Katalog

12 15 AĞUSTOS 2020 CUMARTESİ YORUM Tutmayın, Uçuyoruz Ekonominin durumuna ilişkin o mukaddes sözler Ayasofya’dan çıkarken açıklandı: Türkiye uçuyor, biliyorsunuz... Buzdolabı kapış kapış gidiyor... Hakeza çamaşır makinesi öyle... Bulaşık makinesi yok satıyor. Millet, ekmek yerine fırın, peynir yerine ütü alıyor. Ülkenin bağımsızlığı için canla başla çalışan damat, refahı dörde katladı. Alım gücü aldı başını gidiyor. İşsizlik, kalmadı. Hamdolsun, işyerleri dışarıdan işçi ithal eder durumda. Faiz daha da düşecek, inşallah. Döviz rezervlerini koyacak kasa bulamıyoruz, maşallah. Yelkenlerin fora edildiği piyasaya gelince... Ayasofya’nın ibadete açıldığı günlerde CHP Kayseri Milletvekili Çetin Arık, kendi memleketinden örnek vermişti: “Kayseri Kocasinan Belediyesi 5 cami sattı, karşılığında baraj manzaralı 100 bin metrekarelik 4 villa arsası aldı.” Alışverişin bereketi var yani... Delerler, Çünkü! Galata Kulesi’nin dibini delmişler. Zaten delmedik, yıkmadık, kırmadık yer, kurum bırakmadılar. Emine Erdoğan, bir Ensar Vakfı toplantısında ne demişti? “90 yıllık enkazı kaldırıyoruz.” Enkaz dedikleri; deldikleri, kazdıkları ve yıktıklarından geride kalanlardı: Cemaatçiliğe, tarikatçılığa, yobazlığa bulandırılmış laiklik tozu. Elenmiş Cumhuriyet kırıntısı. Parçalanmış ulus mıcırı. Ve en önemlisi: Kutsanmış bedende betonlaşmış egemenlik. Kullanılan araçlar: Hukuksuzluk delgisi, polis devleti kazması, baskı balyozu! Galata Kulesi, uzun süre yangın kulesi olarak kullanılmıştı geçmişte. İşte o kulenin dibini delmişler. Delerler. Çünkü: Yangın vaaaar! İçi Boşaltılmış Düzen Emeğin, sosyal hakların, hiç kuşkusuz Cumhuriyetçiliğin de öğretmeni ve savunucusu Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu için dostları ve öğrencileri bir armağan kitap çıkardı. Günümüz ortamına ilişkin çok değerli yazılar var kitapta. Örneğin, Prof. Dr. Oğuz Oyan, yazısında “Hâlâ bir siyasal sistem içinde miyiz” sorusunun yanıtını arıyor. Oyan’a göre, Cumhuriyet ilkelerinin içinin tümüyle boşaltılması, güçler ayrılığı değil, birliğine gidilmesi; otokratik dinci bir rejime yönelimleri açısından “İkinci Cumhuriyet”i yaşıyoruz. Yani, numaracıların istediği gerçekleşti. Rahatlamış olmaları gerekir ama onlar her nedense “Aldandık, kandırıldık” diye sızlanıyorlar. Oğuz Oyan’ın yazısına geri dönersek: Artık anayasal bir üst hukuk normu gereksinimi kalmamıştır. İktidar kendisini var olan anayasa hükümleriyle bağlı hissetmemektedir. Siyasi oyun alanını, anayasaya göre değil, kendi gereksinmelerine göre belirlemektedir. Daha da önemlisi: Varlığını korurmuş gibi gözüken anayasanın “değiştirilemez” olan maddelerinin içi boşaltılmıştır. Örneğin, “Cumhuriyetin nitelikleri” maddesi boşluktadır. Artık Türkiye Cumhuriyeti, ne “başlangıçta belirtilen temel ilkelere” dayanmaktadır ne laiktir ne sosyaldir ne de demokratik bir hukuk devletidir. Öyleyse... Son dönemde sıkça duyduğumuz “güçlendirilmiş parlamenter demokrasi” istemi ya da özlemi yeterli değildir. Türkiye’de bir anayasal bunalım vardır. Daha doğrusu anayasal demokratik düzen ortadan kaldırılmıştır. Demokratik mücadelenin hedefi bellidir ama bu hedefin yeterince ayrımına varan siyasi bir hareket yoktur ortalıkta. 15 AĞUSTOS 2020 SAYI: 34643 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Yayın Koordinatörü Serkan Ozan Yazıişleri Müdürleri İpek Özbey / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Hakan Akarsu (Ek Yayınlar) Görsel Yönetmen Münevver Oskay Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Gece: Ayça Bilgin Demir l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Jale Özgentürk l İç Politika: Ali Açar l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Fotoğraf: Uğur Demir l Spor: Sami Gürel l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 04:30 06:07 13:14 17:03 20:10 21:41 Ankara 04:19 05:53 12:58 16:46 19:53 21:21 İzmir 04:47 06:19 13:21 17:07 20:13 21:38 ABD, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), ortak bir açık dan, sanki İsrail geri adım atmış, büyük ödün vermiş gibi gösterilmeye çalışılsa lamayla, İsrail BAE ilişki da asıl amaç Arap sokak lerinin bütünüyle normal larından gelecek tepkileri leştirilmesi yönünde anla azaltmaktır. şıldığını duyurdular. Açıkla Beşincisi, Filistin hal ma, Doğu Akdeniz’de suların iyice ısındığı, Türkiye karşıtı cephenin geniş ABD, İsrail ve kı, bir kez daha ABD emperyalizminin güdümündeki Arap rejimleri tarafın BAE’nin son hamlesi lediği, Türkiye Yunanis tan arasındaki gerilimin art dan yarı yolda bırakılmıştır. İslam dünyasının ve Arap tığı, ABD ve Avrupa’da Türkiye karşıtı seslerin daha da yükseldiği bir dönemde ya kime karşı?    âleminin, Filistin ve Kudüs başta olmak üzere, en temel sorunlarda bile birlik, pıldı. Türkiye’yi yakından ilgilendirmesi yanında, Ortadoğu dengeleri, Doğu Akdeniz jeopolitiği, Arap İsrail uyuşmazlığı, enerji politikaları, Filistin meselesi ve ABD emperyalizminin yeni bir hamlesi olması açısından da önemli. Muhtemel sonuçlarını tartışalım. Birincisi, diplomatik kulislerde konuşulmakta olan antlaşma, Lübnan’daki patlamadan kısa süre sonra, ABD’nin katılımıyla ilan edildi. Zamanlama açısından manidar. İkincisi, antlaşma, Türkiye’nin diği, Fransa’nın Güney Kıbrıs’ta üs kurmaya başladığı düşünülürse, konunun önemi daha iyi anlaşılır. Üçüncüsü, ABD Başkanı Donald Trump, hem Ortadoğu’daki nüfuzunu pekiştirmek hem kasımdaki seçimler öncesi bir dış politika başarısı olarak kullanmak adına, bu antlaşmayı önemsiyordu. ABD’nin stratejik ortağı İsrail’in memnuniyeti ve seçimlerde Yahudi lobisinin desteğini almak açısından kritikti Trump’ın bu hamlesi. beraberlik, dayanışma içinde olmadığı açıktır. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (1969’da kuruldu, 57 üyesi var) ve Arap Birliği’nin (1945’te kuruldu, 22 üyesi var) hiçbir etkisi, saygınlığı, caydırıcılığı, yaptırım gücü yoktur. Altıncısı, Türkiye’nin İslam âleminin lideri, Arap dünyasının öncüsü, Sünni Müslümanların sözcüsü gibi davranmaya çalışmasının hiçbir karşılığının olmadığı, bir kez daha ortaya çıkmıştır. Sözün özü: Türkiye, dış politikasını, yalnız ve ancak kendi ön Doğu Akdeniz’de iyice yalnızlaştığı, Türkiye karşıtı cephenin genişlediği, ABD’de Kongre üyele Filistin halkına kim ihanet ediyor? celikleri, hedefleri, hak ve çıkarları doğrultusunda yürütmelidir. Soğuk Savaş boyunca ABD nam rinin Türkiye’ye yönelik yaptırım Dördüncüsü, İsrail’in eli daha ve hesabına bölgede rol almanın ları sıklıkla gündeme getirdiği bir da rahatladı. Antlaşma kapsa da Büyük Ortadoğu Projesi’nde döneme denk düştü. Yunanis mında her ne kadar İsrail’in Batı (BOP) eşbaşkan olmanın da tan Güney Kıbrıs Rum Yöneti Şeria’daki bazı bölgeleri ilhak et “Stratejik Derinlik” adlı hayale mi (GKRY) ikilisinin ABD’yle iliş me planını askıya aldığı açıklan kapılıp, yeni Osmanlıcı politika kilerinin daha da geliştiği, Güney sa da buna temkinli yaklaşmak lar izlemenin de Türkiye’ye ya Kıbrıs ve Dedeağaç’ta ABD’nin gerekir. İlhak konusu, BAE, Su rarı olmamıştır. Zararı ise çok ol üs taleplerine olumlu yanıt veril udi Arabistan ve Kuveyt tarafın muştur. TSK yapılanmasına yönelik FETÖ soruşturmasında 12 tutuklama 4 itirafçı serbest kaldı İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu’nca, FETÖ’nün TSK yapılanmasına yönelik yürütülen soruşturma kapsamında, 11 Ağustos’ta İstanbul merkezli 12 ilde düzenlenen eşzamanlı operasyonda gözaltına alınan 37 şüphelinin emniyetteki işlemleri tamamlandı. Emniyetteki işlemlerin ardından adliyeye sevk edilen 37 şüpheliden 4’ü etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak serbest kaldı. Nöbetçi hâkimliğe çıkarılan zanlılardan 12’si tutuklanırken 20’si adli kontrol şartıyla 1’i ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. l AA PKK gençlik örgütüne operasyon Van’da Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü ekiplerince, terör örgütü PKK/KCK’nin gençlik yapılanmasında faaliyet yürüttükleri, mahalle, sokak olayları, taş, molotofkokteyli, havai fişek ve el yapımı patlayıcı olaylarına karıştığı tespit edilen 10 şüpheliye yönelik operasyon düzenlendi. Eşzamanlı düzenlenen operasyonda 8 zanlı gözaltına alındı. 2 şüphelinin yakalanması için çalışmalar sürüyor. l AA BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA: 1/ Tolstoy’un bir romanı. 2/ Çıkar yol, çare... Hatay yöresinde incir rakısına verilen ad. 3/ Başıyla kanat ve kuyruk uçları aynı renkte olan güvercin... Eti, yağı çok olan. 4/ Ateş... Batı Karadeniz Bölgesi’nde, “ulusal park” kapsamına alınmış bir dağ. 5/ Menteşe... Belirteç olarak kullanılan eylem soylu sözcük. 6/ Doğu Anadolu’da bir ırmak... Lantan elementinin simgesi. 7/ Ölü doğan kuzunun derisi... Büyükbaş hayvanlara verilen ortak ad. 8/ Erden çavuşa kadar olan askerlere verilen ad... Trabzon’un Akçaabat ilçesinde bir göl. 9/ Orhan Pamuk’un bir romanı. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ İnce alay... Avcı ya da bekçi kulübesi. 2/ Bir işi yapmaya hazır olan... Bir etkinliğin geçici olarak 1 234 5 678 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 FR İ GLER D 1 2 ROZE GAB İ 3 AK D İ Z AV 4 N A N EMO L L A 2 3 5 K OM Z A T 4 6 LALEŞ YAK 5 7 8 ALAÇAT I Ö REN TAK I R 6 9 MARON S İ 7 durdurulduğu süre. 3/ 8 Erzurum’un Oltu ilçesine özgü, 9 “yatık döner” de denilen bir tür kebap... Bir cins av köpe ği. 4/ Şarkı, türkü... Ayakkabı çekeceği. 5/ Asker... İki tarla arasındaki sınır. 6/ Dölyatağı... Bir nota. 7/ Kirpik boyası... Eskişehir yöresine özgü, çubuk biçiminde bir tür helva. 8/ Kars’ın doğusun daki ünlü eskiçağ kenti... Akdeniz Bölgesi’nde bir akarsu. 9/ İnce ve keskin ses... “Benim adım dertli dolap / Suyum akar yalap yalap / Böyle emreylemiş / Derdim vardır inilerim” (Yunus Emre). KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] Askerden arındırılmış bölge tuzağı ABD’nin Libya Büyükelçiliği açıkladı: “ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Libya’nın merkezinde askerden arındırılmış bir bölge oluşturmak için atılacak gerekli adımları telefonda görüştü” (12.8.2020). Baştan belirtelim: Libya’nın ortasında askerden arındırılmış bir bölge, Libya’nın fiili bölünmüşlüğünü kalıcılaştırır. Libya’nın birliği çabalarının yerini, tarafların salt batıdaki ve doğudaki pozisyonunu tahkim etme çabası alır. AKP, bu gelişmeyi SirteCufra hattından Hafter güçlerinin çıkarılması kazancı olarak görüp hanesine başarı olarak yazsa da konu, sonuçlarıyla birlikte değerlendirilmesi gereken bir ağırlıktadır. Sonuçlarıyla birlikte ele alındığında da tablo şöyledir: Libya’nın bölünmesi en çok Türkiye’nin aleyhinedir. Çünkü Ankara’nın Trablus’la, yani Batı Libya ile yaptığı “deniz yetki alanını sınırlandırma” anlaşması, coğrafi olarak diğer tarafı, Doğu Libya’yı ilgilendirmektedir. Almanya önerdi, ABD sahip çıktı Askerden arındırılmış bölge önerisi, SirteCufra hattının Türkiye ile Mısır’ı askeri olarak da karşı karşıya getirebileceği şartlarda, ilk olarak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres tarafından dile getirildi. Ardından Berlin Konferansı’nın ev sahibi Almanya’nın Dışişleri Bakanı Heiko Maas, öneriyi BM Güvenlik Konseyi’ndeki Libya oturumunda ele aldı. Libya’nın nihai bölünme tehlikesi altında olduğunu söyleyen Maas, yeniden müzakerelere dönebilmek için “ilk adımın Sirte ve Cufra’nın askerden arındırılması olabileceğini” savundu. Trablus ile Tobruk arasında askerden arındırılmış bir bölge oluşturmak, tarafların sıcak çatışmasını elbette önleyebilir ama tersine bölünmeyi de kalıcı hale getirir! İşte bu gerçeği gören ABD de bu noktadan konuya dahil oldu… Libya’da ‘ortak çalışma’ ABD’nin konuya dahli için zaten zemin vardı. Libya’da Rusya’ya karşı konumunu güçlendirmek isteyen AKP hükümeti ABD’yle çağrı yapmıştı. Erdoğan, 29 Nisan 2020’de Trump’a yazdığı mektupta, Libya’da, hatta Suriye’de de Türkiye ile ABD’nin “yeniden işbirliği” şartlarının oluştuğunu savunmuştu. Erdoğan, 8 Haziran 2020’de Trump’la yaptığı telefon görüşmesinde de bu konuda “bazı mutabakatlara” vardığını açıklamış; Dışişleri ve Savunma bakanları ile istihbarat başkanları ve ulusal güvenlik danışmanlarının bu mutabakatların gereğini yerine getirebilmek için birlikte çalışacağını belirtmişti. İşte Libya’da “ortak çalışma” böyle başladı… ABD’nin Libya planı ABD’nin Libya Büyükelçisi Richard Norland, bu hafta önce Kahire’de, ardından da Ankara’da temaslarda bulundu. Norland, ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield ile birlikte Milli Savunma Bakan Yardımcısı Yunus Emre Karaosmanoğlu ile görüştü. Bu görüşmeye dair ABD Büyükelçiliği’nin yaptığı açıklama, kapsamlı bir ABD planına işaret ediyordu: “Libya’nın merkezinde askerden arındırılmış bir çözüm, yabancı güçlerin ve paralı askerlerin tam ve karşılıklı olarak çekilmesi, Ulusal Petrol Şirketi’nin çalışmalarına yeniden başlaması konuları görüşüldü” (14.8.2020). Böylece ABD Kahire ve Ankara’nın önüne “askerden arındırılmış bölge” tuzağıyla Batı ve Doğu Libya havuçları koymuş oldu! AKP hükümeti ise bu havuca çoktan gönüllüydü. 6 Ağustos 2020’de Libya’yı ziyaret eden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin Sirte’nin silahsızlandırılması formülüne sıcak bakabileceğine işaret etmişti. ABD’nin amacı Ankara Moskova işbirliğini bozmak Israrla belirtiyoruz: Suriye, Doğu Akdeniz ve Libya tek bir cephedir. Türkiye’nin üçüne dair ayrı stratejiler geliştirmesi yerine, tamamı için bütünlüklü bir strateji belirlemesi gerekir. AKP’nin cephenin bir ucunda ABD’ye karşı Rusya’yla, diğer ucunda Rusya’ya karşı ABD’yle hareket edebilmesi olası değildir. Washington da bunu gördüğü için Ankara’nın Libya’da işbirliği teklifini kabul etmiş ve bunu uygulayarak tersinden Suriye’de AnkaraMoskova ilişkisini bozma hedefine yönelmiştir. ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, “Amacımız Rusya için Suriye’de savaşı ‘çıkmaz’ haline getirmek” (14.5.2020) diyerek açık açık ABD’nin hedefinin Suriye’yi Rusya için bataklık yapmak olduğunu ilan etmişti. Anahtar Şam’la anlaşmak Türkiye’nin ihtiyacı Doğu Akdeniz’de yeni müttefikler bulmak iken, olan müttefiki de “sahte işbirliği” adına kaybetmek, 18 yıllık sorunlu dış politikanın zirvesi olur! Ankara için hâlâ ulusal çıkar esaslı dış politikaya dönebilmekte anahtar, Şam’la anlaşmaktır. Şam’la anlaşan Ankara, Kahire’yle işbirliğinin önünü açar, Rusya’yla işbirliğini Suriye’den Doğu Akdeniz’e ve Libya’ya taşır… B Sınıfı sürücü belgemi kaybettim. Hükümsüzdür. Eren Aslan