Katalog

16 AĞUSTOS 2021 PAZARTESİ 8 DİZİ UMUDUN SON DURAĞI ülteci, göçmen veya sığınmacı... görülen Türkiye, onlar için yollarının ke- rılmak zorunda kalan insanlara yönel- virmek istiyor. NATO’nun ve ABD’nin Ne olarak adlandırılırsa adlandı- siştiği yerlerden biri. Suriye, Afganis- mesine neden oluyor. askerlerini çekmesiyle başkent Kâbil’i HER YÖNÜYLE Mrılsın hepsi yeni bir yaşam umu- tan ve İran başta olmak üzere birçok ül- Ekonomik kriz ile halkın büyük kısmı- de alarak ülke genelinde kontrolü sağ- TÜRKIYE’DE duyla yola çıkıyor. Özellikle son yarım keden Türkiye’ye 5.5 milyona yakın in- nın geçinemediği ve siyasi baskı altın- layan terör örgütü Taliban’dan kaçışlar yüzyılda dünya bir göç hareketine sah- san geldi. Bunlardan 3 milyon 700 bini da olduğu ülkemizde son aylarda bin- ise hızlandı. ne oluyor. Doğu’dan Batı’ya doğru süren ise geçici koruma altında kayıtlı Suriye- lerce Afgan’ın gelmeye başlaması so- Bu yazı dizisinde binlerce göçmenin GÖÇMEN bu göç ise en göze çarpanı. Çoğu za- li. Büyük kısmı Türkiye’ye kaçak yollarla runu tekrar gündeme getirdi. ABD ile ülkelerini, düzenlerini, yaşamlarını ne- man ekonomik sebeplerden olsa da gö- giriş yapan bu insanlar için bir göçmen Kâbil Havalimanı için pazarlığa oturan den arkalarında bıraktığını, çıktıkları SORUNU çün asıl nedeni baskılar, can güvenliği ve sınır güvenliği politikasının hâlâ ol- AKP iktidarı ise gelen göçmenleri “ucuz umut yolculuğunu, bu yolda yaşadıkla- ve savaşlar. maması ülkede göçmen karşıtı tutumun işgücü” kaynağına, ülkeyi ise göçmen- rını ve Türkiye’de nelerle karşılaştıkları- MEHMET KIZMAZ Avrupa ve Akdeniz’in anahtarı olarak yükselmesine, öfkenin ülkelerinden ay- lerin adeta hapsedildiği bir “kafese” çe- nı anlatacağız. TUĞBA ÖZER BIRINCI BÖLÜM Köylülerden, sınırın iki yanındaki yetkililere kadar çok sayıda kişinin insan kaçakçılığına bulaştığı iddia ediliyor Sınırdaki kaçakçı ağı fganistan’dan, Türkiye başta ol- yaya yansımasının ardından artırılan mal kamera ile görürken görevlinin ter- üst taşeron altı ay önce, şu an geçişle- mak üzere komşu ülkelere ve güvenlik önlemlerinden dolayı dışarı- mal kamera ile görmemesi imkânsız. rin azaldığı rotayı yeni rota olarak be- AAvrupa’ya uzun yıllardır süren AFGAN MÜLTECİLERİN GÖÇ YOLCULUĞU göç, NATO ve ABD’nin 20 yıldır süren işgalin ardından askerlerini çekme ka- rarı almasıyla terör örgütü Taliban’ın hızlı ilerleyişiyle arttı. Afganlar’ın baş- kent Kâbil’i de alarak ülkeyi kontrol et- meye başlayan Taliban’ın korkusuy- la İran üzerinden binlerce kilometre- yi aşarak kendileri için hem hedef hem de transit ülke olan Türkiye’ye geliş- leri hız kazandı. Kaçak yollarla yak- laşık üç bin kilometre yol kat ederek Van başta olmak üzere Ağrı ve Hakkâri üzerinden Türkiye’ye giriş yapan dü- zensiz göçmenlerin rotası çoğunlukla Avrupa’yı gösteriyor. İran yasalarına göre izinsiz şekil- de Türkiye sınırına gelmek yasak ol- masına karşın denetimler yapılmı- yor. İran da dört milyona yakın göç- men barındırıyor. İran artık uluslara- rası bir çözüm olmaması ve ülke üze- Yakalanan düzensiz göçmenlerin yıllara göre dağılımı şöyle: rindeki ambargo baskısından dolayı Türkiye’ye yönelik akını engelleme girişiminde bulunmuyor. İran’ın Türkiye sınırındaki Urmiye, Salmas, Maku, Hoy kentleri üzerinden Ağrı’nın Doğubeyazıt, Hakkâri’nin Şemdinli ve Yüksekova, Van’ın Başka- le, Saray, Özalp ile Çaldıran ilçelerin- den ülkeye giriş yapan göçmenlerin geçiş hatları ise aralıklarla değişiyor. Son dönemlerde geçişlere dair görün- tülerin haberlere ve sosyal medyaya yansıması mevcut rotalarda güvenlik önlemlerini artırdı. Bu nedenle rota- larda son on günde büyük bir azalma olsa da Van’da yeni rotalar üzerinden lirlemiş. Bu rota ortaya çıkınca şimdi da artık pekte göçmen görmek müm- Öyle ki sınırda zaten bir kontrol altya- ülkeye geçişleri yapılıyor. Birkaç haf- yeni bir rotaya geçecekler. Üst taşeron kün değil. Göçmenlerin bekletildiği ma- pısı var. Yıllarca geçimini çay, sigara ta önceye kadar günlük ortalama 900 nerede rota belirlerse kaçakçılar orada- Her gün hallelerde ise sayı artıyor. Kaçakçıların kaçakçılığı ile yapan binlerce köylü ya- kişinin geçtiği ve sınıra 700-800 met- ki köyleri işbirlikçi yapıyor. Altı ay ve- programına göre belirlenen yerlerde kalanırken böyle büyük bir hareketlili- re mesafede olan Saray’ın Bakışık kö- ya bir yıl sonra bu rota değişince o köy- toplanıp Tatvan üzerinden Avrupa için ğin fark edilmemesi imkânsız. Yetkili- yü ile Özalp’ın Yukarı ve Aşağı Tulga- lülerle de işleri bitiyor. En küçük ka- Edirne’ye, botlarla Yunanistan’a gitmek bir kaçakçı lerin sınırdan kimin içeri girdiğine dair lı köylerinden bugünlerde ise yaklaşık çakçılar, köylüler, göçmenleri sınırda- için sahil şehirlerine, Türkiye’de iş bul- bilgisi var ama kontrol yok. Kayıt altına 300 kişi geçiyor. Sınırın 110 kilometre- ki 700-800 metreden geçirmek için kişi ma ihtimali yüksek olan İstanbul, İz- alınmıyor. Görüşme yaptığım kimi göç- sine dört metre genişlik ile dört metre başı 400 TL alıyor. Bir şekilde işi bozu- mir gibi kentlere gitmek için, kimi za- yakalanıyor menler, kendileriyle beraber sınırdan derinlikte kazılan hendeklerde, kaçak- lan kimi küçük taşeron kaçakçılar, üst man saatlerce havasız kaldıkları bir tır- kimi Taliban üyelerinin de Türkiye’ye çılar tarafından bir insanın geçebilece- Van Barosu Göç ve İltica Ko- kaçakçıların yetkililerle bağlantıları- la kimi zamanda tıka basa sıkıştırdıkla- girdiğini iddia ediyor. 15 gün önce yap- ği şekilde 50-60 cm. toprakla dolduru- misyonu Başkanı avukat Jindar nın olduğunu dahi söylüyor, ‘O grubun, rı bir minibüsle yola koyuluyorlar. tığım bir görüşmede, bir göçmen ‘Tali- yor. Artan denetimlerden dolayı geçiş- Uçar ise “Gazetecilerin, içinde içinde göçmenlerin olduğu TIR’ları dur- bandan kaçtık, buraya da Taliban üyesi, ler daha çok gece yapılıyor. İran’da idama mahkûm edilen- durulmuyor bizimkiler durduruluyor, ‘Taliban üyeleri sempatizanı geldi’ dedi” diye konuştu. lerin göçmenlerin geçiş nokta- yetkililer biliyorlar mıydı’ diye şikâyet Türkiye’ye girdi’ iddiası Merkez Tatvan larını ortaya çıkarması hak ih- ediyor. Daha önce sınırdaki kimi ka- ‘Yetkililerle bağlantı var’ Sahada geçişlerin başladığı ilk gün- Sürekli bir göçmen hareketliliğin ol- lali yaratıyor. Geçiş rotasının rakoldaki görevlilerin kaçakçılık işi- Göçmen kaçakçılığına dair de bil- den beri göçmenleri takip eden gaze- duğu Van, göçmenler için transit bir çizilmesi riskli. İltica etme hak- ne girdiğine, rüşvet ağına dahil olduk- gi veren Takva, “Kaçakçılar, kamuo- teci Ruşen Takva, Van’da göçmenle- geçiş olarak kullanılıyor. Göçmenle- kı engellenmemeli. Kolluk su- larına dair tape kayıtlarında ortaya çık- rin durumuna ilişkin gazetemize değer- yunun ilgisinin azalmasını bekledikle- rin en fazla 3-7 gün kaldığı kentte da- ça geri itme taktiğini uygulu- mıştı. Bu dava devam ediyor. Sınırdaki ri için mevcut rotaları kullanmamaya ha önce yollarda, yerleşim alanlarında lendirmelerde bulundu. Göçmenlerin, yor. Geçişler azaldı. Daha ön- İran yetkililerin tamamının da bu yol- ve otogarlarda göçmen görmek müm- bir tarafta Türkiye diğer tarafında ise dikkat ediyor. Bundan dolayı İran tara- ce sigara, mazot, çay kaçakçılı- suzluk ağlarına bulaştığını biliyoruz. İran karakolunun olduğu dereden ine- fında yoğun bir bekleyiş var. Kaçakçı- ğı yapmış kişiler daha çok göç- künken son dönemlerde geçişlere dair Çoğu zaman karakolun yanında sınırı men kaçakçısı oluyor. Kentte görüntülerin haberlere ve sosyal med- rek geldiğini belirten Takva, “Ben nor- ların birden fazla taşeronu var. Misal açıp kendisi gönderiyor” dedi. neredeyse her gün bir göçmen kaçakçısı yakalanıyor. Ama asıl faillerin tespiti sağlanmıyor. NEDEN HEP GENÇ ERKEKLER? Yargının cezasızlık politikası, fgan göçmenlerin ara- ve yaşlıların bu mesafeyi insanların bu alana yönelmesi- Alarında az sayıda ai- kaldıramayacak olma en- ne neden oluyor” diye konuştu. le ve kadın olsa da ço- dişesi... Özellikle kadınla- ğu genç erkek. Bunun ne- rın yollarda cinsel ve fizik- Ayakkabı yok deni ise erkeklerin Taliban sel şiddete maruz kalma- Gelenlerin çoğunun genç er- askeri olmak istememe- ları ve kadınlara çalışması- kek olmasına ilişkin de Uçar, si, toplumsal cinsiyet ay- na sıcak bakılmayan top- “Afganistan’dan açlığı ve ölümü rımından dolayı erkekle- lumların bir örneği olarak dahi göze alarak yola çıkan bi- rin önce kendini kurtarma- erkeklerin önden giderek, ri, bin bir zorlukla Van’a gelene ya çalışması, yolun uzun aileyi daha sonra yanına kadar defalarca şiddete maruz olmasından dolayı çocuk alma düşüncesi yatıyor. kalıyor, soyuluyor. Özellikle ka- dınlar tecavüze uğruyor. Çoğu- nun ayakkabısı yok, yara içinde yalınayak geliyorlar. Aç susuz- lar. Ama gelebilen kadınlar da gelebiliyor. Evet, çoğu genç er- kekler ama aileler de var. Mesa- fe büyük etken. Uzun bir yol ol- duğu için yaşlıların bunu kal- dırması çok zor. Bu yolculuk bazen cinayet bazen facia ile de sonuçlanıyor. Bundan dolayı ilk etapta erkekler geliyor” açıkla- masında bulundu.