Katalog

dishab@cumhuriyet.com.tr 16 AĞUSTOS 2021 PAZARTESİ DIŞ HABERLER 7 AFGANİSTAN DEVLET BAŞKANI EŞREF GANİ, ÜLKEYİ TERK EDEREK TACİKİSTAN’A GİTTİ Ve Taliban Kâbil’de fganistan’da yabancı güçlerin çe- Haiti’de acı ‘BÜYÜKELÇILIK ILE kilmesiyle ülkenin büyük kent- Alerini hızla ele geçiren Taliban TEMASA GEÇIN’ güçleri dün, “dört koldan”, hükümetin elindeki tek büyük kent olan başkent katlanıyor ışişleri Bakanlığı, Afganis- Kâbil’e de girdi. Afganistan Devlet Baş- Dtan’dan ayrılmak isteyen aiti de önceki gün meydan gelen 7.2 şid- kanı Eşref Gani’nin ülkeyi terk ederek Türk vatandaşlarının ivedilik- Hdetindeki depremde ölenlerin sayısının Tacikistan’a gittiği belirtildi. Afgan yö- le Türkiye’nin Kâbil Büyükelçili- 724 olduğu bildirildi. Ülkenin sivil koruma ği ile temasa geçmesini istedi. netimi ile Taliban arasındaki barış süre- teşkilatı tarafından yapılan açıklamaya göre, Türkiye’nin Kâbil Büyükelçiliği’nin cini yöneten Abdullah Abdullah, Facebo- sosyal medya hesabından yapılan Cumartesi günkü depremde kiliseler, işlet- ok sayfasındaki bir videoda, “Eski Afgan paylaşımda, Afganistan’dan ayrıl- meler, okullar ve evler çöktü, yüzlerce kurba- Devlet Başkanı ülkeyi terk etti” dedi. ma talebinde bulunan Türk vatan- nı enkaz altında tuttu ve en az 2.800 kişinin daşlarının Türkiye’nin Kâbil Büyü- yaralanmasına neden oldu. Barışçıl geçiş vaadi kelçiliği ile iletişime geçerek ivedi- En çok can kaybının yaşandığı Les Cayes Afganistan’ın başkenti Kâbil girişine likle bilgi vermeleri çağrısında bu- kentinde artçı sarsıntılar nedeniyle halkın ge- lundu. Mesaj, Dışişleri Bakanlığı’nın ulaştıktan sonra militanlarına durma- ceyi sokakta geçirdiği belirtildi. ABD Ulusal sosyal medya hesabından da pay- sı için talimat veren Taliban, kentin ba- Taliban güçleri, dün gece Başkanlık Sarayı’na da girdi. El Cezire kanalı, Taliban militanlarının Hava Durumu Servisi’ne göre, bugün geç sa- laşıldı. l ANKARA/Cumhuriyet rışçıl şekilde ele geçirilmesi için görüş- ülkeyi terk eden Devlet Başkanı Eşref Gani’nin makamındaki görüntülerini yayımladı. atlerde yoğun yağışa ve sellere yol açaca- melerin yapıldığını açıkladı. Uluslara- ğı tahmin edilen tropik fırtına deprem arama Ahmed, Pakistan’ın komşu Afganistan dı. Bir Özbek yetkili sığınan askerlerin rası haber ajanslarına konuşan Taliban kurtarma çalışmalarını olumsuz etkileyebilir. ‘TÜRKIYE DÜŞMAN ile Torkham sınır kapısını kapattığını ve Afganistan’a dönüşleri hakkında “Afgan Sözcüsü Zabihullah Mücahid, kenti güç sınırın Afgan tarafının şu anda Taliban tarafıyla görüştüklerini” söyledi. kullanarak almak istemediklerini belir- DEĞIL, MÜTTEFIK’ kontrolü altında olduğunu söyledi. NATO yetkilileri, Afganistan’la ilgi- terek, “barışçıl yönetim değişikliği” için aliban’ın en önemli isimlerinden, li olarak siyasi bir çözüm bulmanın “her müzakerecilerin Başkanlık Sarayı’na git- ABD’den AB’ye Taynı zamanda eski lider Muham- İran kamp kuruyor zamankinden daha acil” olduğunu söy- tiğini söyledi. Köktendinci grup kent sa- med Ömer’in oğlu olan Molla Mu- İran Taliban’ın Kâbil’e girmesiyle ül- ledi. AFP’ye demeç veren bir NATO yet- kinlerine de can ve mal güvenliği garan- hammed Yakup’un ofisi “Afganis- kelerinden kaçan Afganlara geçici sığın- kilisi “Afganistan’ın dünyayla bağlan- tisi verdi. Afganistan İçişleri Bakan Ve- tan topraklarında hiçbir ülkenin Reisi tepkisi ma sağlamak için Afganistan sınırında tıda kalması için Kâbil havaalanında- kili Abdülsetter Mirzakval da Taliban’ın bulunmasına izin vermeyeceğiz” diyerek “Kısa süre içerisinde han- kamplar kurdu. İran İçişleri Bakanlığı ki operasyonların sürdürülmesine yar- BD’den Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ülkenin tam kontrolünü ele almaya ya- gi ülke olursa olsun yabancı güç- AServisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Si- yetkilisi Hüseyin Kasımi, İran devlet ha- dımcı oluyoruz” dedi. Bir NATO yetki- kın olduğunu açıklayarak “barışçıl bir leri işgalci olarak görüp gereke- yasi Direktörü Enrique Mora’nın İran Cum- ber ajansı IRNA’ya verdiği demeçte, sı- lisi de basına verdiği demeçte, Kâbil güç transferi” gerçekleşeceğini savundu. ni yapacağız” açıklamasını yaptı. In- hurbaşkanı İbrahim Reisi’nin 4 Ağustos’taki nırdaki üç ilde kampların inşa edildiğini Havaalanı’nda tüm ticari uçuşların askı- Taliban’ın başkente girişi öncesin- dependent Türkçe’nin aktardığına yemin törenine katılmasına tepki geldi. duyurdu ve “Afganistan’daki durum dü- ya alındığını ve yalnızca askeri uçaklara de dün köktendinci grubun, başken- göre, “Türkiye, yakın ilişkiler kur- ABD Kongresi Üyesi Claudia Tenney, Avru- zeldiğinde bu Afgan mültecilerin evleri- izin verildiğini aktardı. Havaalanı, çok tin doğusunda Celalabad’ı ve batısında mak istediğimiz bir ülke” denilen pa Birliği’nin üst düzey diplomatına öfke do- ne dönmelerini bekliyoruz”dedi. sayıda ülke tarafından yurttaşlarını tah- Vardak’ı “savaşmadan” ele geçirdiği ha- açıklamada “Türkiye, birçok Afgan’ı lu bir mektup gönderdi. Tenney, mektupta, Özbekistan 84 Afgan askerinin liye etmek amacı ile kullanılıyor. barındıran ve yakın ilişkiler kurmak berleri geldi. Kâbil’in Bagram ve Sorobi “cellat” olarak nitelendirdiği İran Cumhur- istediğimiz bir ülke. Türkiye’yi bir Özbekistan’a geçtiğini duyurarak, Af- BM Güvenlik Konseyi, Taliban’ın mahallelerinin de ateş açılmadan, yerel başkanı İbrahim Reisi’nin göreve başlama- düşman olarak değil müttefik ola- gan yönetimine askerlere insani yar- Afganistan’da yönetimi ele geçirmesi- liderlerle “anlaşmayla” alındığı belirtildi. sı münasebetiyle düzenlenen törene, AB’nin rak görüyoruz” ifadeleri kullanıldı. dım teklifinde bulunduklarını açıkla- nin ardından bugün acil toplanacak. Pakistan İçişleri Bakanı Şeyh Raşid üst düzey bir yetkili gönderme kararından duyduğu endişeyi dile getirdi. Şark ul Awsat’ın haberine göre Tenney, AB’nin Dış İlişkiler ve Güvenlik Politika- ABD, TALIBAN’LA sı Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’i “Avrupa ANLAŞTI Birliği’nin, yeni despota/zalime/zorbaya ve yanındaki saldırgan gruba/çeteye saygı du- yup desteklemek yerine insan hakları ilkele- aliban’ın başkente girişi sırasında rini desteklemeye ve İran halkının yanında TABD Büyükelçiliği’ne helikopterlerin olmaya” çağırdı. indiği ve zırhlı araçların elçilik komplek- AB’nin tören için temsilci gönderme kara- sinden ayrıldığı görüldü. Büyükelçiliğin rını “şaşırtıcı ve sorumsuz” olarak nitelendi- çatısından dumanlar çıktığı görülürken, ren Kongre üyesi, “AB gibi demokratik ideal- askeri kaynaklar Amerikan haber ajan- leri savunmaya çalıştığını iddia eden bir yapı, sı AP’ye tahliyeden önce hassas belge- düzmece olan bu süreci meşrulaştırmama- lerin yakıldığını kaydettiler. lı, aksine meşru olmayan bu seçimi kınamalı- ABD basını Taliban ile Washington’ın dır” değerlendirmesinde bulundu. çekilme sırasında saldırmazlık için anlaş- tığını öne sürdü. Washington Post gazete- si, Taliban’ın ABD askerleri ve diplomat- ları çekilene kadar başkent Kâbil’e tam olarak girmeme sözü aldığını yazdı. Ga- zetede yer alan haberde, ABD yönetiminin, Kâbil Büyükelçili- ği’ndeki personelin tahliyesine karışma- ması ve bunun için oraya giden Ameri- kan askerleriyle çatışmadan kaçınması durumunda “Taliban’ın başkente girme- TALIBAN, sinin hem uluslararası toplum hem de Afganlı’lar tarafından daha rahat kabul 5 bin mahkûmu görebileceğini” ilettiği öne sürüldü. Ha- berde, ABD yönetiminin Taliban’ın Ame- Lübnan’da serbest bıraktı rikan askerlerine saldırmaması için giri- şimlerde bulunduğu belirtildi. Taliban, dün denetimine geçen Kâbil’in doğusunda bulunan Puli Çarhi kasabasının hapishanesindeki yakıt tankeri ABD Başkanı Joe Biden da Kâbil 5 bin mahkûmu serbest bıraktığını duyurdu. Büyükelçiliği’nde görevli personelin gü- venli şekilde Afganistan’dan tahliyesi patladı: 28 ölü için gönderilecek asker sayısını 5 bine çıkardığını duyurdu ve muhtemel Tali- übnan’ın Akkar kentinde ordunun “vatan- ban saldırısına hızlı ve güçlü askeri kar- Ldaşlara dağıtmak için el koyduğu” bir ya- şılık vereceklerini bildirdi. kıt tankında meydana gelen patlamada 28 ki- ANAHTAR TESLİM! şi yaşamını yitirdi. 80 kişi de yaralandı. Ordu- dan yapılan açıklamada yaralılar arasında as- RUSYA öktendinci Taliban bir kez da- söylemek zor. Yaklaşık 20 yıldır ABD siz, seçeneksiz. Yıllarca Taliban’dan El Ka- kerlerin de bulunduğu belirtildi. Lübnan bası- Kha Afganistan’da yönetime gel- ve NATO çerçevesinde uluslarara- ide, IŞİD’e uzanan örgütlerin ateş hattın- nı, patlamanın “Suriye’ye kaçak şekilde götü- IŞBIRLIĞINE HAZIR mek için gün sayıyor. Washington’ın sı askeri konuşlanmanın sürdüğü ül- da, diğer yandan demokrasi naralı NATO, rülmek için stoklanan akaryakıt deposunda nisan ayında açıkladığı hızlandı- kede Taliban’ın sahada etkinliğini yi- ABD’nin işgal politikalarıyla kuşatılmışlı- nterfax haber Rusya’nın Afganistan’ın meydana geldiğini” öne sürdü. rılmış çekilme takvimiyle birlikte tirmemesi, silah dahil tükenmek bil- ğın, bu güçlerin pekçok kez “yanlışlıkla” si- MINE Igeçici hükümetiyle işbirliğine hazır Merkez Bankası’nın bu hafta akaryakıt Afganistan’ın pek çok bölgesi domi- meyen kaynaklarını nasıl sağladığı villeri hedef alan bombardımanlarının, in- ESEN olduğunu duyurdu. Interfax’a göre, sübvansiyonlarını kaldıracağını açıklaması- no etkisi misali Afgan güçlerinden soruları ortada... Yanıtları ise her iş- san hakları ihlallerinin hedefinde. Rusya’nın Kâbil Büyükelçiliği Sözcüsü nın ardından ordu, stokçuluğu ve karaborsa- Taliban kontrolüne geçmiş halde. galde görülen kirli çıkar hesaplarında... Türkiye’ye dönük ABD başta olmak üze- de Rusya’nın Afganistan’daki siyasi te- yı engellemek amacıyla önceki günden itiba- Yaklaşık 39 milyon nüfuslu, çeşitli et- re Batı’nın pompaladığı Afganistan’dan maslarda yer aldığını söyledi. ren benzin istasyonlarına baskın yapmış, bir- nik yapıdan oluşan, İran ve Çin’le de Bitmeyen destek! göç akını, haklı kaygıların merkezinde. Ge- Rusya Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Za- çoğuna da el koymuştu. Bazı görgü tanıkları komşu Asya’nın stratejik kavşağında- lenler kim, kim gönderiyor, kalıcılar mı, ya- Sovyet işgaline karşı Afganistan’da “ye- mir Kabulov da ülkesinin Afganistan patlamanın “benzin doldurmak için konteynı- ki Afganistan’da yaşanan kaos döngü- şanan insani kriz tablosunun arkasında şertilen” ABD destekli mücahit hareket- konulu acil bir BM Güvenlik Konseyi rın etrafında toplananlar” ile askerler arasın- sü, dünyanın pek çok ülkesinde kaygıyla başka hesaplar var mı, Ankara’nın yol hari- lerine kökü inen Taliban, Batı tarzı eğitim, toplantısı düzenlemek için diğer ülke- da yaşanan gerginlik sonucu gerçekleştiğini takip ediliyor. Radikal İslamcı akımların tası nedir gibi pek çok soru yanıt bekliyor. hak-hukuk modellerine topyekûn karşıt. lerle birlikte çalıştığını söyledi. Kabulov iddia etti. Bu arada Akkar ve kuzeydeki liman güçlenmesinden, Taliban’dan kaçanlar- Afganistan kâbusu Türkiye’yi de içine ala- Öyle hop deyip ben geldim falan da de- ayrıca Moskova’nın Kâbil’deki büyükel- kenti Trablus’taki hastaneler, ağır yanıkların la birlikte ortaya çıkan göç akınına, ABD, cak şekilde sürecek gözüküyor. miyor. Yıllardır başta Pakistan tarafından, çiliğini boşaltmayı planlamadığını ve tedavisinde yeterli donanıma sahip olmadık- Rusya, Çin’e varan Taliban’la pazarlıklar Kıssadan hisse, işgal kâbusunun bir ül- özellikle istihbaratınca desteklendiği gö- Taliban’ın Rusya’ya ve adını vermediği ları için yaralıların çoğunu geri çevirmek zo- üzerinden bölgesel güç savaşlarında ye- kede yarattığı ağır yıkıma, radikal İslamcı rüşleri sürüp gidiyor. Katar ise uzun za- diğer ülkelere Afganistan’daki misyon- runda kaldıklarını söyledi. ni hamlelere kadar uzanan karmaşık tab- hareketlerle iş tutmanın tehlikelerine işa- mandır Afganistan İslam Emirliği olarak ları için güvenlik güvencesi teklif etti- Dünya Bankası tarafından 1950’lerden lo önümüzde uzanan... ret ediyor. İktidar uğruna kirli hesaplara da bilinen Taliban’ın siyasi bürosuna ev- ğini dedi. Başkent Kâbil’e ulaşan Tali- bu yana gezegenin en kötü krizlerinden bi- göz yummanın, başka ülkelerin kukla yö- sahipliği yapıyor. Doha, ABD arabuluculu- ban, burada bulunan Rusya Büyükelçili- ri olarak nitelendirilen bir mali krizle karşı Kadınlar için tehdit netimleri olmanın sonuçlarını ortaya ko- ğundaki Kâbil yönetimi ile Taliban arasın- ği için güvenlik garantisi verdi. Rus ha- karşıya kalan ve parası her geçen gün de- yuyor. Bazı ABD’li yetkililerin çıkıp, “Afgan Kuşkusuz kadın ve kız çocukları için ise daki görüşmelerin de ana adreslerinden. ber ajansı Tass’ın sorusuna yanıt veren ğer kaybeden Lübnan, artan yoksulluk ve halkına her şeyi öğrettik, askeri eğittik, ar- daha da karanlık günlerin habercisi... Ken- Doha’daki müzakelerde varılan uzlaşının Taliban Siyasi Büro Sözcüsü Sühail Şa- yakıt kıtlığı ile boğuşuyor. tık kendileri için mücadele etsinler” tarzı di seçimlerini yapma, eğitim, çalışma hak- temelini oluşturan ateşkese bile uymayan hin, “Evet, Rusya ile iyi ilişkilerimiz var çıkışları ise evlere şenlik... Biri açlık, yok- kı gibi temel insan haklarının peşindeki Af- Taliban’a ABD’den gelen yeşil ışık, bugün ve genel olarak politikamız, Rus ve di- luk, eğitimsizlik altında kırılan, birbirine gan kadını için Taliban zihniyeti yaşamsal Kâbil’in anahtarının örgüte tesliminin yo- Malezya Başbakanı ğer büyükelçiliklerin işleyişi için güven- kırdırılan bir halk, dışardan “eğitilip dona- bir tehdit. Ne yazık ki, Taliban’la yapılan lunu döşemiş durumda. li koşullar sağlamak” diye konuştu. tılmış” bölük pörçük bir ordu, diğer yanda ABD’nin de arabulucu olduğu müzakereler- Kimi bölge uzmanı aslında ülkenin pek- bugün istifa ediyor emperyalist güçlerin bölgesel etkinlik hat- de kadın haklarına yönelik içi boş vaatlerin çok kesiminde, her ne kadar ülkede mede- tında birbirine karşı yer yer kullandığı, ar- dışında elde pek birşey yok. Daha şimdi- ni hukuk, şeriat sistemi dahil karışık bir İs- alezya Başbakanı Muhyiddin Yasin ikti- YABANCI MISYONLAR ka kapılardan silahlandırdığı, anlaşma ma- den çeşitli bölgelerden peçe zorunluluğu, lami yönetim hâkim olsa da Afgan halkının Mdar koalisyonu içindeki çatışmalar ne- TERK EDIYOR salarına oturduğu, işine geldiği zaman te- işten çıkarma haberleri gündeme düşü- Taliban’ın baskıcı uygulamalarına, en kes- deniyle çoğunluğu kaybetmesinin ardından rör grubu istediği zaman meşru yönetim yor. 25 yıl önce yine adım adım ilerleyerek kin haliyle şeriat yönetimi tarzına destek bugün istifa edeceğini duyurdu. İstifa, onay- BD’nin yanı sıra başka ülkeler de, kabul ettiği gruplarla iş tutması... Kaosu Kâbil’de hâkimiyeti ele geçiren Taliban’ın vermediğine işaret ediyor. Ancak özellik- lanırsa, Muhyiddin için 17 aylık çalkantılı bir AAfganistan’ın başkenti Kâbil’den diplo- canlı tutarak Afganistan’da bir ulus olma meydanlarda halk önünde yaptığı infazlar, le Batı’nın başkent Kâbil üzerinde odakla- görev süresini sona erecek. matlarını hızla tahliye için düğmeye bastı. bilincinin yaşama geçirilememesi... Şimdi- kırbaç cezaları kâbusu akıllara geliyor. nan dışardan yönergeli yönetim anlayışıy- Gelişmenin Covid-19 salgınıyla ve ekonomik İngiltere Büyükelçisi’nin bu akşam hava lerde Taliban’la arka kapıdan flörtleşip bu ABD’nin 11 Eylül saldırıları sonrasın- la birlikte ülke yıllardır dev yolsuzluk, yok- gerileme ile boğuşan ülkede daha fazla belirsiz- yoluyla tahliyesi bekleniyor. İranlı yetki- ülkeden çıkan ABD dahil yabancı güçlerin, da başlattığı Afganistan işgaliyle birlik- sulluk, istikrarsızlıkla birlikte “savaş ağala- liğe yol açacağı kaydedildi. Parlamentoda hiç- liler, Kâbil’deki elçiliğin bugün boşaltıla- bir mola sonrası tehdit oluşturuyor diye te 1996’da geldiği iktidardan 2001’de in- rının” güç savaşlarının arasına sıkışıp kal- bir milletvekilinin net bir çoğunluğa sahip ol- cağını duyurdular. Danimarka ve Norveç yeniden Afganistan’a dönme olasılığı ise dirilen Taliban’ın, 2021 yılında uluslarara- mış durumda. Sahada eli silahlı ya da zor- maması veya pandemi nedeniyle seçimlerin ya- büyükelçilikleri de diplomatik misyonu her daim canlı... Şimdi eldeki tabloda Tali- sı siyaset arenasında kendine koltuk açma lu ekonomik koşullara karşı azıcık kendi- pılıp yapılmayacağının belli olmayışının ülkede tahliye edeceklerini açıkladılar. ban zamanı dediler, o kadar... hamlesini elbette kendi başına yaptığını sine destek veren yapılara karşı halk çare- krizi derinleştirebileceği ileri sürülüyor.