Katalog

26 EYLÜL 2021 PAZAR 6 HABER Ekonomi sarsıntıda Türkiye’de CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SISTEMI TARIHE KARIŞACAK cehaletin doğası* eyin cehalet olduğunu yeniden tanımla- madan, cehaletten söz etmenin anlamsız Nolabileceğini yeni öğrendim. Önce yaşa- dığımız dünyanın, sözünü ettiğimiz dünyadan PAZAR YAZILARI farklı olduğunu, sonra bilgimin, ciddi bir çaba gösterdiğim halde, toplumun ve dünyanın için- de yaşadığı değişimi anlayacak kavramsal ay- u haftaki yazımıza ekonomik dınlığa sahip olmadığını anladım. durumla başlamak istiyorum. Dünyada olan bitenleri yüzeysel olarak anlı- B Partili Cumhurbaşkanı yoruz... Biz hâlâ sıradan okumuşlukla cehale- Erdoğan’ın faiz takıntısı biliniyor. Bu ti eşanlamlı kullanıyoruz. Herkesin ilkokula git- tiği bir ülkede bu doğru değil. Fakat hâlâ oku- konuda daha önce yazdığımız ya- mamış olanların yaşadığı Türkiye’de “mürek- zılarda “faiz sebep, enflasyon ne- kep yalamışlığı” okumuşluk kabul eden bu top- ticedir” formülünün ne kadar hata- lum, cahil kalmakta devam ediyor. Günümüzün değişik bir cehalet ölçeği olma- lı olduğunu belirtmiştik. Günümüzde sı gerek. Bilgi artışı ve birikimi o denli yoğun ki ekonomi, sloganlara indirgenemeye- bir uzmanın sadece kendi alanında bile yeni- cek derecede karmaşık bir alandır. likleri izlemesi olanaksız hale geldi. Okumanın evrensel bir zorunluluk olduğu günümüzde sa- Merkez Bankası Başkanı Şahap dece cehalet basamakları var. Gerçi hâlâ or- Kavcıoğlu, bu makama 6 ay ön- taçağ karanlığında yaşayanlar da var. Müslü- ce geldi. Ve geçen perşembe günü manların bir bölümü bunlara dahil... toplanan Merkez Bankası Para Pi- yasası Kurulu, Erdoğan’ın “Faizle- Hükümetleri iktidara rin düşürülmesini istiyorum” sözü- getiren ne? ne uyarak “politika faizini” 100 pu- Tüketim dünyasında yaşayan insanlar, bil- an düşürdü. Faiz yüzde 19’dan yüz- giyi okulda elde etmemiş olsalar bile yaşam- larını etkileyen her şeyin varlığından haberleri de 18’e indi ancak bu faiz indirimi ABD’de açılan var. Otomobil sahibi olup adam ezmek için fi- yıllık yüzde 19.25 olan enflasyonun Türkevi’nin maliyeti zik okumak gerekmiyor. Oy vermek için de iyi altında kaldı. tartışma konusu oldu. öğretim almış olmak gerekmiyor. Hükümetler, otomobil satanla, oy veren desteği ile iktida- ra geliyorlar. Bu bağlamda siyasi partileri ayak- Doların fırlaması ta tutan, hükümetleri iktidara getiren bilgi de- 2022’DE Bu faiz indirimi, anında dolarda ğil, eskiden kalma bir politik mekanizma oldu- ğu açık. hareketlenmeyi tetikledi. Güne 8.60 İletişim, bilim-teknoloji çağında, dünya, bun- Erdoğan’ın ABD gezisi liradan başlayan dolar 8.80’e ka- larla ilgisi fazla olmayanların oylarıyla idare edi- dar çıktı ve 8.70’te kapandı. Avro ise SEÇİM liyor. Çağdaş toplumlarla onları yönetenler arasındaki uyumsuzluk insanlığın çözeme- 10.30’a kadar yükselip 10.21 düze- BIDEN, ERDOĞAN’LA GÖRÜŞMEDİ diği bir sorundur. Bugünkü durum kral ve sul- yinde kaldı. Borsa da 0.43 oranın- ugün, Türkiye’nin tanlardan daha iyi olsa da günümüzün geliş- da düştü. Erdoğan’ın faiz saplantısı, Ben önemli gündemi miş ve uygar denen toplumları için sadece ye- rdoğan, Birleşmiş Milletler’in bu konudaki uzun konuşmasının ekonomiyi yine karıştırdı. tersiz değil, ilkel bir sistemdir. Gelişmemiş, ye- ne dış politika ne de iç E2021 Sonbahar Toplantısı’nda özeti şöyledir: teri kadar aydınlanmamış toplumların yaşadı- politikadaki tartışmalardır. ğı ülkelerde ise eskiyi aratacak kadar dejene- bulunmak ve New York’ta yapılan Erdoğan öncelikle; Faiz saplantısı Halk kitlelerini tek kelime re olabiliyor. Türkevi açılışını gerçekleştirmek için 1. ABD’yi F-35 ve PKK konusun- Aslında hiç kimse yüksek faiz is- ile “geçim sıkıntısı” ve Dünyanın en insafsız despotları 20. yüzyılda geçen hafta New York’taydı. da eleştirdi. temez. Ancak, ekonomik denge- ortaya çıktı. 21. yüzyılda da geleneği sürdüren- giderek artan fiyatlar New York’ta diplomatik temaslar 2. Türkiye-ABD ilişkilerinin sağlıklı ler oluyor. Hitler’in Avrupa’nın en uygar ülke- ler bozulmuşsa, döviz yükselişleri- ilgilendirmektedir. lerinden birinde ortaya çıkması, bilginin ve uy- yapıldı. Erdoğan, ABD’ye gitmişken yürümediğini açıkladı. ni denetim altına almak için, faiz çı- Ekonominin bu durumu garlık dediğimiz davranışsal dünya görüşünün, ABD Başkanı Biden ile de görüşmek 3. “F-35’ler için 1.4 milyar dolar tasının kullanılması gereklidir. Bu- politik iktidarla doğrudan ilişkisi olmadığını bi- ve hayat pahalılığı istedi. Ancak ABD bu görüşmeye sı- ödeme yaptık ancak F-35’ler bize limsel olarak kanıtlamıştır. Gerçekten bilge in- nun tersi, döviz fiyatlarındaki yük- kamuoyu anketlerine cak bakmadı ve görüşme gerçekleş- teslim edilmiyor. ABD öncelikle bu- sanlar hiçbir zaman iktidara gelmek istememiş- selişi sürdürür. Bu da enflasyonun yansıyor. lerdir. Hükümdarlar, en bilgili insanlar hiç olma- medi. Bu durum Erdoğan için adeta nu çözüme kavuşturmalıdır” dedi. ve fakirliğin giderek yükselmesine Son kamuoyu anketleri dı. Kimi gücünü Tanrı’dan, kimi gelenekten, ki- soğuk bir duş etkisi yarattı. 4. Erdoğan, ABD’nin PKK/PYD’ye neden olur. mi fiziksel güçten almıştı. Şimdi bilgi yerine oy ekonomik sıkıntıların, Erdoğan Türkiye’ye dönüş günü, silah vermeyi sürdürdüğünü, bu du- geldi. Fakat bilgelik gelmedi. Ekonominin bu en basit kuralı- hayat pahalılığının geniş ABD temaslarıyla ilgili olarak New ruma seyirci kalınamayacağını da nı Erdoğan bir türlü göremiyor. Faiz halk kitleleri üzerinde Bilgi, yönlendirilen cehalet York’ta Türkevi’nde bir basın top- belirtti. konusunun zihniyet saplantısı onu etkin olduğunu gösteriyor. lantısı yaptı. Bu konuya işaret eden 5. Erdoğan, 19 yıllık siyasal yöne- aracı sürekli yanlış yapmaya zorluyor. Bu durum AKP’nin Erdoğan, “Biden’la işe iyi başladık tim yaşamında gelinen noktanın iyi İkinci Dünya Savaşı sonrasında dış borç- seçimlerdeki kemik oy suz olan bir Türk devleti varken, bugün insan diyemem” dedi. olmadığını; Bush, Obama ve Trump Eriyen TL kitlesini de eritmektedir. başına borcu Birleşik Amerika’dan sonra ge- Erdoğan, ABD ile ilişkilerin iyi ol- ile çalıştığını ancak Biden ile ilişkile- Devlet Planlama Müsteşarı, CHP len bir devlet var. Bilgi, günümüzde, yönlendi- Tek kişinin kararları madığını “ABD ile gidişat pek hayra rin iyi başlamadığını açıkça belirtti. rilen bir cehalet aracıdır. Buna bir ölçüde her- İstanbul Milletvekili İlhan Kesici’nin ile yürütülen Türkiye kes dahil. Yönlendirilen ve yönlendirilemeyen alamet değil” cümlesi ile açıkça be- Bu tespitler son derece önemlidir tespitleri önemlidir. ekonomisi ciddi risklerle arasında, o toplumun geri kalmışlığı ile orantı- lirtti. Bu durum, bütün yandaş ba- ve ABD-Türkiye ilişkilerinin sorunlu Kesici şunları söylüyor: lı bir fark var. Fakat dünyanın 500 yıldır tartıştı- karşı karşıyadır. Bu sında manşetten verildi. Erdoğan’ın olduğunu göstermektedir. 1. İktidarların gelişleri de gidişleri ğı ve sonuçlandıramadığı temel sorun, dünya- durumda, 2022’de bir nın gerçeklerini anlamadıkları için geleceklerini de ekonomi nedeniyledir. erken seçimin olacağına mahkûm eden cahillerle değil, tümden gelece- 2. Yürütülen ekonomi politikası kesin gözüyle bakılıyor. ği tehlikeye girmiş toplumun duyarlı kesimleri- AKP’nin gidici olduğunu gösteriyor. ne ulaşmanın yöntemini yaratmaktır, bulmaktır. Putin ile görüşme ne olacak? Ekonomideki durum Çarpık ilişkiler üzerine kurulu bir dünyada 3. Maaşlarıyla 19 yıl önce 10 tane ve hayat pahalılığı yaşıyoruz. Toplumları yönlendirenler, onları sö- çeyrek altın alabilen asgari ücret- rdoğan-Biden görüşmesinin kazanıyor. Nitekim Erdoğan, “Sa- dünyanın hiçbir yerinde mürenlerin arasından çıkabiliyor ya da onlara li ve emekli, bugün ortalama 4 tane Egerçekleşmemesi, kuşkusuz dış yın Putin ile sadece ikili görüşme olmayan ve “ucube” hizmet ediyorlar... Yine de doğru düşünen, gü- çeyrek altın alabiliyor. Yani 19 yılda politika yorumcularını Erdoğan-Pu- değil, Türkiye-Rusya ilişkileri üze- zeli yaratan, haksızlık ve yalana baş kaldıran, olarak nitelendirilen bilim, felsefe, etik, edebiyat, sanat, musiki, ti- sabit gelirliler 6 çeyrek altın kaybet- tin görüşmesine yönlendirmiş bu- rinde geniş olarak durulacak inşal- “Cumhurbaşkanlığı yatro, opera üreten, toplumları demokrasi de- miş bulunuyor. lunuyor. lah çok daha güçlü, farklı bir döne- Hükümet Sistemi”nin nilen düzeye ulaştıran bir geçmiş aklın, kötü- Bu durum aslında orta sınıf halk Erdoğan, 29 Eylül Çarşamba gü- me girmiş olacağız” dedi. Bu söz- lükten çok, iyilikten yana çalıştığını kanıtlıyor. de ilk seçimde tarihe İnsanın kafasını karıştıran bir durum var: Sö- kitlelerinin ekonomik yönden çok nü Soçi’de Putin ile görüşecektir. ler kuşkusuz ABD’ye ve NATO’ya karışmasına neden mürü ve savaşın devam etmesine karşın, en zor durumda olduğunu gösteriyor. Bu durumda Soçi buluşması önem bir işarettir. olacaktır. uygar ve demokrat toplumların en zengin top- lumlar olması ve cahil toplumları sömürmele- ri. Gelişmiş toplumlar, herkesin bildiği meka- nizmalarla kendilerinden daha cahilleri sömü- rüyor. Ona karşın, despotlar daha çok gelişme- miş ülkelerde türüyor. Bu bağlamda ülkede ge- ‘Telafisi güç nel bilgi düzeyinin yükselmesi, bilinçlenmiş bir politik irade ve yoğun bir entelektüel çaba ge- Yurda değil yandaşa rekiyor. Toplum bu gerçeği göremediği sürece zararlar doğacak’ bu umut gerçekleşmeyecek! Çağdaş yaşam, bilimin olanakları içinde tanımlanabilir. İnsanlık CHP’li Ahmet Akın, iktidarın araç geçiş garantisi verilen uygarlığa bu sorumluluk bilinciyle ulaştı. Cum- ‘ÖĞRENCILER Danıştay, İstanbul Sözleşmesi’nin huriyetin yolu da buydu. otoyol ve köprülere yaptığı 5 yıllık ödeme ile 285 yurt in- feshedilmesine ilişkin cumhurbaş- CEMAATLERE şa edilebileceğini belirterek, “Bu yolla en az 250 bin öğ- Sorunlarımız çözümsüz mü? kanı kararının yürütmesinin durdu- İkinci Dünya Savaşı’ndan kurtulduktan son- renci için daha barınma imkânı sağlanırdı” dedi. TESLIM EDILIYOR’ rulması talebi, oyçokluğu ile redde- ra, dünya ile birlikte, Amerika’nın eline düştük. dildi. İki üye karara şerh koydu. 1950’den sonra dışarıdan kurgulu bir demok- Akın’ın çalışmasında özetle şunlar yer ERDEM SEVGİ İLAYDA KAYA rasi bozuntusu ile ordu arasında oynanan ve aldı: Kuzey Marmara Otoyolu’na (KMO) anıştay 10. Ceza Dairesi, Halkın Kur- 1980 darbesine kadar süren bir süreçten geç- Genel Başkan Yardımcısı Ah- Yavuz Sultan Selim Köprüsü de dahil ol- HP Şırnak Merkez İlçe Baş- tik. Kentleşme-kırsallaşma, sanayileşme karışı- Dtuluş Partisi’nin (HKP) İstanbul CHPmet Akın; 2016-2020 ara - mak üzere verilen araç geçiş garanti- mı bir azgelişmiş toplum sürecine girerek, bu- Ckanı Osman Yeren, Doğu ve Sözleşmesi’nin Cumhurbaşkanı Tayyip sında araç geçiş garantisi verilen otoyol güne ulaştık. ‘Gelişmekte olan ülke’ adını taşı- si nedeniyle 2016-2020 arasında, 5 yıl Güneydoğu’da okuyan öğrencilerin Erdoğan’ın imzasıyla feshedilmesine iliş- ve köprülere, resmi verilere göre, yak- yan Türkiye, dünya sıralamasında Megalopolis boyunca yapılan ödemenin toplam tu- barınma sorununa dikkat çekerek kin cumhurbaşkanı kararının yürütmenin yozlaşması aşamasında, azgelişmişlik katego- laşık 14 milyar 248 milyon lira tutarın- tarı, 3 milyar 782 milyon lira olarak ger- “Çevre ve Şehircilik Bakanı’na ses- durdurulması talebini oyçokluğu ile red- risinde yer alıyor. Türkiye yirminci yüzyıl dün- da ödeme yapıldığına dikkat çekti. Akın, çekleşti. Gebze-İzmir Otoyolu’na, Os- leniyorum. Şırnak’ta yüzlerce dö- detti. Danıştay’ın kararında “Anayasaya yasında, 1950’ye kadar, örnek gelişme göste- kullanılmayan otoyol ve köprülere öde- mangazi Köprüsü de dahil olmak üze- nüm vakıf arazisi var. Oralara yurt aykırılık iddiası oyçokluğuyla yerinde gö- ren bir ülke idi. Şimdi sorunların çözümü yok. nen garanti tutarıyla öğrenciler için yurt re 2016’dan 2020’ye geçen 5 yıl boyun- yapılsın” dedi. Yeren, iktidarın uy- Bilinçlendirmek uygarlık sorumluluğudur. rülmemiştir” denilirken karara iki Danış- başına ortalama 50-60 milyon lira mali- ca 9 milyar 469 milyon lira ödeme yapıl- guladığı politikayı “öğrencileri ce- Aklımız, eğitimimiz, bilgimiz oranında çevre- tay üyesi ise şerh koydu. Karara usul yö- yetle bin kişi kontenjanlı neredeyse 285 dı. Avrasya Tüneli’ne, 2017’den 2020’ye mizi aydınlatmak zorundayız. Bu küçük aydın- maatlere teslim etme” projesi ola- nünden muhalefet eden iki üye, karşıoy yurt inşa edilebileceğini belirterek, “Bu lık odakları toplum sinerjisini, toplumun gele- 4 yıl boyunca ödenen garanti tutarı 847 rak niteledi. Öğrencilerin barınma yazılarında, cumhurbaşkanı kararının hu- yolla en az 250 bin öğrenci için daha cek umutlarını korumaya yardım edecektir. Bu, milyon lira oldu. 2020’de hizmete açı- ve yurt sorunuyla ilgili Cumhuriyet’e kuka aykırı olduğunu belirterek İstanbul çağdaş bir insani dayanışma örneğidir. Daya- barınma imkânı sağlanırdı. İktidar, kay- lan Ankara-Niğde Karayolu için de bir değerlendirmelerde bulunan Yeren, Sözleşmesi’nden çıkılması durumunda te- nışma insan sevgisinden kaynaklanırsa amacı- nağı öğrenciler için değil, yandaş için yılda 150 milyon lira garanti ödeme- “Bölgemizde doğru dürüst yurt yok. lafisi güç ve imkânsız zararlar doğacağı- na daha kolay ulaşabilir. Bu davranışlar, insan- kullanmayı tercih ediyor. İktidar, vatan- si gerçekleşti. Buna göre yalnızca köp- Olan da harabe halde. Diyanet’e nı vurguladı. HKP avukatlarının, yürütme- lık bilincinizin kişiliğinizi ve varlığınızı zorlayan daşın vergisiyle oluşan kamu kaynağı- rü ve otoyollar için 2016-2020 arasında milyarlarca liralık bütçe ayrılıyor enerjisinden, insanlık ve sorumluluk duygusun- nin durdurulmasının reddi kararına itiraz nı öğrenciler için değil, yandaş şirketler Hazine’den toplam 14 milyar 248 mil- dan kaynaklanır. Bunun ölçütleri evrensel ve ama yurtlara para yok. Sessiz kal- edeceği belirtildi. Konuyla ilgili HKP Ge- için kullanmayı tercih ediyor” dedi. yon lira tutarında ödeme yapıldı. bilimseldir. Politik değildir. mayın. Zenginler bir şekilde oku- nel Merkezi’nden ise “Hukuksuzluğu ve ka- Akın; iktidarın yetersiz yurt konten- Öncül teknoloji üretiminde yeterlilik, bu- Resmi ihale bilgilerine göre, 2020’de yor ama buradaki fakir öğrencilerin nunsuzluğu yol etmiş iktidar sahipleri için janlarını umursamaması nedeniyle ye- nun meyvesidir. Ülke ekonomisine giderek da- 1000 kontenjanlı öğrenci yurdunun desteklenmesi şart” ifadelerini kul- eninde sonunda devran dönecek, hukuk ve ha çok yük olan büyük kentleri şişirerek de- ni akademik yılda üniversite öğrencileri- maliyeti 50 ila 60 milyon lira arasın- landı. Yeren, Cumhurbaşkanı Re- adaletin terazisinin ezilen halkımızdan ya- ğil, ülkeye yayılmış bir ileri sanayileşme çaba- nin barınma sorunu ile karşı karşıya kal- da değişti. Buna göre, 60 milyon lira ol- cep Tayyip Erdoğan’ın “Abartılacak na ağır bastığı günler gelecek. Kuracağımız sı ve ona paralel bir teknik öğretimle gerçekle- dığını kaydetti. Akın, hazırladığı çalışma- duğu kabul edildiğinde 240 adet, mali- bir sorun yok, ne abartıyorsun” çı- gerçek halk iktidarında, emri hukuktan ve şebilir. Bu düşünceleri üretecek entelektüel or- da, kamu bütçesinde kara deliğe dönü- yetin 50 milyon lira olduğu kabul edil- kışını da anımsatarak “Bence Cum- tamın gelişmesi, toplumun zaman içinde, çağ- vicdanından alan, namuslu yargıçlar, işle- şen otoyol ve köprülere verilen garan- daş uygarlık aşamasına ulaşmasıdır. Uçurum diğinde ise 285 adet bin kontenjan- hurbaşkanımız abartmasın ve gel- nen bütün suçların hesabını halkın önünde ti ödemeleri ile üniversite öğrencilerinin kenarında dolaşan aydınların görevi bu aydınlı- lı yurt yapılabiliyor. Garanti ödemeleriy- sin Şırnak’ı ve Güneydoğu’yu kendi soracaklar, insanlık suçu işleyenler yasalar ğın yayılmasıdır. barınması için ne kadar yurt yapılabile- le yurt yapılsaydı yaklaşık 250 bin öğ- gözleriyle görsün. Kiralar yüzde 100 önünde halka hesap vereceklerdir” açıkla- ceğini hesapladı. renciye barınma imkânı sağlanabilirdi. * Doğan Kuban (2016) arttı” dedi. ması yapıldı. l Haber Merkezi Açık kaynaklardan verileri derleyen l ANKARA