Katalog

INCELEME 11 12 EYLÜL 2020 CUMARTESİ 12 Mart’ın, ikinci dalga derin operasyonlarında, özel kişiler, örgütlenmeler odaklı derin işkenceler, operasyonlarda, deyim yerinde ise gün ayarlı ataklar yaşanıyor.. Ülkenin aydınlanmacı önde liderleri ile kurumları, yine deyim yerindeyse Nadir Nadi yönetimindeki Cumhuriyet’te, cephe ittifakı oluşturmuşçasına toparlanıyorlar.. Cumhuriyet’in kurtuluş, kuruluş, Atatürkçü laik Cumhuriyet devrimleri odak yapılmış değerleri, kazanımları üzerine, 27 Mayıs Anayasası yasaları ile gelen evrensel insan hakları örgütlenme özgürlükleri, değerleriyle, insana, sola dönük toplumsal kazanımlar patlamalarından ödünler vermemek yolunda dik duruşlar paylaşılıyor.. , ülkeyi geriye çekme, haklarda direnme savaşlarının tanığı Nadir Nadi’li yönetime dönüş tarihi 14 Temmuz, “Yeniden başlarken” yazarlarıyla toplu kamuoyunun karşısına çıkışı 6 Ağustos.. Geçen haftanın sayfalarında paylaşılamamış kimi anlamlı örneklerle devam etmek gerek.. Cumhuriyet’te buluşmalarda; köşe yazıları, makaleler yanında, dizi, araştırma yazıları, edebiyat, sanatkültür, mizah..üzerinden yok yok.. 3 Ağustos 1972 Yıldız İncesu’nun romanı Yıldız İncesu’nun, bir maliyeci kadının, 1971 TRT Ödülü’nü kazanmış, “Doktor Cemil” romanının Cumhuriyet’te yayımlanmaya başlamasını atlayabilir miyiz? Bürokrasi sıralarından toplumun nasıl görüldüğünün edebiyatımıza kazandırılması örneğinin tanıtım söyleşisini Turhan Ilgaz yapmış. Yeri değil belki ama yakın dostluğunu kullanarak yazıişleri müdürü iken benim yayımlanmasına karar verilen ilk köşe yazıma “İşçinin Evreninden” adını veren de o. Dostluğuna saygının gereği, günümüzde de örgütlü işçi sınıfı gücünün tüketildiği koşullarda da uysa da uymasa da sınıf gerçeği, bakış açısının ortadan kalkmasının söz konusu olamayacağı gerçeğini gözeterek yazabildiğim sürece değiştirmeyi aklımdan geçirmeyeceğim.. 3 Ağustos tarihli Cumhuriyet’in birinci sayfasında işte bu romanının yayımlanmasının tanıtımının yapılması adına Yıldız İncesu ile yapılmış bu söyleşiye yer verilmiş. Hemen altında Rauf Mutluay gibi önemli edebiyatçımız, İncesu’nun hem ödül alan romanı hem de yazarlığı üzerinden çok anlamlı görüşlerini paylaşmış. Bize olabildiğince okunabilir bir sayfa kupürünü paylaşmak kalıyor. Mehmet Barlas’ın, ‘Bir Cumhuriyet’in Macerası’ inceleme dizisi Mehmet Barlas’ın, Fransa’nın Napoleon’dan Petain’e, İmparatorluktan Cumhuriyet’e bir bü yük devletin macera sını inceleyen yazı di zisi 4 Ağustos günlü Cumhuriyet’in birinci sayfasından anons edil miş. Nadir Nadi başta yazarlarının dönüşünün başladığı 6 Ağustos gün lü Cumhuriyet’in 5. say fasından yayımlanma 4 Ağustos 1972 ya başlamış. “Yenilgi.. İç bunalım.. Teslim, fakat devlet yine ayakta” vur gulaması ile 1972’nin pek çok sorununun kök lerine de indiği saptaması yapılmış. 6 Ağustos 1972 Ergun Balcı atlanabilir mi? Atlanamayacağının altını çizmek adına Na dir Nadi’nin ölümü sonrası, yine bir liberal ope rasyon gerekçeli aile içi sayılabilecek darbenin ardından, Cumhuriyet’in iflas masasına sürük lenmesi macerasından bir anımı paylaşmak is terim.. Oğlum Devrim, artık üniversite mezunu, gazeteden istifada öncelik atağımı duyunca, ilk sorusu “Anne, Ergun Ağabey de ayrıldı mı” ol du. Kimseyi aramadığımı, ayrılmış olabilecek lerini bilemediğim yanıtını alınca da net devam etti, “Anne, haklılığınızı sorgulamam, ama Er gun Ağabey ay rılmamışsa ben Cumuhuriyet almaya devam ederim. Çünkü dünyayı, dış po litikayı sağlık lı algılayabilme min başkaca yo lu yok” demişti. 1990’lı gidiş dönüş macera mız, okur boy kotu sonrası odalarımız kar 6 Ağustos 1972 şı karşıya düş tüğünde, kimi konular üzerinden satır araları nı okumaya çalışıp, Ergun’un hâlâ yazmadığını gördüğümde “Ne zaman yazacaksın?” türünden sorgulama yaptığımı anımsıyorum. Hiç etkilen meden “Ben daha ne olupbittiğini tam kavraya madım ki yazayım” türünden yanıtlar verirdi. Şimdi toplu dönüş gününün, 6 Ağustos 1972 günlü 3. sayfada yayımlanmış “Japonya’nın ye ni politikası” başlıklı, derinlikli dünya dengeleri nin değişmini haber veren yazısını okuyunca gü lümsemeden, “öğrenmeden yazmam” sözcükleri nin anlamını daha iyi kavradığımı itiraf etmeden geçemedim.. Japonya’nın Amerikancı siyasetten çıkışı, Çin’le daha sağlıklı ilişkiler kurma girişim leri üzerinden güncel yaşananları öylesine kanıt lı, belgeli paylaşmış ki.. Günümüze dönük dersler çıkarabilme boyutu için bile tam sayfa vermeye değerdi. Meraklılarına duyurulur.. Erdal Atabek’ten ‘Toplum Sağlığı’, ‘Köylerimizin Sağlığı’ üzerinden dersler.. Dr. Erdal Atabek’in uzun soluklu Türk Tabip leri Birliği Başkanlığı’nı yaptığını, sağ lık sorunlarına dönük toplum sal, koruyucu halk sağlığı ön celikleri olmak üzere, akla ge 8 Ağustos 1972 lebilecek her konunun yıllar içinde atlanma dan, dönem so runları ile de uyumlu olarak kamuoyu ile üs telik etkin eylemlerle pay 9 Ağustos 1972 laşıldığını hiç unutmamak gerekiyor. Toplum sağlığı başlıklı ilk yazısında Avrupa ülkelerinden örneklerle, Türki ye gerçeklerinin rakkamlarla paylaşılması da var. Bir doktora düşen hasta sayısı Almanya’da 370, Türkiye’de 2 bin 763, Almanya’da bir hemşireye düşen nüfus 370, bizde 3 bin 90. Sonuç olarak yi ne de kaygılanmak yerine, çözüm üretmenin yol larını göstermeyi seçiyor. Var olan koşullar içinde köylere düşen doktor, sağlıkçı ziyaretçi sayısı, sü resi tablosu daha da bozuk. Ayda bir doktorun zi yaret edebildiği köye yüzdesi yüzde 40’lar, birden az yüzde 31’lerde. Gerisini varın, düşünün. Bir de köylülerin yoksuluk gerçekleri içinde beslenme de yaşadıkları sorunların altını çizmek gerekiyor. Köy kalkınması üzerinden yapılabileceklere önce lik verilmesinin gereğinin altını çiziyor. 10 Eylül 1972 Ecevit’in 1973’te seçim isteği çıkışı 10 Eylül 1972 birinci sayfadan geniş yer verilen Ecevit’in 1973’te seçim isteyen çıkışı var. 12 Mart’tan sonrasında yaşananlar değerlendirilirken çıkar güçlerinin ağırlığının altı çiziliyor. Anayasanın temelinden değiştirilmek isten diği, bir tek reform yapılmadığı, halkçı aydınların seslerinin kısıldığı gerçekleri sırkalanıyor. Ecevit’in görüşleri Cumhuriyet’in “Olayların Ardındaki Gerçek” köşesinden destekleniyor. FIJ kongresi İstanbul’da Uluslarara sı Gazeteciler Federasyonu (FIJ) kongre si ne zaman ülkemize ta şınmışsa, ül kemizde as keri ya da si vil darbeler üzerinde ya şanan çok ağır düşün ce özgürlük leri sorunları var demektir. 12 Mart’ı ül 12 Eylül 1972 kemizde he yetlerin soluksuz gelişleri ile ülkemiz gazeteci lerinin sorunlarına destek vermekle yetinmedi ler. FIJ’in 11. Dünya Kongresi de İstanbul’da ya pıldı. 12 Eylül tarihli Cumhuriyet’in 1. sayfa sından genel kurul geişmelerine fotoğraflı ge niş yer vermekle yetinilmemiş. 13 Eylül günü yine birinci sayfamızdan ayrıntılı verildiği üze re, mahkum Türk gazetecilere yapılan ziyaret paylaşılmış. Biz de ikisini birden fotoğraflı ola bildiğince geniş yayımlıyoruz. 40 dakikalık bir bekletmeden sonra hükümlü gazeteciler Çetin Altan, Doğan Koloğlu, Alpay Kabacalı ve Sabri Yılmaz’la yapılmış 2 saati aşan ziyaretin ellerin de çiçeklerle anmanın bir anlamı olmalı. Ulus lararası gazeteciler sendikaları önderlerine TGS Başkanı Sadullah Husumi eşlik ediyor. 13 Eylül 1972 Barolar Birliği Başkanı Erem’e göre basın suçu diktatörlük devrinden kalma bir kavram Türkiye Barolar Birliği Başkanı Faruk Erem, TGS Ankara üyelerinin ziyaretinde, gazetecile rin sorularını yanıtlarken, yaptığı açıklamalar, Cumhuriyet’te soru cevaplı geniş yayımlanmış. Sonuç olarak fikir suçu kavramının, basın suçu ile eşanlamlı kullanıldığının altını çizmiş. An cak düşüncenin payla 14 Ekim 1972 şıldığı basın suçlarının, diktatörlük lerden kalma bir kavram olduğu ger çeğini vurgu lamış. 26 Ey lül 1972 tarihli Cumhuriyet’te soru cevaplarıyla yayımlanmış geniş haberde, hukuk uygulamala rının çarpıklığı ayrıntıları ile açıklanmış. Cumhuriyet çalışanlarına, okurlarına deprem dersleri İnşaat Mühendiseri Odası İstanbul Şubesi’nin başlatığı “Teknik Güç” dergisi yayını ile Cumhuriyet ailesine desteğinden örnekleri daha önce sizlerle paylaşmıştım. Oktay Kurtböke, Nadir Nadi’nin yeni yönetiminde yazıişleri müdürü olarak çalışmaya başladıktan sonra, o günlerin zorlu koşullarında gönüllü sayfa sekreterliğini yaptığı derginin içeriğini paylaşmış olmakla, bilgi birikiminin Cumhuriyet çalışanlarına ve de okurlarına aktarılması gereğinin önemi üzerinde durdu. Doğrusu Cumhuriyet çalışanları için öncelikli eğitim derslerine bu birikimi ile geçiş yapmayı seçti. Ne yazık ki her darbe döneminde talan edilmiş arşivimizin kupür zarfları içinde fotoğraflarını 25 Eylül 1972 26 Eylül 1972 bulup sizlerle paylaşamadım. Nadi Nadi’nin dönüşü sonrası eski arşiv binamız yazıişlerine ayrıldıktan sonra, toplu çalışılan büyük salonun ortasında, çok kalabalık bir Cumhuriyet çalışanı kadrosunu, deprem mühendisliğinin uzmanlığında öne çıkmış inşaat mühendisi Ersin Arıoğlu ile iş ortağı Köksal Anadol’u bu konferansa davet etti. Arkadaşlarımızın deprem gerçeği üzerinden sorabilecekleri tüm sorulara dönemin gerçekleri, yapılmış çalışmalar çereçevesinde yanıtlar verildi. Saatlerle sürdü.. Okura dönük paylaşım için ikilinin iki önemli uluslararası kongrelere aktarılmış çalışmalarını paylaşmayı seçmiştim. 25 Eylül 1972 tarihli Cumhuriyet’in birinci sayfasında, uluslararası bilim kongresinde kabul görmüş olarak Mimar Sinan’ın eserlerinin şiddetli depremlere dayanma çalışmalarının özetine yer verilmişti. 26 Eylül tarihli ikinci çalışmaları ise BM’nin önerdiği bir proje çalışmasının sonucu idi. Yine uluslararası kongerelerde de yer verilmiş bu projede ise ülkemizde yaşanmış pek çok kırsal kesimi kapsayan depremlerin hasarları üzerinden yapılmış ayrıntılı çalışmaları sonucunda, kırsal kesimin kendi olanakları içinde yapabilecekleri ve ayakta kalabilecek yapılaşmanın örneklerinin sonuçları ortaya çıkarılmıştı. Ne yazık ki BM onaylı proje çalışmalarının ayrıntılı sonuçları da pek çok tozlu raflara kaldırılmış çalışmalar arasında durmakta, sonuçları yararlı çabalarla halka yansıtılamamakta.. 18 Ekim tarihli haberin kupürünü paylaşmaktan öte söylenecek söz olabilir mi? Yeni tutuklamalar, işkenceler, operasyonların tarih çakışmalı yağmuru Bir önceki sayfamızda paylaştığımız İlhan Selçuk’un tutuklanması haberi ile çakışan ge lişmeler peş peşe.. İlhan Ağabey’in tutuklanma sı haberine göre 19 Ekim akşamı 18.00’de evin den gözaltına alınmıştı. İlhami Soysal, 21 Ekim tarihli Cumhuriyet’in haberine göre yine 19 Ekim akşamı aynı saatte Çankaya’daki basın sitesin deki evinden alınıyor, haberi Cumhuriyet’te 21 Ekim günü yayımlanıyor. 22 Ekim tarihli habe rimize göre ise bir AP’li milletvekili, Erdal İnö nü için tedbir istiyor. 22 Ekim tarihli bir diğer ha berimizde ise Prof. Mümtaz Soysal’ın tutuklan masının haberi var. 24 Ekim tarihli haberimizde ise bir gün önce Doğan Avcıoğlu’nun Kadıköy’de ki evinden gözaltına alındığının bilgisi veriliyor. 25 Ekim tarihli haberimizde de Prof. Soysal’ın 6 yıl 8 aya mahkum olduğunun bilgileri var. 1 Ka sım tarihli haberimize Alacakaptan için 6, Mum cu için 15 yıl hapis istendiğinin duruşma habe ri yer alıyor. 14 Kasım günlü haberin içeriğin de Kürkçü’nün yargılanmaya başladığı duyurulu yor. 15 Kasım günlü haberimizde kapatılan Dev rim dergisinin yazıişleri müdürü Hasan Cemal ve yazar Uluç Gürkan’ın birer yıl hapse mahkum ol dukları duyuruluyor. 17 Kasım günlü haberde İl hami Sosyal’ın tutuklandığı bilgisi var. 19 Ka sım günlü haberde İlhan Selçuk’un da tutuklandı ğı bilgisi veriliyor. 24 Kasım’da sıkıyönetimde ba kılacak yeni davaların geniş açıklamasına, 1. Or du Sıkıyönetim Komutanlığı’nca yapılmış biri fingden, tab lolarıyla yer verilmiş. Ay nı günlü gaze temizden Ali Ulvi’nin ka rikatürü ile nokta koymak isteriz.. 24 Kasım 1972