Katalog

S O R U N CEVAP V E R E L İ M B I Lİ M Y A Y IN Elektrik depolayan aygıtların çalışması İstanbulKadıköy'den Huseyln Işık'ın sorusu şöyle "Elektrik depo eden ve daha sonra elektrik kesllince, depo ettlği elektriğl kullanan bir aygıt duymuştum. Bu tür aygıtların çalışma llkelerl hakkında sizden bilgi Istiyorum. Sorunuzu Boğazıçı Umversıtesı Muhendıslık Fakultesı Elektrik ve Elektronık Muhendıslığı Bölumu'nden Doç. Dr. ömer Cerld yanıtlıyor Bıldığımız kurşun ya da nıkelcadmıum akuler bu ışı gerçekleştırır Bunların ıçıne elektrik enerjısını depolayarak gerektığı zaman kullanmak mumkundur Bu, yuzyılı aşkın bır suredır kullanılan teknolojıdır Aku, elektrik enerjısını ıçinde kimyasal bır enerjı şeklıne dönuşturup, yanı kimyasal bır yöntemle depolayıp yıne elektrokımyasal bır yontemle gerektığınde elektrik enerjısıne çevıren bır aygıttır Çok çeşıtlı akuler vardır Klasık akuler ıkıye ayrılır Bır bıldığımız, otomobıllerde kullanılan kurşun akumulatörler bır de daha guvenılır ve uzun ömurlu olan demırnıkel ya da nıkelcadmıum akumulatörler Bu tıpler genellıkle demıryollarında, gemılerde kullanılan akulerdır Telsız cıhazlarında da kullanılır Kuçuk kalem pıl şeklınde olanları da vardır Bu klasık tıplerın dışında yenı gelıştırılenler de vardır Çunku kurşun ve nıkelcadmıum akulerın, kılovat/saat başına kılogramları oldukça yuksek olur Yanı belırlı bır elektrik enerjısını depolayabılmek ıçın, oldukça ağır ve yer kaplayan akulere gerek duyulur Son petrol krızınden sonra alternatıf enerjıler aranırken elektrıklı otomobıller de guncellık kazandı Ve yenı tıp akuler gelıştırerek otomobıllerın ıçıne sıkıştırarak uzun mesafe gıtmelerını sağlamak amacıyla pek çok araştırma yapıldı Mesela gumuş akuler yapıldı Bunlarla eskılerıne göre aynı hacım ve ağırlıkta 10 mıslı fazla enerjı depolamak mumkun oldu Ancak malıyetlerı çok pahalı Çunku elektrotları kurşun yerıne gumuş olarak yapılıyor Bır de guneş pıllerıyle elektrik uretmek mumkun Guneş varken uretilen enerjıyı bır akude depolayarak guneşsız saatlerde bunu kullanmak mumkun Bu tur merkezler dunyanın pek çok yerınde var Bu sıstemde kımya söz ko nusu değıl, doğrudan doğruya elektronık sıstemlerle elde edılıyor D Bu sıstemler çok ışe yarayan alternatıf enerjı kaynakları oluyor Mesela Almanya'da kullanılan yerlerden bırısı, dağın tepesınde yer alan bır telsız rove ıstasyonu Oraya elektrik hattı çekıleceğıne bınanın çatısına guneş pıllerı konulmuş Bu pıller enerjıyı bır akude depolayarak aletlerın gecegunduz çalışmasını sağlıyor Bu çok akıllıca bır sıstem, ozellıkle Anadolu ıçın Ama ne yazık kı bızde bu tur yöntemler henuz kullanılmıyor n Özgürlük Korkusu Ttansformatör veakım IstanbulUskudar'dan Celal Mordeniz'ın sorusu şöylf» Transformatörden kullanılmak içln akım alınmadığında, transformatöre giren akım onu neden ısıtmaz ve bu akım transformatörce ne yapılır? Sorunuzu Boğazıçı Umversıtesı Muhendıslık Fakultesı Elektrik ve Elektronık Muhendıslığı Bölumu'nden Doç. Dr. ömer Cerid yanıtlıyor Transformatörden bır çıkış almasanız bıle transformatör bır mıktar gerılımın altında akım çeker Bu akım kendı ıçındekı manyetık alanı ayakta tutmak ıçındır Bu durumda eğer doğru hesaplanmış bır transformatorse çok az ısınır Hesapları yanlışsa ısınması da artar D IMHJl Yazar Ench Fromm Yaprak Vayınlan, Ankara 1987 175 s Çevıren Roza Hakmen Yenı Freudçuların ozellıkle Ikıncı Dunya Savaşı ve sonrasındakı gelışmelerln ışığında, uzerinde onemle durdukları bellı başlı konulardan bırı de özgurluk ve otorıteye boyun eğme ve özgurluk kavramlarıdır Bu grup ıçinde özel bır yerı olan Erıch Fromm da özgurluk Korkusu'nda özgürluğu psıkolojık boyutlarıyla (ve sorunlarıyla) ıncelemekte Batı dünyasında bu alandakı gelışmelerı özetleyen yazar, Nazı Almanyası'nı ağırlıklı olarak değerlendırdığı yapıtında, ozgurlukten 'kaçınma" mekânızmalarını ayrıntılı bır bıçımde ıncelemekte Konuyu psıkolojık olduğu kadar, toplumsal boyutlarıyla da ınceleyen Fromm, yapıtın sonunda ekledığı bır bölumde, okura, kışılığın gelışımındekı sosyal sureçlere ılışkın bılgıler de sunmakta lopedik Matematik Sozluğü adlı yapıtı, yaklaşık 2000 matematik, btlgısayar ve ıstatıstık terımının tanımıyla Ingılızce karşılığını veren önemlı bır çalışma Terımlenn zengın örnek ve çızımlerle açıklanmış yapıtın arkasına bır Ingılızce Turkçe sozluğun de eklenmış olması sozluğun kullanımını kolaylaştırmakta Gene, sozluğun sonuna matematik bırımlerle matematik ışâretlerıne ılışkın bırer bölumun yanı sıra, turev formullerı ve yaklaşık 350 örneklı ıntegral tablosunun da eklenmış olması, sozluğun çok değışık gereksınmelerı karşılamasına yardımcı olacak nıtelıkte Kapsamı ve ıçerığıyle bu alandakı yayınlara bır yenılık getıren bu çalışmanın ortaoğrenım ve unıversıte oğrencılerının yanı sıra, çalışmalarında matematıkten yararlananlara önemlı bır hızmet olduğu söylenebılır Kuşkusuz, bu tur bır çalışmada (ozellıkle matematik ışaret ve formullerının yoğun bır bıçımde kullanıldığı goz önunde bulundurulursa) hatalar olabilır Ancak bu çok yonlu yapıtın kapsamı, çızımlerı ve teknık ayrıntıya verdıği onemle teknık konudakı bırçok sozluğe örnek olabıleceğı bır gerçek L1 Toplum ve Hekim İnterRail nedir? Tekirdağ'dan Buğra Koyuncu soruyor: İnterRail nedir? Bir kurum olarak amacı nedir? Hangi koşullar altında biz gençlere yardım edebllir? Bu soruyu Gençtur'dan Hulya Demircan şoyle yanıtlıyor İnterRail, butun Batı Avrupa ulkelerınde bır ay sureyle geçerlı olan demıryolu ulaşım kartıdır Avrupa'da gençlere ucuz seyahat olanağı sağlamak ıçın yapılmış bu uluslararası anlaşmaya Turkı ye yenı katıldı Yaklaşık ıkı yıldır İnterRail kartları Turkıye'de de satılıyor İnterRail kartını 23 yaşının altında olan tum gençler alabılır Bu kartı aldığınız zaman Doğu Avrupa ulkelerı harıcınde butun ulkelerde bir ay sureyle ıstedığınız kadar ındıbındı yapabılıyor sunuz Kart sureklı geçerlı, hıçbır para odemıyorsunuz Yalnız bu kart Bulgarıstan uzerınden Avrupa'ya gıdılırse Bulga rıstan'da geçerlı olmuyor Yunanıstan uzerınden gıdılırse Turkıye'den ıtıbaren kullanılabılıyor İnterRail kartı, DDY Sırkecı'den alınabılır Fıyatı ıse dolara gore değışıyor Bu yaz 200 bın TL ıdı D Ansiklopedik Matematik Sözlüğü Turk Tabıpler Bırliği'nın yayın organı ' olan Toplum ve Heklm uç ayda bır yayımlanmakta Yayın yonetmenlığını Doç Dr Umıt Kartoğlu'nun yaptığı dergıde halk sağlığı ve hekımlığın toplumsal yanı ağırlıklı olarak ışlemekte Sağlıgın ınsan ların doğuştan kazandığı bır hak olduğu goruşunden kalkarak hekımlığı halk sağlığı açısından vurgulayan dergıde bu doğrultudakı çeşıtlı makalelerın yanı sıra, tıptakı gelışmelerı yansıtan çalışmalar, hekımlerın eğıtımıne yonelık yazılar, klınık olgular ve halk sağlığına ılışkın polıtıkalara katkı nıtelığınde göruşlere yer verılmekte Tıbbın aynı za manda bır sosyal bılım olduğu göruşu ne ağırlık veren dergıde sosyal tıp ko nuları da ele alınmakta (c) Kubun düzlemle kesışmesınden altıdan fazla kenarlı bır cokgen çızılemez I J MAIKMATIK SOZLUGU Abdurrahman Demırtaş PTK (Bılım Teknık Kultür) Yayınlan, Ankara 1987 395 s Dr. Abdurrahman Demırtaş'ın AnslkKübü düzlemle kesmek (Ödüllü bulmaca) (a) Hayır Beşgen elde etmek ıçın duzlemın kubun beş yuzunu kesmesı gerekır Ancak, kubun karşılıklı yuzlerı bırbırlerıne paralel olduğundan duzlem beşıncı yuzun karşısındakını de kesecektır (b) Evet, uçgen elde etmek ıçın kubu düzlemle aşağıdakı bıçımde kesmek gerekır Şekıl (a) Buradakı AD,C uçgenın kenarları kubun yuzlennın köşegenlerı olup, bırbırlerıne eşıttır Aynı bıçımde altıgen de elde edılebılır (Şekıl (b) Altıgenın her kenarı, kubun kenarlarının yarısından oluşan karenın koşegenıdır Geçen haftanın çözümleri Luis Bunuel'in "Son Nefesim" kitabını kazanan 25 okuyucumuz Istanbul: Ceylan Demırel, Behçet Şensucu, Guray Erus, Mete Emre Ankara: Ekrem Hayrı, Türkben Doruk, Turkeş Muammet Keskın, Cem Dalgun, Tuncay Bırand, Osman Anıl Cengız Izmir: Akın Çercıoğlu, Sabrıye Arda, Hasan Barçın Afyon: ıbrahım Toker Blleclk: Coşkun Irvalı Adapazarı: Yuksel Keskın Antakya: Mustafa Işık Kayseri: Huseyın Kılıç, Mustafa Kabakçıoğlu Izmlt: Alı Muren Denlzll: Hakan Toker Samsun: Osman Cıngıllı Çorum: Celal Gençer Trabzon: Adem Atmaca Aydın: Tahsın Şımşek Kazanan okuyucularımız Ercan Hayır, Kırıkkale, Altay Onur, Istanbul, Otman Altındağ, Aydın, Nesrln Polat, Denızlı, Başar Ergün, Bursa 15