Katalog

20 ŞUBAT 2021 CUMARTESİ BARAJLARDA DOLULUK 49.16 İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İSKİ, barajlardaki doluluk oranlarını açıkladı. İstanbul’u dün itibarıyla terk eden kar yağışlarının barajlardaki etkileri görüldü. Doluluk yüzde 49.16’ya çıktı. Su seviyesi 8 Ocak’ta 19.16’ya kadar düşmüştü. Barajlardaki su miktarı Istrancalar’da yüzde 44.54, Terkos’ta 46.85, Büyükçekmece’de 51.79, Ömerli’de 57.27, Elmalı’da 55.26, Kazandere’de ise yüzde 62.40’a yükseldi. İstanbul’a dün itibarıyla verilen su miktarı ise 2 milyon 741 bin metreküp oldu. l Haber Merkezi NASA’NIN KEŞIF ARACI PERSEVERANCE, KIZIL GEZEGEN’DE ILKEL YAŞAMIN IZLERINI SÜRECEK Dünyanın gözü Mars’ta New York’un ünlü Empire State gökdeleni, Mars şerefine kızıl renge büründü. MARS’TAN İLK KARE Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) uzay aracı Perseverance (Azim), yedi aylık yolculuğunu tamamlayıp Mars’a başarıyla indi. NASA’nın başka bir gezegene şu ana kadar gönderdiği en gelişmiş astrobiyolojik araştırma aracı olan Perseverance, Mars’taki ilkel mikrobik yaşamın izini sürecek. Uzayda 472 milyon kilometre yol alan Perseverance, Mars atmosferine saatte 19 bin kilometre hızla girdi. Bilim insanları, aracın gezegen atmosferine girişinden yere konmasına kadar olan 7 dakikalık süreye “Dehşetin Yedi Dakikası” adını veriyor. Bir ton ağırlığındaki Perseverance, 7 dakikanın ardından TSİ 23.55’te Jezero Krateri’ne başarılı şekilde indi. Mars’tan sinyallerin dünyaya gelmesi 11 dakika sürdüğü için uzay aracı inişi kendi kendine gerçekleştirdi. Uzay aracı Perseverance’ın Mars’a inişini milyonlarca insan canlı yayından izledi. ‘Dev’ bir haber Araç, Kızıl Gezegen’de kalacağı süre içinde geçmiş yaşam izlerini araştıracak. Mars’a daha önce gönderilen Spirit, Opportunity ve Curiosity, daha çok, gezegenin yaşanabilirliği üzerine araştırmalar yaptı. Biyolojik yaşantının varlığı için geçmişteki şartların uygun olup olmadığına baktı. Bu üç aracın yaptığı çalışmalar, Kızıl Gezegen’in bir zamanlar daha sıcak ve ıslak bir gezegen olmasının yanı sıra, daha kalın bir atmosfere sahip olduğunu ortaya koydu. Perseverance, kendinden önceki robotların bilgileri ışığında, eğer bir zamanlar var oldularsa, ilkel yaşam formlarının izini arayacak. Bunun için de bir zamanlar devasa bir göl olan Jezero Krateri’ne indirildi. Jezero’nun Burdur’daki Salda Gölü ile benzer nitelikler taşıdığı düşünülüyor. Bilim insanları, Jezero Krateri’nde Salda’daki benzer bir oluşumun kalıntılarına rastlamanın, gezegendeki geçmiş yaşam adına “dev” bir haber olacağını dile getiriyor. ‘MARİFET’Lİ HELİKOPTER BİR İLK DÜNYA’YA GETIRECEK Perseverance’ın yapacağı araştırmaların sonuçlarının Dünya’da alınması bekleniyor. Aracın, toplayacağı kaya örnekleri, başka bir araçla Dünya’ya getirilecek. NASA ve Avrupa Uzay Ajansı’nın milyarlarca dolar maliyetli ortak projesi ile daha küçük bir araç 2026 yılında Jezero Krateri’ne gönderilecek. Bu araç, Perseverance’ın bıraktığı tüpler içindeki kaya örneklerini toplayacak. Araç daha sonra yörüngeye çıkacak ve burada bir uydu tarafından yakalanarak ve ileri araştırmalar için Dünya’ya getirilecek. JEZERO 45 KİLOMETRE ÇAPINDA Jezero Krateri, ismini Bosna Hersek’teki aynı adlı şehirden alıyor. Slav dillerinde “jezero”, “göl” anlamına geliyor. 45 kilometre çapındaki kraterde, kil ve karbonat dahil birçok kaya türü bulunuyor. 3.5 milyar yıl önce ne oldu? BBC’ye konuşan Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Bethany Ehlmann, tıpkı Dünya’nın ilk yaşam formlarının araştırıldığı gibi Mars’ta mikrobiyolojik yaşam kalıntısı araştıracaklarını söyledi. Ehlmann, “Bu yaşam formlarının Dünya’da 3.5 milyar yıl önce yaşadığını biliyoruz. Cevabını aradığımız soru; bunların Mars’ta da 3.5 milyar yıl önce, göl diplerinde yaşayıp yaşamadığı” dedi. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Hope (Umut) ve Çin’in Tianven1 (Cennete sorular) isimli araçları da Mars’ta Perseverance’a eşlik edecek. Hope, yüzeye inmeyecek. Yörüngede kalıp atmosferi inceleyecek. Hope’un amacı, Kızıl Gezegen’deki suya ne olduğunu anlamak. Tianven1 ise Mars yüzeyine inmeyi başarırsa kayaların mineral yapısını inceleyip su buzu arayacak. Mars 2020 keşif aracının isminin belirlenmesi için ABD’nin çeşitli eyaletlerinden yazdıkları kompozisyonları gönderenler arasında düzenlenen yarışmayı “Perseverance” ismini öneren Virginia’dan 11 yaşındaki Alexander Mather’in kazanmıştı. Kompozisyonda Mather, “Mars yolunda birçok engelle karşılaşacağız. Fakat sebat edebiliriz. Millet olarak değil insanlar olarak vazgeçmeyeceğiz” ifadelerini kullanmıştı. Oksijen üretebilecek Üzerinde 20 kamera ve bir çift mikrofon olan Perseverance’ın Dünya’ya çok sayıda özel görüntü yollaması beklenirken araçta bulunan ve kamera çekim kabiliyeti olan Ingenuity (Marifet) adlı mini helikopter de uçurulmaya çalışılacak. 1.8 kg ağırlığındaki Ingenuity, Dünya’ya kıyasla seyrek bir atmosferi olan Mars’ta ufak araçların uçup uçamayacağını denemek amacıyla gönderildi. Ingenuity başarılı olursa diğer gezegenlerin de alçak irtifadan hava araçlarıyla keşfi mümkün olacak. Karbondioksitten oksijen Araç aynı zamanda ilk defa başka bir gezegende karbondioksitten oksijen üretmeyi sağlayacak bir cihaz içeriyor. Bu cihaz eğer çalışırsa ileride Mars’ta insanların yaşamasına imkân verecek ve yakıt olarak kullanılabilecek oksijen üretilebilecek. ABD, Perseverance ile 9 kez başarılı şekilde Mars’a uzay aracı gönderdi. “InSight” ve “Curiosity” isimli iki uzay aracı halen Kızıl Gezegen’in yörüngesinde çalışmalarına devam ediyor. NASA’nın uzun vadeli hedefi 2030’lu yıllarda Mars’a insanlı bir uzay aracı gönderebilme kapasitesine ulaşmak. l Cumhuriyet MUNZUR GÖZELERİ’NDE TEPKI ÇEKEN PEYZAJ PROJESİNIN IHALESI IPTAL Danıştay ‘dur’dedi İZMİR Sözbilir Deprem heyelanı Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 6.6 büyüklüğündeki ana şokun ardından gelen 6 bin civarındaki artçı depremin İzmir’in farklı noktalarında heyelanları tetiklediğini söyledi. l DHA KAYHAN AYHAN Tunceli Ovacık’ta Alevilerin kutsal mekânlarından Munzur Gözeleri’nde başlayan peyzaj projesinin ihalesi, Danıştay 13. Dairesi tarafından iptal edildi. Tunceli Valiliği ve Fırat Kalkınma Ajansı, Munzur Gözeleri için çevre düzenlemesi ve rekreasyon projesi hazırlamış, Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na sunulan 8 milyon liralık proje onaylanmış ve ardından çalışmalar başlamıştı. Proje kapsamında Munzur Gözeleri’nin doğal yapısına dokunulmadan bakımsız ve görüntü kirliliği yaratan unsurların ortadan kaldırılacağı ve beton olan yerlerin doğaya uygun, ahşap yerlere dönüştürüleceği belirtilmişti. Ancak çalışmalar sırasında gözelere iş makinelerinin girmesi ve beton dökülmesi tepki çekmişti. Peyzaj projesinin kültürlerinin yok edilmesinin bir inşası olduğuna dikkat çeken Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF) ile çevre dernekleri çeşitli eylemler, açıklamalar ve imza kampanyaları düzenlemişti. Dersim Doğal ve Kültürel Miras Koruma Girişimi ise Munzur Gözeleri’nin mevcut yapısını bozacağını belirttiği projeyi yargıya taşımıştı. Dersim Doğal ve Kültürel Miras Koruma Girişimi Sözcüsü Av. Barış Yıldırım, Danıştay 13. Dairesi tarafından proje ihalesinin iptal edildiğini duyurdu. Yıldırım, “Danıştay 13. Dairesi açtığımız davada Munzur Gözeleri Rekreasyon Projesi ihalesinin iptaline karar verdi” ifadelerini kullandı. Salda’ya ilgi artacak Çevre ve Tabiat Varlıkları Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu, NASA’nın Mars’taki Jezero Krateri ile Salda’nın benzerliği yönündeki sosyal medya paylaşımlarına ilişkin “Salda’nın popülaritesi Mars’taki benzerlikleri kanıtlandığında daha da artacak” dedi. Jezero Krateri’nin de bir göl olduğunu, buraya zamanında boşalan akarsuların ve buradaki karbonat minerallerinin varlığının NASA tarafından gözlemlendiğini aktaran Gökçeoğlu, “Salda Gölü’nde siyanobakterilerin aktivitesi sonucu oluşan hidromanyezit mineraller var, bunlar karbonat minerali. Benzer yapılar Jezero Krateri’nde de gözlemlenmiş” ifadesini kullandı. l AA