Katalog

Sağnak 17 AĞUSTOS 2021 SALI 8 SAĞLIK [email protected] ENDOMETRIOZIS KADINLARIN YAKLAŞIK YÜZDE 10’UNDA GÖRÜLÜYOR Şeriatın , Adı tatlı kendi acı Gölgesinde Kadın KADIN HASTALIKLARI aliban militanları, Afganistan’ın baş- VE DOĞUM UZMANI DR. kenti Kâbil’e girince İslam Emirliği adı- BOYRAZ: Üreme çağındaki Tna sözcü Zabihullah Mücahid açıkla- kadınların yaklaşık yüzde ma yaptı: “İdam, recm ve hadım gibi cezalar 5-10’unda görüldüğü tahmin mahkemelere bağlı olacak. Kadın haklarına ÇIKOLATA KISTI NEDIR? saygılı olacağız.” edilen endometriozis, Buna inanan varsa, Taliban, 25 yıl ön- kısırlığın en önemli sebepleri ce Kâbil’e girdiğinde yaşananları hatırlata- ikolata kisti kadınların arasında yer almaktadır. lım. Aşağıdaki alıntı, 2009’da gazetemizde Çyumurtalıklarında, tüple- yayımlanan “Şeriatın Gölgesinde Kadın” rinde ve rahiminde yer alan ikolata kisti olarak bilinen en- başlıklı yazı dizimden: her âdet kanamasında kendi dometriozis, üreme çağında- “1992’de Afganistan Demokratik Ç içine kanayarak büyüyen bir ki kadınların yüzde 10’unda Cumhuriyeti’nin Devlet Başkanı Necibullah’ın kist türüdür. Çikolata kist- görülüyor. Uzun süreli kasık ve ka- devrilmesiyle iktidara köktendincilerin gelme- lerinin bu ismi almasının se- rın ağrısında muhakkak bir heki- sinden sonra, kadınların sahip olduğu sosyal, bebi içinde biriken âdet ka- me başvurulması gerektiğini vurgu- ekonomik ve kültürel haklar bakımından çok nı benzeri kan miktarının bir daha geriye gidilen bir dönem başladı. Son- layan Kadın Hastalıkları ve Doğum süre sonra gerçekten çiko- rasında ise 1996-2001 arasında iktidarda ka- Uzmanı Doç. Dr. Gök- lata gibi biraz daha akışkan lan köktendinci Taliban döneminde kadınlar, han Boyraz, “Endo- hale gelmesidir. Bu kistlerin tarihinin en kötü günlerini yaşadı. gerçek adı endometrioma- metriozis, tedavi edil- Kelime anlamı, ‘öğrenciler’ olan bu grup, dır. Çikolata kisti olan kadın- memesi durumunda şeriat okullarından yetişen ve mülteci kamp- ların en büyük şikâyeti ağrılı olumsuz tablolara ne- larında toplanan askerlerden oluşuyordu. adet kanamalarıdır. Ağrılı ka- den olabiliyor” uyarı- Ülkeyi şeriatla yönettikleri dönemde, Afga- namalara cinsel ilişkide ağ- sında bulundu. nistan özellikle kadınlara uygulanan akıl al- Sibel rı, büyük aptes sırasında ağ- maz baskılara sahne oldu. Çikolata kistine BAHÇETEPE rı, idrar yaparken ya da idrar Kız öğrencilerin okula gitmesi, eğitim al- ilişkin açıklamalarda sonunda ağrı eşlik edebilir. HASTALIĞIN ması ve kadınların çalışması yasaklandı. bulunan Dr. Boyraz, Kişiler çocuk sahibi olama- Hiçbir kadın yanında erkek olmadan evden BELIRTILERI “Üreme çağındaki yabilir. Bazı hastalarda âdet çıkamıyor, erkek doktora muayene olamıyor, düzensizliği olabilir. kadınların yaklaşık yüzde n Karnın alt bölgesinde hatta erkek bir doktorun olduğu bir ekip tara- 5-10’unda görüldüğü tahmin edilen fından ameliyat edilemiyordu. sürekli şiddetli ağrı endometriozis, kısırlığın en önemli Tüm kadınlar, başlarından ayak uçlarına n Cinsel ilişki ya da âdet sebepleri arasında yer almaktadır” kadar bedenlerini bütünüyle örten burka giy- “Kadınlarda- sına yapışarak yer- süresince şiddetli ağrı Tedavi edilebilir mek ve gözlerini de kapamak zorundaydı. diye konuştu. ki adet süreci baş- n Karında şişkinlik leşir ve iltihaba ne- Endometriozisin tedavi edilebildi- Mesleği doktorluk ya da öğretmenlik olan ladığında rahim n Büyük tuvalete çıkarken den olur. Hastalı- ğini anlatan Boyraz, “Ağrısı ön plan- kadınlar, artık mesleklerini yapamaz hale gel- Gebeliği engelleyebilir zorlanma ve ağrı, bazen ishal içindeki ‘endomet- ğın ilerleyen dö- da olan endometriozisli kadınlar me- diklerinden, dilencilikle ya da bedenlerini sa- n Sık idrara çıkma ve idrarda kan Her yıl ülkemizde yaklaşık iki rium’ tabakası dı- neminde kanama- dikal tedaviden fayda görebilirken tarak hayatlarını sürdürmek durumunda kaldı. görülmesi milyon kadını etkileyen endomet- şarı atılırken ay- lar, doku iyileşme- ilerlemiş vakalarda cerrahi tedavi Evlerin camlarından kadınların görünme- n Âdet öncesi lekelenme tarzı riozis hastalığının belirlenebilme- nı tabaka tüplerden leri ve karın içinde mesi için camların karartılması ya da siyaha gündeme gelmektedir. Eğer kişi ge- kanama si için düzenli jinekolojik muayene- karın boşluğuna da yapışıklıklar ortaya boyanması şart koşuldu. be kalamama şikâyeti yaşıyorsa ilk n Âdet döneminde ağrı Sokakta uygunsuz davranan kadınları ce- nin önemine değinen Boyraz, “Endo- geri dökülebilmekte- çıkmaktadır. Hastalık, aşamada aşılama ve tüp bebek gibi n Yan ağrısı, sırt zalandırmak için din polisleri görevlendiril- metriozis, üreme organlarında oluş- dir. Bağışıklık sistemi karın boşluğunda infla- yardımcı üreme tekniklerinden ya- ağrısı di. Sokakta herkesin önünde coplanıp dövül- turduğu yapışıklıklar nedeniyle yu- sağlıklı olan kadınlarda masyon oluşturması, tüp rarlanılmaktadır. Tüp bebek tedavisi dü kadınlar...” murtanın tüplerin içine ulaşmasını geri akan bu kan temizlerken ve yumurtalıklarda yapışık- uygulanan hastalar, endometriozisi Şeriata dayalı anayasal sistemde, kadınla- bağışıklık sisteminde problem olan- lıklara yol açması nedeniyle rahim engelleyebilmektedir. Bazen de tüp- yenerek gebe kalabilmektedir. Yar- rı toplumsal hayattan dışlayan Taliban, yüzü larda ise çikolata kistleri oluşmakta- iç duvarının gebeliğe uygunluğunu lerin ucunu tıkayarak yani ‘tübal tı- dımcı üreme yöntemlerinden yanıt görünen kadınları kırbaçlamaya devam etti. dır. Karın boşluğundaki endometri- bozmakta ve yumurtalık rezervinin kanıklığa’ yol açarak gebeliğin önü- alınmaması halinde ise cerrahi ola- Toplu taşıma araçlarındaki aynaların bile ka- um tabakası tüplere, yumurtalıkla- azalmasına, dolayısıyla da kısırlığa ne geçebilir” dedi. Boyraz, şöyle de- rak hastalığın temizlenmesi yoluna dınlara bakılabileceği gerekçesiyle kaldırıl- ra hatta bağırsağa ya da idrar torba- yol açmaktadır.” dığı dehşet verici bu karanlık, şimdi yeniden vam etti: gidilmektedir” dedi. Afganistan’da kontrolü ele geçirdi. Emperyalizmin yarattığı SAĞLIK REHBERI güçler çatışıyor İslamcı terörist örgüt El Kaide’nin 11 Ey- lül 2001’deki saldırılarından sonra, Geor- Geçmeyen ağrılar ge W. Bush döneminde Afganistan’a gi- ren ABD, 20 yıl boyunca Afgan ordusunu si- lahlandırmak için yatırım yaptı ama planla- el ağrısı, günlük aktiviteleri kısıt- rı başarısız oldu. İşgalin 20. yılında, ABD’nin Blayan en önemli nedenlerden bi- Afganistan’dan çekilme kararından sonra Af- risi. Tüm dünyada nüfusun yaklaşık gan ordusunun çöküşü hızlandı ve Taliban yüzde 80’inin yaşamlarının herhan- boşluktan faydalanıp hızla ilerledi. Alerjiye Peki, çok farklı etnik ve dini yapıların bir gi bir döneminde en az bir kez bel arada olduğu Afganistan’da El Kaide ve Tali- ağrısı atağı geçirdikleri biliniyor. Bel karşı yaz ban nasıl ortaya çıktı? ağrısı 20-40 yaşları arasında başla- 6 Sovyetler’in 1979’da başlayan ve 10 yıl yıp, 45-60 yaşları arasında görülme süren Afganistan işgali, Soğuk Savaş’ın kriteri sıklığı daha da artıyor. son büyük kanlı çatışmasını yarattı. El Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Kaide ve Taliban, 1979-1989 arasında Af- Dr İdris Sertbaş, pozisyon değiştir- gan mücahitlerini finanse eden Siklon urun akıntısı, burunda kaşıntı, göz- meden uzun süre oturanlar, ağır yük Operasyonu (Operation Cyclone) ile doğ- Blerde sulanma, kızarıklık, sık hapşır- du. Liderleri de ABD’nin Virginia eyaletin- kaldıranlar, uzun süre yüksek to- mak, öksürmek, ciltte oluşan kaşıntı, deki kampta yetiştirildi. puklu ayakkabı giyenler, fazla kilo- kızarıklık, şişlik ve döküntüler… Bu ya- YATAK ISTIRAHATI ÖNEMLI 1989’da Sovyetler Birliği’nin ülkede- lu olanlar gibi grupların bel ağrısına kınmalar yaz mevsiminde çoğumu- ki güçlerini çekmesinin ardından, Afga- daha yatkın olduğunu anımsatarak zun sorunu olan alerjik reaksiyonun ti- el ağrılarında yapılacak nistan Mücahitleri Birliği, Afganistan De- pik belirtilerini oluşturuyor. Kulak Bu- “Gece devam eden şiddetli ağrı, bel Btedavi, ağrının nede- mokratik Cumhuriyeti’ne karşı mücadele run Boğaz Uzmanı Dr. Esin Özlem At- hareketlerinde aşırı kısıtlılık, baca- nine ve hastalığın yerleşi- edip Afganistan İslam Devleti’ni ilan etti. mış, alerjenlerden korunmanın yolla- ğa yayılan ağrı, bacakta karıncalan- mine göre belirlenmelidir. Laikler kaybetti, İslamcılar kazandı. rını anlattı.. ma, uyuşma, bacak veya ayakta güç- Kas ve yumuşak dokuların 1990’larda CIA, Pakistan’ın İstihbarat n Bu saatlerde dışarıya çıkmayın: süzlük veya felç durumu, idrar veya aşırı gerilmesine veya ufak Servisi ISI ile birlikte bugünkü Taliban ca- Güneş alerjiniz varsa; dikkat etmeniz yaralanmalara bağlı olan navarını yaratmak için çalıştı; komünizme büyük aptesi tutamama, son bir ay- gereken en önemli şey, güneş ışınla- karşı “Yeşil Kuşak” oluşturmak amacıyla bel ağrısında (mekanik bel dır ani kilo kaybı ve halsizlik gibi du- rının yeryüzüne en dik geldiği 10.00- İslamcı grupların güçlenmesi için milyon- ağrısı) ağrı kesiciler, kas rumlar bel ağrısına eşlik ediyorsa al- 16.00 saatleri arasında güneş altında larca dolar harcadı. gevşeticiler ve kısa süreli kalmamak olmalı. Ayrıca güneş koru- ta yatan ciddi bir hastalık olabileceği Afganistan, Özbekistan, Tacikistan, İran yatak istirahatı tek başına yucu ürünü sokağa çıkmadan 30 da- düşünülerek vakit kaybetmeden bir ve Türkiye’yi kontrol altına almak için bölge- çoğu olguda yeterlidir. kika önce cildinize sürmeye ve işle- hekime başvurulmalıdır” dedi. de Pakistan’ın nüfuz alanını genişleten bir mi her 2-3 saatte bir tekrarlamaya da plan yapıldı. 1986-1992 arasında yüz binden özen gösterin. Ağır yük kaldıranlar fazla İslamcı militan, Pakistan’da CIA ve İn- Sertbaş, bel ağrısının başlıca nedenle- sız bel cerrahisi hastalığı, osteoporoz, n Parfüm-losyon kullanmayın: giliz İstihbarat Servisi MI6 tarafından yöne- Sertbaş, bazı meslek gruplarında da rini şöyle özetledi: sakroiliak eklem hastalığı, yumuşak Güneş alerjisine karşı dışarıda mutla- tilen kamplarda, cihat ordusunu kurmak için bel ağrılarının daha fazla görülebildi- “Bel fıtıkları, dejeneratif disk hasta- doku hastalıkları (postür bozukluğu, ka şapka ve güneş gözlüğü kullanma- yetiştirildi. ğini anımsatarak “Uzun yol sürücü- lığı (omurgalar arasındaki amortisör Fibromiyalji vb.), romatizmal iltiha- nız gerekir. Ayrıca güneş gören vücut Taliban, sadece “medrese öğrencileri” de- leri, titreşimli toprak burgu makinesi bölgelerinize parfüm ve losyon sık- görevi gören bağ dokusu yapısındaki bi hastalıklar (Romataid Artrit, Ankilo- ğildi; Pakistan İstihbarat Servisi’nin maaş- mayın, çünkü bu ürünlerdeki alkol gü- kullananlar, aşırı ağır yük kaldıranlar, tabakanın bozulması), diskit (disk ilti- zan Spondilit), kas – iskelet hastalık- lı elemanlarıydı. neşin zararlı etkilerini artırıyor ve leke uzun süre tabure ve sandalyede otur- habı), bel zincir kemiği kireçlenmele- ları (mekanik bel ağrısı vb.), travmalar oluşumuna neden olabiliyor. mayı gerektiren meslek grubu çalı- ri (kanal daralması, omurların oluştur- (düşme, kaza gibi), tümörler, psikolo- Türkiye, Taliban’ın n Dışarıdan gelir gelmez duş alın: şanlarında risk fazladır” diye konuştu. duğu eklemlerin kireçlenmesi), başarı- jik nedenler bel ağrısı sebebidir.” Polen alerjiniz varsa; havada en çok ‘müttefiki’ mi oldu? uçuştukları sabah ve öğle saatlerin- Bugün Afganistan’da güç kazanıp Kâbil’i de pencere ile kapıları açmayın, müm- teslim alanlar, terör üzerinden para kazanan künse dışarıya çıkmayın. Polenler saç SICAK HAVALAR, GÜL HASTALIĞINI TETIKLEYEBILIYOR cihatçı militanlardır. ve giysilerle eve taşınabileceği için kı- Katliamlar düzenleyen, çocukları ve üzde kızarıklıklarla kendini belli yafetlerinizi eve gelir gelmez çıkarın, gençleri zorla silah altına alan, Afgan hal- Yeden ancak sık sık diğer cilt has- ardından mutlaka duş alın. kının günlük hayatına kısıtlamalar geti- talıkları ile de karıştırılabilen rozase n Çiçekli elbise giymeyin: Arı aler- ren, kadınların birçok hakkını yok eden yani gül hastalığı özellikle yaz ayla- jiniz varsa; arıların ilgisini çekebilecek ve belirledikleri kurallara uymayanla- rında tetiklenebiliyor. Güneş, çeşit- pembe, sarı ile kırmızı gibi çiçekleri an- rı vahşice cezalandıran Taliban, Batı’nın li yiyecek ve içecekler, çevresel kir- dıran renklerde ve çiçekli kıyafetler eseridir. lilik ve stres ataklara neden olurken, giymeyin. Ellerindeki silahları verenler ve onla- uzman takibinde yapılan uygun cilt n Yastık ve çarşafları sık sık yıka- rı eğitenler emperyalistlerdir. tedavileri ile hastalığı kontrol altına yın: Ev tozu akarlarına karşı dikkat et- Afganistan’da bugün yaşanan güç sa- almak mümkün olabiliyor. meniz gereken en önemli noktalar- vaşı, ABD’nin eğitip silahlandırdığı iki şe- Dermatolog Doç. Dr. Ayşe Serap dan biri; odanızda akarlara yuva olabi- riatçı güç arasındadır. Afganistan İs- Karadağ, gül hastalığının yüzün or- len halı bulundurmamanız. Ayrıca yas- lam Cumhuriyeti’nin hükümeti de şeriat- ta hattını tutan, ataklarla seyreden tık ve çarşaflarınızı sık ve düzenli ola- çı ama Taliban ondan daha radikal, IŞİD farklı klinik tipleri olan kronik bir rak değiştirmeye özen gösterin. benzeri bir örgüttür. cilt hastalığı olduğunu anımsatarak n Çimenli ve çiçekli yerlerde yere Afganistan’da ABD’nin jandarmalığına so- “Yüzde kızarıklık ve sivilcelenme uzanmayın: Yazın böcek sokmaların- yunan Türkiye ise Taliban sözcüleri tarafın- yapan farklı hastalıklar da bulun- da artış gözleniyor. Çoğunlukla ısırık dan “müttefik” olarak açıklanmıştır. Bu ülke- GÜNLÜK DERI BAKIMINA DIKKAT ETMELI maktadır. Bu rahatsızlıklar arasında yerinde kızarıklık ve şişlik oluşuyor. Ba- de İslamcı radikalizmin güç kazanması, bü- egzama, kortizon rozasesi, nöroje- zen hayatı tehlikeye atabilecek ciddi tünüyle bölge için büyük bir tehdittir. u hastaların yüzlerinin oldukça hassas olduğunu anımsatan Karadağ, “Yüz oldukça nik rozase, ilaç alerjisi, lupus ve ak- alerjik reaksiyonlara da yol açabiliyor. Ama en büyük tehdit, Şeriatın Gölgesin- Bhassas olduğu için hassas ve kızarık ciltler için özel geliştirilmiş krem bazlı ürünler ne gibi hastalıklar bulunmaktadır. Baş dönmesi, kusma, nefes darlığı, deki Kadınlar içindir. Film yönetmeni Sahra tercih edilmelidir. Hastalarda rutin cilt bakımı oldukça önemlidir. Hem atakların azaltıl- Bu hastalıkların kesin ayırımı der- yutma güçlüğü gibi ciddi bulgular var- Karimi’nin dün Taliban’dan kaçarken kay- masında hem de uygulanan tedavilere uyumun artırılmasında yarar sağlamaktadır. Bo- matoloji uzmanı tarafından yapıla- sa hızla en yakın sağlık kuruluşuna baş- dettiği korku dolu video, laikliğin kadınlar zulmuş deri bariyerinin onarılması için hassas ciltler için geliştirilmiş alerjik olmayan der- bilmektedir” dedi. vurmak gerekiyor. için ne kadar hayati olduğunun son kanıtıdır. mokozmetik ürünler tercih edilmelidir” diye konuştu. SAĞLIK