Katalog

20 HAZİRAN 2020 CUMARTESİ YALOVA ADANA DALGIÇLAR KURTARDI Adana’da sağanak yüzünden Turgut Özal Bulvarı’ndaki özel bir hastanenin bodrum katını su bastı. Giriş katı su bastığı için panikle bodrum kata sığınan 65 yaşındaki engelli bir kadın, itfaiyenin dalgıç ekibi tarafından güçlükle kurtarıldı. l AA Yağmurlar sele dönüştü Türkiye’de etkili olan sağanak sele dönüştü. Yağışlar hayatı olumsuz etkiledi. İSTANBUL’un bazı bölgelerinde dün aniden bastıran sağanak nedeniyle ana caddelerde ve sokaklarda oluşan su birikintileri, trafikte aksamaya neden oldu. Seyir halindeki bazı motosiklet sürücüleri de üstgeçitlerin altında yağmurun dinmesini bekledi. Bazı yurttaşlar ise otobüs duraklarına ve işyerlerinin tentelerinin altına sığındı. Yoğun yağış alan bölgelerden Taksim Meydanı’nda yurttaşlar, bir anda bastıran sağanak nedeniyle olumsuz etkilendi. Yağış nedeniyle Fatih Balat’ta çok sayıda bina ile Eminönü’ndeki Tarihi Mısır Çarşısı’nın yanında bulunan dükkânları da su bastı. D100 geçit vermedi Üsküdar’da Harem sahil yolu ise yağmur nedeniyle göle döndü. Sürücüler su içinde ilerlemekte güçlük yaşadı. Rögarlar sel suları nedeniyle taştı. Karaköy Perşembe Pazarı’nı da su bastı. KOCAELİ’nde D100 Karayolu Dilovası Batı kavşağı mevkisinde yolun sularla kaplanması nedeniyle İstanbul istikameti ulaşıma AMASYA Amasya’da önceki akşam etkili olan sağanak ve dolu yağışı tarım arazilerine zarar verdi. kapandı. Yolda uzun araç kuyrukları oluşurken araçlar ara yollara yönlendirildi. Öte yandan önceki gün dere yataklarının taşması sonucu sel ve heyelanın yaşandığı Düzce’nin Gölyaka ilçesinde yeniden yağmur etkili oldu. Sel bölgesinde yaralar sarılmaya çalışılırken dün öğle saatlerinde başlayan sağanak yüzünden yardım ekipleri çalışmalarına ara verdi. l Haber Merkezi WARNER RECORDS’LA SÖZLEŞME İMZALADI Floyd için söyledi albümü yapılacak ABD’nin önde gelen plak firma ni konu alan “I Just Wanna Live” (Sa sı Warner Records, dece Yaşamak İs Minneapolis ken tiyorum) şarkısı, tinde polis tarafın Floyd’un ölümün dan gözaltına alınır den bir gün son ken işkence sonucu ra sosyal medyada yaşamını yitiren Ge paylaşılmış ve kı orge Floyd için şar sa sürede viral ol kı yazan siyah pro muştu. testocu çocuk şar Instagram’da kıcıyla sözleşme im milyonlarca kez zaladı. Keedron Bryant dinlenen şarkıyı, 12 yaşındaki Ke eski ABD Başkanı edron Bryant’ın, ABD’de si Barack Obama da övgü dolu yah bir genç olmaktan kay sözlerle paylaşmıştı. naklanan korku ve endişeleri l Dış Haberler DOĞA HARİKASI AYDOS GÖLÜ KİRLENİYOR ÇİFTÇİLERİN KÂBUSU Hakkâri’de görülen etçil ve otçul çe Uvarovistia Satunini türü olduğunu belirtti. Satar, “Bizim ülkemizde de sıkça baş kirgeler üreticileri korkuttu. Çiftçiler, yetkililerin önlem alması ağrıtan ve göç etmeyen bir tür. Yağışlar fazla olduğu zaman bunların yumurtaları nı istedi. Dicle Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ali Satar, çekirgenin daha hızlı açılabiliyor. Sürü oluşuyor. Önlerine gelen her şeyi yiyorlar” dedi. l İHA Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır EDİTÖR: MÜNEVVER OSKAY TASARIM: EMİNE BİLGET Skuuyrtoasruanclaak?rı mı KARADAKIORMANKADARDEĞILSEDESIKIBIRKARBONDIOKSITSAVAŞÇISI! METAN EMİSYONU DÜŞTÜ Geviş getiren hayvanlara suyosunu yedirmenin, metan emisyonlarını azalttığına dair kanıtlar artıyor. Özellikle Asparagopsis adı verilen bir kırmızı alg cinsinin bu konuda çok işe yaradığı öğrenildi. Kaliforniya Üniversitesi’nden Ermias Kebreab ve ekibi, 12 ineği kırmızı suyosunuyla beslemeye çalıştığında üç haftada metan emisyonunun yüzde 67’ye kadar düştüğünü gözlemledi. Okyanusun yüzde 9’unu kaplayan yosun ormanları, atmosferik CO2’yi endüstri öncesi seviyelere düşürerek iklim değişikliğinin etkilerini azaltabilir. Derleyen: BATUHAN SARICAN Birçok insan için suyosunu, yazın plajda gezerken ayağına dolaşan, tiksindikleri bir deniz bitkisi. Peki, onların gezegeni kurtaracak bileşenlere sahip olduklarını biliyor muydunuz? Binlerce yıldır atalarımız bu yosunları yedi, yetiştirdi veya gübre olarak kullandı. Bugün suyosunlarının, bileşenlerinin endüstride değerlendirilmesinden geri dönüştürülebilir plastikler üretmeye kadar birçok kullanım alanı var. Ancak yararları burada bitmiyor. Büyük ölçekli suyosunu “ormanları”, su ürünleri yetiştiriciliğinin verimliliğini artırmanın yanı sıra azalan biyolojik çeşitliliği geri getirerek okyanusları temizleyebilir. Havadan karbondioksit emebilir ve diğer sera gazlarının emisyonunu engellemeye yardımcı olabilir. Bu çok yönlülüğü, onu inanılmaz derecede değerli haline getiriyor. Bazı araştırmacılara göre suyosunları o kadar önemli ki uygarlığı bile kurtarabilir. Ancak insanlar, doğanın diğer unsurlarına olduğu gibi suyosunlarına da kötü davranıyor. Bazı yabani popülasyonlar aşırı hasada maruz kalıyor. Şimdilik, suyosunu hasadı nispeten niş bir endüstri. Kanada’daki Acadian Seaplants’ten M. Lynn Cornish’in Deniz yosunları, plastiğe yeşil bir alternatif sağlamaktan metan emisyonlarını azaltmaya ve atmosferden karbondioksit emmeye kadar birçok yararıyla dünyayı temizlemek için ihtiyaç duyduğumuz gizli bileşen olabilir. raporuna göre 32 ülke, yılda 800 bin tondan fazla yabani suyosunu hasat ediyor. Açık okyanusta suyosunu yetiştiriciliği potansiyeli de hayli yüksek. Okyanusun sürdürülebilir kullanımını teşvik etmek için hükümet ve endüstri ile birlikte çalışan uluslararası bir grup, “Sürdürülebilir Okyanus Ekonomisi için Üst Düzey Panel”de “Denizden Gelen Gıdanın Geleceği” başlıklı bir rapor yayımladı. Rapor, su yosununun parlak geleceğinin ana hatlarını çiziyor: Okyanuslardan yılda 364 milyon ton hayvansal protein özellikle balık ve kabuklu deniz ürünleri tedarik edilmesi öngörülüyor. Bu, 2050 yılına kadar artarak 9.1 milyarı bulacak insan nüfusunu beslemek için gereken miktarın üçte ikisinden fazlası ve suyosunları, bunu başarmak için çok önemli olabilir. Çünkü okyanus ekosistemi için tam bir nefes ve canlılık kaynağı. UMUT VERICI Metan azaltımı, doğru yönde önemli bir adım olmakla birlikte karbondioksitin azaltılmasıyla karşılaştırıldığında küçük bir değişiklik. Çünkü küresel ısınmaya neden olarak deniz seviyesinin yükselmesinin sorumluluğu CO2’de. Suyosunu, dikkat çekici bir şekilde bu konuda da bize yardımcı oluyor. Birincisi, tıpkı bitkiler gibi fotosentez yapıyorlar; bu yüzden atmosferden CO2’yi emebiliyorlar. 2017’de yapılan bir araştırma, ticari suyosunu çiftliklerinin her yıl 2.8 milyon ton CO2’yi tuttuğunu keşfetti. Ve suyosunları, petrol ve doğalgazın yerini alabilecek biyoyakıtlar yapmak için de işlenebiliyor. İşte bu umut verici. Biyoyakıtların suyosunundan elde edilmesi, olumsuz etkilerden herhangi biri olmadan CO2’yi uzaklaştırmanın bir yolu! Sidney’deki Avustralya Müzesi’nden Tim Flannery de bu uygulamayı destekleyenler arasında. Flannery, okyanusta suyosunu yetiştiren büyük çiftlikler yaratmak ve daha sonra emdiği tüm CO2 ile birlikte biyokütleyi derine batırmak istiyor. Fiji’deki Güney Pasifik Üniversitesi’nden Antoine de Ramon N’Yeurt da 2012’deki çalışmasında, okyanusun yüzde 9’unu kaplayan suyosunu ormanlarının atmosferik CO2’yi sanayi öncesi seviyelere indirebileceğini öngörmüştü. DERINLIK GÖZLERINI AÇTI! Ataları, gelişmiş bir görme yeteneğine sahip kertenkeleler olsa da, yılanların görüşleri genellikle iki renkle sınırlıdır. Yeni bir araştırmaya SUDA YAŞAMAYA göre yılanlar, suda yaşamaya 15 milyon yıl önce başladı ve bu süre içinde sualtı koşullarına uyum BAŞLAYAN YILANLARIN sağlayacak şekilde görme becerileri gelişti. İngiltere’deki Plymouth Üniversitesi GÖRME BECERISI ARTMIŞ öncülüğünde uluslararası bir araştırma ekibinin yürüttüğü söz konusu çalışmanın, türlerin renkleri algılama yeteneklerini nerede ve yıylaemkngbtdıelyöeiaerbamynsrznşsıeutenaeieleKztgakyıblenkrialeımlereefienrlekçldakcrnaeerainiddoeeşdnmğrçktaeryaiıiaeğlieennguednlovııilyerniaşngidnrlliokdemıliöeiamyoşgirurrynaı.iatölmrlknaıi,eitkrzrçrdndateşdreeaeayeteivckbiafnğetielasaemiizrenlrakeiirlnıınib,naeemnszzbeageağsemmörçmdulcayyaeraoiaeelaleüıdlyalrllCığirntdz,tşılnoiğeııiueldmuncşlkenıraryeğidıairlabrmlrnaiainzueaıdnenrdvraeinciazırlideennifetay,aruaandtddıdnyBğdnliıdalıekçeikiierreğonyaloaltrnesaeiloldekniaoedirrzrlr,ıdırilgteyn;.ibıypgkminbıyAvaloılliröılaeay’önaeirddymnrmaornyyumeagilşnrllaaeinaeö.treeydrtrcıcıyrlradbneaaüvmeeyeuıreşnagnııladbmngyviebyiekalulylnaeadainlnardeacniiılşezreeetavairnrnkem.iiszi UÇUK VIRÜSÜ, ALZHEIMER HASTALIĞINI TETIKLIYOR OLABILIR Beyinde ‘uçuk’ yuvası TEHDIT ALTINDA İstanbul Kartal’da bulunan Aydos Ormanı’ndaki Aydos Gölü atık sular nedeniyle tehdit altında. Çevre köylerden gelen atık sular kanalizasyon borularından önce dereye, ardından Aydos Gölü’ne dökülüyor. Aydos Gölü’ne uzanan dereden akan suyun siyahlığı dikkat çekiyor. Derenin ve gölün birleştiği noktadaki su yüze yinde köpükler oluştuğu görülürken bölgeden zaman zaman koku da yükseliyor. Gölün bulunduğu yere yakın noktadaki ahırlar ve su fabrikasından çıkan atık suların dereye karıştığını öne süren orman içindeki işletmeciler, yetkililerin bir an önce gölü eski haline kavuşturmasını istiyor. l DHA Alzheimer, dünya genelinde en sık görülen nörodejeneratif hastalıklardan biri olmasına karşın demansın nedenleri hâlâ tam olarak aydınlanmış değil. İnce toz, alüminyum ve diğer zararlı maddeler gibi çeşitli çevre faktörleri hatta periodontitis bakterileri ve belli başlı virüsler de olası adaylar arasında. Şimdi ise gözler herpes simplex yani uçuk virüsüne çevrildi. Bu virüs, bir enfeksiyonun ardından yaşam boyu bedende kalarak cildin sinir uçlarında ve iletken sinir liflerinde yuvalanıyor. Virüs etkin hale geldiği zamansa dudaklarda uçuk görülüyor. Ender durumlarda ise beyne kadar sızıp beyin iltihabına (ansefalit) yol açabiliyor. Son zamanlarda birçok araştırma, uçuk virüsü ve Alzheimer arasında bir bağlantının bulunabileceğini gösterdi. Mesela Alzheimer hastalarının amyloid plaklarında uçuk virüsü tespit edildiği gibi Tayvanlı araştırmacılar da uçuk enfeksiyonunun Alzheimer hastalığı riskini yükselttiğini göstermişti. Tufts Üniversitesi’nden Dana Cairns, bu konuyu yakından inceledi. Bu amaçta nöronsal kök hücrelerinden, insana ait beyin hücreleriyle iki ve üç boyutlu doku kültürleri yetiştirildi. Doku kültürlerine uçuk virüsü bulaştırarak gelişmeler izlendi. Uçuk enfeksiyonundan sadece üç gün sonra yoğun bir biçimde büyük amyloid plaklar oluştuğu ve bu plakları tetikleyen enzimlerin daha fazla salgılanmaya başlandığı tespit edildi. Ayrıca dokunun özel olarak renklendirilmesiyle, Alzheimer için tipik olan Tau proteinlerinin de çoğaldığı görüldü. Virüsler ayrıca nöronların gen etkinliğini de değiştirdi. Araştırmacılar, Alzheimer ile bağlantılı olan 40 genin aşırı derecede etkinleştiğini fark etti. Tüm bunların beyin hücreleri için vahim sonuçları oluyor. Enfeksiyondan bir hafta sonra doku modelinde ölü beyin hücreleriyle bölgeler görülmeye başlandı. 10 MADDEDE DİJİTAL KÜLTÜR TANOL TÜRKOĞLU 10 ŞARKI İLE COVID19 MÜCADELESİ Covid19’un yarattığı stresi azaltmak için bilim insanlarının önerdiği 10 şarkı: n Weightless (Marconi Union) n Electra (Airstream) n Mellomaniac – Chill Out Mix (DJ Shah) n Watermark (Enya) n Strawberry Swing (Coldplay) n Please Don’t Go (Barcelona) n Pure Shores (All Saints) n Someone Line You (Adele) n Canzonetta Sull’aria (Mozart) n We Can Fly – Rue Du Soleil (Cafe Del Mar) Kaynak: 915thebeat.com