Katalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ BORSA 11 15 OCAK 2021 CUMA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.3830 3.7 kuruş 8.9550 7.9 kuruş 10.0770 8.5 kuruş 14.74 0.05 puan 1.547 12.68 puan 2944.09 31.10 lira 439.54 5.44 lira Artan faizler reel sektör ile finans kesimi arasındaki tartışmayı yeniden alevlendirdi Bankalara ağır eleştiri Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, son dönemde bankaların uyguladığı yüksek kredi faizlerinin üretimin ve yatırımın önündeki en önemli engellerden biri haline geldiğini belirterek, bankaların, kredi faizlerini maliyetlerindeki artışın çok üzerinde artırarak büyümeRifat Hisarcıklıoğlu ye köstek olduklaTOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, bankaların kredi faizlerini maliyetlerindeki artışın çok üzerinde yükselterek büyümeye köstek olduklarını iddia etti. rın söyledi. “Reel sektöre sırtınız dönmeyin” diyen Hisarcıklıoğlu, yaptığı yazılı açıklamada, “Kredi faizlerinin geldiği seviye, dünya genelindeki düşük faiz ortamına uymamaktadır ve girişimcilerimizin küresel rekabette ayakta kalmalarına engel oluşturmaktadır” dedi. Hisarcıklıoğlu şöyle devam etti: “Enflasyonun ve faiz oranlarının makul bir düzeye gelmesi için makroekonomik dengelerin gözetilmesine ihtiyaç vardır. Öte yandan kredi faizleri konusunda bankalardan daha sorumlu bir yaklaşım da bekliyoruz. Zamanında faiz indiriminde zorluk çıkaran bankalar, iş faiz artırımına geldiğinde gayet hızlı hareket edebiliyorlar.” Faizleri kolayca artırma alışkanlığının da son bulmasını isteyen Hisarcıklıoğlu, bankalara şu çağrıyı yaptı: ‘Ayakta tutalım’ “Sadece kendi gelirleri odaklı düşünmeyi bırakıp, ellerini taşın altına koymalılar. Özellikle üretim, yatırım, ihracat yapanları ve istihdam sağlayanları özenle değerlendirin. Rekabetçi firmalarımızı ve girişimcilerimizi destekleyelim ve ayakta tutalım ki büyüme ve ihracat kapasitemizi koruyalım ve sağlıklı şekilde artıralım.” l Ekonomi Servisi MERKEZ BANKASI VERİSİ Dolar toplamaya devam ediyoruz Merkez Bankası’nın dün açıkladığı haftalık para ve banka istatistiklerine göre, yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı 8 Ocak haftasında 235 milyar 857 milyon dolar ile yeni rekor seviyesine çıktı. Bir önceki haftaya göre 199 milyon dolarlık bir artış yaşandı. Bu kapsamda bireylerin döviz mevduatı 598 milyon dolar artarak 150 milyar 793 milyon dolara çıkarken, tüzelkişilerin mevduatı 399 milyon dolar gerileyerek 85 milyar 64 milyon dolara indi. Görünen o ki, doların 7.34 liraya kadar gerilediği yılın ilk haftasında, bu düşüş bireysel yatırımcılar tarafından yine alım fırsatı olarak değerlendirildi. l Ekonomi Servisi Geçen yıl İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverene 18 milyar TL destek verildi Artık ‘işveren fonu’ oldu YÖNETMELİK DEĞİŞTİ ‘Online seyahat’e yeni kurallar geldi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın seyahat acenteleri yönetmeliğindeki değişiklikleri dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre, seyahat acenteleri online platform, mobil uygulama ve diğer elektronik iletişim araçlarını kullanarak yapacağı pazarlama ve satışı yalnızca bu faaliyetler için kurulmuş online kanallardan yapabilecek. Bu kanallardan başka faaliyet yürütemeyecek. Acenteler bu kanalları Kültür ve Turizm Bakanlığı ve TÜRSAB’a bildirmek zorunda olacak. Acenteler, müşteriye verilmek üzere düzenleyeceği paket tur veya tura ilişkin sözleşmelerde, işletme belgesinde yazılı olan; belge numarasını, seyahat acentesi ve ticaret unvanı ile adresini belirtmekle yükümlü olacaklar. Yönetmelik değişikliği yürürlüğe girerken, seyahat acenteleri yeni düzenlemeleri üç ay içinde sağlayacaklar. l Ekonomi Servisi DİSK Araştırma Merkezi (DİSKAR), “Covid19 döneminde İşsizlik Sigortası Fonu: İşsize ve işçiye derman olamayan fon!” başlıklı bir raporla bu fonun amaç dışı kullanımı bir kez daha eleştirdi. Covid19 salgınının en ciddi toplumsal tahribatının işsizlik ve gelir kaybı olduğunu hatırlatan rapora göre, böylesi bir dönemde İşsizlik Sigortası Fonu daha da yaşamsal hale geldi ama fonun 2020 sonuçları bu ihtiyacın karşılanmadığını ortaya koydu. Örneğin Nisan 2020’den sonra ücretsiz izne çıkarılan 2.3 milyon işçiye günlüğü 39 lira olmak üzere toplam 6.5 milyar TL nakdi ücret desteği verildi. Buna karşın 2020’nin tümünde işverenlere bu miktarın 3 katı tutarında, 18.1 milyar TL destek ve teşvik ödemesi yapıldı. Yüzde 94’ü alamadı Bu teşviklerin 2020 yılı fon gelirlerine oranı da yüzde 39.8’den yüzde 47.3’e çıktı. Üstelik 2020’de işverenler fona 10.8 milyar liralık işveren primi ödemesi yaptı. Böylece rapora göre 2020’de fon yine “işveren destek fonu” olarak kullanılmaya devam etti. Raporun bir başka dikkat çekici vurgusu ise işsizlik ödeneğiyle ilgili. Salgın öncesinde; Şubat 2020’de 4 milyon 228 bin işsizin (dar tanımlı) 592 bini (yüzde 14) işsizlik ödeneği alırken, salgın dönemini kapsayan Ekim 2020’de 4 milyon 5 bin işsizin ancak 255 bini (yüzde 6) işsizlik ödeneği alabildi. Bu verilere göre işsiz kalanların yüzde yüzde 94’ü İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yararlanamıyor. l Ekonomi Servisi Konut satışları 2020 yılının tümünde yüzde 11 artarken aralık ayında yüzde 48 düştü İnşaatçı da yeni yıldan tedirgin EN ÇOK TALEP İRANLILARDAN Geçen yıl yabancılara yüzde 10.3 azalışla 40 bin 812 konut satıldı. İranlılar 7 bin 189 konut alarak ilk sırada yer aldılar. İran’ı 6 bin 674 konut ile Irak, 3 bin 78 konut ile Rusya , 1929 konut ile Afganistan ve 1279 konut ile Azerbaycan yurttaşları izledi. Yabancıların en çok konut aldığı şehir ise 19 bin 175 konutla İstanbul ve 7 bin 735 konutla Antalya. TÜİK’in “Konut Satış İstatistikleri, Aralık 2020” raporu, faiz artışları sonrası krediyle konut alımındaki düşüşün sürdüğünü ortaya koydu. Konut satışları geçen yıl 2019’a göre yüzde 11.2 artarak 1 milyon 499 bin 316 adede ulaşırken, bu kapsamda ipotekli (kredili) konut satışı yüzde 72.4 artarak 573 bin 337, diğer satış türlerinde ise yüzde 8.9 azalarak 925 bin 979 oldu. Aralık ayında ise 2019’un aynı ayına kıyasla konut satışları yüzde 47.6 düşerek 105 bin 981, kredili konut da yüzde 70.9 düşerek 14 bin 631 adet oldu. Sonuçları değerlendiren ve stokların eritildiğini belirten KONUTDER Başkanı Altan Elmas, yeni yıla ilişkin ise şu vurguyu yaptı: “Hem faizler hem fiyatlardaki artış nedeniyle bu yılın ilk çeyreği kolay geçmeyecek.” İNDER Başkanı Nazmi Durbakayım ise 2020’deki desteklerin ikinci el konut satışına yaradığını, bu yıl benzer bir desteğin fiyat artışılarını da dengelemek için birinci el konutlara verilmesini istedi. l Ekonomi Servisi Tarım üreticisi kan ağlıyor BÜLENT ECEVİT Tarım sektörü temsilcileri, salgın sürecinde üretim, ihracat ve istihdam açısından can kurtarıcı olmaya çalıştıklarını, ancak sorunlarının iktidar tarafından görünmediğine dikkat çektiler. Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, üreticiye doğru destekler verilmesini isteyerek kendilerine aksettirilen sorunları şöyle özetledi: “Üreticilerin yüzde 93’ü girdi pahalılığı, yüzde 89’u beklediği fiyata satamama, yüzde 50’si iklim dengesizliği, yüzde 45’i hastalık ve zararlılarla baş edememe, Üreticilerin yüzde 93’ü girdi pahalılığı, yüzde 89’u beklediği fiyata satamamaktan şikâyetçi yüzde 28’i yetersiz sulama ve yüzde 28’i işçi bulamama sorunlarından şikâyetçi. Üretici tarımdan kaçıyor.” Çandır, topraktan kopan üreticiyi tekrar üretime döndürmenin çok zor olduğunu belirterek önlemlerin alınması gerektiğini dile getirdi. Aynı zamanda üretici olan CHP Antalya İl Başkanı Nusret Bayar da Serik’te sebze meyve halini ziyaret ederek üretici ve komisyoncuların sorunlarını dinlerken şu vurguyu yaptı: “Tarım sektörü kan ağlıyor, Saray rejimi görmezden geliyor. Serik’te domatesin 1 liraya satıldığını gördük. Buradaki üretici, taşıyıcı, komisyoncu, pazarcı ne kazanacak da evini geçindirecek, nasıl tekrardan üretim yapacak?” l ANTALYA C DAYANIŞMA İLANLARINIZ İÇİN İLETİŞİM BİLGİLERİMİZ İSTANBUL : 0212 343 72 74 ANKARA : 0312 442 30 50 İZMİR : 0232 441 12 20 Email : ilan@cumhuriyet.com.tr Görünen köy... Derin yoksulluk Görünen köy kılavuz istemezmiş... Denklem basit: Pandemi ekonomileri altüst etti. Tek çıkış yolu şimdilik aşı. Vatandaşlarının yüzde 60’ını en hızlı ve etkili şekilde aşılayabilen ülkeler ekonomilerini de hızla toparlayacaklar. Aşılayamayanlar peki? Türkiye aşı sınavını geçemedi ne yazık ki. Bağlantıları zamanında kurmadı, aşı tedariğini çeşitlendirmedi; kaynaklarını doğru seferber etmedi. Bir aylık gecikme ile dün başladı aşılama. Şimdilik sadece 3 milyon doz. O da yüzde 50.4 koruma oranı ile... Gerisi meçhul. Üstelik 3. faz çalışmaları tam olarak tamamlanmamış olduğundan Çin bile kendi üretimi olan Sinovac aşısını kendi vatandaşlarına vurdurmaz başka aşılarını kullanırken... Neden, niçin sorularını ısrarla sorduğunuzda, iktidarı bu konuda şeffaf olmamakla suçladığınızda bir noktada terörist ilan edileceğiniz ise aşikâr. Gelelim giderek büyüyen “derin yoksulluğa”... 2020 Ekim ayı fiili işsiz sayısı; 8 milyon 353 bin. Fiili işsizlik oranı yüzde 23.6. Yani dört kişiden biri işsiz. Bunların arasında çalışmak istediğini belirten ama iş aramayan, dolayısı ile işsiz olarak kayda geçmeyen kişilerin sayısı 4 milyon 600 bin. Gençler arasında da durum daha da vahim. Fiilen her üç gençten biri işsiz. Bir de pandeminin unutulanları olan “hem işsiz hem desteksizler” var. Yani sigortasız gündelik işlerde çalışanlar, mevsimlik işçiler ve diğerleri... Çevremizde, sağımızda solumuzda daima olanlar: Garson, geri dönüşüm işçisi, gündelikçi, çiçekçi, seyyar satıcı, müzisyen, terzi, tekstil işçisi, inşaat işçisi, kaynakçı, ev emekçisi, atık kâğıt işçisi, elektrikçi, otel çalışanı, berber... Çoğu kol emeğine dayalı işlerde çalışmak zorunda... “Çalışmasam açım” diyen yüz binler... Pazar artıklarını toplayan kadınlar.. Bu insanların hayatlarını nasıl idame ettirebildiklerine dair istatistiki bilgi ne yazık ki pek yok. Dramatik yaşama tutunma çabaları, peşi sıra büyük travmaları da sürüklüyor. Derin Yoksulluk Ağı’nın mücadelesi Derin Yoksulluk Ağı’nın Açık Alan Derneği ile birlikte yaptığı “Pandemide derin yoksullukla mücadele” araştırması, tabloyu gözler önüne sermesi açısından önemli. Araştırmaya göre günlük ve gündelik işlerde çalışanların yüzde 86’sı pandemide işsiz kalmış. Mamasız, bezsiz kalan bebekler... Açlıktan sütleri kesilen anneler... Ağın gönüllüleri ve gelen desteklerle bugüne kadar 2 binden fazla haneye ulaşılmış. Tabii bunların hepsi İstanbul. Zira ağ İstanbul’da. Bugüne kadar bir milyon TL’nin üzerinde para toplanmış; bunlarla ihtiyaçlar karşılanmış. Yeter mi? Tabii ki hayır. Üstelik sayının daha da artması bekleniyor. Dünya Bankası Türkiye Masası’nın ağustos ayı raporu “Türkiye ekonomisinin önemli sektörleri COVID ile ilişkili ekonomik baskılara karşı yüksek derecede kırılgan durumdadır ve bu durum istihdamı daha da düşürebilir, işgücüne katılımı azaltabilir ve 2020 yılında yoksul nüfusu 1.2 milyon kişi daha artırabilir.” Önerileri var Ağın önerilerini de özetleyelim: Öncelikle mahalle ve hane bazında hızlı ihtiyaç analizlerini yapacak veri toplama ekipleri oluşturulmalı, Pandemi koşullarında en önemli kısa vadeli risk, yetersiz beslenme. Gıda yardımındaki bürokratik süreçleri hızlıca geçebilmek için belediyenin düzenli olarak yemek dağıtacağı seyyar mutfaklar kurulabilir. Şehrin farklı yerlerinde seyyar kafelerle, sıcak içecek ve çorba en az iki öğün olarak ücretsiz dağıtılabilir, Evsiz veya güvenli ve sağlıklı ev tanımına hiçbir şekilde uymayan baraka ve benzeri koşullarda yaşayanlara soba ve yakacak, tadilat malzemesi ve teknik işgücü, WC ve diğer giderler için hijyen malzemesi, kışlık giyim (palto, kapüşon, bere, atkı ve bot) desteği verilmeli, Hanelerin karşılaştığı uzaktan eğitim sorunlarını ortadan kaldırabilmek için öncelikle ciddi bir tablet ve laptop desteğine ihtiyaç var. Hanelerin ücretsiz WiFi’ye ulaşabilmesi sağlanmalı. Uzaktan eğitimin yetersiz kaldığı noktalarda gönüllülerden oluşacak eğitmenlerle çocuklara evlerinde temel derslerde etüt imkânı sunacak bir kadro oluşturulmalı. Hanelere online kanallardan eğitim hizmetinin yanı sıra, kadınlara özel meslek edindirme kursları da verilebilir, Karantina altına alınmış hanelerin her türlü gıda ve özel ihtiyaçları için ücretsiz destek paketleri oluşturulmalı. Bu paketler hanelerin demografik özelliklerine göre farklılaştırılmalı. Bir sosyal inovasyon başarısı Bu arada şunu da vurgulayalım. Derin Yoksulluk Ağı’nın Açık Alan Derneği ile önemli bir uluslararası başarısı da var. Onu da raporda kendilerinin ağzından aktaralım: “Derin Yoksulluk Ağı, geçen mart ayından bugüne kadar geçen zamanda gerçekleştirdiği çalışmaları, daha fazla ihtiyaç sahibine daha fazla ve daha hızlı destek olabilmek için ULUSLARARASI İNOVASYON HACKATHONU 2020’ye, sosyal hassasiyetlerimizi paylaşan genç bir yazılımcıtasarımcı ekiple katıldı. Bu genç ekiple, süreçlerimizi nasıl gece gündüz yürüttüğümüz, 10 kişilik bir ekibin nasıl daha çok insana ulaşabileceğine ilişkin fikirlerimizi, ihtiyaçlarımızı paylaştık. Bir ayı aşkın sürede defalarca toplandık, farklı süreç yönetimleri içinden, hem destek alan hem de destek verenler için en insana dokunan ve ihtiyaçları hızlı şekilde ulaştıran detaylara odaklandık. Yazılımcı ekibin geliştirdiği hem insani hem kişilik haklarına dikkat eden hem de hızlı çözüm ULUSLARARASI İNOVASYON HACKATHONU 2020’de jüri üyelerinden en yüksek puanları alarak birinci oldu. Biz de yarattığımız sosyal faydanın artık daha geniş kitlelere hem destek olmak isteyen hem de desteğe ihtiyaç duyanlar anlamında ulaşacak olmasından büyük mutluluk duyduk.”