Katalog

İlköğretimde matematik sancıları "Benim matematik kafam yok. Üstelik bütün bunları öğrenmenin neye yararı olduğunu blr türlü anlayamıyorum.' 10 yaş clvarındaki bir çocuk matematik karşısındaki başarısızlığını yukarıdaki sözlerle açıklamaya çalışıyor. Matematik ilkokul çağındaki pek çok çocuğun en ciddi sorunu olarak ortaya çıkıyor. Neden? Ne Yapmalı? Avrupalı profesörlerin konuyla ilgili görüşleri nelerdir? Çeviri: Füsun Yasar İUMJBNIK SAYI:41 Cumhuriyet CUMARTESİ PARASIZ EKİ Gölden fışkıran öldüren gaz Karatepe'de sığırlar niçin ölüyor? Mustafa Sağlam 1 2 A R A L I K 1987 Esperantonun 100. yılı Kobay bilim adamları Yankı Yazgan Aritmetlkçi papağan Alex Serhoşu ayıltacak hap Vehbi Belgıl I lköğretlm çağındaki pek çok çocuğun ortak sorunu olan matematik, sürekll başansızlıklar karşısında öğretmenleri de bazen açmaza sokuyor Konuyu 1yi kavrayamayan çocuk ise matematik hakkında öyle bır antipati gehştlrıyor kı, bu duygu gıderek onu bu dersle ılgılı her yeni bllglyl reddetmeye kadar götüruyor Oysa bu billm dalı üzennde uğraşanlarmatematlğin vazgoçılemez bır dere olduğunu, bllglnin gelişmesı Içın itici güç olusturduğunu ve klsinln formasyonu yönunden vazgeçilmez blr düzen duygusu kazandırdığını lleri sOrOyoriar. Aslında matematik öğretıminin çocuklar ıçın guç olduğunu kimse Inkar etmiyor Ancak çocuğun matematikle olan sorunlarını çözmek görevi de büyuklere dusüyor Bu sorunun çocukla olan ılişkislnl sadece pedagojık yönden çözumlemek yetmiyor ve olaya lelsefi blr yaklaşımın da yararlı olacağı savunuluyor Bazt temel kavramları ortaya çıkarmak ve açıklamak. çoğu kez haksız yere suçlanan bu dersın savunuiması ve sorunun anlasılması için kaçınılmazdır. Mllano Ünlversitesı profeaörlerinden Olullo Gtorello, konuyla ilgili düsuncelerini »öyle aktarıyor "H«r aeydan önce matematiğln, çevremtzdekl dunyayı yorumlamak Içln an önemll anahtarlardan Mrl oMugunu unutmamak gerektyor. Matematlk aadeoe mantık kapaatemtd arttırma* yönünden dagll, dünyityı anlamak Içln d« gerekll bllgllerl aağladıgı Içln önemlldlr.11 Bacherlard'a göre matematik çok özel bir düşünce dlzgesl. öylesine guçlü ve düzenll kı, hesap yoluyla uzayı bıle anlamamıza yardımcı oluyor Çocuğa Euclide (öklıd) geometrlsını sadece mantık yonunden sunmak yeterii değildlr. Bu teorı tüm uzay çalışmalarının organizasyonunda ılk adımları atmayı sağlamıştır Matematıkte bunu anlamak çok önemlidir. Paris'tekı "Ecole Pratlque des Hautos Etude*" profeaörlerinden Mauro Cerutl, "Çocuk II» matomatlk araaındakl lllakl, duyguaal v« estetlk bir yönden •!• alınmalıdır" dlye söze başlayarak şöyle devam ediyor "Çocuk, öyle bir bilgi tlpi ile yüklü bulunuyor ki, arkadaslanyla karsılaştırıldığında, kendi bılgısinin doğru ya da yanlıs olduğunu derhal anlryablllyor. Probteml çözmek için sadece bllglyl öğrenmek yeterii olmuyor. Bu bllgiyi uygulamak gereklyor Yeni pedagoji yöntemlerine göre, bir dizi bikjiler vermek yerlne, bu bllgllerie nasıl bir iliski kurulacağını öğrenmek önam tasryor. Dolaymyla öğretmenln matematikle yaratıcı ve aktif bir lliskl yaratması, konunun anlasılmasını daha kolaylaştırır. Her bllgl, onu öğrenen kisi taratından yenlden Insa edilmelidir. Ancak öğrenclnln paaif ve kolayca şeklllendlrilebllen blr variık olarak kabul edlldlğl bu öğretim sisteminde, genekle ögretmen. karstsındald çocuğun karakter ve ögrenme özalllklerlni kaale almadan, sadece bilglyl aktarmakla kendlnl sorumlu tutmaktadır. Bu durum İse genelde öğretmenlerin psitoloji, pedagoji, epistomoloji (bitgikuram) ve bilim tarlhl konusunda yeterince eğitllmemelerinden kaynaklanıyor "Gallle'den bu yana, bilımin gellçlml ele alındığında, bllgllerln blr bırikım sonucunda ortaya çıktığı anlaşılıyor Bılım alanında ürün veren pek çok bllgin, bir öncekınin ortaya koyduğu teorilerden yararlanmış ve böylece bir adım öteye atabilmiştir "Bu gerçekterin ışıgı aKında ögrancly*, bilbnaal matodun temel kavramını na«ıl aktarmalr? Protoaor Giorello bu aoruyu aöyto yanrtlıyon" Her şeyden önce, matematik eğltlmlnl verılerın basıt bır tekrarı olmaktan kurtarmalıdır Polya ve Lakatos, bir matematik dersinin nasıl bır araştırmaya dönOşeblleceğlni yaptıkları çalışmalarla gösierdıler Bllglsayar ve aktif öğretim llglyi uyandırmak, merakını kamçılamak, çocUBu varlton bllgllerln darinllgln* Indlrmek garçekton mümkün müdür? Profesör Mauro Cerutl'nln görüşü şöyle "Daha önce de belirttiğim gibi çocuğu pasıf ve kolayca sekillendirilebilecek bir variık olarak kabul etmekten kaçınmalı Italya'da matematik öğretimi İçin okullara bllfllaayar koydugumuzda şu durumla karsılastık Bu alet, eğitlmi çabuklastırmak ıçın kullanılıyor. öğrenciden bır sayının karekökünu alması iatendlğinde, sonucu elde etmek için blr düğmeye baamak yeterlldır Bu vakada çocuk, sonuca varmak ıçın ne gıbı operasyonlar gerektiğinden habersizdır Bunu önlemek amacıyla bilglsayar kullanımında yeni arastırmaidr yapıldı ve bu alet şimdı sadece çabucak tonuca varmak yerlne ögranclye, aonuca glden operaayonlan göaterlr blr hale getirildi Okul bllglsayarına şlmdi öyle bir program yüklsniyor kl öğrenci uyguladığı tüm kavramları, çeşrtli hareketleri ve islenv lerin özüne varabiliyor Böylece bllglaayar yanılgılan goatararak, glrlflmlerl dogrulayarak çocugu aktH blr araştırmaya yöneltlyor. Venl öğretim yörrteml lato budur." Sonuç olarak, çocuğun bu derae bakıs açısını (ve genelde tüm derslere) değistirmek gerekıyor Basarılar, basansızlıklar, doğrular, yanılgılar, iyi ve kötü notlar hep bir araştırmanın çeşıtli evrelerınden geçerknn yol üzerine çıkan ışaretlerden Ibarettlr ve çocuğun yetenekli olup olmadığının saptanmasında bır ölçü kabul edilemez öğrenciye önceden doğruluğu kabul edilmiş bırtakım bılgıleri ezbeıietmeye çalışmak. bugün karşılaşılan sonucu vermekten öteye gitmez Çocuk, deneyerek matematlgl ögranmelldlr. Ancak hazıra sartlanmıa bu kOçuk beylnler, gu nümuz paalf alle yapısının topluma kazandırdığı urunlerdlr. Ailelerin de araştırmaya yönelik, yeni buluslara açık olması, yeni kusakların da ufkunu genlşletecektir. Çocuğa matematik sevdlrllebilir ml? 2. Sayfada 4