Katalog

8 23 MAYIS 2020 CUMARTESİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA EKONOMI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 6.8160 1.7 kuruş 7.4280 4 kuruş 8.3210 1.8 kuruş 9.07 0.06 puan 103.024 376 puan 2560.25 13.65 lira 379.91 2.07 lira Fide siparişlerinin yüzde 35’i iptal edildi. Açık, İstanbul, Ankara, İzmir belediyeleri ile kapandı Yerelin kıymeti arttı Ülkelerin korumacılık politikalarını sıkılaştıran pandemi, yerel üretimin de önemin artırdı. TÜRKTOB Başkanı Savaş Akcan: Devlet, tarımı kurtarıp kurtarmayacağına karar vermeli. Koronavirüs salgını dış ticareti engelleyince, iç pa ride yanlış tarım politikalarıyla üretime küstürülmüş çiftçilerle işi zardaki üretimle kendi miz daha da zorlaşır” ne yetmenin önemi bir kez daha ortaya çıktı. GAMZE diye konuştu. BAL TÜRKTOB, tohum, fi Çiftçiyi üretime küstü de, meyve fidancılığı ren hasat zamanı ithalat po ve süs bitkileri ana başlığın litikaları da yeniden sorgula da 7 sektörü temsil eden bir maya açıldı. birlik. Girdi maliyetlerindeki ar Halihazırda var olan sıkın tışı durduramayan hükümet, tılara bir de pandemi ekle iç pazarda artan fiyatların so nince sorunlar katmerlendi. rumlusu çiftçiymiş gibi ithalat Her bir alt sektör için yapıl sopasına başvuruyordu. An ması gereken ayrı ayrı adım cak Covid19 ile dünya gene lar var ancak genel anlamıyla linde artan korumacılık poli Türkiye tarımının desteklen tikaları hem ihracat hem itha mesi gerektiğinin altını çizi latta dengeleri değiştirebilece yor Akcan. Teşviklere ilişkin ği yönünde sinyaller veriyor. yapılan söylemlerin havada Örneğin, Türkiye’nin önem kalmasına da tepkili. Tarımın li sebzemeyve pazarlarından “siyaset üstü” bir mesele ol Rusya, sebze üretimi için sera duğunun altını çizerek şun oluşturma çalışmalarına hız ları söylüyor: “Devlet, çiftçi vererek, serada domates ve sa ye alım garantisi vererek üre latalık üretimini geçen yıla gö timi desteklemeli. “Üretmek re yüzde 20 artırdı. Türk seb ten korkmayın, arkanızda ze üreticilerinin bu duruma yız” denilmeli ama icraat da hazırlıklı olması gerektiği ko olmalı. Örneğin tarım ürün nusunda uyarılar yapılıyor. lerinde alım garantisi olaca Türkiye ise Adana’da karpuz ğı duyuruldu ama ne kadar hasadı başlamışken İran’dan lık bir alım yapılacağı belir karpuz ithal etti. tilmedi. Yani vaat var, sonuç yok. Televizyona çıkıp “tarı Vaat var, sonuç yok ma şu kadar destek verdik” Türkiye Tohumcular Birli demek siyaseten güzel ma ği (TÜRKTOB) Başkanı Savaş nevralar ama çiftçiye bir fay Akcan, “Pandemi, ulusallaş da sağlamıyor. Bakanlık sa manın ve önce kendine yet haya inip, bilgi almalı. Dev menin önemini ortaya koydu. letin tarımı kurtarıp kurtar Ya dünya genelinde koruma mayacağına karar vermesi cılık politikaları artar da o ül lazım. Fakat şu an böyle bir keler satmazsa ne olacak? İçe eğilim göremiyorum.” l Sertifikalı fidan üretimi: 102.8 milyon l Fidanların yüzde 40’ı ihraç ediliyor l Sebze fidesi üretimi: 4 milyar adet l Sertifikalı tohum üretimi: 1 milyon 135 bin ton l 91 ülkeye 168.4 milyon dolarlık tohumluk ihracat Kaynak: TÜRKTOB, 2019 Verileri Savaş Akcan 100 BIN IŞSIZ TEHLIKESI TÜRKTOB Başkanı Savaş Akcan ile yalnızca tarımın kronik sorunlarını değil, Covid19’un yarattığı somut zararları da konuştuk. 65 yaş üstüne getirilen sokağa çıkma yasağından dolayı bu yıl ekilecek fidelerde yüzde 35 oranında sipariş iptalleri yaşandığını anlatan Akcan, “Domates, biber, patlıcan, kavun ve karpuz fidelerinin ikinci sevkıyatında iptaller yaşanmıştı. Ancak buradan doğan açık İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya belediyeleri tarafın dan karşılandı” dedi. Salgın sürecinde en bü yük sıkıntının ise süs bitkileri sektöründe yaşandığını anlatan Akcan, sektörün en ivmeli olacağı dönemde baş gösteren salgının işleri bozduğunu, yüzde 70’lik kayıp yaşadıklarını söyledi. Haziran ayı da durgun geçer, üretim başlayamazsa 250 bin kişinin 100 bininin işsiz kalabileceğini aktardı. Yerli tohum çağrısı Akcan’ın aktardığına göre, yerli sermayeli şirketlerin yurtiçi gen kaynak larından ıslah edip geliştirdikleri milli tohumlar, Türkiye’nin tahıl ihtiyacının yüzde 70’ini, baklagillerin yüzde 97’sini karşılayabiliyor. Ancak hem sermeyeleri yabancı şirketlere göre daha zayıf olduğu hem de pazarlamaya daha az bütçe ayırabildikleri için tanıtımda güçlük çekiyorlar. “Çiftçilerimizden en önemli talebimiz, milli çeşitlerimizi kullanmalarıdır” diyen Akcan, “Tohumculuk sektörü daha çok genç. Desteklenmeye ihtiyacımız var” diye konuştu. Yoksulluk içindeyiz Şirin, TÜİK Başkanı oldu Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanlığı’na Başkan Yardımcısı Muhammed Cahit Şirin vekâleten atandı. TÜİK’ten yapılan duyuruya göre, kurumun Başkan Vekili Yinal Yağan, Sümer Holding’e Genel Müdür olarak atanırken Başkan Yardımcısı Muhammed Cahit Şirin ise TÜİK Başkanlığı’na vekâleten getirildi. Şirin, geçen yıl Emine Erdoğan’ın Özel Kalem Müdürü Elif Esen’le evlenmişti. Çiftin nikâh şahitliğini de Cumhubaşkanı Tayyip Erdoğan ve Emine Erdoğan yapmıştı. l ANKARA/ Cumhuriyet Pekcan: Domates kotası kaldırılsın Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, TürkRus Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) Eşbaşkanı ve Rusya Federasyonu Enerji Bakanı Aleksandr Novak ile video konferans yöntemiyle görüştü. Akkuyu Nükleer Enerji Santralı Projesi’nin ilk bölümünün 2023’te faaliyete geçirilmesi için atılacak adımların ele alındığı toplantıda Pekcan, “Rusya tarafından yalnızca Türkiye’ye yönelik uygulanan, bir dayanağı olmayan domates kotasından vazgeçilmesini istedi. Pekcan, Rusya’ya hayvansal ürün ihracatına izin verilen firmalar listesine alınmak üzere onay bekleyen Türk firmaların süreçlerinin de tamamlanması gerektiğini kaydetti. l ANKARA ‘Kurulan şirket’te yüzde 58 düşüş Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin açıkladığı verilere göre, Nisan 2020’de geçen yılın aynı ayına kıyasla kurulan şirket sayısı yüzde 57.97 azalarak 2 bin 813’e indi. Kapanan şirket sayısı yüzde 42.7 azalarak 416, tasfiye edilen şirket sayısı yüzde 49.17 azalarak 549 oldu. l Ekonomi Servisi CEPTE PARA KALMADI Mobil uygulama Hopi ile Kantar Media Division’ın, salgının tüketiciler üzerindeki etkisini analiz ettiği anketin sonuçlarına göre, her 3 kişiden biri 6 ay içinde finansal durumunun kötüleşeceğini düşünüyor. Araştırmadaki bazı noktalar şöyle: 4 Ankete katılanların yüzde 44’ü finansal durumun salgın öncesine göre daha kötü olduğunu belirtiyor. 4 Tasarruf etme oranı yüzde 18 düştü. 4 10 kişiden 7’si giyim harcamalarını kıstı. 4 Yüzde 25’i kısıtlamalar bittikten sonra dışarıda daha çok vakit geçireceğini, yüzde 47’si ise daha fazla evde kalacağını belirtti. l Ekonomi Servisi NISANDA 24 BIN TURIST GELDI Koronavirüs salgını etkisinin en güçlü hissedildiği ay olan nisanda Türkiye’yi ziyaret eden yabancı sayısında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 99.26 düşüş yaşandı. Turizm Bakanlığı tarafından açıklanan ve Emniyet Genel Müdürlüğü’den alınan geçici verilere göre, geçen ay Türkiye’ye 24 bin 238 ya bancı ziyaretçi geldi. Bu ziyaretçilerin 2 bin 557’sinin (yüzde 10.55) günübirlikçi olduğu ifade edildi. Bu ziyaretçilerin en çok giriş yaptıkları sınır kapılarının bağlı olduğu iller sıralamasında Edirne yüzde 48.89 ile birinci oldu. 2020 OcakNisan aralığında Türkiye’ye gelen yabancı sayısı ise geçen yılın ay nı dönemine göre yüzde 51.2 azalarak 4 milyon 262 bin 882’ye düştü. Bu ziyaretçilerin ise 32 bin 640’ı, yani yüzde 0.77’sini günübirlikçiler oluşturdu. l Ekonomi Servisi İstanbul’daki hanelerin yüzde 47.3’ünün düzenli bir geliri yok. Yüzde 70.6’sı bankalara borçlu. Yüzde 92’si et yiyemiyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin nisan ayında sosyal yardım başvurusu yapan ve aylık geliri 2 bin 500 liranın altında olan 1228 haneyle yaptığı araştırma, kentteki yoksulluğu gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, İstanbul’da yaşayanların yarısı sigortasız, 10 kişiden yedisinin bankaya borcu var. 10 kişiden dokuzu haftada iki kere et, tavuk veya balık yiyemiyor, eskimiş mobilyasını değiştiremiyor, istediği zaman yeni kıyafet alamıyor, evini yeterince ısıtamıyor, 1000 lira tutarında beklenmedik bir harcamayı borçlanmadan yapamıyor. Düzenli gelir yok Araştırmada dikkat çeken bazı sonuçlar madde madde şöyle: 4 Yüzde 47.3’ü düzenli bir gelire sahip değil. 4 Hanelerin yüzde 89.3’ün de gelir getirici faaliyette bulunan tek bir kişi bulunuyor. Çocuklu hanelerin yüzde 7’sinde çocuk işçi var. 4 Hanelerin yüzde 70.6’sı bankalara, yüzde 20’si esnafa, yüzde 14.3’ü ise akrabalarına borçlu. 4 “Haneniz ekonomik olarak haftada en az iki kere et, tavuk ya da balık içeren yemeği karşılayabilecek durumda mı” sorusuna yüzde 91.8’i, “Eskimiş mobilyalarınızı değiştirebiliyor musunuz” sorusuna yüzde 94.3’ü, “İhtiyaç olduğunda her zaman yeni kıyafetler alabiliyor musunuz” sorusuna yüzde 92.6’sı, “Evinizi istediğiniz kadar ısıtabiliyor musunuz” sorusuna yüzde 89.6’sı “Hayır” cevabı verdi. 4 100 haneden birinde klima var. 4 Hanelerin yüzde 40.1’inde bulaşık makinesi, yüzde 11.6’sında çamaşır makinesi yok. l Ekonomi Servisi Tekstilci sessizliğe büründü Salgın kapsamında alınan tedbirlerle bayram ziyaretlerinin yapılamayacak olması tekstilciyi vurdu. Alışılmışın dışında durgunluk yaşayan tekstil piyasasında satışlar neredeyse sıfırlandı. Bu sene bayram öncesi satışlarının yüzde 97 azaldığını söyle yen bir esnaf, “Geçen yıl Arap ve Ortadoğu piyasası ile çalıştığımız için hareketliydi işlerimiz. Şu an için ne yazık ki bu hareketliliğin yüzde 100’ünün yok olduğunu söyleyebilirim” dedi. Dibi gören satışların internet üzerinden yapılması planlanıyor. l Ekonomi Servisi Erdal Bahçıvan Neoliberalizm çöktü devletin rolü artıyor İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi’nin mayıs ayı olağan toplantısı, “Pandemiden Çıkış Stratejisi ve Yeni Normalde Sanayimiz” ana gündemi ile online olarak yapıldı. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, neoliberal piyasa tutuculuğun, piyasanın her şeyi güzelleştireceği konusundaki mutabakatın bir süredir geri çekildiğini belirtti. Salgın sürecinin devletlere, eşitsizliklere ve ekonomik güvensizliklere cevap vermede geçmişe göre daha büyük bir rol tasarladığını belirterek, “Bu süreçte, devletin kazanmakta olduğu yeni rolünü düşünmeliyiz. Her yerde tedarik zincirlerini ülkeye geri getirme, yabancı arza bağlılığı azaltma ve yerli üretim ile finansı destekleme konuşuluyor. Tarihin gösterdiği gibi devletin geri dönüşü, ulus devletlerin önceliğiyle birlikte gelir” dedi. l Ekonomi Servisi ‘Sektörel güven’de iyileşme umutları TÜİK’in “Sektörel Güven Endeksleri, Mayıs 2020” raporuna göre, mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi, mayısta önceki aya göre, hizmette yüzde 10.8 artışla 51.1 puan, perakende ticarette yüzde 5 artışla 79 puan ve inşaatta yüzde 31.1 artışla 58.5 puan oldu. Covid19’un etkisiyle nisanda yaşanan büyük güven düşüşü mayısla birlikte toparlanmaya başladı. Ancak endekslerin 100’den küçük olmasının kötümserliği gösterdiği unutulmamalı. Hizmet endeksi 27 ay, perakende ticaret 2 ay, inşaat ise 2011 yılından bu yana 100 puanın altında. Öte yandan dün açıklanan Merkez Bankası reel kesim güven endeksi de 2020 Mayıs ayında önceki aya göre 10.1 puan artarak 76.9 puana çıktı. l Ekonomi Servisi ‘Normalleşme süreci planlarımız tamam’ Koç Holding, ilk 3 ayda geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 15 artışla 39.4 milyar lira konsolide gelir elde ederken, 3.5 milyar TL ana ortaklık payı net dönem kârı açıkladı. Bu kârın 3.4 milyar TL’lik kısmı bir defaya mahsus işlemlerden (Yapı Kredi’nin tam konsolidasyonu nedeniyle) elde edildi. Geçen yılın aynı döneminde bu kâr 779 milyon liraydı. Değerlendirme yapan Koç Holding Üst Yöneticisi Levent Çakıroğlu, “Koronavirüs salgını; kamu sağlığını, toplumsal hayatı, iş yapış biçimlerini ve küresel ekonomiyi derinden etkiledi. Koç Topluluğu olarak sağlıklı bilançomuz, kuvvetli likiditemiz, deneyimli yönetim kadromuz ve çevik yönetim anlayışımız ile salgın sürecini güçlü şekilde yönetiyoruz. Normalleşme süreci için de tüm planlamalarımızı tamamlamış durumdayız” dedi. l Ekonomi Servisi Levent Çakıroğlu Altın alımına binde 2 kambiyo vergisi Bankalardaki vadesiz hesaplardan altın ve diğer kıymetli maden alımı kambiyo vergisi kapsamına alındı. Buna göre, bazı altın alımsatım işlemlerinden binde 2 vergi alınacak. Reuters’a konuşan bir bankacılık yetkilisi, Hazine tarafından bankalara gönderilen yazıda, vadesiz veya yatırım hesabından yapılan altın ve gümüşün de aralarında bulunduğu kıymetli maden alımlarının artık kambiyo işlemi olarak değerlendirileceğinin belirtildiğini söyledi. Bu kararla aynı gün BDDK, 100 gram ve üzeri altın alımına bir gün valör kararı almıştı. l Ekonomi Servisi ‘Kapasite kullanımı’ bu ay yerinde saydı Merkez Bankası’nın “İmalat Sanayisi Kapasite Kullanım Oranı, Mayıs 2020” raporuna göre, kapasite kullanımı çok sınırlı iyileşerek mayısta yüzde 62.6 oldu. Bu oran geçen nisanda yüzde 61.6, mart ayında ise yüzde 75.3’tü. Mayıs verileri kapsamında, nisan ayına kıyasla kapasite kullanımı yatırım mallarında yüzde 51.4’ten yüzde 64.6’ya çıktı. Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı ise yüzde 0.8 puan artarak yüzde 62.7 oldu. l Ekonomi Servisi