Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 6 EYLÜL 2020 PAZAR Ankara, KKTC ile yapılacak tatbikata havadenizkara unsurlarının katılacağını duyurdu ‘AKDENİZ FIRTINASI’ Ankara ile yüksek tansiyonu sürdüren Atina, Türkiye’yi BM’ye şikâyet etti. Doğu Akdeniz’de nüfuz ve enerji mücadelesinde gerilim artarken Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), bugün başlayıp 10 Eylül’e kadar sürecek “Şehit Yüzbaşı Cengiz Topel Akdeniz Fırtınası Tatbikatı” yapıyor. Milli Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı unsurlarının katılımıyla yapılacak tatbikat, hava hücum, muharebe aramakurtarma harekâtı ve eşzamanlı tabur görev kuvveti tatbikatları şeklinde, birleşik, müşterek ve fiili olarak icra edilecek. Geleneksel tatbikat ile Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı arasında karşılıklı eğitim, işbirliği ve birlikte çalışabilirliğin geliştirilmesi amaçlanıyor. Tatbikat, Türkiye’den hava, deniz ve kara havacılık unsurlarının da katılımıyla yapılacak. Almanya’nın arabuluculuğa soyunduğu Akdeniz’de Türkiye ve Yunanistan’dan arka arkaya tatbikat haberleri gelmişti. Tanklar Yunan sınırına iddiası İHA ise Türk Silahlı Kuvvetleri’nin, Yunanistan sınırına tank sevk etmeye başladığını iddia etti. İHA, haberinde, Suriye sınırındaki Hatay’ın Reyhanlı ve Kumlu ilçelerinde konuşlandırılmış tankların, TIR’lara yüklenerek Edirne istikametine doğru yola çıktığını yazdı. Haberde yaklaşık 40 tank yüklü iki TIR konvoyunun dün öğleden sonra Suriye sınırından ayrıldığı, konvoyun İskenderun Limanı’ndan trenle Edirne’ye sevk edilmesinin beklendiği iddia edildi. Anadolu Ajansı ise faaliyetin Malatya’da konuşlu 2. Ordu Komutanlığı’nın planlı çalışması olduğu, Yunanistan sınırına herhangi bir askeri sevkıyatın söz konusu olmadığını yazdı. Dendias, Stoltenberg görüştü Öte yandan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ile önceki gün bir araya geldi. Dendias ile Guterres BM Genel Merkezi’nde basına kapalı görüştü. Yunan Kathimerini gazetesinin haberine göre Dendias, bölgedeki gelişmeleri ve Kıbrıs sorununu ele aldıklarını söyledi. Yunan Bakan, Guterres’e Türkiye’nin Ege ve Doğu Akdeniz’deki faaliyetleri hakkında bir mektup teslim ettiğini ve Güvenlik Konseyi’ne iletmesini istediğini kaydetti. Görüşmede, Guterrres’e Doğu Akdeniz’de yaşananlarla ilgili açıklama yapma fırsatı bulduğunu belirten Dendias, “Türk hukuksuzluğunun bölgede istikrar ve barış için sorunlar yarattığından bahsettim” ifadelerini kullandı. Kişisel Twitter hesabından da paylaşımda bulunan Dendias, görüşmede Guterres’e Mısır ile Yunanistan arasında imzalanan deniz yetki alanlarını sınırlandırma anlaşmasının da bir kopyasını verdiğini ifade etti. Bu arada Dendias’ın NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile dün bir telefon görüşmesi yaptığı belirtildi. Yunan basınına yansıyan haberlere göre, görüşme Stoltenberg’in Türkiye ile Yunanistan arasında NATO’nun bölgede çatışmayı önleme mekanizmaları kurmak için teknik görüşme girişimi kapsamında yapıldı. NATO, çatışmayı önleme mekanizmaları kurmak için Türkiye ve Yunanistan’ın teknik görüşme yapmak üzere mutabakata vardığını duyurmuş ardından taraflardan çelişkili açıklamalar gelmişti. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in duyurusunu Yunanistan yalanlamıştı. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, “Doğu Akdeniz’de tansiyonun düşürülmesi görüşmelerine başlanabilmesi için Türkiye’nin tehditlerine son vermesi gerektiğini” savunmuştu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Stoltenberg’in, açıklama yapmadan önce Atina ile görüştüğü ve Yunanistan’ın “olur” verdiği çıkışı yapmıştı. Akdeniz’de art arda tatbikat yapılıyor. Viyana baskıda Göçmen karşıtlığıyla bilinen Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, “Avrupa Birliği Erdoğan’ın tehdit ve şantajlarına izin vermemeli” dedi. Kurz, “Erdoğan’ın Batı Avrupa’daki Türkleri kendi amaçları için kullandığını” iddia etti. Alman gazetesi Handelsblatt’a konuşan Kurz, AB sınırlarının korunması ve Yunanistan ile tam dayanışma içinde olunması gerektiğini söyledi. Meis Adası’na giden yolcu feribotundan askerlerin indiğini gösteren fotoğraflar geçen hafta gündeme yansımıştı. Uzmanlar Meis Adası’nın tarihi statüsünü Cumhuriyet’e değerlendirdi: Meis’te yıllardır Yunan askeri var ‘İç politikaya oynuyorlar’ Dokuz Eylül Üniversite kapıda olması ve ardından çıkışı, Os ye, öncelikle diplomatik haklarını bilsi Tarih Bölümü Öğre manlı Devleti’ni İtalya ile antlaşmaya meli, korumalı ve onlara göre hare tim Üyesi Prof. Dr. Hak itti. Uşi Antlaşması ile Rodos, 12 Ada ket etmeli. Savaş ve silah, diplomasi kı Uyar, Meis’in silahlan lar ve Meis İtalyanlara verildi.1920 nin en son çaresidir, üstelik tehlikeli SENA YAŞAR dırılmasının 1960’lı yıllarda bile gündeme geldiği ne vurgu yaparak “1964’te Kıbrıs olayları sırasında Yunanistan’ın tarihli Sevr Antlaşması’nın 122. maddesi de bunu teyit etmekteydi. Buralar, Mondros öncesinde kaybedilen topraklar arasında yer aldığı için dir” uyarısında bulundu. ‘İlk olan şey, resmi üniforma’ Meis’e asker ve silah yığınağı yaptı de Misakı Milli sınırlarına dahil edi Eski Sahil Güvenlik Komutanı ve Yu ğına dair basında haberler yer alıyor. lemedi. Lozan’ın 15. maddesi de bu nanistan Şube Müdürlüğü görevinde Türkiye, öncelikle diplomatik hakları adaların İtalyanlara verilmesini onay de bulunan Emekli Koramiral Erenoğlu nı bilmeli” dedi. Emekli Koramiral Can lıyordu. Ancak bu, önceki kaybın te ise şu değerlendirmeleri yaptı: Erenoğlu ise Meis Adası’nda uzun yıl yidinden ibarettir. Lozan’da, adala “Yunan askeri zaten yıllardır Me lardır Yunan askerinin, hatta Yunan rın Türkiye’nin güvenliğinin sağlan is’tedir. Burada ilk olan şey, resmi üni askerlerine ait bir uçak pistinin dahi ması için silahsızlandırılması söz ko forma ile adaya çıkmalarıdır. Meis’te bulunduğuna dikkat çekti. Bugün hü nusuydu.” ki Yunan askerleri, her sene periyo kümet tarafından verilen tepkilerin “iç politikaya oynamak” amaçlı oldu ‘Paris Antlaşması dik görevlendirmelerle değiştirilirdi. Rodos’tan feribotla gelirlerdi ama si ğunu belirtti. Türkiye’yi bağlamaz’ vil olarak gelirlerdi. Fakat biz tıraşla Yunanistan’ın Meis Adası’na as ker çıkardığı görüntülerle, Meis’in silahsız statüde ol ması gerektiği tartışmaları yeniden gündem oldu. Dışiş leri Bakanı Mevlüt Çavuşoğ lu, 15 Ocak 2020’de verdiği bir demeçte, Yunanistan’ın işgal ettiği adaların aidiye tinin tam olarak belli olma dığını, bu adaların statüsü Prof. nün Paris Antlaşması’yla ke sinleştiğini iddia etmişti. Uzman lar ise Meis Adası’nın tarihçesini Cumhuriyet’e değerlendirdi. Tarih Profesörü Hakkı Uyar, Os manlı Devleti’nin 1878’den 1918’e kadar geçen dönemde elindeki top raklarının büyük bir bölümünü kay bettiğine dikkat çekti. “Bir bölümü de daha iyi antlaşma yapmak ya da büyük devletlerin baskısı karşısında sessizce teslim etmek zorunda kal dı. Bunlar arasında 1878’de Kıbrıs’ı İngilizlere, Bosna Hersek’i Avus turya Macaristan’a vermek de var dır. Fransa’nın Tunus’u, İngiltere’nin Mısır’ı ilhak etmesine de ses çıkar madı” dedi. Bu kayıpların Abdülhamit döneminde olduğunu belirten Uyar, şu bilgileri verdi: “İttihatçılar ise İtalya’nın Libya’yı iş Uyar, adaların silahlanmasının, İkinci Dünya Sa rından, tavırlarından asker olduklarını anlardık. Kaş’tan çıplak gözle baktı vaşı öncesinde ve sürecinde İtalyanlarca yapıldığını belirtti. “Savaş boyunca Türkiye’yi yanla ğımızda zaten görürdük. Bu kez farklı olarak yaptıkları tek şey, kamuoyuna oynamak için resmi üniforma ile görev değişimine gelmek oldu. Bu du rına çekmek isteyen Almanya ve İngiltere grupları, adaları bir yem Dr. Uyar olarak kullandı. Ancak Türkiye, Birinci Dünya Savaşı’ndan ders çıkararak bu yemi yutmadı ve savaşa katılmadı. 1947 tarihli Paris ruma da bizimkiler ‘Güzel iç politika malzemesi olur. Vatandaşlar da ilk kez oluyormuş gibi değerlendirir’ dediler ve haklı çıktılar. Burada 600 metre uzunluğunda bir de uçak pisti vardır. Hatta, Yunan askerinin kullandığı bu Antlaşması’na ise Türkiye taraf olarak katılmadı. Çünkü buna katılanlar savaşın kaybedenleri ve kazananlarıydı. Türkiye, her Emekli Koramiral Erenoğlu uçak pisti, 1998’lerden beri aktif. Biz Meis’te Yunan askerinin ne yaptığını gün gün iz iki tarafta da değildi. Bu anlaşma ile adalar, Yunanistan’a devredildi. İtalyan işgali döneminde adalarda Türk nüfusu azalsa da esas azalma lerdik, havalanını tamir ederlerdi, periyodik değişimler yaparlardı, silahlar eskirse, yeni silahlar getirirlerdi. Bunu da sanki iç güvenlik Yunan egemenliği döneminde yaşandı. Türkiye, Paris Antlaşması’nın tarafı değildir ama Lozan’a göre adaların silahsızlandırılmasını talep edebilir. tedbiriymiş gibi yansıtırlardı. Meis’teki limana arada bir Yunan hücumbotu gelir, biz de hemen bir hücumbotu Kaş’ta görevlendiririz. Bu, yıllardır kar Adalar, İtalya’dan Yunanistan’a geçse de Türkiye için asıl bağlayıcı olan Paris Antlaşması değil, Lozan’dır. Dolayısıyla, Türkiye önce Lozan’a daha şılıklı kontrol anlamı taşır. Yunanistan Meis’e iğne koysa, Türkiye görür.” Erenoğlu, “Yıllardır yapılan silahlandırma ve asker çıkarma da za sonra Paris’e bakmalıdır.” ten bilinen ama tepki verilmeyen bir durum. Şu anki tepkiler ise karşılık galine Abdülhamit’ten farklı olarak tepki gösterdi. Libya’da, İttihatçı subaylar (Mustafa Kemal dahil) direni ‘1964’te Meis’e asker çıkarıldı’ lı iç politikaya oynama. Yunan savunma bakanları ilk ziyaretlerini Eşek Adası’na falan yaparlar. Silahsız sta şi örgütlemeye girişti. Bunun üzerine Meis’in silahlandırılmasının 1960’lı tüdeki adaya gider, mangal yakarlar. İtalya, Anadolu kıyılarına yakın yerleri yıllarda bile gündeme geldiğine dik Buralar Yunanların yumuşak karnıdır. işgal ederek Osmanlı Devleti’ni barı kat çeken Uyar, “1964’te Kıbrıs olay Bu konu, BM Güvenlik Konseyi, NA şa zorlamak istedi. Çünkü Anadolu kı ları sırasında Yunanistan’ın Meis’e TO ve uluslararası platformlarda ıs yıları ve buradaki adalar Osmanlı için asker ve silah yığınağı yaptığına da rarla gündeme getirilmelidir” ifadele hayati idi. Üstelik Balkan Savaşı’nın ir basında haberler yer alıyor. Türki rini kullandı. lANKARA ‘İran uranyum stokunu artırıyor’ Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Tahran’ın uranyum zenginleştirme seviyesi ve zenginleştirilmiş uranyum stoku konusunda nükleer anlaşmada belirtilen limitleri aştığını açıkladı. UAEA’nın İran’ın nükleer programına ilişkin önceki gün yayımladığı raporda, düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyum stokunun nükleer anlaşmayla sınırlandırılan miktarın çok üzerinde olduğu belirtildi. Nükleer anlaşma İran’a uranyum stoku için 300 kilogram limit koyarken raporda bu miktarın 25 Ağustos itibarıyla 2 bin kilogramın üstünde olduğu aktarıldı. Tahran’ın uranyum zenginleştirme seviyesini de aştığı ve yüzde 4.5 saflığında uranyum zenginleştirdiğine dikkat çekilen raporda, ağırsu stokunun ise nükleer anlaşma sınırlarında olduğu kaydedildi. ABD’nin 2018’de tek taraflı çekilerek yaptırımları geri getirmesinin ardından Avrupa ülkelerinin anlaşmayı koruyacak adımları atmaması gerekçesiyle İran, anlaşmadan kaynaklanan tüm taahhütlerini askıya aldığını açıklamıştı. Yönetimlere tepki Gözler yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınında aşı ve tedavi çalışmalarındayken dün itibarıyla vaka sayısı 26 milyon 776 bin 718’e can kaybı ise 879 bin 733’e yükseldi. Hindistan’da vaka sayısı rekor bir artışla 4 milyonu aşarken Avustralya’nın Melbourne kent merkezindeki Anzak Anıtı önünde, kentte uygulanan Co vid19 yasaklarına karşı çıkan eylemcilerin ‘‘Özgürlük Günü’’ temasıyla düzenlediği gösteriye izin vermeyen polis ekipleri, atlı polislerin de desteğiyle müdahale etti. Şili’de ise hükümetin salgına karşı iyi bir yönetim göstermediği gerekçesiyle düzenlenen eylemde, Mapuçe yerlisi bir kadının davul çaldığı anlar objektiflere yansıdı. Vaka sayının 418 bin 469 olduğu ülkede can kaybı 11 bin 494. New York’ta polisin başına poşet geçirerek boğulmasına neden olduğu Daniel Prude için eylemciler önceki gün meydanlardaydı. Irkçılık karşıtı eğitime engel ABD’de ırkçılık ve polis şiddeti karşıtı protestolar hız kesmezken Donald Trump yönetimi, federal kurumların ırk konularında hassiyet eğitimlerine katılmasını yasakladı. Amerikan basınına yansıyan haberlere göre, Beyaz Saray’ın yönetim ve bütçeden sorumlu yetkilisi Russ Vought’un ofisinden yayımlanan duyuruda, “bölücü”, “Amerikan tarzına aykırı” eğitimler için vergi mükelleflerinin parasının harcandığı belirtildi. ‘Beceriksiz McCain’ Öte yandan ABD, Başkan Trump’ın savaşlarda ölen veya esir düşen Amerikan askerlerine birçok kez “beceriksiz”, “salak” dediği iddialarını tartışıyor. ABD merkezli The Atlantic dergisi, Trump’ın 2018’de Fransa ziyareti sırasında Paris’teki AisneMarne Amerikan Askeri Mezarlığı’nı yağmur bahanesi ile ziyaret etmediğini hatırlattı. Trump’ın o gün yanındakilere “O mezarlığa neden gitmeliyim ki? Beceriksizlerle dolu orası” dediği iddiasını aktardı. ABD’li yetkililere dayandırılan habere göre, Trump, İkinci Dünya Savaşı’nda “Belleau Wood” muharebesinde hayatını kaybetmiş 1800 Amerikalı askeri “beceriksiz” olarak nitelendirdi. Haberde Trump’ın 2018 yılında hayatını kaybeden Arizona Senatörü Cumhuriyetçi John McCain’in cenaze törenine ilişkin ise “O beceriksizin cenaze törenine destek vermeyeceğiz” dediği öne sürüldü. Biden’ın da gündeminde Başkan Trump, iddiaları, “Yalancı medyanın, 2020 seçimlerini etkilemek için mide bulandırıcı çabaları. İstediğiniz her şey ve herkes üzerine yemin ederim ki asla yaşamını yitiren askerlerimizi kahramandan başka bir şey olarak nitelemedim” sözleriyle reddetti. İddialar, 3 Kasım’da Trump karşısında Demokratların adayı olarak başkanlık seçimlerinde yarışacak Joe Biden’ın da gündemindeydi. Biden, yaptığı açıklamada, “The Atlantic dergisinin iddiaları doğruysa, Başkan Trump ile benim, ABD başkanının rolü konusunda ne kadar karşıt görüşlere sahip olduğumuzun başka bir göstergesi olur” dedi. ‘Rusya’ya değil Çin’e bakın’ Zehirlendiği iddiası ile Almanya’da tedavi gören Rus muhalif Aleksey Navalny’e ilişkin gerek NATO gerekse Avrupa Birliği, Rusya’ya karşı nasıl bir tavır takınılacağını tartışırken ABD Başkanı Donald Trump’tan Moskova cephesine yakın bir çıkış geldi. Trump, Navalny’nin zehirlenmesiyle ilgili ellerinde bir kanıt olmadığını söylerken, durumu yakından takip edeceklerini, “bu doğru ise çok öfkeleneceğini” söyledi. ‘Yapıcı Trump’ Trump, “kendisinin, Rusya’ya karşı herhangi başka birinden çok daha sert olduğunu”, ancak şu an Çin’e odaklanılması gerektiğini dile getirdi. Sputnik’in haberine göre Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Dışişleri Komitesi Başkanı Leonid Slutskiy, Trump’ın tutumunu “beklemeye meyilli ve yapıcı” olarak nitelendirdi. Almanya Başbakanı Angela Merkel, Rusya ile doğalgaz boru hattı Kuzey Akım 2 projesinin durdurulması için baskı altında. Öte yandan Alman Der Spiegel dergisinin haberine göre, Navalny’nin numunelerini inceleyen Alman uzmanlar, muhalif ismin kanında, derisinde, idrarında ve şişesinde zehirli madde tespit etti. Haberde, Navalny’nin akrabalarının şişeyi sakladığı ve uzmanlara teslim ettiği, Rus muhalifin suyu zehirlendikten sonra içtiğinin düşünüldüğü kaydedildi. Berlin, muhalif liderin noviçok adlı kimyasal madde ile zehirlendiğini açıklamıştı. Geçen ay Siberya’dan Moskova’ya giden uçakta fenalaşan Navalny komaya girmişti. Ardından tedavi için Almanya’ya götürülmüştü. Olayla ilgili gözlerin çevrildiği Moskova iddiaları yalanlıyor. DIŞİŞLERİ’NDEN SIRBİSTAN’A TEPKİ: Endişeyle karşılıyoruz Dışişleri Bakanlığı, Sırbistan’ın İsrail’deki büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararını “derin endişeyle karşıladıklarını” bildirdi. Kudüs’ün İsrail tarafından ilhakının uluslararası toplum ve BM tarafından reddedildiği belirtilen açıklamada, “Filistin meselesinin ancak 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen ve coğrafi devamlılık içinde bir Filistin Devleti’nin vücut bulmasıyla çözülebileceği çeşitli BM kararlarıyla defalarca vurgulanmıştır. Bir ülkenin İsrail nezdindeki büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması hukukun açık bir ihlalini teşkil edecektir” denildi. Açıklamada, “Tüm ülkeleri Kudüs’ün tarihi ve hukuki statüsüne saygı göstermeye davet ediyoruz” çağrısı yapıldı. l ANKARA