Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 15 AĞUSTOS 2020 CUMARTESİ Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, arabuluculuk yapma teklifini prensipte kabul ettiklerini söyledi Krize İsviçre arabulucu Fransa, yardım çalışmaları kapsamında Beyrut’a bir askeri gemi gönderdi. AB toplantısında Yunanistan ve GKRY’nin Türkiye’ye kınama çağrısının karşılık bulmadığı belirtildi. AtinaAnkara hattında, Doğu Akdeniz’de enerji ve nüfuz mücadelesi üzerinde yoğunlaşarak artan gerilim dün video konferans yoluyla görüşen Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin dışişleri bakanlarının gündemindeydi. Türkiye’nin, YunanistanMısır arasında imzalanan deniz yetki anlaşmasının ardından askıya aldığı Oruç Reis gemisinin çalışmaları için yeni Navtex ilanı Atina’yı harekete geçirmişti. Miçotakis hükümeti AB Dış İlişkiler Konseyi’nden acil toplantı talep etmişti. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, toplantıdan sonra Twitter hesabından “Doğu Akdeniz konusunda Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile dayanışmanın yinelendiği, Türkiye’ye gerilimi düşürme ve diyalog çağrısı yapıldığı” mesajını paylaştı. AA’nın AB diplomatik kaynaklarına dayandırdığı haberinde ise Yunanistan ve Gü ney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki adımlarının kınanması yönündeki çağrısının karşılık bulmadığı belirtildi. Habere göre bu yöndeki çağrıya başta Almanya olmak üzere birçok üye ülke ve AB yönetiminden destek gelmedi. Toplantı öncesinde birliğin dönem başkanı Berlin’den tansiyonu düşürme ve doğrudan görüşme çağrısı geldi. Hükümet sözcüsü, Başbakan Angela Merkel’in bu görüşü iki tarafla temasında açıkça dile getirdiğini söyledi. Berlin’in, Fransa’nın Doğu Akdeniz’e iki savaş gemisi göndermesine yönelik eleştirel çıkışı dikkat da çekti. Sözcü, “Fransa’nın bu adımını not ettiklerini” belirtti. AFP’ye konuşan Avrupalı yetkililer, Almanya’nın Fransa’nın Doğu Akdeniz’de askeri varlığını artırmasına sıcak bakmadığını, bölgede tansiyonun yükselmesini istemeyen Oruç Reis’e savaş gemileri eşlik ediyor. Berlin’in Ankara’nın yeniden sığınmacılara sınırı açmasından çekindiğini kaydetti. Merkel’in Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile gelecek hafta bir araya gelerek, “Koronavirüs, Belarus ve YunanistanTürkiye arasındaki gerilimi ele alacağı belirtildi. Başbakan Merkel, Türkiye’nin geçen ay Navtex ilan etmesinin ardından AnkaraAtina hattında devreye girerek bir diyalog sürecinin başlatılmasına öncülük etmişti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise dün İsviçre’de temaslardaydı. Mevkidaşı Ignazio Cassis ile ortak basın toplantısında Paris’e tepki gösterdi. “Fransa’nın (Doğu Akdeniz’de) özellikle gerginliği artıracak adımlardan kaçınması gerekiyor. Böyle kabadayılıkla bir yere varamazlar” dedi. Çavuşoğlu, İsviçre’nin arabuluculuk teklifinde bulunduğunu ve tekli Erdoğan, diplomatik ilişkileri askıya alma olasılığını gündeme getirdi Ankara’dan BAE’ye tepki İsrail ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında önceki gün açıklanan diplomatik ilişkileri yeniden başlatma kararının yankıları sürüyor. Filistin yönetimi Dışişleri Bakanı Riyad Maliki, Filistin lideri Mahmud Abbas’ın isteği doğrultusunda BAE’deki büyükelçilerini geri çektiklerini açıkladı. Abbas’ın varılan anlaşmayı “saldırgan” ve “Kudüs’e ihanet” olarak nitelendirdiği aktarıldı. Gazze Şeridi’nin yönetimini elinde bulunduran Hamas da İsrailBAE anlaşmasını kabul etmediğini açıkladı. AFP’ye konuşan bir örgüt yetkilisi, Filistin yönetimi ile aralarındaki siyasi gerginliğe rağmen “ İsrail ile normalleşmeyi reddetme konusunda birlikte olduklarını” kaydetti. İsrail ile BAE’nin ilişkilerini normalleştirme kararına Ankara’dan da sert tepki geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “İsrail’le şu anda gerek Mısır gerek Yunanistan arasındaki dayanışma, Filistin’e yönelik adım yenilir yutulur bir adım değil. Abu Dabi yönetimiyle özellikle diplomatik ilişkileri askıya almak veyahut da bizim de büyükelçiyi geri çekme gibi bir adımımız olabilir. Filistin halkının yanındayız” dedi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da “Kendi dar çıkarları uğruna Filistin davasına ihanet ederken, bunu adeta Filistin için yapılan bir özve İsrail ile BAE arasında önceki gün imzalanan anlaşma Gazze’de protesto edildi. ri gibi takdim etmeye çalışan BAE’nin bu riyakâr davranışını tarih de bölge halklarının vicdanı da unutmayacak ve asla affetmeyecektir” denildi. İran Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Bu stratejik aptallık sadece İsrail karşıtı direniş cephesini kuvvetlendirir” ifadesi kullanıldı. Abu Dabi yönetiminin Filistin halkına “utanç verici, yasadışı ve aynı zamanda tehlikeli bir kararla ihanet ettiği, Filistinlilerin, İsrail suç rejimiyle olan bu anlaşmayı asla affetmeyecekleri” belirtildi. Ürdün hükümetinden, “Anlaşmanın sonucunun İsrail’in adımlarına bağlı olduğu” açıklaması geldi. Birleşmiş Milletler Genel Sekrete ri Antonio Guterres’in İsrail ile BAE arasındaki yakınlaşmayı memnuniyetle karşıladığı, bu anlaşmanın İsrail ile Filistin arasında iki devletli çözüm için anlamlı görüşmelere olanak sağlamasını umut ettiği belirtildi. Avrupa Komisyonu, anlaşmayı bölgesel istikrar için iyi olarak nitelendirdi. Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian da bu anlaşma kapsamında İsrail’in Batı Şeria’nın bir bölümünü ilhak planını askıya alması kararının “olumlu bir adım” olduğunu belirtti. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ise iki ülke arasındaki normalleşmenin “bölgedeki barışa önemli bir katkı sağladığını” ifade etti. Temelleri Varşova’da atıldı... Güney Kore’de doktorlar greve gitti. İkinci dalga korkusu Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınında dün itibarıyla vaka sayısı 21 milyonu aşarken can kaybı 758 bin 303’e yükseldi. Avrupa’da vakaların yeniden artışa geçtiği kimi ülkeler, ikinci dalga alarmında. Fransa’da başkent Paris ve BouchesduRhone bölgesi, Covid19’un aktif şekilde yayıldığı “kırmızı bölge” olarak ilan edildi. İspanya’da son haftalarda yaşanan vaka artışı nedeniyle iki bölgede, tüm cadde ve sokaklarda sigara içilmesi yasaklandı. Öte yandan, salgınla mücadelede örnek ülkeler arasında gösterilen Güney Kore’de hükümetin sağlık alanındaki değişikliklerine karşı çıkan doktorlar 24 saatlik greve gitti. Grev kararı hükümetin Covid19 salgınına bağlı olarak tıp fakültelerinde öğrenci kontenjanlarının arttırılması dahil olmak üzere son sağlık reformu planı nedeniyle alındı. Ülkede kliniklerin yüzde 30’undan fazlası grev nedeniyle kapılarını kapattı. İsrail ve Birleşik Arap ra Kasım 2016’da İsrail’in BM nezdindeki Emirlikleri’nin (BAE), “tari temsilcisi Büyükelçi Danny Danon’un bir hi” olarak adlandırılan barış konferansa katılmak için BAE’ye gizli bir anlaşması, iki ülke arasında ziyarette bulunmasıyla geldi. MUSTAFA K. ERDEMOL ki ilişkilerin üstelik BAE resmi olarak hâlâ İsrail’i tanımı İki ülke arasında “yarı gizli” başlayan ilişkilerin Ortadoğu’da bir benzeri yok. yor olsa da son yıllarda hızla Dönemin İsrail Kültür ve Spor Bakanı Mi normalleştiğini bilenler için pek de sürp ri Regev, Ekim 2018’de Mekke ve Medi riz olmadı. İkili ilişkilerin gelişimini özet ne’deki camilerden sonra Müslüman dün leyeceğiz ama öncelikle bu anlaşmanın yanın üçüncü büyük ibadethanesi olan temelinin Şubat 2019’da Varşova’da ABD Abu Dabi’deki Şeyh Zayed Ulu Camii’ni liderliğindeki bir İran karşıtı konferansta ziyaret etti. Dubai’de düzenlenen bir tur atıldığını vurgulayalım. 2019’da bu amaç nuvada İsrailli sporcunun birinci olması la en az üç toplantı yapılmıştı. üzerine Mısır dışında bir Arap ülkesinde Tüm dünyanın tepkisini çeken son ilhak ilk kez İsrail Marşı çalındı. kararını zaten hayata geçiremeyecek olan İki ülke arasındaki en yakın işbirliği Co İsrail, bu anlaşma ile dünyaya İsrail’le vid19 salgını nedeniyle oldu. BAE’ye ait “iyi geçinme”nin bölgeye yararlı olacağı Etihad Havayolları, Filistinlilerin salgın inancını da benimsetmiş oluyor bir bakı la mücadelelerine yardımcı olmak ama ma. Mısır’dan, BAE’den ama cıyla 14 ton tıbbi malzemeyle cın ilhakı durdurmak oldu bu yılın mayıs ayında İsrail’e ğu yönünde açıklamalar gel gitti. Ancak İsrail’in Batı di bile hemen. Abu Dabi Veli Şeria’nın bazı bölgelerini il aht Prensi Muhamed bin Za hak girişimi ilişkilerde bir sar yed, anlaşmayı “İsrail’in Filis sıntı yarattı. BAE Dışişleri Ba tin topraklarını daha fazla il kanı Enver Gargash, İsrail’i gi hak etmesini durdurmak için” rişiminin tehlikeli olacağı ko yaptıklarını söylerken Mısır Trump ile Netanyahu nusunda uyarırken İsrail tari Cumhurbaşkanı Abdülfettah yakın müttefik. hinde bir ilk yaşandı. BAE’nin Sisi de anlaşmaya “İsrail’in Fi ABD Büyükelçisi Yusuf el listin topraklarını ilhakını durdurma ve Or Uteybe İsrail’in en popüler gazetesinde ül ta Doğu’ya Barış getirmek için adımlar at kesinin İsrail’in planına muhalefetini ifade ma anlaşması” adını verdi. eden “Ya Ekleme ya da Normalleştirme” başlıklı bir makale yazdı. Makalenin içeri İsrailli bakanın cami ziyareti ğinden çok Arap dünyasından bir yetkili BAE’nin İsrail’i Hamas’ın askeri kanadı nin bir İsrail gazetesinde makale yazması nın kurucularından Mahmud elMabhouh’ı hayli önemli bir gelişmeydi. öldürmekle suçlamasıyla 2010 yılın Bir kez daha anımsatalım; Beyaz Sa da gerilmiş olan ilişkiler, Kasım 2015’te ray, 17 Aralık 2019’da İsrail ile BAE ara BAE’nin İsrail’e Dubai’de diplomatik ofis sında İran’a karşı koordinasyon konu açma izni vermesiyle “iyileşmeye” baş sunda gizli bir üçlü toplantıya ev sahipliği ladı. Her iki ülkeden yetkililer, ofisin tek yaptı. Bu toplantıda Başbakan Benjamin amacının İsrailli diplomatları IRENA (Ulus Netanyahu’nun Ulusal Güvenlik Danışma lararası Yenilenebilir Enerji Ajansı) için nı Meir BenShabbat, BAE’nin ABD Büyü daimi bir ofise sahip kılmak olarak açık kelçisi El Uteybe de “tam diplomatik iliş ladılar. BAE’nin İsrail’i tanımamasına rağ kilere yönelik geçici bir adım” olarak bir men attığı bu adım ABD ile diplomatik saldırmazlık paktını tartıştılar. Yani var ilişkisi olmayan İran’ın New York’ta bir lık nedeni İran karşıtlığı olan “tarihi” an BM Misyonu’na sahip olmasına benzetili laşmanın ne kadar “barış” içerdiği elbet yor. Bu adımların devamı tam bir yıl son te tartışma konusu. fi prensipte kabul ettiklerini söyledi. Türkiye’nin bölgede bir tırmanma istemediğini ifade eden Dışişleri Bakanı, “Yunanistan’ın da aklıselim davranması lazım. Oruç Reis gemimizi taciz etme gibi girişimlerde bulunmasınlar, karşılığını alırlar” dedi. İskeçe’de gözdağı Yunanistan ve Fransa önceki gün ortak tatbikata başlamıştı. Tatbikat, Macron’un Doğu Akdeniz’de askeri varlığını artıracağı yönündeki taahhüdünün bir adımı olarak nitelendiriliyor. Bu arada AA’nın haberine göre Yunanistan’da ordu, Türk azınlığın yoğun yaşadığı İskeçe bölgesindeki Gökçepınar köyünde silahlı tatbikat yaptı. Bölge sakinlerinin durumdan kaygılı olduğu aktarıldı. Yoğun görüşme trafiği Öte yandan Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, önceki gün İsrail’de temaslarda bulundu. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis’in de deniz yetki alanları anlaşması imzaladığı Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefon görüşmeleri yaptığı gündeme yansıdı. Kahire’den yapılan açıklamada, Sisi ve Miçotakis’in Doğu Akdeniz konusunda çıkarlarının ve ortak pozisyonlarının uyuşması nedeniyle işbirliğini yoğunlaştırma kararı aldığı belirtildi. Dendias dün de Avusturya’nın başkenti Viyana’da ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile görüştü. Dendias, “Her şey çözülebilir ancak bu, Türkiye’ye sormanız gereken bir soru” dedi. ABD Dışişleri’nden “Doğu Akdeniz’de tansiyonun düşürülmesinin gerekliliğinin” ele alındığı açıklaması geldi. Çavuşoğlu ile Pompeo’nun, yarın Dominik Cumhuriyeti’nde bir araya gelerek, Doğu Akdeniz’de yaşanan son durumu değerlendireceği belirtildi. Çavuşoğlu önceki gün ise aralarında Bulgaristan, Estonya, Finlandiya, İtalya, Litvanya, Macaristan ve Romanya’nın da bulunduğu bazı AB dışişleri bakanları Borrell’le telefon görüşmeleri yaptı. Zarif’ten Beyrut ziyareti İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, dün en az 177 kişinin yaşamını yitirdiği patlama ile sarsılan Lübnan’da temaslardaydı. Zarif, Lübnanlı mevkidaşı ile görüşmesinin ardından ortak basın toplantısında, “Halkın çektiği acıları siyasi amaçlar için kullanmak insanca değil” ifadelerini kullandı. Bu sözler Lübnan’a mali yardım yapmak için uzun süredir ertelenen reformların yapılmasını şart koşan ABD ile Fransa’ya atıf olarak yorumlandı. İranlı Bakan, Lübnan’da elektrik sektörünün yeniden yapılandırılmasına yardımcı olmaya hazır olduklarını da dile getirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı David Hale ile Fransa Savunma Bakanı Florence Parly de dün Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Aun’la ayrı ayrı bir araya geldi. Parly “cesur kararlar” alabilecek bir hükümetin kurulması gerektiğini vurguladı. Hale ise “işlevsiz hükümetlere ve boş vaatlere son verilmesi” çağrısında bulundu. AB’den yaptırım kararı Belarus’ta çeyrek asırı aşkın iktidarda olan Aleksandr Lukaşenko’nun kazandığı devlet başkanlığı seçimlerine hile karıştığı iddiaları ül kede tansiyonu iyice yükseltmişken Avrupa Bir liği (AB) yaptırıma yeşil ışık yaktı. AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Belarus’ta geçen pazar yapılan seçimin sonuçlarını kabul etmedikleri ni duyurdu. Borrell, “Şiddet ve sonuçların tah rif edilmesinden sorumlu olanlara yaptırım uy gulanması için çalışmalar başladı” açıklamasını yaptı. Öte yandan Minsk yönetiminden diyalog adımı geldi. İs viçreli mevkida şı Ignazio Cassis ile telefon gö rüşmesi yapan Belarus Dışişle ri Bakanı Vladi mir Makei, “ül kedeki son gelişmelerle ilgili yabancı ortak Belarus’ta Lukaşenko karşıtı eylemler hız kesmiyor. larıyla yapıcı ve tarafsız diyaloğa hazır oldukla rını” belirtti. Bu arada önceki gün protestoların insan zinciri eylemleri ve grevlerle daha da kit leselleşmesi üzerine gözaltına alınan 2 binden fazla göstericinin serbest bırakıldığı duyuruldu. Gösterilerde yaklaşık 6 bin 700 kişi gözaltına alınmıştı. Polis şiddeti, işkence iddiaları da gün deme yansımıştı. TEŞEKKÜR Acımızı paylaşan ve kardeşlik duygumuzu güçlendiren herkese sonsuz teşekkürler! Erken yaşta aramızdan ayrılan sevgili kardeşim Ayşe’nin acısını paylaşmak üzere cenazeye bizzat katılan, taziye için ziyarette bulunan, yurdun dört bir yanından ve yurtdışından arayan, soran, mesaj yollayan her kesimden halkımıza, siyasi parti başkanlarına ve temsilcilerine, eski ve yeni meclis başkanlarına, bakanlara, milletvekillerine ve yerel yöneticilere, sanat, edebiyat, bilim ve basın camiası mensuplarına, partimizin emekçilerine, tüm yoldaşlarımıza ve dostlarımıza ayrı ayrı sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Acıyı paylaşabilmek, insanlığın en önemli meziyetlerinden ve toplum olmanın temel değerlerindendir. Bu dayanışma, hep birlikte barış içinde, eşit ve özgürce yaşayabileceğimiz bir ülke yaratmaya ilişkin umutlarımızı tazeledi. Bu duyguları yaşatan herkese şahsım ve ailem adına bir kez daha teşekkür eder, sevgi, saygı ve selamlarımı iletirim. HDP Eş Genel Başkanı Prof. Dr. Mithat Sancar