontrol ettığı alt akım, daha önce beklenenden daha derınlerde yer alabllmektedir Oevamı gelecek sayıda Logos Yayıncılık, Istanbul 64 s Türk Anestiyoloji ve Reanimasyon Dernegı'nın dergısı olan An«atlyolo|l ve Raanlmasyon, bu yıl 16 cıldınden başlayarak yenı bır bıçımde yayımlanmakta Ocak ayından başlayarak yılda dört kez yayımlartacak dergının edıtörluğunü Doç Dr Moıs Bahar yapmakta Prof Dr Sadı Sun'un başkanlığını yaptığı bır yayın kurulunun denetımındekı dergı, anestiyoloji ve yoğun bakım konularında bılımsel araştırmalar ve derlemelerın yanı sıra, ılgınç olgu bildırılerı ve bılımsel panellere de ağırlık vermekte U YABANCIYAYIN Ein Leben für Klnder The Omega Polnt Bruno Bettelheım DVA, 1987 390 s JohnGnbbin Heınemann, 1987 236 s Şekil 1 Istanbul Boğazı Karadeniz çıkıamda taban topografyası Gllbert B Foıtes SpnngerVeriag1987. Human Body Composition: Growth, Aglng, Nutrltlon and Actlvlty