Katalog

yolda seyir esnasında yardım işaretini tanıyan bir motosiklet sü- İŞARETLE KURTULDU ABD’nin Kentucky eyaletinde 61 ya- rücüsü, polisi arayarak genç kızın kurtarılmasında rol oynadı. şındaki şüpheli tarafından kaçırılan 16 yaşındaki genç kız, kaçı- İşaret, Kanada Kadınlar Vakfı tarafından tanıtılmıştı. l DHA rılma sırasında TikTok’ta gördüğü yardım işaretini kullandı. Oto- 9 KASIM 2021 SALI Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlandı. merikalı bilim in- Kollarında dört kü- Keseli sıçan kendini Asanları, mükem- çük pervane bulu- tehdit altında mel dengesiyle hay- nuyor, bunlarla da- hissettiğinde ölü ran bırakan bir ro- ha hızlı gidebildi- Kaykay taklidi yapıyor. bot geliştirdiler. Ye- ği gibi, eğimli yol- ni robot, 75 cm bo- larda ve engellerde yunda, yürüyen robot dengesini koruyabi- ve drondan oluşan liyor. Pervaneler ye- üstünde bir hibrit. Kaliforniya terli güç aldığında, Teknik Enstitüsü’nden robot onların yardı- Kyunam Kim tarafın- mıyla havalanıp uça- dan geliştirilen LE- biliyor da. Yürüme ONARDO robotu iki ve uçmayı birleşti- bir robot ayak üzerinde yürü- ren yapılar kuşlarda, mek dışında, merdi- böceklerde ve yara- ven çıkabiliyor ve en- salarda görülmesi- LEONARDO robot ve gelleri aşabiliyor. ne karşın, LEONAR- drondan oluşan bir hibrid Hatta devrilmeden DO bu kombinasyo- model. Mükemmel den- kaykay üzerinde yol na sahip ilk robot ol- alabildiği gibi denge- ma özelliğini taşı- gesiyle hayran bırakı- sini kaybetmeden ip yor. Yeni robot, he- yor. İki ayak üzerinde yü- üzerinde bile yürüye- nüz çok hızlı ve zarif rümek dışında, merdiven biliyor. Hafifçe ittiril- hareket etmiyor ve çıkabiliyor ve engelleri diğine dengesini bula- saniyede sadece 20 biliyor. cm yol alabiliyor. aşabiliyor. Ölümü yor. Pervaneler normal yürüyüş sırasında çalıştığı için robot görece- Yüksek gerilim hatlarında işe yarayabilir li olarak çok enerji harcıyor. Tüm olumsuzlukları iyileştirilen robotun raştırmacılar prototiplerinde karbon liflerinden tasarlanan bacak- ileride normal yürüyen robotların zorlandıkları alanda kullanılabilece- Alar kullandılar; her bacak üç küçük servo motorla hareket ediyor ğini düşünülüyor. Mesela yüksek gerilim hatlarında işe yarayabilir. ve ayak parmakları için de kavrayıcı lastikler kullandı. Robot sakin ol- A bipedal walking robot that can fly, slackline, kavrıyorlar duğu zaman topuğu çalışmıyor, sadece parmakların üzerinde yürü- and skateboard, Science Robotics, 6.20.2021. Artık başka türlerin de kültür, ahlak, İşin sırrı, beynimizin rasyonalite ve hatta dilsel iletişimin sol yarısındaki iki ilkel biçimlerine sahip olduklarına farklı ağ arasındaki dair kanıtlarımız var. Peki, ölümü Yaşlılıkta sözcükleri kavrayabilme sadece insanlara mı özgü? bağlantıda possum (keseli sıçan) çok hayvanın bu tanımıy- Okendini tehdit altın- la ölümü kavrayabildiğine da hissettiğinde ölü takli- işaret ediyor. Bu ölü takli- di yapar. Cenin pozisyonu- di performansı, bize opos- na benzer bir şekilde kıvrı- sumun zihni hakkında söy- hatırlamak niçin zorlaşıyor? lır, gözleri ve ağzı açık, di- lediklerinden dolayı de- li dışarı sarkmış halde ya- ğil, onu avlamak isteyen nsanlar yaşlandıkları zaman tar. Vücut ısısı düşer. So- çakallar, rakunlar, köpek- lunumu ve kalp atış hızı ler, tilkiler, yırtıcı kuşlar, önemli bir anda çabucak Gençler önemli ölçüde azalır. Nor- vaşaklar ve büyük yılan- İdoğru kelimeleri bulmak- malde pembe olan dili ma- lar gibi hayvanların zihinle- kelime bulma ta zorlanmaya başlarlar. Aslın- vimsi bir renk alır. Görü- ri hakkında bize gösterdi- da yaşla birlikte kelime haznesi testinde daha nüşü bir cesetten farksız ği şeyden dolayı dikkat çe- zenginleştiği için, gençliğe kı- olan opossum çevresinde- kicidir. yasla daha fazla seçenek olma- başarılı. Yaşlı ki mevcut tehlikeyi izleme- Ölü rolü yapmak, opos- lıydı ama buna rağmen yaşlılar ye devam eder. Bir kurt ya sumlar için herhangi bir beyinlerde semantik belleği etkinleştire- da çakal, uzun süre önce öğrenme süreci gerektir- rek uygun kavramları bulmakta ölmüş, çürüyen ve pato- meyen ve belirli uyarıcıla- önemli zorlanıyorlar. Peki neden? jenlerle dolu bir ceset ye- rın algılanmasıyla otoma- ağlardaki bilgi rine taze etle ziyafet çek- tik olarak tetiklenen, kalıt- MR’de incelendi meyi tercih eder. Ve böy- sal bir davranış gibi görün- akımı, gençlere lece tehlike geçer. Sonra mektedir. Bu davranışın, Bunun nedenleri pek bilinmi- opossum tekrar hareketle- yırtıcıların ölüm kavrayı- yordu. Max-Planck Bilişim ve kıyasla daha nir ve gününe devam eder. şı nedeniyle değişen besin Sinirbilimleri Araştırma Ensti- Ölü taklidi işe yaramıştır. seçimlerinin etkisiyle or- az verimli. tüsü bilim insanları, şimdi bu taya çıkmış olması muhte- konuya bir açıklık getirdiler. Taklit performansı mel. Araştırmacılar, opos- Araştırma çerçevesinde yaşla- sumlar ölümü kavramak- Ölüm kavramı en ba- rı 60 ile 70 arasında değişen 28 tan yoksun olsa da evrim- sit şekilde, işlevsel olma- yaşlı ve 30 genç kişinin beyni sel tarihleri boyunca on- ma ve geri döndürülemez- testler sırasında tarandı. Man- larla beslenmeyi amaçla- lik durumu olarak tanım- yetik rezonans tomografi ciha- yan hayvanların ölüme da- lanabilir. Bu minimal ölüm ir bir kavrayışına sahip ol- zında yatan katılımcıların be- kavrayışı çok az bilişsel duklarından emin olabile- karmaşıklık gerektirir ve yinlerinin etkinlikleri kayde- ceğimizi belirtiyor. opossumun ölü taklidi, bir- dilirken katılımcılardan bir te- matik kategoriye uyan çok sa- yıda kelime bulmaları istendi. 10 MADDEDE DİJİTAL KÜLTÜR Ayrıca kategoriler ağır ve hafif bloklar yer değiştirecek şekil- KAYNAK : VisualCapitalist TANOL TÜRKOĞLU de düzenlendi. Beklenildiği gibi gençlerin kelime bulma testin- lek gibi genel işlevlerden so- liliğini artırırken yaşlılarda du- ha zor geldiği anlamına geliyor. KABLOLU INTERNETTE de daha başarılı oldukları gibi rumlu olan ve bellekle daha az, rum farklılaştı. Artan bağlantı- Etkinlik motifinin yaşla birlik- EN HIZLI 10 ÜLKE cevaplar için de daha az zaman yönetim işlevleriyle daha çok il- larla bilişsel performansta iyi- te niçin değiştiği tam olarak bi- harcadıkları tespit edildi. gisi olan genel çoklu talep ağı leşmeler görülürken verimli- linmiyorsa da anlaşıldığı üzere 1) Singapur (262.2 Mbps) (MDN). Bu iki ağ arasındaki iç likte aynı performans görülme- belli başlı alanlardaki nöronsal 2) Hong Kong (254.4) Etkili iki ağ bağlantı ne kadar kuvvetliy- di. Başka ifade ile açıklayacak reaksiyonlar zayıflamakta. Bu 3) Monako (242.9) Beyin etkinliklerinin değer- se, gençler semantik görevleri o olursak, yaşlı beyin, iki ağ ara- açıdan bakıldığında sonuçları- 4) İsviçre (222.0) lendirilmesi sonucunda, seman- kadar iyi yerine getirebildiler. sındaki bağlantılardan tam ola- mız yaşlanan beynin nöronsal 5) Tayland (221.0) tik beyin alıştırmasında iki yaş rak yararlanamıyor. Bu neden- farklılaşma yoluyla azalan ve- 6) Romanya (217.9) grubunda da temelde iki ağın Azalan verimlilik le de önemli ağlardaki bilgi akı- rimliliği kanıtlamış oldu diyor 7) G. Kore (216.7) etkin olduğu görüldü. Bunlar- Ne var ki yaşlılarda durum mı gençlere kıyasla daha az ve- araştırmacılar. 8) Danimarka (216.13) dan biri sol beyin yarısında bu- farklı. Gerçi görevler sırasın- rimli oluyor. Buna paralel ola- 9) Şili (209.8) lunan ve semantik bellekten so- daki bağlantı motifleri genç be- rak da yaşlılarda yönetim alan- Age-Dependent Contribution 10) Fransa (201.6) rumlu olan, konuşma merkezle- yinlerdekine benziyordu. Fa- larında daha fazla etkinlik ve of Domain-General Networks (Ayrıca 12)ABD-199, 37)Almanya-130.76, 47) rini içeren ve belli konularla il- kat ağlar giderek senkronize iki ağ arasında daha güçlü bir to Semantic Cognition, Oxford İngiltere-97.79, 95)Türkiye-40.58) gili bilgileri depolayan ağ. İkin- hale geldikçe gençler hem per- Academic, Cerebral Cortex, bağlantı gözlemlendi. Bu da ve- ci ağ ise konsantrasyon ve bel- 31.08.2021. formansı hem de işlem verim- rilen görevlerin yaşlılara da-