Katalog

EKONOMİ DOLAR AVRO STERLIN FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr BORSA 11 9 OCAK 2021 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.3320 1.2 kuruş 8.9980 2.7 kuruş 10.0050 0.2 kuruş 14.69 0.10 puan 1.541 18.37 puan 2990.43 48.93 lira 447.28 4.91 lira 2021’de borcunu döndüremeyen pek çok şirket batacak. Sorunlu krediler artacak Godot’yu bekler gibi... Reformların sürekli dillendirildiği halde bir türlü yapılamaması tepki çekiyor. Ekonomist Cevdet Akçay: “Godot’yu bekler gibi reformları bekliyoruz. Bunun yerine ayakları yere sağlam basan politikalar lazım.” GÜVEN ZAMAN ALACAK Kurdaki artışı dizginleyebilmek için eldeki kısıtlı rezervleri eritme, bükredi genişlemesiyle şirketler borçlu. Dışarıdan para gelmiyor. Gayrimenkul hariç doğruyümeyi krediler üzerinden sağdan yatırımlar 2003’ten bu yalama gibi temel hataların yapıl GAMZE na ilk defa negatife döndü. Budığı ekonomide, bu yıl da batık BAL na eşlik eden sermaye çıkışlakredilerin artması, yüksek enfrı ve istihdam kaybı var. Durlasyon ile yüksek işsizliğin sürmesi gunluk belirginleşecek. Şirketlerin ve hanehalkındaki yoksulluğun art bilançoları küçülecek. Bir kısmı baması bekleniyor. tacak. İşsizlik artacak. Bunlar haneKoç Üniversitesi ile TÜSİAD Eko halkları nezdinde bir yoksullaşma nomik Araştırma Forumu tarafınyaratacak” dedi. dan düzenlenen panelde, yıllardır Gürses, şöyle devam etti: “Tophalı altına süpürülerek ötelenen so lum, 1994 ve 2001’de siyaseti değişrunlarla artık yüzleşilmesi gerekti tirmiş. 2019’da da bunun sinyalleri ği, ertelemeye vakit kalmadığı vur verildi. Bundan sonraki süreçte degulandı. mokratik yollarla siyasetin değişeSiyaset normalleşmeli ceğini düşünüyorum, kimse karamsarlığa kapılmasın.” Gelişmekte olan ülkelerde enflasyon oranı yüzde 34 bandında düşük seyrederken, Türkiye’deki enflasyonun yüzde14’lerin üzerinde olduğuna dikkat çeken TÜSİAD Başkanı Simone Kaslowski, ekonomide güven ortamı yaratmanın ilk koşulunun düşük enflasyon olduğunu vurguladı. “Ekonomide yeniden güven sağlamanın uzun bir zaman alacağını bilerek doğru adımlarla ilerlemeliyiz” diyen Kaslowski, “Bir ekonomide istikrar sağlamadan, önümüzü görmeden ve güven ortamı inşa etmeden kalıcı büyüme sağlanamaz. Sağlıklı yatırım ve üretim kararları almak da imkânsız hale gelir. Önümüzde enflasyonla mürafından tam mutabakat sağlanmasının son derece kritik olduğunu düşünüyorum” diye konuştu. Kaynaklar israf ediliyor Paranın değersiz olduğu ekonomilerdeki belirsizliğe ve plan yapılamadığına değinen Kaslowski, şöyle devam etti: “Böyle bir ortam, reel kesimin herhangi bir üretim ya da yatırım kararı almasını zorlaştırıyor ve arzu ettiğimiz büyümeye ulaşamıyoruz. Aksi şekilde, yüksek enflasyonla mücadeleyi erteleyip, her ne pahasına olursa olsun büyüyelim dediğimizde de var olan kaynaklarımızı tasarruflu kullanamayarak israf ediyoruz. Ve yine bu süreç büyüme üzerinMevcut ekonomik krizin yanında bir de politika krizi olduğuna dikkat Merkez havlu attı cadelede oldukça uzun bir yol var. Bu yolun de baskı ile sonuçlanıyor. Ülkece bu çeken ekonomist Uğur Gürses, anEkonomi yönetiminin çok büyük cak siyasetin normalleşmesi ve hu iki hata yaptığını dile getiren TÜSİzorluğunu bilerek tüm ekonomik aktörler tasarmaldan çıkmalıyız.” kukun üstünlüğünün sağlanmasıy AD Başekonomisti Gizem Öztok AlSimone Kaslowski la sorunların çözüle tınsaç, bunları “düşük rezervlere bileceğini bir kez rağmen kuru sabitlemeye çalışmak” “İhtiyaç duyulduğu zamanda ve mik Duvara çarpma noktasına gelince de daha yineledi. Bu ve “muazzam krediler” olarak sıra tarda ekonomiye para sürebilmek as tekrar geleneksel Ortodoks para poligüne kadar, so larken; Koç Üniversitesi Ekonomi lında bir lüks. Ve biz bu lükse satikalarına dönüldü. Bu daha erken yarunların yabancı Profesörü Selva Demiralp ise hip değildik. Enflasyon pahası pılmalıydı.” sermaye akışıyla pandemiye çift haneli enfna büyümeye çalışmak ayak Ekonomist Cevdet Akçay ise şöyötelendiğine, son lasyonla yakalanmanın ve bağı oluyor. Bir de elinizdeki le konuştu: “Reform kelimesinin arUğur Gürses 23 yıldır da kredi büyümesiyle pansudiğer hatalı politikaların nasıl ayak bağına dönüştürezervleri, kuru kontrol altı kasındaki muğlaklıktan sıkıldım. na almak için eritmek bir in Godot’yu bekler gibi reformları bekmanlandığına dikkat çeken Gürses, ğünü anlattı. tihar. Elde rezerv kalmayınca liyoruz. Bunun yerine ayakları yere “Artık böyle bir imkân yok. Aşırı bir Demiralp, şöyle konuştu: Selva Demiralp havlu atmak zorunda kalındı. sağlam basan politikalar lazım.” İŞKUR AÇIKLAMASI 1.4 milyon kişi işten çıkarıldı Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) verilerine göre, 2020 yılının ilk 11 ayında işsizlik ödeneği almak için başvuran işsizlerin, yani işten çıkarılan emekçilerin sayısı, Covid19 salgını nedeniyle 17 Nisan 2020’de başlayan işten çıkarma yasağına rağmen 1 milyon 392 bin 799 kişiye ulaştı. Bu kişilerin de sadece 477 bin 66’sı şartları sağlayarak ödenek almaya hak kazandı. Ekim ayına göre, başvuranlar 94 bin 424, hak kazananlar 28 bin 548 kişi arttı. Salgının etkilerinin arttığı mart sonundan bu yana ise başvuranların sayısı 890 bin 603, hak kazananların sayısı 237 bin 331 kişi yükseldi. Yüzde 35 azaldı Ayrıca işverenlerin eleman almak için İŞKUR’a bildirdiği “açık iş” sayısı, Aralık 2020’de 2019 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 49.4 azalarak 88 bin 476 adet, “işe yerleştirme” ise yüzde 27.6 azalarak 77 bin 304 kişi oldu. 2020’nin tümünde ise açık iş sayısı yüzde 34.7 azalarak 1 milyon 406 bin 141 adede, işe yerleştirilenlerin sayısı da yüzde 41.7 azalarak 868 bin 744 kişiye düştü. l Ekonomi Servisi İstanbul Sanayi Odası İhracat İklimi Endeksi, geçen ay 50.5 puana çıktı İhracatçı yeniden umutlandı Geçen yılı 2019 yılına kıyasla yüzde 6.3 düşüşle 169.5 milyar dolar dış satımla kapatan ihracatçılar, yeni yıla daha umutlu giriyor. Bunu ortaya koyan önemli verileriden birini, dün İstanbul Sanayi Odası (İSO) açıkladı. İSO Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, aralık ayında yeniden 50 puanlık eşik değerin üzerine çıkarak 50.5 oldu. Bu değer kasım ayında 48.9 puandı. Kasım ayındaki kısıtlamaların ardından Avrupa’nın bazı bölgelerinde Covid19 salgınına yönelik sınırlamaların gevşetilmesi, ihracat pazarlarının talep koşullarındaki güçlenmede etkili oldu. Belirsizlik sürüyor Türk imalat sanayi ihracat pazarının yaklaşık yüzde 5’ini oluşturan ABD’de devam eden büyüme, Avrupa’daki toparlanma işaretleri ve Ortadoğu’nun bazı bölgelerindeki iyileşmeler, ihracat iklimindeki güçlenmeyi destekledi. Endeks hakkında değerlendirme yapan IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker ise şu noktaya dikkat çekti: “Salgın geniş çapta yayılmaya devam ettiği için yakın gelecek halen yüksek derecede belirsizlik taşıyor. Ancak aşı alanında yaşanan gelişmeler, ihracatçılar için 2021 yılının ilerleyen dönemlerinde daha güvenilir talep iyileşmeleri olabileceği yönünde umut veriyor.” l Ekonomi Servisi ANLIK PARA TRANSFERİ ‘FAST’ 50 lira limitle başladı Merkez Bankası bünyesinde geliştirilen anlık perakende ödeme uygulaması, Fonların Anlık ve Sürekli Transferi (FAST) sistemi, bankalarla sürdürülen pilot testlerin tamamlanmasının ardından kullanıma açıldı. Yaygın kullanımının yakından izlenmesi amacıyla ilk aşamada 50 TL limitle başlatılan sistemde, bu limit kademeli olarak bin TL’ye kadar yükseltilecek. Bu sistemle birlikte elektronik ödemelerin, kimlik numarası, telefon numarası ve eposta adresi ile başlatılmasını sağlayan “Kolay Adresleme Sistemi” de kullanıma sunuldu. l Ekonomi Servisi 34 CarrefourSA, Migros olacak CarrefourSA ve Migros çeşitli illerdeki 34 mağaza için anlaşma imzaladı. İki şirketin stratejik hedefleri doğrultusunda imzaladığı anlaşmaya göre, 34 CarrefourSA mağazası Migros’a dönüştürülecek. İki şirketten Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamalara göre, bu mağazalar için kiracılık hakkı ve kira sözleşmelerinin devri hususunda 7 Ocak’ta sözleşme imzalandı. Sözleşme kapsamında gerekli hukuki ve idari izinlerin alınması için Rekabet Kurulu’na (RK) izin başvurusu yapılması dahil resmi ve özel kurum ve kuruluşlar nezdinde iş ve işlemler başlatılacak. Mağaza adedi ile lokasyonları ve devir bedeli uyarlamaya tabi olacak ve RK onayının ardından kesinleşecek. l Ekonomi Servisi ‘100 yeni mağaza açılacak’ Ev geliştirme perakendeciliği sektöründe faaliyet gösteren Koçtaş’ın, geçen yıl 47 adedi “Fix” modeli olmak üzere 48 mağaza açtığı açıklandı. Böylece Türkiye genelindeki mağaza sayısını 140’a çıkardıklarını belirten Koçtaş Genel Müdürü Devrim Kılıçoğlu, şöyle devam etti: “Hem mahalleli formatı Koçtaş Fix hem büyük mağazalarımızla Edirne’den Artvin’e, Sinop’tan Diyarbakır’a uzandık. Bugün 34 ilde müşterilerimize hizmet verirken dijital kanallarımız aracılığıyla da ürünlerimizi tüm Türkiye’ye ulaştırıyoruz. Bu yıl 100 yeni mağaza açacağız. 2025’te ise toplam 600 mağazaya ulaşmayı hedefliyoruz. Yaklaşık 5 bin çalışana ulaşacağız. En iyi markaları en uygun fiyatlarla sunmaya devam edeceğiz.” Devrim Kılıçoğlu TOBB, ABD’de destek verecek Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), yurtdışındaki ilk “Türk Ticaret Merkezi’ni (TTM)” ABD Şikago’da açtı. Merkez, Türkiye’den sanayici ve tacirlere, ABD’de şirket kurulmasından satış sonrası hizmetlere kadar her alanda “tek durak ofis” prensibiyle yardımcı olmayı amaçlıyor. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu,“ABD’de, stratejik bir merkez olan Şikago’da, O’hare Havalimanı’nın yanında 10 bin metrekarelik bir yer seçtik. Burada ofis depo gibi fiziki imkânların yanı sıra şirketlerimizin ABD’de duyabileceği her türlü hizmeti ABD’de yerleşik Türk ve Amerikalı profesyonel ekibimizle vereceğiz” dedi. ABD, demokrasinin değil, emperyal sermayesinin bekçisi Amerika’da siyaseten son yaşanan insanlık ve demokrasi adına utanç verici gelişmelerin haberleri üzerinden, hâlâ slogan yapılmış “demokrasinin beşiği” sözcüğü ile girilmesini yadsıyarak izliyorum. Amerikalı siyasetçilerin, Amerikan çıkarları adına kamuoyu oluşturucularının, propagandaları adına ağızlarından düşürmedikleri bu ünlü sloganları, Amerikan tarihinin hiçbir sürecinde gerçeği yansıtmadı ki.. Kuşkusuz KuzeyGüney savaşlarını simge dönemeç tarihi yaparsak; Amerikan topraklarında yaşanan insan haklarına aykırı, önce Kızılderilileri yok etme hedefli, sonrasında köle olarak çalıştırılmak adına Afrika’dan, dünyanın her yerinden başka başka acılarla, travmalarla yaşamak için gelmek zorunda kalan tüm ötekileri, başka inançlardan, ırklardan, renklerden göçmenleri sömürü hiç eksilmedi. Amerika’nın kendileri de göçmen olan, önceleri bereketli topraklarına, sonrasında sanayi gücüne, derken günümüze kadar en ileri bilim teknoloji gücünün silahlarına el koyabilen en güçlüleri; her daim kendi emperyal sermayelerinin bekçiliğini yaptılar. 1. ve 2. dünya savaşlarını, iki kutuplu dünya Soğuk Savaşı’nı, 3. dünya arayışlarını, sermayeemperyal çıkarlar odaklı liberalizm ile insanı paylaşım içine sokmayı öngören MarksizimLeninizm gelişmelerini, her iki cepheden evrensel insan hakları, hukuk devletleri, demokrasi arayışları ile diktatörlükler üzerinden yürüyüşleri köşe yazısına taşımadan, yakın tarihler ağırlıklı, bizi hedef almış kimi satırbaşlarından bir şeyleri paylaşmakla bugünü okumaya çalışmakta yarar olmalı değil mi? HHH Mustafa Kemal’in önderliğinde kurtuluş ve kuruluş savaşları süreci, Cumhuriyetin kuruluşu ile AB ülkeleri ağırlıklı imzalanmış Lozan Antlaşması’na Amerika’nın imza atmadığını bir cümle ile anımsatmakla yetinmeli. Amerika’nın NATO üzerinden de tek kutuplu dünyaya geçiş sürecine heveslendiği yıllara geçivermişiz. Amerika’nın askeri, sivil darbelerle peş peşe Türkiye üzerinde boza pişirdiği yıllara.. Türkiye’nin 27 Mayıs Anayasası ile evrensel insan haklarını, sözleşmeleri yakalama, çağdaş uygarlığa sıçrama çabaları, Avrupa’nın savaşlar sonrası güç kaybı, Amerika’nın tek kutuplu dünyaya geçiş süreci ile çakışmakta. 12 Mart’ın ana çarkların yürüyüşünü geriye döndürme adımlarına, 12 Eylül, 24 Ocak Kararları ile nokta konulmuş. 1982 Anayasası, 73 yasaları ile sendikal haklar lokomotif, kazanılmış özgürlüklere, örgütlenmelere dönük tüm haklara ağır çomak sokulmuş.. Özal paraşütle operasyonların güçlü örgütünün, güçlü başkanı olarak 12 Eylül’ün ekonomik danışmanlığı adına 5’li cunta eliyle yasaklı düzenin getirilişinin başına oturtulmuşken, yasakların ardından sivil siyasete geçişte, ustalıklı bir operasyon daha gerçekleştirilmiş olarak Özalizmin mimarlığını üstlenmiş.. Türkiye’den Türkİş çatısı altında, Cumhuriyet, Milliyet, Tercüman’dan 3 gazeteci için Amerika içinde 5 haftalık AFLCIO adına bir özel program düzenlenmiş. 1985 Kasımı’nın ikinci yarısı. Amerikan işçi sendikalarının kongresi içinde, Amerika’nın KuzeyGüney, DoğuBatı illerinde çok sayıda sendika lideri, en önemli gazetelerden gazeteciler, kilit noktalardaki bakanlıklar, Türkiye ile Amerikan derin devleti adına yapılan tüm işlerden sorumlu yöneticiler içinde olmak üzere, randevular güncel takvimlere uyarlanmış.. Özal, Amerikan Meclisi’nin tekstil başta, kimi ticari özel kotalarda korumaya mazhar ülkeler listesine almayı isteyen görüşmelerin peşinde, aynı gün Türkiye’den sorumlu masanın en yetkin kişisi ile görüştürülüyoruz.. Ekimkasım tarihlerine yayılmış, Cumhuriyet gazetesinde çıkmış birçoğu fotoğraflı 10 yazımda, “ABD’nin öteki yüzü”, “Sendika penceresinden Amerika” gibi farklı başlıklar atmışım. Sözünü ettiğim konuya ilişkin bence en anlamlı görüşmenin perde arkası özeti, başkanın fotoğrafı içinde, 14 Ekim 1985 tarihli gazetemizin 10. arka sayfasında yayımlanmış. Belleğimde taptaze “Demokrasinin beşiği Amerika” tezi üzerinden, Meclis’ten Özal’ın istediği kararların neden çıkmayacağını kanıtlamanın peşindeydi. Demokrasilerinin kanıtı olarak Amerikan bütçesinden, ayrı ayrı işveren örgütlenmesi ile işçi sendikaları bütçesine ayrılan, dünyanın sayısız ülkelerinde dağıtılan küçümsenmeyecek paralardan sözü açmıştı. İşçi haklarına dönük yasaklar nedeniyle, DİSK’e yapılan işkenceler de içinde, Amerikan sendikacılığının bu desteği engelleyeceğini savunmuştu. Adım gibi bildiğim gerçek ise yasaklar gelirken, DİSK’liler işkence görürken, AB sendikalarından gelen dayanışma çok güçlü iken, Amerikan sendikaları seyirci kalmışlardı. Döndüğümde DİSK’lilere “Gözünüz aydın dehşet içerikli suçlamalı davanız düşüyor” müjdesini bile vermiştim. Biz yıl sonu Türkİş kongresini yaparken davanın düştüğü haberini almıştık.